Wikipedia:Bài viết chọn lọc/2008/Tuần 45
minh họa Trận Mars-La-Tour, 1886
Chiến tranh Pháp–Phổ là cuộc chiến tranh trong hai năm 1870 và 1871 giữa Pháp và Phổ, được hỗ trợ bởi Liên bang Bắc Đức và các bang miền Nam Đức như Baden, Württemberg và Bavaria. Chiến thắng của quân Phổ và Đức đã đem lại sự thống nhất của Đế quốc Đức dưới sự cai trị của vua Wilhelm I. Trận chiến cũng đánh dấu sự sụp đổ của Napoléon III và dấu chấm hết cho Đệ Nhị Đế chế Pháp, sau đó được thay thế bởi Đệ tam cộng hòa. Vùng Alsace–Lorraine bị Phổ chiếm và hợp thành một phần của nước Đức cho đến khi Đệ nhất thế chiến kết thúc.
Cuộc chiến là kết quả của sự căng thẳng kéo dài nhiều năm giữa hai cường quốc, mà ngòi nổ là mâu thuẫn về việc một hoàng thân nhà Hohenzollern ứng cử ngai vàng của Tây Ban Nha bị bỏ trống sau khi Isabel Đệ nhị bị phế truất năm 1868. Việc bản tuyên cáo Ems bị để lộ ra cho báo chí, trong đó cường điệu sự lăng mạ giữa đức vua Phổ và đại sứ Pháp, đã như châm thêm dầu vào lửa ở cả hai phía. Pháp tổng động viên quân đội, và đến ngày 19 tháng 1 tuyên chiến với Phổ. Các tiểu quốc Đức nhanh chóng đứng về phía Phổ và tham chiến chống Pháp.
Sức mạnh vượt trội của Phổ và Đức hiển hiện nhanh chóng, một phần bằng việc sử dụng hiệu quả vận chuyển bằng đường sắt và pháo binh tân tiến hiệu Krupp. Liên quân Đức–Phổ nhanh chóng giành được một loạt thắng lợi tại miền đông nước Pháp, mà đỉnh điểm là Trận Sedan, trận chiến mà Napoléon III và toàn bộ đạo quân dưới quyền bị bắt vào ngày 2 tháng 9. Tuy nhiên, cuộc chiến chưa chấm dứt: Đệ tam cộng hòa được tuyên bố thành lập ngày 4 tháng 9 tại Paris, và người Pháp tiếp tục kháng cự dưới sự chỉ huy của Chính phủ Vệ Quốc (le Gouvernement de la Défense Nationale) và sau đó là Adolphe Thiers.