Thảm sát Ba Chúc

Thảm sát Ba Chúc
Miếu thờ tưởng niệm những nạn nhân trong vụ thảm sát tại Ba Chúc, An Giang gây ra bởi quân Khmer Đỏ
Địa điểm	Thị trấn Ba Chúc, huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang, Việt Nam
Thời điểm	18–30 tháng 4 năm 1978
Mục tiêu	Dân thường Việt Nam
Loại hình	Thảm sát, tội ác chiến tranh
Tử vong	3.157 dân thường
Thủ phạm	Khmer Đỏ

Vụ thảm sát Ba Chúc là một tội ác chiến tranh gây ra bởi chính quyền Khmer Đỏ. Vụ việc xảy ra tại xã Ba Chúc (nay là thị trấn Ba Chúc), huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang. Từ ngày 30 tháng 4 năm 1977, quân Khmer Đỏ bắt đầu đồng loạt nổ súng tấn công biên giới Tây Nam Việt Nam. Ngày 18 tháng 4 năm 1978, chúng tràn vào Ba Chúc, thẳng tay chém giết những dân thường vô tội. Nhiều người chạy tới chùa Phi Lai và Tam Bửu và chạy lên núi Tượng nhằm ẩn náu, song cũng bị quân Khmer Đỏ tàn sát dã man.

Trong suốt 12 ngày chiếm đóng từ 18 đến 30 tháng 4 năm 1978, quân Khmer Đỏ đã giết chết 3.157 dân thường. Chỉ có ba người sống sót sau vụ tàn sát. Vụ thảm sát là một trong những nguyên nhân dẫn đến xung đột biên giới Việt Nam–Campuchia, và sau đó là Chiến dịch phản công biên giới Tây-Nam Việt Nam. Năm 1979, chính quyền và nhân dân tỉnh An Giang đã xây dựng quần thể chứng tích tội ác. Trong đó, Nhà Mồ, công trình chính, chứa đựng sọ của 1.159 nạn nhân.

Vụ thảm sát

Bối cảnh lịch sử

Bài chi tiết: Khmer Đỏ

Năm 1975, Đảng Cộng sản Campuchia hay Khmer Đỏ cầm quyền tại Campuchia. Trong khoảng thời gian cai trị Campuchia từ 1975 đến 1979, chính quyền Khmer Đỏ theo chủ nghĩa dân tộc cực đoan, tư tưởng bài ngoại và thực hiện chế độ diệt chủng Campuchia khiến khoảng 1,7–2 triệu người chết. Chính quyền Khmer Đỏ còn gây hấn với các nước láng giềng là Thái Lan và Việt Nam. Theo sự hậu thuẫn của Trung Quốc, quân Khmer Đỏ đã nhiều lần tấn công biên giới phía Tây Nam Việt Nam, tàn sát thường dân, đánh phá các cơ sở kinh tế và quân sự dọc biên giới. Những hành động trên, cùng với việc người dân Campuchia di tản sang Việt Nam để lánh nạn diệt chủng, đã làm cho quan hệ Việt Nam–Campuchia đổ vỡ hoàn toàn.

Tàn sát dân thường

Vết máu của dân thường bị quân Khmer Đỏ thảm sát tại chùa Phi Lai, Ba Chúc

Từ ngày 30 tháng 4 năm 1977, quân Khmer Đỏ bắt đầu đồng loạt nổ súng tấn công trên toàn biên giới Tây Nam Việt Nam. Chúng nổ súng tấn công 13 ngôi làng tại tám tỉnh biên giới Việt Nam—Campuchia. Ngày 18 tháng 4 năm 1978, quân Khmer Đỏ tràn vào xã Ba Chúc, chặn các ngả đường, dồn dân thường vào trường học và chùa chiền. Sau đó, chúng thẳng tay tàn sát dã man: thường dân bị chúng bắn, bị cắt họng hoặc bị đánh đập bằng gậy cho tới chết. Trẻ em bị tung bổng lên không sau đó bị chém bằng lưỡi lê. Phụ nữ bị hiếp dâm và đóng cọc vào cơ quan sinh dục cho tới chết. Những người sống sót nhanh chóng trốn vào chùa Tam Bửu và chùa Phi Lai ẩn náu, nghĩ rằng ở nơi cửa Phật thì bọn chúng sẽ tha. Nhiều người chạy lên núi Tượng để trốn, tuy nhiên sau đó họ cũng bị giết hại. Trong số những nạn nhân, có chị Nguyễn Thị Chuột là người có nhan sắc nên quân Khmer Đỏ không giết ngay mà thay nhau cưỡng hiếp chị ngay bên cạnh đống tử thi. Sau khi cưỡng hiếp xong, chúng dùng gậy đâm vào vùng kín, khiến chị chết trong đau đớn.

Ông Nguyễn Văn Kỉnh, một nhân chứng trong vụ thảm sát, thuật lại: "Nào ngờ vợ tôi cùng bốn đứa con và sáu đứa cháu đều bị giết. Trước khi xả súng, chúng bắt lột hết nữ trang, tài sản. Sau đó lùa từng tốp đem ra bắn chết. Khi tỉnh dậy nhìn xung quanh thấy toàn thi thể. Tôi lặng người khi thấy cảnh đứa cháu ngoại mình ôm vú mẹ bú và bên cạnh là đứa con gái thân yêu nằm bất động trên vũng máu." Tối hôm đó, ông trồi lên trong đống thi thể, bò về núi Tượng chui vào hang đá để nấp. Lúc ấy, "tại đấy không ngớt tiếng rên la thảm thiết của những người bị Pol Pot hành hạ." Ông kể thêm rằng 79 người trong gia đình, dòng họ ông đã bị giết hại. Một nhân chứng khác, bà Hà Thị Nga, kể lại: "Có hai người phụ nữ Trung Quốc cùng ba tên Campuchia da ngăm đen chĩa súng vào gia đình tôi, lùa chúng tôi ra khỏi nhà." Theo lời bà Nga, bà bị đưa đến gần biên giới cùng với cha mẹ, anh em ruột, chồng và sáu người con. Sau đó, cả gia đình bị đánh đập tàn nhẫn bằng dùi và gậy. Đứa con gái nhỏ của bà bị đánh ba lần liên tiếp vào đầu, hét lên "Mẹ! Mẹ!" Bà ngất lịm đi, và khi tỉnh lại, cả gia đình đã chết.

Hậu quả

Theo nhiều báo cáo, tổng cộng có 3.157 dân thường bị giết hại trong vụ thảm sát Ba Chúc. Chỉ có ba người sống sót sau vụ thảm sát.

Vụ là một trong những sự kiện dẫn tới Chiến dịch phản công biên giới Tây-Nam Việt Nam. Ngày 7 tháng 1 năm 1979, quân đội Việt Nam tiến vào Phnom Penh giành quyền kiểm soát, khiến cho quân Khmer Đỏ rút về phía Tây Campuchia. Ngày sau đó, một quốc gia ủng hộ Việt Nam mang tên Cộng hòa Nhân dân Campuchia được thành lập.

Tưởng niệm

Nhà mồ Ba Chúc, nơi tưởng niệm những nạn nhân của vụ thảm sát

Năm 1979, chính quyền và nhân dân tỉnh An Giang đã xây dựng tại đây quần thể chứng tích tội ác, bao gồm 7 hạng mục: Nhà Mồ, Bia Căm thù, Nhà Truyền thống, Nhà Thủy tạ, Hồ sen, Nhà khách và Vòng rào. Nhà Mồ, công trình chính, chứa đựng sọ của 1.159 nạn nhân trong cuộc thảm sát. Trong số đó, có 29 sọ của trẻ sơ sinh, 88 cô gái từ 16 đến 20 tuổi, 155 phụ nữ từ 21 đến 44 tuổi, 103 phụ nữ từ 41 đến 60 tuổi, 86 phụ nữ trên 60 tuổi, 23 nam giới từ 16 đến 20 tuổi, 79 nam giới từ 21 đến 40 tuổi, 162 nam giới từ 41 đến 60 và 38 nam giới trên 60 tuổi.

Xem thêm

• Chùa Tam Bửu
• Chùa Phi Lai
• Núi Tượng
• Các vụ thảm sát ở Việt Nam

Liên kết ngoài

• James Pringle (7 tháng 1 năm 2004). “When the Khmer Rouge came to kill in Vietnam” (bằng tiếng Anh). The New York Times.