Đại thảm họa động đất Kantō 1923
   Tokyo | |
| Giờ UTC | ?? |
|---|---|
| Ngày | 1 tháng 9 năm 1923 |
| Độ lớn | 7,9 Mw |
| Tâm chấn | |
| Vùng ảnh hưởng |  Nhật Bản |
| Sóng thần | Có (trên 12 m (39 ft) tại Atami, Shizuoka, Tōkai) |
| Thương vong | tử vong/mất tích: 105,385[1]–142,800 người Bị thương: 103 733 |
| * Lỗi thời | Xem tài liệu. |
Đại thảm họa động đất Kantō 1923 (kanji: 関東大震災, rōmaji: Kantō daishinsai, phiên âm Hán-Việt: Quan Đông đại chấn tai) là một thảm họa ghê gớm tại vùng Kantō của Nhật Bản. Động đất mạnh dẫn tới đổ vỡ nhà cửa, gây ra hỏa hoạn quy mô lớn. Phần lớn người chết và bị thương là do hỏa hoạn.
Nguyên nhân[sửa | sửa mã nguồn]
Vào lúc 11 giờ 58 phút 32 giây giờ địa phương ngày 1 tháng 9 năm 1923, một trận động đất mạnh 7,9 độ Richter đã xảy ra ở vị trí 35,1 vĩ độ Bắc - 139,5 kinh độ Đông, dưới đáy biển, cách bờ vịnh Sagami (tỉnh Kanagawa) khoảng 80 km về phía Tây Bắc.
Đặc điểm của trận động đất này là nạn nhân chết vì nhà sập mái đè ít mà vì hỏa hoạn là chủ yếu. Thời điểm xảy ra động đất đúng vào lúc người Nhật nấu cơm trưa. Vào giai đoạn đó, phần lớn nhà cửa của người Nhật còn làm bằng gỗ. Nhà cửa sập đổ và vật dụng trong nhà rơi rớt vào lúc này khiến cho hỏa hoạn xảy ra ở nhiều nơi. Chính quyền đã ghi nhận lại là có 136 điểm hỏa hoạn. Cũng thời điểm đó, một trận bão đang tiến gần tới bán đảo Noto, gây ra gió mạnh khắp vùng Kantō, làm cho hỏa hoạn lan nhanh và kéo dài suốt 2 ngày sau. Những xóm làng sinh sống đông đảo và tụ họp san sát bên nhau trong thành phố Tokyo (gọi là shitamachi) bị thiệt hại về sinh mạng rất lớn. Đặc biệt là những người chạy đến tỵ nạn trong khu đất trống ở Ryogoku (trên đường Tokyo-Chiba), đã bị lửa bao vây và chết cháy. Con số nạn nhân riêng ở đây đã là khoảng 40.000 người.
Thiệt hại[sửa | sửa mã nguồn]
- Số người chết và mất tích: 142.800 người
- Số người bị thương: 103.733 người
- Số người phải đi sơ tán: trên 1,90 triệu người
- Số căn nhà bị hỏng hoàn toàn do động đất: 128.266 căn
- Số căn nhà bị hỏng một phần: 126.233 căn
- Số căn nhà bị thiêu cháy toàn bộ hoặc một phần: 447.128 căn
- Số nhà bị hư hại khác: 868 căn
Trận động đất mạnh đã khiến những công trình lớn như tượng Daibutsu ở Kamakura nặng 98 tấn bị rơi ra, cách vị trí ban đầu của nó 2 ft.
Khôi phục thiệt hại[sửa | sửa mã nguồn]
Nghe có tin động đất ở Kantô, người các địa phương đã đổ về thủ đô, tham gia các hoạt động cứu trợ và y tế. Họ tích cực tự nguyện đi kéo người và những nạn nhân còn đang mắc kẹt trong đống đổ nát. Nhờ hành động nhanh chóng nên điều kiện vệ sinh của thành phố được đảm bảo, không bùng phát bệnh dịch. Các cuộc quyên góp tiền và vật tư cũng được tổ chức song song với hoạt động ứng cứu.
Các quốc gia như Anh, Pháp, Ấn Độ, Úc... đều bày tỏ lòng tương trợ: họ đã gửi tiền và các vật dụng đến cứu giúp. Ngay cả những quốc gia đang có hiềm khích như Hoa Kỳ và Trung Quốc cũng đã giúp đỡ. Tuy là chỉ trong một khoảng thời gian ngắn, nhưng quan hệ ngoại giao đang căng thẳng nhờ đó được nới lỏng phần nào.
Ảnh hưởng[sửa | sửa mã nguồn]
Hỗn loạn gây ra hoang mang và sinh ra những tin đồn. Trong các thị trấn và làng xã xung quanh thủ đô, có những nhóm dân phòng gọi là Jikeidan (Tự cảnh đoàn), một nhách cảnh sát vũ trang do thường dân lập ra để canh phòng và bảo vệ cho chính khu dân cư của mình, đã tự ý tra hỏi và bắt giam những người bị tình nghi là thành phần bất hảo.
Bộ Nội vụ Nhật Bản đã phải ban hành chế độ thiết quân luật để lập lại trật tự. Sau đó còn nảy sinh tin đồn sai sự thật rằng kiều dân Triều Tiên ở Nhật Bản nhân thời cơ này đã tiến hành đốt phá và cướp bóc, đồng thời còn đồn rang họ còn có sở hữu bom.[2] Trong tình trạng khẩn cấp, những lời đồn đại dù vô căn cứ cũng đủ kích động gây ra những hành vi bạo lực điên cuồng.
Chính phủ báo cáo rằng trong tuần đầu tiên của tháng 9, 231 kiều dân Triều Tiên đã bị các côn đồ ở Tokyo và Yokohama hành quyết.[3] Các báo cáo độc lập cho rằng con số người bị giết còn cao hơn nhiều, vào khoảng từ 6.000 đến 10.000 người.[4][5][6] Một số báo chí dẫn lại tin đồn này như thể đó là sự thật, kèm theo lời cáo buộc rằng người Triều Tiên bỏ thuốc độc vào các giếng nước.
Về kinh tế, thiệt hại của trận động đất Kantô đã lên đến 60 tỷ Yen theo thời giá khi đó. Nhiều xí nghiệp ngưng hoạt động vì cơ xưởng bị sụp đổ hay bị thiêu hủy, gây ra một làn sóng thất nghiệp. Kinh tế Nhật Bản như thế đã chịu một cú đấm nặng nề vì trận động đất ấy. Hơn thế, lúc đó tình hình kinh tế Nhật Bản vẫn còn chưa được phục hồi từ sau năm 1920 (Taishô 9) với cuộc khủng hoảng kinh tế hậu chiến (hậu quả của cuộc Đại Thế chiến 1914-1918). Cuộc khủng hoảng kép này làm cho tình hình kinh tế càng trầm trọng.
Ngày phòng chống thảm họa[sửa | sửa mã nguồn]
Ngày 1 tháng 9 hàng năm trở thành Ngày Phòng chống Thảm họa của Nhật Bản.[7]
Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]
- ^ Takemura, Masayuki; Moroi, Takafumi (2004). “Mortality Estimation by Causes of Death Due to the 1923 Kanto Earthquake”. Journal of Jaee. 4 (4): 21–45. doi:10.5610/jaee.4.4_21.
- ^ “朝鮮人虐殺事件” [Sự kiện thảm sát người Triều Tiên]. Kokushi Daijiten (bằng tiếng Nhật). Tokyo: Shogakukan. 2012. OCLC 683276033. Bản gốc lưu trữ ngày 25 tháng 8 năm 2007. Truy cập ngày 11 tháng 8 năm 2012.
- ^ 姜徳相『新版 関東大震災・虐殺の記憶』 青丘文化社
- ^ Neff, Robert. “The Great Kanto Earthquake Massacre”. Bản gốc lưu trữ ngày 2 tháng 12 năm 2013. Truy cập ngày 29 tháng 8 năm 2013.
- ^ Joshua Hammer, Yokohama Burning: The Deadly 923 Earthquake and Fire That Helped Forge the Path to World War II (2006) pp 167-8
- ^ “The Great Kanto Earthquake of 1923”. Library.brown.edu. Truy cập ngày 18 tháng 2 năm 2013.
- ^ Disasters and Disaster Prevention in Japan, Trang web Bộ Ngoại giao Nhật Bản