Thanh Sơn

Thanh Sơn
Huyện
Huyện Thanh Sơn
Một vùng bán sơn địa ở Thanh Sơn, phía xa mờ là dãy núi Lưỡi Hái
Hành chính
Quốc gia Việt Nam
VùngĐông Bắc Bộ
TỉnhPhú Thọ
Huyện lỵthị trấn Thanh Sơn
Phân chia hành chính1 thị trấn, 22 xã
Thành lập1833
Tổ chức lãnh đạo
Chủ tịch UBNDNguyễn Duy Anh
Chủ tịch HĐNDĐặng Quang Huy
Bí thư Huyện ủyĐặng Quang Huy
Địa lý
Tọa độ: 21°12′33″B 105°11′17″Đ / 21,20917°B 105,18806°Đ / 21.20917; 105.18806
MapBản đồ huyện Thanh Sơn
Thanh Sơn trên bản đồ Việt Nam
Thanh Sơn
Thanh Sơn
Vị trí huyện Thanh Sơn trên bản đồ Việt Nam
Diện tích620,63 km²
Dân số (2019)
Tổng cộng133.132 người
Thành thị15.404 người (12%)
Nông thôn117.728 người (88%)
Mật độ215 người/km²
Dân tộcKinh, Mường, Dao...
Khác
Mã hành chính238[1]
Biển số xe19-C1
Websitethanhson.phutho.gov.vn

Thanh Sơn là một huyện miền núi thuộc tỉnh Phú Thọ, Việt Nam.

Địa lý[sửa | sửa mã nguồn]

Huyện Thanh Sơn nằm ở phía nam của tỉnh Phú Thọ, cách thành phố Việt Trì khoảng 50 km về phía nam, cách trung tâm thủ đô Hà Nội khoảng 87 km, có vị trí địa lý:

Huyện Thanh Sơn có diện tích tự nhiên là 62.063 ha và dân số năm 2013 là 120.229 người.

Lịch sử[sửa | sửa mã nguồn]

Huyện Thanh Sơn vào thời Lý Trần là đất đạo Lâm Tây.

Thời thuộc Minh là huyện Lung.

Năm Quang Thuận thứ 10 (1469), vua Lê Thánh Tông cho định lại bản đồ toàn quốc, đổi gọi là huyện Thanh Nguyên (清源) thuộc phủ Gia Hưng.

Tới thời Mạc Phúc Nguyên (1547-1561) do kiêng huý chữ Nguyên nên đổi làm huyện Thanh Xuyên (清川).

Đời Lê Trung Hưng, do kiêng tên tước của Thanh vương (清王) Trịnh Tráng (1623-1657) đổi viết thành 青川 (vẫn đọc là Thanh Xuyên, từ "thanh" này nghĩa là màu xanh, khác với "thanh" trên đây có nghĩa là trong, sạch).

Năm Minh Mạng thứ 14 (1833) tách huyện Thanh Xuyên làm 2 huyện Thanh Sơn và Thanh Thủy. Sau đổi thành châu.

Thời kỳ 1903-1968 thuộc tỉnh Phú Thọ, 1968-1996 thuộc tỉnh Vĩnh Phú.

Ngày 31 tháng 8 năm 1965, Bộ Nội vụ ban hành Quyết định số 311-NV thành lập thị trấn Nông trường Phú Sơn thuộc huyện Thanh Sơn.[2]

Sau năm 1975, huyện Thanh Sơn có thị trấn nông trường Phú Sơn và 39 xã: Cự Đồng, Cự Thắng, Địch Quả, Đông Cửu, Đồng Sơn, Giáp Lai, Hương Cần, Khả Cửu, Kiệt Sơn, Kim Thượng, Lai Đồng, Long Cốc, Lương Nha, Minh Đài, Mỹ Thuận, Sơn Hùng, Tam Thanh, Tân Lập, Tân Minh, Tân Phú, Tân Sơn, Tất Thắng, Thạch Khoán, Thạch Kiệt, Thắng Sơn, Thu Cúc, Thu Ngạc, Thục Luyện, Thượng Cửu, Tinh Nhuệ, Văn Luông, Văn Miếu, Vinh Tiền, Võ Miếu, Xuân Đài, Xuân Sơn, Yên Lãng, Yên Lương, Yên Sơn.

Năm 1987, giải thể thị trấn nông trường Phú Sơn.

Năm 1996, huyện Thanh Sơn thuộc tỉnh Phú Thọ vừa được tái lập.

Ngày 28 tháng 5 năm 1997, thành lập thị trấn Thanh Sơn - thị trấn huyện lỵ huyện Thanh Sơn trên cơ sở 290 ha diện tích tự nhiên và 9.894 nhân khẩu của xã Sơn Hùng; 125 ha diện tích tự nhiên và 2.686 nhân khẩu xã Thục Luyện. Sau khi điều chỉnh địa giới hành chính, thị trấn Thanh Sơn có 415 ha diện tích tự nhiên và dân số 12.580 người.

Cuối năm 2006, huyện Thanh Sơn có 1 thị trấn Thanh Sơn và 39 xã: Cự Đồng, Cự Thắng, Địch Quả, Đông Cửu, Đồng Sơn, Giáp Lai, Hương Cần, Khả Cửu, Kiệt Sơn, Kim Thượng, Lai Đồng, Long Cốc, Lương Nha, Minh Đài, Mỹ Thuận, Sơn Hùng, Tam Thanh, Tân Lập, Tân Minh, Tân Phú, Tân Sơn, Tất Thắng, Thạch Khoán, Thạch Kiệt, Thắng Sơn, Thu Cúc, Thu Ngạc, Thục Luyện, Thượng Cửu, Tinh Nhuệ, Văn Luông, Văn Miếu, Vinh Tiền, Võ Miếu, Xuân Đài, Xuân Sơn, Yên Lãng, Yên Lương, Yên Sơn.

Ngày 9 tháng 4 năm 2007, huyện Thanh Sơn cũ được chia thành 2 huyện Thanh Sơn (mới) và Tân Sơn.

Huyện Thanh Sơn có 1 thị trấn và 22 xã, giữ ổn định cho đến nay.

Hành chính[sửa | sửa mã nguồn]

Huyện Thanh Sơn có 23 đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc, bao gồm thị trấn Thanh Sơn (huyện lỵ) và 22 xã: Cự Đồng, Cự Thắng, Địch Quả, Đông Cửu, Giáp Lai, Hương Cần, Khả Cửu, Lương Nha, Sơn Hùng, Tân Lập, Tân Minh, Tất Thắng, Thạch Khoán, Thắng Sơn, Thục Luyện, Thượng Cửu, Tinh Nhuệ, Văn Miếu, Võ Miếu, Yên Lãng, Yên Lương, Yên Sơn.

Đặc sản[sửa | sửa mã nguồn]

Thanh Sơn nổi tiếng với đặc sản thịt chua, rêu đá, cơm lam và cá gỏi người Mường.

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]