Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Hồ tiêu”
n từ khóa mới cho Thể loại:Chi Hồ tiêu: "N" dùng HotCat |
Không có tóm lược sửa đổi |
||
| Dòng 20: | Dòng 20: | ||
}} |
}} |
||
'''Hồ tiêu''' còn gọi là '''cổ nguyệt''', '''hắc cổ nguyệt''', '''bạch cổ nguyệt''' (danh pháp hoa học: ''Piper nigrum'') là một loài [[cây leo]] [[thụ vật có hoa|có hoa]] thuộc [[họ Hồ tiêu]] (''Piperaceae''), trồng chủ yếu để lấy [[quả]] và hạt, thường dùng làm [[gia vị]] dưới dạng khô hoặc tươi. |
'''Hồ tiêu''' còn gọi là '''cổ nguyệt''', '''hắc cổ nguyệt''', '''bạch cổ nguyệt''' (danh pháp hoa học: ''Piper nigrum'') là một loài [[cây leo]] [[thụ vật có hoa|có hoa]] thuộc [[họ Hồ tiêu]] (''Piperaceae''), trồng chủ yếu để lấy [[quả]] và hạt, thường dùng làm [[gia vị]] dưới dạng khô hoặc tươi. Hoa hồ tiêu là [[quốc hoa]] của đất nước [[Liberia]]. |
||
==Miêu tả== |
==Miêu tả== |
||
Phiên bản lúc 05:43, ngày 12 tháng 5 năm 2014
| Piper nigrum | |
|---|---|
 Cây hồ tiêu với quả chưa chín | |
| Phân loại khoa học | |
| Giới (regnum) | Plantae |
| (không phân hạng) | Angiospermae |
| (không phân hạng) | Magnoliidae |
| Bộ (ordo) | Piperales |
| Họ (familia) | Piperaceae |
| Chi (genus) | Piper |
| Loài (species) | P. nigrum |
| Danh pháp hai phần | |
| Piper nigrum L.[1] | |
Hồ tiêu còn gọi là cổ nguyệt, hắc cổ nguyệt, bạch cổ nguyệt (danh pháp hoa học: Piper nigrum) là một loài cây leo có hoa thuộc họ Hồ tiêu (Piperaceae), trồng chủ yếu để lấy quả và hạt, thường dùng làm gia vị dưới dạng khô hoặc tươi. Hoa hồ tiêu là quốc hoa của đất nước Liberia.
Miêu tả
Hồ tiêu là một loại dây leo, thân dài, nhẵn không mang lông, bám vào các cây khác bằng rễ. Thân mọc cuốn, mang lá mọc cách. Lá như lá trầu không, nhưng dài và thuôn hơn. Có hai loại nhánh: một loại nhánh mang quả, và một loại nhánh dinh dưỡng, cả hai loại nhánh đều xuất phát từ kẽ lá. Đối chiếu với lá là một cụm hoa hình đuôi sóc. Khi chín, rụng cả chùm. Quả hình cầu nhỏ, chừng 20-30 quả trên một chùm, lúc đầu màu xanh lục, sau có màu vàng, khi chín có màu đỏ. Từ quả này có thể thu hoạch được hồ tiêu trắng, hồ tiêu đỏ, hồ tiêu xanh và hồ tiêu đen. Đốt cây rất dòn, khi vận chuyển nếu không cận thận thì cây có thể chết. Quả có một hạt duy nhất.
Tên gọi
Cây có tên cổ nguyệt trong tiếng Trung Quốc vì được trồng tại nước Hồ (胡), chữ này do hai chữ "cổ" 古 và "nguyệt" 月 hợp thành.
Thu hoạch và chế biến
Hồ tiêu được thu hoạch mỗi năm hai lần. Muốn có hồ tiêu đen, người ta hái quả vào lúc xuất hiện một số quả đỏ hay vàng trên chùm, nghĩa là lúc quả còn xanh; những quả còn non quá chưa có sọ rất giòn, khi phơi dễ vỡ vụn, các quả khác khi phơi vỏ quả sẽ săn lại, ngả màu đen. Muốn có hồ tiêu trắng (hay hồ tiêu sọ), người ta hái quả lúc chúng đã thật chín, sau đó bỏ vỏ. Loại này có màu trắng ngà hay xám, ít nhăn nheo và ít thơm hơn (vì lớp vỏ chứa tinh dầu đã mất) nhưng cay hơn (vì quả đã chín).
Bên cạnh hai sản phẩm nói trên, tuy hiếm hơn, còn có hồ tiêu đỏ, là loại hồ tiêu chín cây hoặc được thu hái khi rất già, ủ chín sau đó được chế biến theo cách thức đặc biệt để giữ màu đỏ của vỏ. Hồ tiêu đỏ có màu đỏ thẫm hơi ngả đen, được sản xuất tại Ấn Độ và tại huyện Chư Sê và Bà Rịa - Vũng Tàu Việt Nam. Giá trị xuất khẩu của tiêu đỏ sau khi chế biến cao hơn gấp 3 đến 4 lần so với hạt tiêu đen[2][3].
Thành phần hóa học
Hồ tiêu cũng rất giàu vitamin C, thậm chí còn nhiều hơn cả cà chua. Một nửa cốc hồ tiêu xanh, vàng hay đỏ sẽ cung cấp tới hơn 230% nhu cầu canxi 1 ngày/1 người.
Trong tiêu có 1,2-2% tinh dầu, 5-9% piperin và 2,2-6% chanvixin. Piperin và chanvixin là 2 loại ankaloit có vị cay hắc làm cho tiêu có vị cay. Trong tiêu còn có 8% chất béo, 36% tinh bột và 4% tro.
Sử dụng
Thường dùng hạt tiêu đã rang chín, thơm cay làm gia vị. Tiêu thơm, cay nồng và kích thích tiêu hoá, có tác dụng chữa một số bệnh.
Hạt tiêu cũng rất giàu chất chống oxy hóa, chẳng hạn như beta carotene, giúp tăng cường hệ miễn dịch và ngăn ngừa sự hủy hoại các tế bào, gây ra các căn bệnh ung thư và tim mạch.
Một vài hình ảnh về cây Hồ tiêu
-
Hồ tiêu ở vùng Tây Nguyên được trồng ăn theo cây gỗ dây leo lên thân gỗ. -
Quả tiêu xanh. -
Quả tiêu chín.
Hình ảnh
Chú thích
- ^ “Piper nigrum information from NPGS/GRIN”. www.ars-grin.gov. Truy cập ngày 2 tháng 3 năm 2008.
- ^ Công nhận thương hiệu hồ tiêu Chư Sê
- ^ Tiêu đỏ "hái" nhiều tiền hơn
Tham khảo
- Đỗ Tất Lợi (2006), Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam, Nhà xuất bản Y học.
- Dalby, Andrew (1 tháng 10, 2002). Dangerous Tastes: The Story of Spices, 89. Google Print. ISBN 0-520-23674-2 (truy cập 25 tháng 10, 2005). Also available in print from University of California Press.
- Turner, Jack (2004). Spice: The History of a Temptation. Vintage Books. ISBN 0-375-70705-0.
- McGee, Harold (2004). On Food and Cooking (Revised Edition). Scribner. tr. 427–429. ISBN 0-684-80001-2. "Black Pepper and Relatives".
- Jaffee, Steven (2004). Delivering and Taking the Heat: Indian Spices and Evolving Process Standards (.pdf). An Agriculture and Rural Development Discussion Paper from the World Bank.
Liên kết ngoài
 |
Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Hồ tiêu. |
 |
Sách nấu ăn Wikibooks có bài về |
Tiếng Anh: