Đại chủng Âu

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Đại chủng Âu (các thuật ngữ khác là Caucasoid[a], Europid,[2] hay Europeoid, tài liệu tiếng Việt phiên âm thành: Ơ-rô-pê-ô-ít) là một nhóm phân loại chủng tộc đã lỗi thời của loài người dựa trên học thuyết chủng tộc sinh học hiện đã bị bác bỏ.[3][4][5] Chủng Caucasoid từng được coi là một đơn vị phân loại sinh học, tùy thuộc vào cách phân loại chủng tộc lịch sử được sử dụng, thường bao gồm các quần thể cổ đại và hiện đại từ nhiều vùng của châu Âu, Tây Á, Trung Á, Nam Á, Bắc Phi, và Sừng Châu Phi.[6][7]

Thuật ngữ này được giới thiệu lần đầu vào những năm 1780 bởi các thành viên của trường phái lịch sử Göttingen,[b] dùng để chỉ một trong ba đại chủng của loài người (đó là Caucasoid, Mongoloid và Negroid).[12] Trong ngành nhân học sinh học, Caucasoid được sử dụng như một thuật ngữ chung cho các nhóm người giống nhau về mặt kiểu hình đến từ các vùng địa lý khác nhau dựa trên giải phẫu xương và hình thái sọ, không liên quan đến màu da.[13] Do đó, quần thể "Caucasoid" cổ đại và hiện đại không chỉ là "da trắng", mà còn có nước da từ trắng đến nâu sẫm.[14]

Kể từ nửa sau của thế kỷ 20, các nhà nhân học sinh học từ bỏ quan điểm phân loại loài người dựa trên hình thái cơ thể, chuyển sang quan điểm phân loại bằng bộ gen di truyền và các quần thể. Khái niệm chủng tộc từ đó đã bị thay thế và trở thành một phân loại xã hội của con người dựa trên kiểu hình, tổ tiên và các yếu tố văn hóa, giống trong khoa học xã hội.[15]

Tại Hoa Kỳ, thuật ngữ gốc Caucasian đồng nghĩa với người da trắng hoặc người gốc Âu, Trung Đông hoặc Bắc Phi.[16][17][18]

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ Thuật ngữ nhân học truyền thống Caucasoid là một từ đúc kết của danh từ dân cư Caucasian và hậu tố eidos trong tiếng Hy Lạp (nghĩa là "dạng", "hình dạng", "sự giống nhau") mang ý chỉ sự giống nhau với cư dân bản địa của vùng Caucasus. Từ nguyên của nó có thể được so sánh với các từ như Negroid, Mongoloid và Australoid.[1] Để xem sự giống khác với thuật ngữ "Mongolic" hoặc Mongoloid, xem chú thích #4 tr. 58–59 trong Beckwith, Christopher (2009). Empires of the Silk Road: A History of Central Eurasia from the Bronze Age to the Present. Princeton và Oxford: NXB Đại học Princeton. ISBN 978-0-691-13589-2. OCLC 800915872.
  2. ^ Cited by contributing editor to a group of four works by Baum,[8] Woodward,[9] Rupke,[10] and Simon.[11]

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ Freedman, B. J. (1984). “For debate... Caucasian”. British Medical Journal. Routledge. 288 (6418): 696–98. doi:10.1136/bmj.288.6418.696. PMC 1444385. PMID 6421437.
  2. ^ Pearson, Roger (1985). Anthropological glossary. R. E. Krieger Pub. Co. tr. 79. Truy cập ngày 21 tháng 7 năm 2015.
  3. ^ Templeton, A. (2016). “Evolution and Notions of Human Race”. Trong Losos, J.; Lenski, R. (biên tập). How Evolution Shapes Our Lives: Essays on Biology and Society. Princeton; Oxford: Princeton University Press. tr. 346–361. doi:10.2307/j.ctv7h0s6j.26. ... the answer to the question whether races exist in humans is clear and unambiguous: no.
  4. ^ Wagner, Jennifer K.; Yu, Joon-Ho; Ifekwunigwe, Jayne O.; Harrell, Tanya M.; Bamshad, Michael J.; Royal, Charmaine D. (tháng 2 năm 2017). “Anthropologists' views on race, ancestry, and genetics”. American Journal of Physical Anthropology. 162 (2): 318–327. doi:10.1002/ajpa.23120. PMC 5299519. PMID 27874171.
  5. ^ American Association of Physical Anthropologists (27 tháng 3 năm 2019). “AAPA Statement on Race and Racism”. American Association of Physical Anthropologists. Truy cập ngày 19 tháng 6 năm 2020.
  6. ^ Coon, Carleton Stevens (1939). The Races of Europe. New York: The Macmillan Company. tr. 400–401. This third racial zone stretches from Spain across the Straits of Gibraltar to Morocco, and thence along the southern Mediterranean shores into Arabia, East Africa, Mesopotamia, and the Persian highlands; and across Afghanistan into India [...] The Mediterranean racial zone stretches unbroken from Spain across the Straits of Gibraltar to Morocco, and thence eastward to India [...] A branch of it extends far southward on both sides of the Red Sea into southern Arabia, the Ethiopian highlands, and the Horn of Africa.
  7. ^ Coon, Carleton Stevens; Hunt, Edward E. (1966). The Living Races of Man. London: Jonathan Cape. tr. 93. Late Capsians from North Africa are clearly Caucasoid and, more specifically, almost entirely Mediterranean.
  8. ^ Baum 2006, tr. 84–85: "Finally, Christoph Meiners (1747–1810), the University of Göttingen 'popular philosopher' and historian, first gave the term Caucasian racial meaning in his Grundriss der Geschichte der Menschheit (Outline of the History of Humanity; 1785) ... Meiners pursued this 'Göttingen program' of inquiry in extensive historical-anthropological writings, which included two editions of his Outline of the History of Humanity and numerous articles in Göttingisches Historisches Magazin"
  9. ^ William R. Woodward (9 tháng 6 năm 2015). Hermann Lotze: An Intellectual Biography. Cambridge University Press. tr. 260. ISBN 978-1-316-29785-8. ... the five human races identified by Johann Friedrich Blumenbach – Negroes, American Indians, Malaysians, Mongolians, and Caucasians. He chose to rely on Blumenbach, leader of the Göttingen school of comparative anatomy
  10. ^ Nicolaas A. Rupke (2002). Göttingen and the Development of the Natural Sciences. Wallstein-Verlag. ISBN 978-3-89244-611-8. For it was at Gottingen in this period that the outlines of a system of classification were laid down in a manner that still shapes the way in which we attempt to comprehend the different varieties of humankind – including usage of such terms as 'Caucasian'.
  11. ^ Charles Simon-Aaron (2008). The Atlantic Slave Trade: Empire, Enlightenment, and the Cult of the Unthinking Negro. Edwin Mellen Press. ISBN 978-0-7734-5197-1. Here, Blumenbach placed the white European at the apex of the human family; he even gave the European a new name – i.e., Caucasian. This relationship also inspired the academic labors of Karl Otfried Muller, C. Meiners and K. A. Heumann, the more important thinkers at Gottingen for our project. (This list is not intended to be exhaustive.)
  12. ^ Pickering, Robert (2009). The Use of Forensic Anthropology. CRC Press. tr. 82. ISBN 978-1-4200-6877-1.
  13. ^ Pickering, Robert (2009). The Use of Forensic Anthropology. CRC Press. tr. 109. ISBN 978-1-4200-6877-1.
  14. ^ Johann Friedrich Blumenbach (1865). Thomas Bendyshe (biên tập). The Anthropological Treatises of Johann Friedrich Blumenbach. Anthropological Society. tr. 265, 303, 367.
  15. ^ Caspari, Rachel (2003). “From types to populations: A century of race, physical anthropology, and the American Anthropological Association” (PDF). American Anthropologist. 105 (1): 65–76. doi:10.1525/aa.2003.105.1.65. hdl:2027.42/65890.
  16. ^ “Race”.
  17. ^ Bhopal, R.; Donaldson, L. (1998). “White, European, Western, Caucasian, or what? Inappropriate labeling in research on race, ethnicity, and health”. American Journal of Public Health. 88 (9): 1303–1307. doi:10.2105/ajph.88.9.1303. PMC 1509085. PMID 9736867.
  18. ^ Baum 2006, tr. 3,18.

Thư mục[sửa | sửa mã nguồn]

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Đại_chủng_Âu&oldid=70642294”