Giải Demidov

Giải Demidov (tiếng Nga: Демидовская премия) là một giải thưởng khoa học quốc gia của Đế quốc Nga được trao hàng năm cho các viện sĩ của Viện Hàn lâm Khoa học Nga, và là một trong các giải thưởng khoa học uy tín nhất và lâu đời nhất trên thế giới, có ảnh hưởng tới các giải thưởng cùng loại, trong đó có giải Nobel.

Lịch sử[sửa | sửa mã nguồn]

Năm 1831 Pavel Nikolaievich Demidov, người đại diện của gia đình Demidov nổi tiếng, đã lập ra giải thưởng khoa học mang tên ông. Viện hàn lâm Khoa học Sankt-Peterburg (nay là Viện Hàn lâm Khoa học Nga) được chọn làm cơ quan trao giải này. Năm 1832, Sergei Uvarov, chủ tịch Viện hàn lâm Khoa học Sankt-Peterburg trao giải này lần đầu.

Từ năm 1832 tới 1866 Viện hàn lâm Khoa học Sankt-Peterburg đã trao 55 giải thưởng đầy đủ (5.000 ruble) và 220 giải thưởng từng phần. Trong số những người đoạt giải có nhiều nhà khoa học Nga nổi tiếng như: người sáng lập lãnh vực giải phẫu và sáng chế phương pháp giữ cố định chỗ gãy xương bằng thạch cao, Nikolai Pirogov; nhà địa lý kiêm người đi biển Adam Johann von Krusenstern; người sáng tạo bảng tuần hoàn các nguyên tố, Dmitri Mendeleev; nhà phát minh động cơ điện, Boris Yakobi; cùng nhiều nhà khoa học nổi tiếng khác.

Từ năm 1866, 25 năm sau khi Pavel Demidov qua đời, thời hạn tài sản di tặng của ông chấm dứt nên giải này đã bị ngưng.

Năm 1993, do sáng kiến của phó chủ tịch Viện hàn lâm Khoa học Nga Gennady Mesyats và thống đốc tỉnh Sverdlovsk Eduard Rossel, giải Demidov lại được phục hồi để trao cho những thành tựu xuất sắc trong khoa học tự nhiên và nhân văn. Những người đoạt giải được tuyển chọn trong số các viện sĩ của Viện Hàn lâm Khoa học Nga. Theo truyền thống thì hàng năm Viện tuyển chọn 3 hoặc 4 viện sĩ để trao giải.

Giải thưởng gồm một huy chương, một bằng chứng nhận, và khoản tiền là 10.000 dollar Mỹ. Buổi lễ trao giải thưởng diễn ra tại dinh thống đốc tỉnh Sverdlovsk, ở thành phố Yekaterinburg, Nga. Những người đoạt giải cũng có bài nói chuyện ở Đại học vùng Ural.

Những người đoạt giải[sửa | sửa mã nguồn]

Năm	Hình	Người đoạt giải	Lãnh vực	Tham khảo
1832		Magnus Georg Paucker	Vật lý học	^[1]
1832		Yulii Gagemeyster	Kinh tế học	^[1]
1833		Aleksandr Vostokov	Ngữ văn học	^[1]
1833		Filipp Reyf	Ngữ văn học	^[1]
1835		Fydor Sidonskiy	Triết học	^[1]
1835		Nikita Bichurin	Lịch sử	^[1]
1835		Pyotr Sokolov	Ngữ văn học	^[1]
1836		Fyodor Litke	Địa lý	^[1]
1836		Nikolai Brashman	Toán học	^[1]
1836	´	Alexander Mikhailovsky-Danilevsky	Lịch sử	^[1]
1837		Ivan Kruzenshtern	Địa lý	^[1]
1837		Friedrich Wilhelm Argelander	Thiên văn học	^[1]
1837		Nikolay Ustryalov	Lịch sử	^[1]
1838		Stanislav Shoduar	Lịch sử	^[1]
1839		Nikita Bichurin	Ngữ văn học	^[1]
1839		Alexander Kazembek	Ngữ văn học	^[1]
1839		Nikolay Medem	Khoa học quân sự	^[1]
1840		Mikhail Pogodin	Ngữ văn học	^[1]
1840		David Chubinashvili	Ngữ văn học	^[1]
1840		Boris Yakobi	Vật lý học	^[1]
1841		Alexander Postels	Sinh học	^[1]
1840		Franz Josef Ruprecht	Sinh học	^[1]
1842		Ferdinand von Wrangel	Địa lý	^[1]
1844		Aleksandr Vostokov	Ngữ văn học	^[1]
1844		Gerasim Pavsky	Ngữ văn học	^[1]
1844		Nikolai Pirogov	Y học	^[1]
1845		Friedrich von Adelung	Địa lý	^[1]
1846		Aleksey Savich	Thiên văn học	^[1]
1846		Osip Kovalevsky	Ngữ văn học	^[1]
1846		Karl Ernst Claus	Hóa học	^[1]
1847		Alexander Keyserling	Địa lý	^[1]
1847		Pavel Kruzenshtern	Địa lý	^[1]
1847		Anatoly Demidov	Địa lý	^[1]
1847		Dmitry Tolstoy	Lịch sử	^[1]
1847		David Chubinashvili	Ngữ văn học	^[1]
1848		Johan Jakob Nervander	Khí tượng học	^[1]
1849		Pafnuty Chebyshev	Toán học	^[1]
1850		Fyodor Goremykin	Khoa học quân sự	^[1]
1851		Nikolai Pirogov	Y học	^[1]
1851		Mikhail Reyneke	Địa lý	^[1]
1852		Konstantin Nevolin	Lịch sử	^[1]
1852		Loggin Zeddeler	Khoa học quân sự	^[1]
1853		Dmitry Milyutin	Lịch sử	^[1]
1854		Mikhail Bulgakov	Thần học	^[1]
1854		Konstantin Nevolin	Lịch sử	^[1]
1855		Dmitrii Ivanovich Zhuravskii	Khoa học kỹ thuật	^[1]
1857		Nikolai Turchaninov	Sinh học	^[1]
1857		Heinz Christian Pander	Địa lý	^[1]
1858		Iosif Goshkevich	Ngữ văn học	^[1]
1859		Karl Maximovich	Sinh học	^[1]
1860		Nikolai Pirogov	Y học	^[1]
1860		Fyodor Dmitriyev	Luật học	^[1]
1861		Pyotr Pekarsky	Ngữ văn học	^[1]
1861		Modest Bogdanovich	Lịch sử	^[1]
1862		Modest Korf	Lịch sử	^[1]
1862		Dmitri Mendeleev	Hóa học	^[1]
1863		Grigory Butakov	Khoa học hàng hải	^[1]
1865		Fyodor Smit	Lịch sử	^[1]
1865		Lyudvig Shwarts	Khoa đo đạc	^[1]
Không trao giải từ năm 1866 tới năm 1992
1993		Sergei Vonsovsky	Vật lý học	^[1]
1993		Nikolay Kochetkov	Hóa học	^[1]
1993		Boris Chesnokov	Địa chất học	^[1]
1993		Valentin Yanin	Lịch sử	^[1]
1993		Anatoly Karpov	Kinh tế học	^[1]
1994		Boris Rauschenbach	Cơ học	^[1]
1994		Aleksandr Bayev	Sinh học	^[1]
1994		Pyotr Kropotkin	Địa chất học	^[1]
1994		Nikita Tolstoy	Ngữ văn học	^[1]
1995		Andrey Gaponov-Grekhov	Vật lý học	^[1]
1995		Genrich Tolstikov	Hóa học	^[1]
1995		Vladimir Magnitsky	Địa vật lý	^[1]
1995	Tập tin:Pokrovski Nikolai Nikolaevich (Academik).jpg	Nikolay Pokrovsky	Lịch sử	^[1]
1996		Nikolai Krasovsky	Toán học và Cơ học	^[1]
1996		Vladimir Sokolov	Sinh học	^[1]
1996		Georgy Golitsyn	Khoa học Trái Đất	^[1]
1996		Yevgeni Chelyshev	Ngữ văn học	^[1]
1997		Alexander Skrinsky	Vật lý học	^[1]
1997		Nikolay Vatolin	Hóa học	^[1]
1997		Nikolay Laverov	Khoa học Trái Đất	^[1]
1997		Andrey Zaliznyak	Ngôn ngữ học	^[1]
1998		Oleg Gazenko	Sinh học	^[1]
1998		Andre Gonchar	Toán học	^[1]
1998		Valentin Sedov	Lịch sử	^[1]
1998		Nikolay Yushkin	Khoa học Trái Đất	^[1]
1999		Zhores Alferov	Vật lý học	^[1]
1999		Nikolay Dobretsov	Khoa học Trái Đất	^[1]
1999		Vladimir Tartakovsky	Hóa học	^[1]
2000		Victor Maslov	Toán học	^[1]
2000		Nikolay Semikhatov	Cơ học	^[1]
2000		Rem Petrov	Khoa học Trái Đất	^[1]
2000		Tatyana Zaslavskaya	Kinh tế học và Xã hội học	^[1]
2001		Aleksandr Prokhorov	Vật lý học	^[1]
2001		Viktor Kabanov	Hóa học	^[1]
2001		Igor Gramberg	Khoa học Trái Đất	^[1]
2002		Ludvig Faddeev	Toán học	^[1]
2002		Viktor Savelyev	Y học	^[1]
2002		Vladimir Kudryavtsev	Luật học	^[1]
2002		Gennady Mesyats	Vật lý học	^[1]
2003		Boris Litvinov	Vật lý học	^[1]
2003		Irina Beletskaya	Hóa học	^[1]
2003		Oleg Bogatikov	Khoa học Trái Đất	^[1]
2004		Gury Marchuk	Toán học	^[1]
2004		Vladimir Bolshakov	Sinh học	^[1]
2004		Anatoly Derevyanko	Lịch sử và Khảo cổ học	^[1]
2005		Oleg Krokhin	Vật lý học	^[1]
2005		Nikolay Lyakishev	Hóa lý	^[1]
2005	Tập tin:КОНТОРОВИЧ Алексей Эмильевич.jpg	Aleksey Kontorovich	Khoa học Trái Đất	^[1]
2006		Timur Eneev	Toán học	^[1]
2006		Veniamin Alekseyev	Lịch sử	^[1]
2006		Vladimir Kulakov	Y học	^[1]
2007		Boris Kovalchuk	Vật lý học	^[1]
2007		Oleg Chupakhin	Hóa học	^[1]
2007		Mikhail Kuzmin	Khoa học Trái Đất	^[1]
2008		Evgeny Mischenko	Toán học	^[1]
2008		Anatoly Grigoriev	Y học	^[1]
2008		Valery Makarov	Kinh tế học	^[1]
2009		Yuri Kagan	Vật lý học	^[1]
2009		Dmitry Rundkvist	Khoa học Trái Đất	^[1]
2009		Yuri Tretyakov	Hóa học	^[1]
2009		Alexey Olovnikov	Sinh học	^[1]
2010		Yury Osipov	Toán học	^[1]
2010		Gennady Sakovich	Hóa học	^[1]
2010		Sergei Alekseev	Nhân văn	^[1]
2011		Alexander Andreev	Vật lý học	^[1]
2011		Yuriy Zhuravlyov	Sinh học	^[1]
2011		Vladimir Kotlyakov	Khoa học Trái Đất	^[1]
2012		Yevgeny Primakov	Khoa học xã hội	^[2]
2012		Ilya Moiseev	Hóa học	^[2]
2012		Eugeny Avrorin	Vật lý học	^[2]

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai ^aj ^ak ^al ^am ^an ^ao ^ap ^aq ^ar ^as ^at ^au ^av ^aw ^ax ^ay ^az ^ba ^bb ^bc ^bd ^be ^bf ^bg ^bh ^bi ^bj ^bk ^bl ^bm ^bn ^bo ^bp ^bq ^br ^bs ^bt ^bu ^bv ^bw ^bx ^by ^bz ^ca ^cb ^cc ^cd ^ce ^cf ^cg ^ch ^ci ^cj ^ck ^cl ^cm ^cn ^co ^cp ^cq ^cr ^cs ^ct ^cu ^cv ^cw ^cx ^cy ^cz ^da ^db ^dc ^dd ^de ^df ^dg ^dh ^di ^dj ^dk ^dl ^dm ^dn ^do ^dp ^dq ^dr ^ds ^dt ^du ^dv “Лауреаты Демидовской премии” (bằng tiếng Nga). Russian Academy of Sciences. Bản gốc lưu trữ ngày 19 tháng 9 năm 2012. Truy cập ngày 11 tháng 8 năm 2012.
^ ^a ^b ^c “Евгению Примакову вручили Демидовскую премию” (bằng tiếng Nga). ngày 7 tháng 11 năm 2012. |url= trống hay bị thiếu (trợ giúp)

Thư mục

(tiếng Nga) N. A. Mezenin: Лауреаты Демидовских премий Петербургской Академии наук. Л., Наука, 1987.
(tiếng Nga) Yuri Alexandrovich Sokolov, Zoya Antonovna Bessudnova, L. T. Prizhdetskaya: Отечественные действительные и почетные члены Российской академии наук 18-20 вв. Геология и горные науки.- М.: Научный мир, 2000.

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

Demidov Foundation short history Lưu trữ 2021-12-06 tại Wayback Machine
List of all the winners of the full Demidov Prize Lưu trữ 2017-10-27 tại Wayback Machine
Demidov Prize and Demidov Lecturing at Lebedev Physical Institute web site

[Winners-1] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai ^aj ^ak ^al ^am ^an ^ao ^ap ^aq ^ar ^as ^at ^au ^av ^aw ^ax ^ay ^az ^ba ^bb ^bc ^bd ^be ^bf ^bg ^bh ^bi ^bj ^bk ^bl ^bm ^bn ^bo ^bp ^bq ^br ^bs ^bt ^bu ^bv ^bw ^bx ^by ^bz ^ca ^cb ^cc ^cd ^ce ^cf ^cg ^ch ^ci ^cj ^ck ^cl ^cm ^cn ^co ^cp ^cq ^cr ^cs ^ct ^cu ^cv ^cw ^cx ^cy ^cz ^da ^db ^dc ^dd ^de ^df ^dg ^dh ^di ^dj ^dk ^dl ^dm ^dn ^do ^dp ^dq ^dr ^ds ^dt ^du ^dv “Лауреаты Демидовской премии” (bằng tiếng Nga). Russian Academy of Sciences. Bản gốc lưu trữ ngày 19 tháng 9 năm 2012. Truy cập ngày 11 tháng 8 năm 2012.

[lenta-2] “Евгению Примакову вручили Демидовскую премию” (bằng tiếng Nga). ngày 7 tháng 11 năm 2012. |url= trống hay bị thiếu (trợ giúp)

[1]

[2]