Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Bộ Rùa”

Sửa liên kết
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
Addbot (thảo luận | đóng góp)
594.418 sửa đổi
n Bot: Di chuyển 98 liên kết ngôn ngữ đến Wikidata tại d:q223044 Addbot
TuHan-Bot (thảo luận | đóng góp)
986.568 sửa đổi
n Robot: Sửa đổi hướng
Dòng 2: Dòng 2:
| image = Florida Box Turtle Digon3 re-edited.jpg
| image = Florida Box Turtle Digon3 re-edited.jpg
| image_caption = Rùa hộp Florida (''[[Terrapene carolina]]'')
| image_caption = Rùa hộp Florida (''[[Terrapene carolina]]'')
| fossil_range = {{Fossil range|215|0}}<small>[[Kỷ Trias|Trias]] - gần đây</small>
| fossil_range = {{Fossil range|215|0}}<small>[[Kỷ Tam Điệp|Trias]] - gần đây</small>
| domain = [[Sinh vật nhân chuẩn|Eukaryota]]
| domain = [[Sinh vật nhân chuẩn|Eukaryota]]
| regnum = [[Động vật|Animalia]]
| regnum = [[Động vật|Animalia]]
Dòng 13: Dòng 13:
| subclassis = [[Phân lớp Không cung|Anapsida]]?
| subclassis = [[Phân lớp Không cung|Anapsida]]?
| ordo = Testudines
| ordo = Testudines
| ordo_authority = [[Carl Linnaeus|Linnaeus]], 1758&nbsp;<ref>{{ITIS |id=173749 |taxon=Testudines}}</ref>
| ordo_authority = [[Carl von Linné|Linnaeus]], 1758&nbsp;<ref>{{ITIS |id=173749 |taxon=Testudines}}</ref>
| range_map = World.distribution.testudines.1.png
| range_map = World.distribution.testudines.1.png
| range_map_caption = màu xanh lục: rùa biển, màu đen: rùa cạn
| range_map_caption = màu xanh lục: rùa biển, màu đen: rùa cạn
Dòng 19: Dòng 19:
| diversity = 14 họ tồn tại với khoảng 328 loài<ref>Rhodin A. G. J., van Dijk P. P, Iverson J. B., Shaffer H. B. (Turtle taxonomy Working Group), 2010, [http://www.iucn-tftsg.org/wp-content/uploads/file/Accounts/crm_5_000_checklist_v3_2010.pdf "Turtles of the world, 2010 update: annotated checklist of taxonomy, synonymy, distribution, and conservation status"] trong Rhodin A. G. J., Pritchard P. C. H., van Dijk P. P., Saumure R. A., Buhlmann K. A., Iverson J. B., Mittermeier R. A. (chủ biên). "Conservation Biology of Freshwater Turtles and Tortoises: A Compilation Project of the IUCN/SSC Tortoise and Freshwater Turtle Specialist Group". ''Chelonian Research Monographs No. 5'': 000.85-000.164, 14-12-2010, {{doi|10.3854/crm.5.000.checklist.v3.2010}}</ref>
| diversity = 14 họ tồn tại với khoảng 328 loài<ref>Rhodin A. G. J., van Dijk P. P, Iverson J. B., Shaffer H. B. (Turtle taxonomy Working Group), 2010, [http://www.iucn-tftsg.org/wp-content/uploads/file/Accounts/crm_5_000_checklist_v3_2010.pdf "Turtles of the world, 2010 update: annotated checklist of taxonomy, synonymy, distribution, and conservation status"] trong Rhodin A. G. J., Pritchard P. C. H., van Dijk P. P., Saumure R. A., Buhlmann K. A., Iverson J. B., Mittermeier R. A. (chủ biên). "Conservation Biology of Freshwater Turtles and Tortoises: A Compilation Project of the IUCN/SSC Tortoise and Freshwater Turtle Specialist Group". ''Chelonian Research Monographs No. 5'': 000.85-000.164, 14-12-2010, {{doi|10.3854/crm.5.000.checklist.v3.2010}}</ref>
| subdivision_ranks = Các phân bộ
| subdivision_ranks = Các phân bộ
| subdivision = [[Cryptodira]]<br />[[Pleurodira]]<br /> xem thêm [[#Phân loại|văn bản]]
| subdivision = [[Phân bộ Rùa cổ ẩn|Cryptodira]]<br />[[Pleurodira]]<br /> xem thêm [[#Phân loại|văn bản]]
}}
}}
'''Bộ Rùa''' ([[danh pháp khoa học]]: '''''Testudines''''') là những loài bò sát thuộc [[nhóm chỏm cây]] của siêu bộ '''Chelonia''' (hay '''Testudinata'''). Trong tiếng Việt, các loài thuộc bộ rùa được gọi bằng nhiều tên khác nhau như rùa, ba ba, giải, vích, đồi mồi...
'''Bộ Rùa''' ([[danh pháp|danh pháp khoa học]]: '''''Testudines''''') là những loài bò sát thuộc [[nhóm chỏm cây]] của siêu bộ '''Chelonia''' (hay '''Testudinata'''). Trong tiếng Việt, các loài thuộc bộ rùa được gọi bằng nhiều tên khác nhau như rùa, ba ba, giải, vích, đồi mồi...


== Phân loại ==
== Phân loại ==
Dòng 37: Dòng 37:
** ?†''[[Hackerochelys]]'' - đặt vào đây không chắc chắn.
** ?†''[[Hackerochelys]]'' - đặt vào đây không chắc chắn.
** [[Casichelyidia]] <small>Gaffney, 1975</small> (tương đương với '''Testudinata''' <small>Klein, 1760 (không Linnaeus, 1758)</small> ''sensu'' Lee, 1997)
** [[Casichelyidia]] <small>Gaffney, 1975</small> (tương đương với '''Testudinata''' <small>Klein, 1760 (không Linnaeus, 1758)</small> ''sensu'' Lee, 1997)
*** [[Cryptodira]] <small>Cope, 1864 (''fide'' Gaffney & Maylan, 1988)</small>
*** [[Phân bộ Rùa cổ ẩn|Cryptodira]] <small>Cope, 1864 (''fide'' Gaffney & Maylan, 1988)</small>
*** [[Pleurodira]] <small>Dumeril & Bibron, 1835 [không Cope, 1871]</small>
*** [[Pleurodira]] <small>Dumeril & Bibron, 1835 [không Cope, 1871]</small>


Dòng 84: Dòng 84:
***** [[Chelydridae]]
***** [[Chelydridae]]
***** Procoelocryptodira
***** Procoelocryptodira
****** [[Chelonioidea]]
****** [[Rùa biển|Chelonioidea]]
******* “Chelonioinea”
******* “Chelonioinea”
******** †[[Toxochelyidae]]
******** †[[Toxochelyidae]]
******** [[Cheloniidae]]
******** [[Họ Vích|Cheloniidae]]
******* Dermochelyoidea
******* Dermochelyoidea
******** †''[[Cimochelys]]''
******** †''[[Cimochelys]]''
Dòng 93: Dòng 93:
******** †[[Thalassemyidae]]
******** †[[Thalassemyidae]]
******** "Dermochelyoinea"
******** "Dermochelyoinea"
********* [[Dermochelyidae]]
********* [[Họ Rùa da|Dermochelyidae]]
********* †[[Protostegidae]] (có thể tách riêng họ [[Desmatochelyidae]])
********* †[[Protostegidae]] (có thể tách riêng họ [[Desmatochelyidae]])
****** Chelomacryptodira
****** Chelomacryptodira
Dòng 105: Dòng 105:
******** †''[[Sandownia]]''
******** †''[[Sandownia]]''
******** [[Carettochelyidae]]
******** [[Carettochelyidae]]
******** [[Trionychidae]]
******** [[Họ Ba ba|Trionychidae]]
******** Không chắc chắn
******** Không chắc chắn
********* †''[[Khunnuchelys]]''
********* †''[[Khunnuchelys]]''
********* †''(Axestemys)'' (có thể là một phần của ''[[Rafetus]]'')
********* †''(Axestemys)'' (có thể là một phần của ''[[Rafetus]]'')
******* [[Testudinoidea]]
******* [[Siêu họ Rùa cạn|Testudinoidea]]
******** ? †[[Haichemydidae]]
******** ? †[[Haichemydidae]]
******** ? †[[Sinochelyidae]] (bao gồm cả [[Peishanemydidae]])
******** ? †[[Sinochelyidae]] (bao gồm cả [[Peishanemydidae]])
******** ? †[[Lindholmemydidae]]
******** ? †[[Lindholmemydidae]]
******** [[Emydidae]] (đôi khi tách riêng các họ [[Platysternidae]] và [[Geoemydidae]])
******** [[Emydidae]] (đôi khi tách riêng các họ [[Rùa đầu to|Platysternidae]] và [[Họ Rùa đầm|Geoemydidae]])
******** [[Testudinidae]]
******** [[Họ Rùa cạn|Testudinidae]]


=== Pleurodira ===
=== Pleurodira ===
Dòng 165: Dòng 165:


== Xem thêm ==
== Xem thêm ==
* [[Rùa cạn]]
* [[Họ Rùa cạn|Rùa cạn]]


== Đọc thêm ==
== Đọc thêm ==

Phiên bản lúc 01:17, ngày 23 tháng 3 năm 2013

Bộ Rùa
Thời điểm hóa thạch: 215–0 triệu năm trước đây Trias - gần đây
Rùa hộp Florida (Terrapene carolina)
Phân loại khoa học
Vực (domain)Eukaryota
Giới (regnum)Animalia
Ngành (phylum)Chordata
Nhánh Craniata
Phân ngành (subphylum)Vertebrata
Phân thứ ngành (infraphylum)Gnathostomata
Liên lớp (superclass)Tetrapoda
Lớp (class)Sauropsida
hay Reptilia
Phân lớp (subclass)Anapsida?
Bộ (ordo)Testudines
Linnaeus, 1758 [1]
Tính đa dạng
14 họ tồn tại với khoảng 328 loài[2]
màu xanh lục: rùa biển, màu đen: rùa cạn
màu xanh lục: rùa biển, màu đen: rùa cạn
Các phân bộ

Bộ Rùa (danh pháp khoa học: Testudines) là những loài bò sát thuộc nhóm chỏm cây của siêu bộ Chelonia (hay Testudinata). Trong tiếng Việt, các loài thuộc bộ rùa được gọi bằng nhiều tên khác nhau như rùa, ba ba, giải, vích, đồi mồi...

Phân loại

Phân loại dưới đây lấy theo Meylan & Ganko, 1988 (sửa đổi theo Meylan & Ganko, 1997 và Meylan, 2001) và Anquetin, Barrett, Jones, Moore-Fay & Evans, 2009[3]. Khi hiểu Testudines Linnaeus, 1758 (không Batsch, 1788) sensu Lee, 1996 (tương đương với Rhaptochelydia Gaffney & Kitching, 1994 như ở dưới đây) thì bộ này được chia thành các phân bộ và chi riêng lẻ như sau:

CHELONIA Macartney, 1802 = Testudinata sensu Zardoya & Meyer, 2001:

Gaffney & Kitching, 1994 chia Chelonia ra như sau:

  • † Australochelidae
    • †Australochelys
  • Rhaptochelydia
    • †Proganochelydia
      • †Proganochelyidae
        • †Proganochelys
    • Casichelyidia
      • Cryptodira
      • Pleurodira

Trong khi đó, một số tác giả khác như Sterli (2008); Li, Wu, Rieppel, Wang, Zhao (2008); Anquetin, Barrett, Jones, Moore-Fay, Evans (2009) và Joyce, Lucas, Scheyer, Heckert, Hunt (2009) nói chung lại chia Testudinata ra thành một vài chi tuyệt chủng ở nhóm thân cây và Testudines là nhóm chỏm cây. Cụ thể xem sơ đồ cây phát sinh chủng loài tại Mikko's Phylogeny Archive[4].

Cryptodira

Pleurodira

Không chắc chắn

Hình ảnh

Chú thích

  1. ^ Testudines (TSN 173749) tại Hệ thống Thông tin Phân loại Tích hợp (ITIS).
  2. ^ Rhodin A. G. J., van Dijk P. P, Iverson J. B., Shaffer H. B. (Turtle taxonomy Working Group), 2010, "Turtles of the world, 2010 update: annotated checklist of taxonomy, synonymy, distribution, and conservation status" trong Rhodin A. G. J., Pritchard P. C. H., van Dijk P. P., Saumure R. A., Buhlmann K. A., Iverson J. B., Mittermeier R. A. (chủ biên). "Conservation Biology of Freshwater Turtles and Tortoises: A Compilation Project of the IUCN/SSC Tortoise and Freshwater Turtle Specialist Group". Chelonian Research Monographs No. 5: 000.85-000.164, 14-12-2010, doi:10.3854/crm.5.000.checklist.v3.2010
  3. ^ Anquetin J., Barrett P. M., Jones M. E. H., Moore-Fay S., Evans S. E., 2009, A new stem turtle from the Middle Jurassic of Scotland: new insights into the evolution and palaeoecology of basal turtles, Proceedings of the Royal Society of London: Biological series: Vol. 276, tr. 879-886, doi:10.1098/rspb.2008.1429
  4. ^ Testudinata – turtles, tortoises and terrapins.

Xem thêm

Đọc thêm

  • Iskandar, DT (2000). Turtles and Crocodiles of Insular Southeast Asia and New Guinea. Bandung: Palmedia – ITB.
  • Pritchard, Peter Charles Howard (1979). Encyclopedia of turtles. Neptune, NJ: T.F.H. Publications. ISBN 0-87666-918-6.

Liên kết ngoài

Tìm hiểu thêm về
Bộ Rùa
tại các dự án liên quan
Tìm kiếm Wiktionary Từ điển từ Wiktionary
Tìm kiếm Commons Tập tin phương tiện từ Commons
Tìm kiếm Wikinews Tin tức từ Wikinews
Tìm kiếm Wikiquote Danh ngôn từ Wikiquote
Tìm kiếm Wikisource Văn kiện từ Wikisource
Tìm kiếm Wikibooks Tủ sách giáo khoa từ Wikibooks
Tìm kiếm Wikiversity Tài nguyên học tập từ Wikiversity

Bản mẫu:Link GA Bản mẫu:Link GA

Bản mẫu:Link FA

Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Bộ_Rùa&oldid=11111135”