Đệ Nhất Phu nhân Hoa Kỳ

Đệ nhất Phu nhân Hoa Kỳ
Đương nhiệm Michelle Obama từ 20 tháng 1 năm 2009
Chức vụ	Đệ nhất Phu nhân (Chính thức) Thưa bà, cô (Ở nước ngoài)
Dinh thự	Nhà Trắng
Người đầu tiên nhậm chức	Martha Washington
Thành lập	30 tháng 4 năm 1789
Website	First Ladies

Martha Washington, Đệ nhất Phu nhân đầu tiên của Hoa Kỳ.

Michelle Obama, Đệ nhất Phu nhân hiện nay của Hoa Kỳ (2009-đến nay).

Đệ nhất Phu nhân Hoa Kỳ là chức danh không chính thức dành cho bà chủ Nhà Trắng, và thường vị trí này thuộc về phu nhân Tổng thống Hoa Kỳ. Đệ nhất Phu nhân hiện nay là Michelle Obama.

Cũng có những phụ nữ, không phải phu nhân tổng thống, phục vụ trong cương vị đệ nhất phu nhân, do tổng thống còn độc thân hoặc góa vợ, hoặc khi phu nhân tổng thống không thể hoặc không muốn thực thi nhiệm vụ của đệ nhất phu nhân. Khi ấy, vị trí này được dành cho một phụ nữ là người thân hoặc bạn của tổng thống.

Nguồn gốc

Mặc dù thuật ngữ đệ nhất phu nhân đã dược dùng từ trước, việc sử dụng danh hiệu này cho người phối ngẫu của người đứng đầu ngành hành pháp là một phát kiến của người Mỹ.

Trong thời kỳ lập quốc, không có sự đồng thuận cho danh hiệu dành cho vợ của tổng thống. Nhiều đệ nhất phu nhân trong giai đoạn này thường cho biết họ thích được gọi theo những cách khác nhau ví dụ như "Phu nhân", "Hoàng hậu", "Bà Tổng thống". Martha Washington thường được nhắc đến như là "Quý bà Washington".

Theo truyền thuyết, Dolley Madison là người đầu tiên được gọi là đệ nhất phu nhân, vào năm 1849, trong bài điếu văn của Tổng thống Zachary Taylor đọc trong tang lễ của bà. Song không có văn kiện nào về bài điếu văn này còn được lưu giữ đến ngày hôm nay.

Khoảng giữa năm 1849 và 1877, danh hiệu này được dùng trong các nhóm xã hội tại Washington, D. C., chứng từ lâu đời nhất được lưu giữ là dòng nhật ký ghi ngày 3 tháng 11 năm 1863 của William Howard Russell, khi ông nhắc đến những mẫu chuyện về "vị đệ nhất phu nhân của đất nước".

Danh hiệu đệ nhất phu nhân lần đầu được thừa nhận trên cả nước là vào năm 1877, khi một nhà báo, Mary Clemmer Ames, nhắc đến Lucy Webb Hayes như là "đệ nhất phu nhân của đất nước" lúc đang tường thuật lễ nhậm chức của Rutherford B. Hayes. Hayes rất được yêu thích, do đó những bài tường thuật thường xuyên về các hoạt động của bà giúp quảng bá danh hiệu này rộng khắp Washington.

Năm 1911, một vở hài kịch nổi tiếng của nhà soạn kịch Charles Nirdlinger có tên "Đệ nhất Phu nhân của Đất nước" giúp gắn kết danh hiệu này với công luận, và vào năm 1934, xuất hiện trong từ điển.

Trong chính quyền, Đệ nhất Phu nhân Hoa Kỳ đôi khi được gọi tắt là "FLOTUS" (chữ đầu của cụm từ tiếng Anh "First Lady of the United States"), tương tự với cách gọi tắt dành cho Tổng thống Hoa Kỳ là POTUS.

Vai trò

Cựu Đệ nhất Phu nhân Laura Bush và Đệ nhất Phu nhân Michelle Obama tại Nhà Trắng

Đệ nhất phu nhân không phải là một chức danh dân cử, cũng không có nhiệm vụ chính thức và không có lương bổng. Tuy vậy, đệ nhất phu nhân thường tham dự nhiều nghi lễ chính thức cũng như tham gia quốc sự cùng với tổng thống hoặc thay mặt tổng thống. Thường khi, các đệ nhất phu nhân dành nhiều thì giờ cho các hoạt động nhân đạo và từ thiện. Nhưng không chỉ dừng lại ở đó, nhiều đệ nhất phu nhân thủ giữ vai trò tích cực trong các cuộc vận động cho tổng thống. Hillary Rodham Clinton còn tiến xa hơn khi đảm trách một nhiệm vụ chính thức trong chính phủ Clinton, xúc tiến những cải cách cho hệ thống chăm sóc sức khoẻ.

Danh hiệu này cũng được dùng cho vợ của một nhân vật lãnh đạo trong chính quyền hoặc cho một phụ nữ được xem là biểu tượng cho một phong trào hoạt động tích cực, thí dụ như Maria Shriver được gọi là "Đệ nhất Phu nhân California", hoặc Mary J Blige là "First Lady of Soul".

Phu nhân Phó Tổng thống Hoa Kỳ được gọi là Đệ nhị Phu nhân Hoa Kỳ, mặc dù danh hiệu này không được sử dụng phổ biến bằng đệ nhất phu nhân. Ở tiểu bang Michigan, chồng của bà Thống đốc Jennifer Granholm thường được gọi là Đệ nhất Phu quân (First Gentleman).

Các Đệ nhất Phu nhân Hoa Kỳ

Những phụ nữ trong danh sách này được công nhận bởi Thư viện Đệ nhất Phu nhân Quốc gia là "Đệ nhất Phu nhân":

Đệ nhất Phu nhân	Quan hệ với Tổng thống	Từ	Đến
Martha Dandridge Custis Washington	vợ của George Washington	30 tháng 4 năm 1789	4 tháng 3 năm 1797
Abigail Smith Adams	vợ của John Adams	4 tháng 3 năm 1797	4 tháng 3 năm 1801
Martha Jefferson Randolph*	con gái của tổng thống góa vợ Thomas Jefferson	4 tháng 3 năm 1801	4 tháng 3 năm 1809
Dolley Madison*	bạn của tổng thống góa vợ Thomas Jefferson	4 tháng 3 năm 1801	4 tháng 3 năm 1809
Dolley Madison	vợ của James Madison	4 tháng 3 năm 1809	4 tháng 3 năm 1817
Elizabeth Kortright Monroe	vợ của James Monroe	4 tháng 3 năm 1817	4 tháng 3 năm 1825
Louisa Catherine Johnson Adams	vợ của John Quincy Adams	4 tháng 3 năm 1825	4 tháng 3 năm 1829
Emily Donelson*	cháu gái của tổng thống góa vợ Andrew Jackson	4 tháng 3 năm 1829	19 tháng 12 năm 1836
Sarah Yorke Jackson*	con dâu của tổng thống góa vợ Andrew Jackson	26 tháng 11 năm 1834	4 tháng 3 năm 1837
Angelica Van Buren*	con dâu của tổng thống góa vợ Martin Van Buren	4 tháng 3 năm 1837	4 tháng 3 năm 1841
Anna Tuthill Symmes Harrison	vợ vắng mặt của William Henry Harrison	4 tháng 3 năm 1841	4 tháng 4 1841
Jane Irwin Harrison*	con dâu của William Henry Harrison	4 tháng 3 năm 1841	4 tháng 4 năm 1841
Letitia Christian Tyler	vợ thứ nhất của John Tyler	4 tháng 4 năm 1841	10 tháng 9 năm 1842
Priscilla Cooper Tyler*	con dâu của tổng thống góa vợ John Tyler	10 tháng 9 năm 1842	26 tháng 6 năm 1844
Julia Gardiner Tyler	vợ thứ hai của John Tyler	26 tháng 6 năm 1844	4 tháng 3 năm 1845
Sarah Childress Polk	vợ của James K. Polk	4 tháng 3 năm 1845	4 tháng 3 năm 1849
Margaret Mackall Smith Taylor	vợ của Zachary Taylor	4 tháng 3 năm 1849	9 tháng 7 năm 1850
Abigail Powers Fillmore	vợ của Millard Fillmore	9 tháng 7 năm 1850	4 tháng 3 năm 1853
Jane Means Appleton Pierce	vợ của Franklin Pierce	4 tháng 3 năm 1853	4 tháng 3 năm 1857
Harriet Lane*	cháu gái của tổng thống độc thân James Buchanan	4 tháng 3 năm 1857	4 tháng 3 năm 1861
Mary Todd Lincoln	vợ của Abraham Lincoln	4 tháng 3 năm 1861	15 tháng 4 năm 1865
Eliza McCardle Johnson	vợ của Andrew Johnson	15 tháng 4 năm 1865	4 tháng 3 năm 1869
Julia Dent Grant	vợ của Ulysses S. Grant	4 tháng 3 năm 1869	4 tháng 3 năm 1877
Lucy Ware Webb Hayes	vợ của Rutherford B. Hayes	4 tháng 3 năm 1877	4 tháng 3 năm 1881
Lucretia Rudolph Garfield	vợ của James A. Garfield	4 tháng 3 năm 1881	19 tháng 9 năm 1881
Mary McElroy*	em gái của tổng thống góa vợ Chester A. Arthur	19 tháng 9 năm 1881	4 tháng 3 năm 1885
Rose Cleveland*	em gái của tổng thống độc thân Grover Cleveland	4 tháng 3 năm 1885	2 tháng 6 năm 1886
Frances Folsom Cleveland	vợ của Grover Cleveland	2 tháng 6 năm 1886	4 tháng 3 năm 1889
Caroline Lavinia Scott Harrison	vợ của Benjamin Harrison	4 tháng 3 năm 1889	25 tháng 10 năm 1892
Mary Harrison McKee*	con gái của tổng thống góa vợ Benjamin Harrison	25 tháng 10 năm 1892	4 tháng 3 năm 1893
Frances Folsom Cleveland	vợ của Grover Cleveland	4 tháng 3 năm 1893	4 tháng 3 năm 1897
Ida Saxton McKinley	vợ của William McKinley	4 tháng 3 năm 1897	14 tháng 9 năm 1901
Edith Kermit Carow Roosevelt	vợ của Theodore Roosevelt	14 tháng 9 năm 1901	4 tháng 3 năm 1909
Helen Herron Taft	vợ của William Howard Taft	4 tháng 3 năm 1909	4 tháng 3 năm 1913
Ellen Louise Axson Wilson	vợ thứ nhất của Woodrow Wilson	4 tháng 3 năm 1913	6 tháng 8 năm 1914
Edith Bolling Galt Wilson	vợ thứ hai của Woodrow Wilson	18 tháng 12 năm 1915	4 tháng 3 năm 1921
Florence Kling Harding	vợ của Warren G. Harding	4 tháng 3 năm 1921	3 tháng 8 năm 1923
Grace Anna Goodhue Coolidge	vợ của Calvin Coolidge	3 tháng 8 năm 1923	4 tháng 3 năm 1929
Lou Henry Hoover	vợ của Herbert Hoover	4 tháng 3 năm 1929	4 tháng 3 năm 1933
Anna Eleanor Roosevelt	vợ của Franklin D. Roosevelt	4 tháng 3 năm 1933	12 tháng 4 năm 1945
Elizabeth Virginia Wallace Truman	vợ của Harry S. Truman	12 tháng 4 năm 1945	20 tháng 1 năm 1953
Mamie Eisenhower	vợ của Dwight D. Eisenhower	20 tháng 1 năm 1953	20 tháng 1 năm 1961
Jacqueline Kennedy	vợ của John F. Kennedy	20 tháng 1 năm 1961	22 tháng 11 năm 1963
Claudia Taylor Johnson	vợ của Lyndon B. Johnson	22 tháng 11 năm 1963	20 tháng 1 năm 1969
Patricia Ryan Nixon	vợ của Richard Milhous Nixon	20 tháng 1 năm 1969	9 tháng 8 năm 1974
Betty Ford	vợ của Gerald R. Ford	9 tháng 8 năm 1974	20 tháng 1 năm 1977
Rosalynn Smith Carter	vợ của Jimmy Carter	20 tháng 1 năm 1977	20 tháng 1 năm 1981
Nancy Davis Reagan	vợ của Ronald Reagan	20 tháng 1 năm 1981	20 tháng 1 năm 1989
Barbara Pierce Bush	vợ của George H. W. Bush	20 tháng 1 năm 1989	20 tháng 1 năm 1993
Hillary Rodham Clinton	vợ của Bill Clinton	20 tháng 1 năm 1993	20 tháng 1 năm 2001
Laura Welch Bush	vợ của George W. Bush	20 tháng 1 năm 2001	20 tháng 1 năm 2009
Michelle Obama	vợ của Barack Obama	20 tháng 1 năm 2009	nay

Đệ nhất Phu nhân "nhiệm quyền"

Những phụ nữ trong danh sách này không phải là người phối ngẫu của tổng thống, nhưng hành động trong cương vị đệ nhất phu nhân khi vị trí này bị khuyết hoặc khi đệ nhất phu nhân không thể hoặc không muốn thực thi nhiệm vụ:

Đệ nhất Phu nhân	Quan hệ với Tổng thống
Maria Jefferson Eppes	con gái của tổng thống góa vợ Thomas Jefferson
Eliza Monroe Hay	con gái của James Monroe
Letitia Tyler Semple	con gái của tổng thống góa vợ John Tyler
Mary Elizabeth Taylor Bliss	con gái của Zachary Taylor
Mary Abigail Fillmore	con gái của Millard Fillmore
Abby Kent Means	cô của Jane Means Appleton Pierce
Harriet Lane	cháu gái của James Buchanan
Martha Johnson Patterson	con gái của Andrew Johnson
Jennie Hobart	vợ của phó tổng thống của William McKinley, Garret Hobart
Helen Taft Manning	con gái của William Howard Taft
Margaret Woodrow Wilson	con gái của tổng thống góa vợ Woodrow Wilson
Helen Woodrow Bones	em họ của tổng thống góa vợ Woodrow Wilson
Chelsea Victoria Clinton	con gái của Bill Clinton

Các cựu Đệ nhất Phu nhân còn sống

Các đệ nhất Phu nhân Hoa Kỳ còn sống

Tính từ 1 tháng 5 năm 2016 có bốn cựu Đệ nhất Phu nhân còn sống:

Tên	Hình	Nhiệm kỳ	Tuổi
Rosalynn Smith Carter		1977–1981	18 tháng 8, 1927
Barbara Pierce Bush		1989–1993	8 tháng 6, 1925
Hillary Rodham Clinton		1993–2001	26 tháng 10, 1947
Laura Welch Bush		2001–2009	4 tháng 11, 1946

Cựu Đệ nhất Phu nhân Hoa Kỳ còn sống già nhất là Barbara Bush và trẻ nhất là Hillary Clinton.

Xem thêm

• Tổng thống Hoa Kỳ
• Nhà Trắng

Liên kết ngoài

• “Office of the First Lady”. Truy cập ngày 7 tháng 10 năm 2024.
• “First Lady's Gallery”. The White House. Truy cập ngày 7 tháng 10 năm 2024.
• “The National First Ladies' Library”. Truy cập ngày 7 tháng 10 năm 2024.