Cúp bóng đá châu Á

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
(Đổi hướng từ AFC Asian Cup)
Cúp bóng đá châu Á
Thành lập1956; 68 năm trước (1956)
Khu vựcChâu Á (AFC)
Số đội24 (vòng chung kết)
47 (đủ điều kiện tham dự vòng loại)
Đội vô địch
hiện tại
 Qatar (lần thứ 2)
Đội bóng
thành công nhất
 Nhật Bản (4 lần)
Trang webwww.the-afc.com/asiancup/
Cúp bóng đá châu Á 2023

Cúp bóng đá châu Á (tiếng Anh: AFC Asian Cup) là giải đấu bóng đá giữa các đội tuyển bóng đá nam quốc gia do Liên đoàn bóng đá châu Á (AFC) tổ chức, với chu kỳ bốn năm một lần. Đây là giải bóng đá lớn nhất của châu Á và là giải vô địch bóng đá cấp châu lục lâu đời thứ hai trên thế giới sau Cúp bóng đá Nam Mỹ. Đội vô địch trở thành nhà vô địch châu Á và đại diện châu Á tham dự Cúp Liên đoàn các châu lục.[1]

Cúp bóng đá châu Á được tổ chức với chu kỳ bốn năm kể từ lần tổ chức năm 1956 tại Hồng Kông cho đến giải đấu năm 2004 tại Trung Quốc. Tuy nhiên, vì Thế vận hội Mùa hèGiải vô địch bóng đá châu Âu cũng được lên lịch vào cùng năm với Asian Cup nên AFC đã quyết định dời giải vô địch của họ sang một chu kỳ ít đông đúc hơn. Sau năm 2004, giải tiếp theo được tổ chức vào năm 2007, với sự đồng đăng cai của bốn quốc gia ở Đông Nam Á: Indonesia, Malaysia, Thái Lan và Việt Nam. Sau đó, giải đấu tiếp tục được tổ chức bốn năm một lần.

Cúp bóng đá châu Á thường được thống trị bởi một số ít các đội hàng đầu. Các đội thành công ban đầu bao gồm Hàn Quốc (hai lần) và Iran (ba lần). Kể từ năm 1984, Nhật Bản (bốn lần) và Ả Rập Xê Út (ba lần) là những đội thành công nhất, cùng nhau giành bảy chức vô địch trong số mười trận chung kết gần nhất. Các đội khác đã gặt hái thành công là Qatar (hai lần), Úc (2015), Iraq (2007) và Kuwait (1980). Israel vô địch năm 1964 nhưng sau đó đã bị trục xuất và kể từ đó đã gia nhập UEFA.

Úc gia nhập liên đoàn châu Á năm 2007 và đăng cai vòng chung kết Cúp bóng đá châu Á năm 2015, giành chiến thắng trong trận chung kết trước Hàn Quốc. Giải đấu năm 2019 đã được mở rộng từ 16 đội lên 24 đội, với quy trình vòng loại tăng gấp đôi như một phần của vòng loại Giải vô địch bóng đá thế giới 2018.[2][3]

Lịch sử[sửa | sửa mã nguồn]

Khởi đầu[sửa | sửa mã nguồn]

Một giải đấu toàn châu Á lần đầu tiên được đề xuất sau khi Thế chiến II kết thúc, nhưng nó không được thực hiện cho đến những năm 1950. Hai năm sau khi Liên đoàn bóng đá châu Á (AFC) ra đời vào năm 1954, AFC Asian Cup lần đầu tiên được tổ chức tại Hồng Kông với bảy trong số mười hai thành viên sáng lập tham gia, khiến giải đấu trở thành giải đấu lâu đời thứ hai trên thế giới. Quá trình vòng loại có sự tham gia của đội chủ nhà cộng với những người chiến thắng ở các khu vực khác nhau (Miền Trung, Miền Đông và Miền Tây). Đó chỉ là một giải đấu bốn đội, một thể thức cũng tồn tại trong các năm 1960 và 1964. Mỗi liên đoàn con đã tổ chức giải vô địch hai năm một lần của riêng họ, mỗi giải có mức độ quan tâm khác nhau.[cần dẫn nguồn]

Thời gian đầu, các đội tuyển quốc gia mạnh không mấy mặn mà với giải mà tập trung chủ yếu cho đấu trường Olympics và Asiad. Tình trạng các đội bỏ dở thi đấu hoặc không tham gia ngay từ vòng loại thường xuyên diễn ra.

Hàn Quốc đã thể hiện sự vượt trội của mình trong những năm đầu của giải đấu khi nước này chinh phục các năm 19561960; đây vẫn là thành tích tốt nhất của Hàn Quốc trong giải đấu.[4]

Sự thống trị của Tây Á (1964–1988)[sửa | sửa mã nguồn]

Sau khi Hồng Kông và Hàn Quốc đăng cai tổ chức hai kỳ đầu tiên, Israel được chọn làm chủ nhà của Cúp bóng đá châu Á 1964. Sử dụng cùng một thể thức của hai phiên bản trước, giải đấu này chỉ có bốn đội và thi đấu trong một nhóm duy nhất để xác định nhà vô địch. Israel cuối cùng đã đứng đầu giải đấu trước Ấn Độ với ba trận thắng.[5] Thể thức được cập nhật thành năm đội vào năm 1968 trước khi được mở rộng thành sáu đội vào năm 1972 và 1976.

Giải đấu trở thành sân chơi dành riêng cho Iran, đội đã vô địch ba giải đấu liên tiếp vào các năm 1968, 19721976, với việc Iran đăng cai tổ chức giải trước và giải sau. Iran vẫn là đội tuyển quốc gia duy nhất ở châu Á vô địch ba kỳ Asian Cup liên tiếp. Trận chung kết năm 1972 rất đáng chú ý vì đây là Giải vô địch bóng đá châu Á đầu tiên sử dụng thể thức loại trực tiếp vòng bảng, thể thức này được diễn ra trong các giải đấu tiếp theo với một số thay đổi.[6] Tuy nhiên, giải đấu được đánh dấu bằng một nốt đen khi Israel bị trục xuất khỏi AFC vào năm 1972 do xung đột Ả Rập-Israel.[7]

Từ 1980 đến 1988, số đội tham gia tăng lên 10 đội, nhưng các quốc gia Tây Á tiếp tục thống trị trong những năm 1980 với việc Kuwait trở thành quốc gia Ả Rập đầu tiên giành chức vô địch vào năm 1980 được tổ chức trên sân nhà, đánh bại Hàn Quốc 3–0 trong trận chung kết.[8] Ả Rập Xê Út sau khởi đầu không mấy suôn sẻ đã bắt đầu nổi lên với tư cách là quốc gia vượt qua vòng loại, sau đó giành hai chức vô địch châu Á liên tiếp vào các năm 19841988, vượt qua cả Trung Quốc và Hàn Quốc. Cả hai giải đấu đều là trận ra mắt của Ả Rập Xê Út trong bất kỳ giải đấu lớn nào.[9]

Sự trỗi dậy của Nhật Bản và sự chuyên nghiệp hóa của Asian Cup (1992–2011)[sửa | sửa mã nguồn]

Cho đến những năm 1990, AFC Asian Cup chủ yếu được tổ chức ở cấp độ nghiệp dư hơn, bất chấp nỗ lực nâng cao tiêu chuẩn. Tuy nhiên, với việc châu Á được trao nhiều suất hơn cho Giải vô địch bóng đá thế giới, các nỗ lực chuyên nghiệp hóa giải đấu cũng bắt đầu. Cuối những năm 1990, giải bắt đầu được chuyên nghiệp hóa.

Nhật Bản cho đến những năm 1990 hầu như chỉ là một tên tuổi nhỏ của bóng đá châu Á, và quốc gia này chỉ đủ điều kiện tham dự giải đấu năm 1988, lần đầu tiên Nhật Bản tham dự một giải đấu bóng đá châu lục. Tuy nhiên, khi Nhật Bản bắt đầu có những bước chuyển cụ thể sang bóng đá chuyên nghiệp, vận may của đất nước này đã tăng lên. Nhật Bản đăng cai Cúp bóng đá châu Á 1992, giải đấu được chia thành tám đội và hai bảng, nơi họ giành chiến thắng sau khi đánh bại Ả Rập Xê Út, đương kim vô địch, 1–0, để giành danh hiệu quốc tế lớn đầu tiên của đất nước.[10][11]

Cúp bóng đá châu Á 1996 chứng kiến ​​giải đấu được mở rộng thành 12 đội trong quá trình chuyên nghiệp hóa. Được tổ chức bởi Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, đội chủ nhà lần đầu tiên lọt vào trận chung kết nhưng không thể giành cúp sau khi để thua Ả Rập Xê Út, đội đã lọt vào vòng chung kết châu Á lần thứ tư liên tiếp của quốc gia này, trên chấm phạt đền. Đó là danh hiệu châu Á thứ ba của Ả Rập Xê Út.[10][12][13]

AFC Asian Cup 2000 chứng kiến ​​​​Lebanon tham dự giải đấu châu Á đầu tiên và Ả Rập Xê Út một lần nữa lọt vào trận chung kết, nhưng lần này, Nhật Bản đã chiến thắng Ả Rập Xê Út với tỷ số 1–0 trong một trận chung kết được đa số người Ả Rập Xê Út cổ vũ.[14] Nhật Bản sẽ tiếp tục giành được chiếc cúp châu Á của họ 4 năm sau đó, mặc dù thi đấu với phong cách chật vật hơn và một trận chung kết rất nóng bỏng, đầy tính chính trị trước chủ nhà Trung Quốc.[15] Giải đấu năm 2004 rất đáng chú ý khi nó mở rộng tới 16 đội và lần đầu tiên Ả Rập Xê Út vắng mặt ở một trận chung kết Cúp bóng đá châu Á.

Cúp bóng đá châu Á 2007 đã trở nên đáng chú ý với sự ra mắt của Úc, đội đã rời khỏi Liên đoàn bóng đá châu Đại Dương vào năm 2006 (tình cờ là đội đầu tiên vượt qua vòng loại của giải đấu), cũng như là giải đấu bóng đá đầu tiên trên thế giới được tổ chức bởi nhiều hơn hai quốc gia, với bốn quốc gia ở Đông Nam Á (Việt Nam, Thái Lan, Malaysia, Indonesia) đăng cai.[16][17] Tại giải đấu này, Iraq đăng quang với tư cách là nhà vô địch châu Á bất chấp Chiến tranh Iraq tàn khốc và căng thẳng giáo phái, áp đảo các đối thủ như Úc, Hàn Quốc và Ả Rập Xê Út trong quá trình này.[18]

Úc (gia nhập AFC năm 2006), sau màn ra mắt kém cỏi vào năm 2007, đã phục hồi để lọt vào trận chung kết của Cúp bóng đá châu Á 2011 tại Qatar, nhưng để thua Nhật Bản sau hiệp phụ; chiến thắng cho Nhật Bản đồng nghĩa với việc họ trở thành đội bóng giàu thành tích nhất châu Á với bốn danh hiệu.[19] Tuy nhiên, giải đấu đáng chú ý do Cúp bóng đá châu Á đầu tiên sử dụng thứ tự số áo từ 1 đến 23, trước đây không được thực hiện trong các giải đấu trước đó.

Mở rộng Cúp bóng đá châu Á (2015–nay)[sửa | sửa mã nguồn]

Sau thành công của Úc tại Cúp bóng đá châu Á 2011, AFC đã phê duyệt quốc gia này đăng cai Cúp bóng đá châu Á 2015. Tại giải đấu, Úc đã hạ gục mọi đối thủ chỉ với một trận thua, trước khi vào trận chung kết gặp Hàn Quốc, đội bóng mà Úc phục thù chung cuộc 2–1 sau hiệp phụ; chiến thắng chính thức đánh dấu chức vô địch châu Á đầu tiên của Đông Nam Á khi Úc tham gia AFF vào năm 2013.[20]

Tại Asian Cup 2019, công nghệ trợ lý trọng tài video lần đầu tiên được sử dụng trong giải đấu,[21] cũng như mở rộng lên 24 đội.[22] Ngoài ra, quyền thay người thứ tư được cho phép trong thời gian bù giờ.[23] Giải đấu do Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất đăng cai lần thứ hai, chứng kiến ​​sự trỗi dậy của Qatar, đội đã lần đầu tiên giành danh hiệu châu Á sau khi đánh bại Nhật Bản 3–1 trong trận chung kết.[24] Giải đấu bị ảnh hưởng một phần do cuộc khủng hoảng ngoại giao Qatar, do lệnh cấm nhập cảnh của UAE đối với cổ động viên Qatar, cũng như hành vi ném giày trong trận bán kết của hai đội.[25]

Kết quả các trận tranh hạng ba (từ 1972 đến 2015) và chung kết[sửa | sửa mã nguồn]

STT Năm Chủ nhà Chung kết Tranh hạng ba hoặc hai đội thua ở bán kết Số lượng các đội
Vô địch Tỉ số Á quân Hạng ba Tỉ số Hạng tư
1 1956
Chi tiết
 Hồng Kông
Hàn Quốc
Vòng tròn tính điểm
Israel

Hồng Kông
Vòng tròn tính điểm
Việt Nam Cộng hòa
4
2 1960
Chi tiết
 Hàn Quốc
Hàn Quốc
Vòng tròn tính điểm
Israel

Trung Hoa Dân Quốc
Vòng tròn tính điểm
Việt Nam Cộng hòa
4
3 1964
Chi tiết
 Israel
Israel
Vòng tròn tính điểm
Ấn Độ

Hàn Quốc
Vòng tròn tính điểm
Hồng Kông
4
4 1968
Chi tiết
 Iran
Iran
Vòng tròn tính điểm
Miến Điện

Israel
Vòng tròn tính điểm
Trung Hoa Dân Quốc
5
5 1972
Chi tiết
 Thái Lan
Iran
2 - 1 (s.h.p.)
Hàn Quốc

Thái Lan
2 - 2 (s.h.p.)
(5 - 3 p)

Cộng hòa Khmer
6
6 1976
Chi tiết
 Iran
Iran
1 - 0
Kuwait

Trung Quốc
1 - 0
Iraq
6
7 1980
Chi tiết
 Kuwait
Kuwait
3 - 0
Hàn Quốc

Iran
3 - 0
CHDCND Triều Tiên
10
8 1984
Chi tiết
 Singapore
Ả Rập Xê Út
2 - 0
Trung Quốc

Kuwait
1 - 1 (s.h.p.)
(5 - 3 p)

Iran
10
9 1988
Chi tiết
 Qatar
Ả Rập Xê Út
0 - 0 (s.h.p.)
(4 - 3 p)

Hàn Quốc

Iran
0 - 0 (s.h.p.)
(3 - 0 p)

Trung Quốc
10
10 1992
Chi tiết
 Nhật Bản
Nhật Bản
1 - 0
Ả Rập Xê Út

Trung Quốc
1 - 1 (s.h.p.)
(4–3 p)

UAE
8
11 1996
Chi tiết
 UAE
Ả Rập Xê Út
0 - 0 (s.h.p.)
(4 - 2 p)

UAE

Iran
1 - 1 (s.h.p.)
(3 - 2 p)

Kuwait
12
12 2000
Chi tiết
 Liban
Nhật Bản
1 - 0
Ả Rập Xê Út

Hàn Quốc
1 - 0
Trung Quốc
12
13 2004
Chi tiết
 Trung Quốc
Nhật Bản
3 - 1
Trung Quốc

Iran
4 - 2
Bahrain
16
14 2007
Chi tiết
 Indonesia
 Malaysia
 Thái Lan
 Việt Nam

Iraq
1 - 0
Ả Rập Xê Út

Hàn Quốc
0 - 0 (s.h.p.)
(6 - 5 p)

Nhật Bản
16
15 2011
Chi tiết
 Qatar
Nhật Bản
1 - 0 (s.h.p.)
Úc

Hàn Quốc
3 - 2
Uzbekistan
16
16 2015
Chi tiết
 Úc
Úc
2 - 1 (s.h.p.)
Hàn Quốc

UAE
3 - 2
Iraq
16
17 2019
Chi tiết
 UAE
Qatar
3 - 1
Nhật Bản

Iran
UAE
24
18 2023
Chi tiết
 Qatar
Qatar
3 - 1
Jordan

Iran
Tiêu chí xếp hạng của AFC [a]
Hàn Quốc
24
19 2027
Chi tiết
 Ả Rập Xê Út CXĐ CXĐ CXĐ và CXĐ 24

Các đội lọt vào top 4[sửa | sửa mã nguồn]

Đội tuyển Vô địch Á quân Hạng ba Hạng tư Bán kết Tổng số lần vào top 4
 Nhật Bản 4 (1992 *, 2000, 2004, 2011) 1 (2019) - 1 (2007) - 6
 Ả Rập Xê Út 3 (1984, 1988, 1996) 3 (1992, 2000, 2007) - - - 6
 Iran 3 (1968 *, 1972, 1976 *) - 5 (1980, 1988, 1996, 2004, 2023) 1 (1984) 1 (2019) 10
 Hàn Quốc 2 (1956, 1960*) 4 (1972, 1980, 1988, 2015) 4 (1964, 2000, 2007, 2011) 1 (2023) - 11
 Qatar 2 (2019, 2023 *) - - - - 2
 Israel # 1 (1964 *) 2 (1956, 1960) 1 (1968) - - 4
 Kuwait 1 (1980 *) 1 (1976) 1 (1984) 1 (1996) - 4
 Úc 1 (2015 *) 1 (2011) - - - 2
 Iraq 1 (2007) - - 2 (1976, 2015) - 3
 Trung Quốc - 2 (1984, 2004*) 2 (1976, 1992) 2 (1988, 2000) - 6
 UAE - 1 (1996 *) 1 (2015) 1 (1992) 1 (2019) 4
 Ấn Độ - 1 (1964) - - - 1
 Myanmar - 1 (1968) - - - 1
 Jordan - 1 (2023) - - - 1
 Hồng Kông - - 1 (1956) 1 (1964) - 2
 Đài Bắc Trung Hoa - - 1 (1960) 1 (1968) - 2
 Thái Lan - - 1 (1972*) - - 1
 Việt Nam ^ - - - 2 (1956, 1960) - 2
 Campuchia - - - 1 (1972) - 1
 CHDCND Triều Tiên - - - 1 (1980) - 1
 Bahrain - - - 1 (2004) - 1
 Uzbekistan - - - 1 (2011) - 1
* Chủ nhà
# Israel bị khai trừ khỏi AFC trong những năm 1970 và cuối cùng trở thành một thành viên của UEFA.
^ Năm 1975, đất nước Việt Nam được hoàn toàn thống nhất. Do đó, kể từ năm 1975 trở về sau, thành tích của Đội tuyển bóng đá quốc gia Việt Nam Cộng hòa sẽ được sáp nhập vào thành tích chung của Đội tuyển bóng đá quốc gia Việt Nam.

Thành tích của các nước chủ nhà[sửa | sửa mã nguồn]

Năm Nước đăng cai Chung kết
1956  Hồng Kông Hạng ba
1960  Hàn Quốc Vô địch
1964  Israel
1968  Iran
1972  Thái Lan Hạng ba
1976  Iran Vô địch
1980  Kuwait
1984  Singapore Vòng bảng
1988  Qatar
1992  Nhật Bản Vô địch
1996  UAE Á quân
2000  Liban Vòng bảng
2004  Trung Quốc Á quân
2007  Việt Nam Tứ kết
 Indonesia Vòng bảng
 Thái Lan
 Malaysia
2011  Qatar Tứ kết
2015  Úc Vô địch
2019  UAE Bán kết
2023  Qatar Vô địch
2027  Ả Rập Xê Út Chưa xác định

Thành tích đội đương kim vô địch[sửa | sửa mã nguồn]

Năm Đương kim vô địch Chung kết
1960  Hàn Quốc Vô địch
1964 Hạng ba
1968  Israel
1972  Iran Vô địch
1976
1980 Hạng ba
1984  Kuwait
1988  Ả Rập Xê Út Vô địch
1992 Á quân
1996  Nhật Bản Tứ kết
2000  Ả Rập Xê Út Á quân
2004  Nhật Bản Vô địch
2007 Hạng tư
2011  Iraq Tứ kết
2015  Nhật Bản
2019  Úc
2023  Qatar Vô địch
2027 Chưa xác định

Vô địch theo từng khu vực[sửa | sửa mã nguồn]

Liên đoàn khu vực Các đội vô địch Số lần vô địch
WAFF (Tây Á) Iran (3), Ả Rập Xê Út (3), Qatar (2), Kuwait (1), Iraq (1) 10
EAFF (Đông Á) Nhật Bản (4), Hàn Quốc (2) 6
AFF (Đông Nam Á) Úc (1) 1
CAFA (Trung Á) 0
SAFF (Nam Á) 0
  • Israel ngày nay chuyển sang trực thuộc UEFA.

Giải thưởng[sửa | sửa mã nguồn]

Cúp[sửa | sửa mã nguồn]

Lịch sử danh hiệu
Chiếc cúp ban đầu ra mắt vào năm 1956, được sử dụng cho đến năm 2015
Chiếc cúp được sử dụng từ năm 2019

Đã có hai phiên bản Cúp châu Á; chiếc cúp đầu tiên được sử dụng từ năm 1956 đến 2015 và chiếc thứ hai được sử dụng kể từ năm 2019.

Chiếc cúp đầu tiên có dạng một cái bát có đế hình tròn. Nó cao 42 cm và nặng 15 kg.[27] Cho đến giải đấu năm 2000, phần đế màu đen có các bảng khắc tên của mọi quốc gia chiến thắng, cũng như ấn bản đã giành chiến thắng.[28][29] Chiếc cúp được thiết kế lại, thêm nhiều bạc hơn và giảm phần đế màu đen xuống chỉ còn một lớp mỏng. Căn cứ này không có biển báo và tên của các quốc gia chiến thắng được khắc xung quanh đế.[30]

Trong lễ bốc thăm vòng bảng 2019 vào ngày 4 tháng 5 năm 2018 tại Burj Khalifa ở Dubai, một chiếc cúp hoàn toàn mới do Thomas Lyte chế tạo đã được công bố. Nó cao 78 cm, rộng 42 cm và nặng 15 kg bạc.[31] Chiếc cúp được mô phỏng theo hoa sen , một loài thực vật thủy sinh quan trọng mang tính biểu tượng của châu Á. Năm cánh hoa sen tượng trưng cho năm tiểu liên đoàn trực thuộc AFC.[32] Tên của các quốc gia chiến thắng được khắc xung quanh đế cúp, có thể tách rời khỏi thân chính của cúp. Chiếc cúp này có một tay cầm ở mỗi bên, không giống như chiếc cúp tiền nhiệm của nó.

Cầu thủ xuất sắc nhất giải[sửa | sửa mã nguồn]

Năm Cầu thủ
1972 Iran Ebrahim Ashtiani
1976 Iran Ali Parvin
1980 Không có
1984 Trung Quốc Giả Tú Toàn
1988 Hàn Quốc Kim Joo-Sung
1992 Nhật Bản Takagi Takuya
1996 Iran Khodadad Azizi
2000 Nhật Bản Nanami Hiroshi
2004 Nhật Bản Nakamura Shunsuke
2007 Iraq Younis Mahmoud
2011 Nhật Bản Honda Keisuke
2015 Úc Massimo Luongo
2019 Qatar Almoez Ali
2023 Qatar Akram Afif
2027

Vua phá lưới[sửa | sửa mã nguồn]

Năm Cầu thủ Số bàn
thắng
1956 Israel Nahum Stelmach 4
1960 Hàn Quốc Cho Yoon-Ok
1964 Ấn Độ Inder Singh 2
Israel Mordechai Spiegler
1968 Iran Homayoun Behzadi 4
Israel Giora Spiegel
Israel Moshe Romano
1972 Iran Hossein Kalani 5
1976 Iran Nasser Nouraei 3
Iran Gholam Hossein Mazloomi
Kuwait Fatehi Kamil
1980 Iran Behtash Fariba 7
Hàn Quốc Choi Soon-Ho
1984 Trung Quốc Giả Tú Toàn 3
Iran Shahrokh Bayani
Iran Nasser Mohammadkhani
1988 Hàn Quốc Lee Tae-Ho 3
1992 Ả Rập Xê Út Fahad Al-Bishi
1996 Iran Ali Daei 8
2000 Hàn Quốc Lee Dong-Gook 6
2004 Bahrain A'ala Hubail 5
Iran Ali Karimi
2007 Iraq Younis Mahmoud 4
Nhật Bản Takahara Naohiro
Ả Rập Xê Út Yasser Al-Qahtani
2011 Hàn Quốc Koo Ja-Cheol 5
2015 Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất Ali Mabkhout
2019 Qatar Almoez Ali 9
2023 Qatar Akram Afif 8
2027

Các đội tham dự[sửa | sửa mã nguồn]

Đội tuyển Hồng Kông
1956
(4)
Hàn Quốc
1960
(4)
Israel
1964
(4)
Iran
1968
(5)
Thái Lan
1972
(6)
Iran
1976
(6)
Kuwait
1980
(10)
Singapore
1984
(10)
Qatar
1988
(10)
Nhật Bản
1992
(8)
Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất
1996
(12)
Liban
2000
(12)
Trung Quốc
2004
(16)
Indonesia
Malaysia
Thái Lan
Việt Nam
2007
(16)
Qatar
2011
(16)
Úc
2015
(16)
Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất
2019
(24)
Qatar
2023
(24)
Ả Rập Xê Út
2027
(24)
Lần tham dự
Thành viên Tây Á
 Kuwait Chưa là thành viên AFC × VB 2nd 1st 3rd VB 4th TK VB VB VB × 10
 Iraq Chưa là thành viên AFC VB 4th × × × × TK TK TK 1st TK 4th V2 V2 Q 11
 Syria × VB VB VB VB VB VB V2 7
 Liban Chưa là thành viên AFC × × × × × VB × VB VB 3
 Bahrain Thuộc địa của Vương quốc Anh × × •• × VB × 4th VB VB VB V2 V2 7
 Jordan Chưa là thành viên AFC × × × TK TK VB V2 2nd 5
 Qatar Thuộc địa của Vương quốc Anh VB VB VB VB TK VB VB TK VB 1st 1st Q 12
 Ả Rập Xê Út Chưa là thành viên AFC •• × 1st 1st 2nd 1st 2nd VB 2nd VB VB V2 V2 H 12
 UAE Thuộc địa của Vương quốc Anh × VB VB VB 4th 2nd VB VB VB 3rd BK V2 Q 12
 Yemen Chưa là thành viên AFC × VB 1
 Oman × VB VB VB V2 VB 5
 Palestine Chưa là thành viên AFC VB VB V2 3
Thành viên Trung Á
 Iran × × 1st 1st 1st 3rd 4th 3rd VB 3rd TK 3rd TK TK TK BK 3rd Q 16
 Uzbekistan Một phần của Liên Xô Chưa là thành viên AFC VB VB TK TK 4th TK V2 TK Q 9
 Turkmenistan VB VB 2
 Kyrgyzstan × V2 VB 2
 Tajikistan × TK 1
Thành viên Nam Á
 Ấn Độ × 2nd × VB VB VB VB 5
 Bangladesh Một phần của Pakistan Chưa là thành viên AFC × VB × 1
Thành viên Đông Á
 Hàn Quốc 1st 1st 3rd 2nd 2nd VB 2nd TK 3rd TK 3rd 3rd 2nd TK 4th 15
 Hồng Kông 3rd 4th 5th VB 4
 Đài Bắc Trung Hoa 3rd × 4th × Thành viên OFC 2
 Nhật Bản × × × × × × VB 1st TK 1st 1st 4th 1st TK 2nd TK Q 11
 Trung Quốc Chưa là thành viên AFC 3rd VB 2nd 4th 3rd TK 4th 2nd VB VB TK TK VB 13
 CHDCND Triều Tiên •• 4th × VB × × VB VB VB × 5
Thành viên Đông Nam Á
 Việt Nam 4th 4th × × × × × TK TK VB 5
 Philippines × × × × × × × VB 1
 Campuchia × × 4th × × × × × × × × 1
 Singapore × × × VB × 1
 Thái Lan × × 3rd •• VB VB VB VB VB V2 V2 8
 Myanmar × × × 2nd × × × × × × × 1
 Indonesia × × × VB VB VB VB × V2 5
 Malaysia VB VB VB VB 4
 Úc Thành viên OFC TK 2nd 1st TK TK Q 6
Cựu thành viên AFC
 Israel 2nd 2nd 1st 3rd •• Rời khỏi AFC Thành viên UEFA 4
 Nam Yemen Chưa là thành viên AFC VB × × Một phần của Yemen 1
Chú thích
Các đội chưa từng tham dự Asian Cup
 Afghanistan,  Bhutan,  Brunei,  Đông Timor,  Guam,  Lào,  Ma Cao,  Maldives,  Mông Cổ,  Nepal,  Pakistan,  Sri Lanka

Lần đầu tham dự[sửa | sửa mã nguồn]

Dưới đây là thống kê giải đấu đầu tiên mà các đội tuyển có mặt tại một vòng chung kết Asian Cup.

Năm Đội tuyển
1956  Hồng Kông  Israel[b]  Hàn Quốc  Việt Nam Cộng hòa[c]
1960  Đài Bắc Trung Hoa[d]
1964  Ấn Độ
1968  Iran  Myanmar
1972  Campuchia[e]  Iraq  Kuwait  Thái Lan
1976  Trung Quốc  Malaysia  Nam Yemen[f]
1980  Bangladesh  CHDCND Triều Tiên  Qatar  Syria  UAE
1984  Ả Rập Xê Út  Singapore
1988  Bahrain  Nhật Bản
1992 Không có
1996  Indonesia  Uzbekistan
2000  Liban
2004  Jordan  Oman  Turkmenistan
2007  Úc[g]
2011 Không có
2015  Palestine
2019  Kyrgyzstan  Philippines
2023  Tajikistan

Bảng xếp hạng tổng thể[sửa | sửa mã nguồn]

Tính đến Cúp bóng đá châu Á 2023
Chú thích
Đội đã vô địch giải đấu
TT Đội tuyển Trận Thắng Hòa Thua Bàn thắng Bàn thua Hiệu số Điểm
1.  Iran 74 45 20 9 143 55 +88 155
2.  Hàn Quốc 73 38 19 16 117 74 +43 133
3.  Nhật Bản 53 33 12 8 104 52 +52 111
4.  Ả Rập Xê Út 52 23 15 14 74 50 +24 84
5.  Trung Quốc 59 23 15 21 88 66 +22 84
6.  Qatar 46 19 12 15 66 52 +14 69
7.  Iraq 42 18 7 17 54 52 +2 61
8.  UAE 48 16 13 19 47 64 –17 61
9.  Kuwait 42 15 10 17 47 51 –4 55
10.  Uzbekistan 33 15 7 11 49 50 –1 52
11.  Úc 26 15 5 6 49 17 +32 50
12.  Jordan 22 10 7 5 30 18 +12 37
13.  Syria 25 8 5 12 19 30 –11 29
14.  Israel* 13 9 0 4 28 15 +13 27
15.  Bahrain 27 7 6 14 33 44 –11 27
16.  Thái Lan 28 3 11 14 22 54 –32 20
17.  Oman 16 3 5 8 12 20 –8 14
18.  CHDCND Triều Tiên 18 3 2 13 15 40 –25 11
19.  Indonesia 16 3 2 11 13 38 –25 11
20.  Ấn Độ 16 3 1 12 12 33 –21 10
21.  Việt Nam 18 2 3 13 21 43 –22 9
22.  Myanmar 4 2 1 1 5 4 +1 7
23.  Malaysia 12 1 4 7 10 28 –18 7
24.  Liban 9 1 3 5 8 17 –9 6
25.  Palestine 10 1 3 6 7 21 –14 6
26.  Tajikistan 5 1 2 2 3 4 –1 5
27.  Đài Bắc Trung Hoa 7 1 2 4 5 12 –7 5
28.  Singapore 4 1 1 2 3 4 –1 4
29.  Campuchia 5 1 1 3 8 10 –2 4
30.  Kyrgyzstan 7 1 1 5 7 12 –5 4
31.  Hồng Kông 13 0 3 10 10 30 –20 3
32.  Turkmenistan 6 0 1 5 7 16 –9 1
33.  Philippines 3 0 0 3 1 7 –6 0
34.

 Nam Yemen

2 0 0 2 0 9 –9 0
35.  Yemen 3 0 0 3 0 10 –10 0
36.  Bangladesh 4 0 0 4 2 17 –15 0
  • Israel từ năm 1991 chuyển sang trực thuộc UEFA.

Các huấn luyện viên vô địch[sửa | sửa mã nguồn]

Năm Huấn luyện viên Vô địch
1956 Hàn Quốc Lee Yoo-hyung  Hàn Quốc
1960 Hàn Quốc Wui Hye-deok
1964 Israel Yosef Merimovich  Israel
1968 Iran Mahmoud Bayati  Iran
1972 Iran Mohammad Ranjbar
1976 Iran Heshmat Mohajerani
1980 Brasil Carlos Alberto Parreira  Kuwait
1984 Ả Rập Xê Út Khalil Al-Zayani  Ả Rập Xê Út
1988 Brasil Carlos Alberto Parreira
1992 Hà Lan Hans Ooft  Nhật Bản
1996 Bồ Đào Nha Nelo Vingada  Ả Rập Xê Út
2000 Pháp Philippe Troussier  Nhật Bản
2004 Brasil Zico
2007 Brasil Jorvan Vieira  Iraq
2011 Ý Alberto Zaccheroni  Nhật Bản
2015 Úc Ange Postecoglou  Úc
2019 Tây Ban Nha Félix Sánchez Bas  Qatar
2023 Tây Ban Nha Tintín Márquez
2027

Ghi chú[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ Không có trận tranh hạng ba, AFC xếp hạng các đội thua ở bán kết theo hiệu số bàn thắng bại ở bán kết.[26]
  2. ^ Từ năm 1991, Israel chuyển sang trực thuộc UEFA.
  3. ^ Từ năm 1956 đến năm 1960, Việt Nam tham dự với tư cách Việt Nam Cộng hòa.
  4. ^ Đài Bắc Trung Hoa thi đấu với tên gọi Trung Hoa Dân Quốc tại giải năm 1960.
  5. ^ Campuchia thi đấu dưới tên gọi Cộng hòa Khmer tại giải năm 1972.
  6. ^ Yemen tham dự Asian Cup 1976 với tư cách là Nam Yemen.
  7. ^ Úc chuyển từ OFC sang AFC vào tháng 1 năm 2006.

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ “FIFA Council votes for the introduction of a revamped FIFA Club World Cup”. FIFA.com. 15 tháng 3 năm 2019. Truy cập ngày 15 tháng 3 năm 2019.
  2. ^ “Revamp of AFC competitions”. The-afc.com. 25 tháng 1 năm 2014. Bản gốc lưu trữ ngày 3 tháng 2 năm 2014.
  3. ^ “AFC Asian Cup changes set for 2019”. Afcasiancup.com. 26 tháng 1 năm 2014. Bản gốc lưu trữ ngày 30 tháng 1 năm 2014.
  4. ^ “The AFC”.
  5. ^ “The AFC”.
  6. ^ “Asian Cup: Know Your History – Part One (1956–1988)”. Goal.com. 7 tháng 1 năm 2011. Truy cập ngày 6 tháng 5 năm 2015.
  7. ^ “The Controversial Case of Israel & International Football”. 20 tháng 11 năm 2014. Bản gốc lưu trữ ngày 17 tháng 8 năm 2021. Truy cập ngày 4 tháng 2 năm 2022.
  8. ^ “The AFC”.
  9. ^ “Factbox: Saudi Arabia at the Asian Cup”. Reuters. 29 tháng 12 năm 2018.
  10. ^ a b “Asian Cup: Know Your History – Part Two (1992–2007)”. Goal.com. 7 tháng 1 năm 2011. Truy cập ngày 6 tháng 5 năm 2015.
  11. ^ “How the 1992 Asian Cup awoke Japanese football, the continent's sleeping giant”. 4 tháng 1 năm 2019. Bản gốc lưu trữ ngày 4 tháng 5 năm 2021. Truy cập ngày 4 tháng 2 năm 2022.
  12. ^ “The AFC”.
  13. ^ “The 1996 Asian Cup: What was and what could have been for the UAE”. 9 tháng 1 năm 2015.
  14. ^ “Facts of the 2000 Asian Cup Final until now – Parkview”. parkview-modelhouse.com. Bản gốc lưu trữ ngày 28 tháng 7 năm 2021.
  15. ^ “Japan sink China in heated Asia Cup final”. ABC News. 7 tháng 8 năm 2004.
  16. ^ “Viet Nam to co-host Asian Cup in 2007”. Bản gốc lưu trữ ngày 21 tháng 9 năm 2021. Truy cập ngày 24 tháng 12 năm 2022.
  17. ^ “Australia gets President's blessing to join AFC in 2006”. ABC News. 16 tháng 6 năm 2005.
  18. ^ Lampen, Jerry (29 tháng 7 năm 2007). “Iraq ride wave of support to lift Asian Cup”. Reuters. Truy cập ngày 13 tháng 9 năm 2014.
  19. ^ “Extra time winner secures Japan record fourth Asian Cup title”.
  20. ^ “Australia wins Asian Cup thanks to Troisi's extra-time finish”. Australian Broadcasting Corporation. 31 tháng 1 năm 2015.
  21. ^ “AFC plans to introduce VAR at UAE 2019”. 27 tháng 9 năm 2018.
  22. ^ “AFC Asian Cup UAE 2019 – Match Schedule” (PDF). AFC. 7 tháng 5 năm 2018. Truy cập ngày 19 tháng 10 năm 2018.
  23. ^ “Fourth substitution to be introduced at UAE 2019”. AFC. 12 tháng 10 năm 2018.
  24. ^ “Qatar stun Japan with 3–1 win to be crowned Asian Cup champions”. TheGuardian.com. tháng 2 năm 2019.
  25. ^ “Fans throw shoes as Qatar reach Asian Cup final”. ABC News. 29 tháng 1 năm 2019.
  26. ^ “AFC Competition Operations Manual (Edition 2023)” (PDF). Asian Football Confederation. tr. 88. If there is no 3rd/4th place playoff ... the Participating Teams ranked three (3) and four (4) shall be determined in descending order as follows:
    (i) superior goal difference in the semi-finals;
    (ii) higher number of goals scored in the semi-finals;
    (iii) superior goal difference in the quarter-finals (if applicable);
    (iv) higher number of goals scored in the quarter-finals (if applicable)...
  27. ^ AFC Asian Cup Trophy trên YouTube
  28. ^ “The Asian Cup Trophy – Asia Cup”. Getty Images. 21 tháng 12 năm 1996.
  29. ^ “Japan coach Philippe Troussier lifts the Asian Cup trophy”. Alamy. 29 tháng 10 năm 2000.
  30. ^ “The remarkable rise of Asia's greatest showpiece”. Asian Football Confederation. 5 tháng 12 năm 2018. Lưu trữ bản gốc 5 Tháng hai năm 2019. Truy cập 5 Tháng hai năm 2019.
  31. ^ “Dazzling new AFC Asian Cup trophy unveiled in Dubai”. Asian Football Confederation. 4 tháng 5 năm 2018.
  32. ^ Highlights: AFC Asian Cup 2019 trophy reveal trên YouTube

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]