Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Phe Trục”

Phe Trục
	Tên bản ngữ Achsenmächte; 枢軸国; Potenze dell'Asse;
	1940–1945
	Phe Đồng Minh (và các thuộc địa); Các nước Đồng Minh tham chiến sau trận Trân Châu Cảng; Phe Trục (và các thuộc địa); Nước trung lập; Hiệp ước tam cường: Đức; Nhật Bản; Ý (đến năm 1943); Các nước gia nhập: Bulgaria (đến năm 1944); Hungary; România (đến năm 1944); Thái Lan; Các nước đồng minh tham chiến: Phần Lan (đến năm 1944); Iraq (Đảo chính tháng 4-5 năm 1941); Liên Xô (duy chỉ Cuộc xâm lược Ba Lan); Các nước thành viên khác: Vương quốc Albani; Nhà nước Burma; Chính quyền Uông Tinh Vệ; Nhà nước Croatia độc lập; Chính phủ Ấn Độ Tự do Lâm thời; Cộng hòa Xã hội Ý; Vương quốc Campuchia; Vương quốc Lào; Mãn Châu quốc; Mông Cương; Chế độ Nedić; Đệ nhị Cộng hòa Philippines; Slovakia; Pháp Vichy; Đế quốc Việt Nam;
Vị thế	Liên minh quân sự
Lịch sử
Thời kỳ	Thế chiến thứ hai
• Hiệp ước chống Quốc tế Cộng sản	25 tháng 11, 1936
• Hiệp ước thép	22 tháng 5, 1939
• Hiệp ước tam cường	27 tháng 9, 1940
• Tan rã	2 tháng 9, 1945

Duyệt lịch sử tương tác

← Thay đổi trước Thay đổi sau →

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào

Trực quanMã wiki

Nội tuyến

Phiên bản lúc 14:27, ngày 5 tháng 5 năm 2016

Ký kết liên hiệp khối Trục: Saburo Kurusu (đại sứ Nhật tại Đức), Galeazzo Ciano (Ngoại trưởng Ý) và Adolf Hitler (Quốc trưởng Đức)

Phe Trục (tiếng Đức: Achsenmächte, tiếng Nhật: 枢軸国 Sūjikukoku, tiếng Ý: Potenze dell'Asse), hay Khối Trục là từ để chỉ các quốc gia chiến đấu chống lại lực lượng Đồng Minh thời Thế chiến thứ hai. Các nước phe Trục đồng thuận về khoản đối địch với phe Đồng Minh, nhưng không có sự phối hợp hoàn toàn trong hành động.

Phe Trục nổi lên từ những nỗ lực ngoại giao của Đức, Ý và Nhật Bản hồi giữa thập niên 1930 nhằm đảm bảo những quyền lợi cụ thể của riêng họ trong việc bành trướng lãnh thổ, khởi đầu là hiệp ước giữa Đức và Ý được ký vào tháng 10 năm 1936. Ngày 1 tháng 11 cùng năm, Mussolini tuyên bố rằng kể từ thời điểm đó tất cả các nước châu Âu khác sẽ quay quanh trục Rome-Berlin, đây là nguồn gốc của tên gọi "Khối Trục".^[1]^[2] Tiếp theo là việc ký kết bản hiệp ước chống Quốc tế Cộng sản vào tháng 11 năm 1936 giữa Đức và Nhật Bản, Ý gia nhập hiệp ước này năm 1937. Đến năm 1939, "Trục Rome–Berlin" trở thành một liên minh quân sự với "Hiệp ước thép", và Hiệp ước tam cường ký kết năm 1940 đã đi đến sự thống nhất các mục tiêu quân sự giữa Đức và hai đồng minh của nước này.

Tại thời điểm đỉnh cao trong Thế chiến thứ hai, phe Trục đã làm chủ phần lớn châu Âu, Bắc Phi và Đông Á. Không thấy xuất hiện các cuộc họp thượng đỉnh ba bên và sự phối hợp hay hợp tác là ít ỏi, có chăng là đôi chút giữa Đức và Ý. Động thái các nước phe Trục là thất thường, một số nước chuyển phe hoặc thay đổi mức độ can thiệp quân sự trong tiến trình chiến tranh. Thế chiến thứ hai kết thúc vào năm 1945 với thất bại của phe Trục đi kèm với đó là sự tan rã của liên minh giữa họ.

Các quốc gia thành viên

Ba thế lực chính của khối Trục là:

Đức Quốc xã

Phát xít Ý

Đế quốc Nhật Bản

Một số quốc gia và vùng lãnh thổ khác nằm trong khối Trục vì bị bắt buộc hay có tính cách bù nhìn, một số khác gia nhập rồi tách ra tùy theo hoàn cảnh chính trị quân sự nhất thời. Những quốc gia và vùng lãnh thổ này đóng vai trò quân sự hay chính trị không đáng kể, và gồm có:

Sự hợp tác giữa Đức, Ý và Nhật trong Thế chiến thứ hai

Vào ngày 7 tháng 12 năm 1941, Nhật Bản tấn công căn cứ hải quân của Mỹ tại Trân Châu Cảng, Hawaii. Theo như điều khoản của Hiệp ước Ba bên, Đức Quốc xã chỉ phải đứng ra bảo vệ đồng minh của mình khi họ bị tấn công. Vì Nhật Bản là đối tượng ra tay trước, Đức và Ý không có nghĩa vụ phải hỗ trợ cho tới khi Mỹ phản công. Mặc dù vậy, Hitler đã chính thức tuyên chiến với Mỹ và Ý cũng tuyên bố chiến tranh.^[3]

Nhà sử học Ian Kershaw cho rằng việc tuyên chiến với Mỹ là một sai lầm nghiêm trọng của Đức bởi điều này cho phép Mỹ tham chiến mà không vấp phải bất kỳ ràng buộc nào.^[4] Tuy nhiên xét mặt khác, những con tàu khu trục Mỹ trên thực tế đã ở vào tình trạng đối đầu với những chiếc tàu ngầm U-boat của Đức trên Đại Tây Dương trong vài tháng, và một lời tuyên chiến ngay lập tức có thể giúp U-boat tấn công bất ngờ vào lúc mà sự phòng thủ bên phía Mỹ còn yếu và kém tổ chức.^[5] Dù vậy kể từ thời điểm tham chiến, Mỹ đã đóng một vai trò chủ đạo trong việc tài trợ và tiếp tế cho phe Đồng Minh, trong hoạt động ném bom chiến lược và trong cuộc xâm lăng cuối cùng vào lãnh thổ Đức.

Chú thích

^ Cornelia Schmitz-Berning (2007). Vokabular des Nationalsozialismus. Berlin: De Gruyter. tr. 745. ISBN 978-3-11-019549-1. |ngày truy cập= cần |url= (trợ giúp)
^ “Axis”. GlobalSecurity.org. Truy cập ngày 26 tháng 3 năm 2015.
^ Kershaw 2007, tr. 385.
^ Kershaw 2007, Chapter 10.
^ Duncan Redford; Philip D. Grove (2014). The Royal Navy: A History Since 1900. I.B. Tauris. tr. 182.

Bản mẫu:CTTG2-stub

[Schmitz-1] Cornelia Schmitz-Berning (2007). Vokabular des Nationalsozialismus. Berlin: De Gruyter. tr. 745. ISBN 978-3-11-019549-1. |ngày truy cập= cần |url= (trợ giúp)

[GlobSec-2] “Axis”. GlobalSecurity.org. Truy cập ngày 26 tháng 3 năm 2015.

[FOOTNOTEKershaw2007385-3] Kershaw 2007, tr. 385.

[FOOTNOTEKershaw2007Chapter_10-4] Kershaw 2007, Chapter 10.

[5] Duncan Redford; Philip D. Grove (2014). The Royal Navy: A History Since 1900. I.B. Tauris. tr. 182.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

@@ Dòng 1: / Dòng 1: @@
 {{Infobox former country
- | conventional_long_name = Khối Trục
+| conventional_long_name = Phe Trục
+| native_name = Achsenmächte<br />枢軸国<br />Potenze dell'Asse
- | common_name       = Khối Phát xít
+| common_name = Axis
- | capital           = {{flagicon|Nazi Germany|1935}} [[Berlin]] <br /> {{flagicon|Kingdom of Italy}} [[Roma]] <br /> {{flagicon|Empire of Japan}} [[Tōkyō|Tokyo]]
+| _noautocat  = yes
- | status            = An ninh tập thể <br /> [[Chủ nghĩa phát xít]]
+| status      = [[An ninh tập thể|Liên minh quân sự]]
- | continent         = châu Âu
+| continent   = Châu Âu
- | era               = Thế chiến II
- | event_start       = Hiệp ước chống quốc tế Cộng sản
+| era         = Thế chiến thứ hai
+|life_span = 1940–1945
- | year_start        = 1936
+ | event_start = [[Hiệp ước chống Quốc tế Cộng sản]]
- | date_start        = 25 tháng 12
+ | year_start = 1936
- | event_end         = Giải thể
+ | date_start = 25 tháng 11,
- | year_end          = 1945
+ | event_end = [[Giải thế (luật pháp)|Tan rã]]
- | date_end          = 2 tháng 9
+ | year_end = 1945
- | event1            = Hiệp định thép
- | date_event1       = 22 tháng 5, 1939
+ | date_end = 2 tháng 9,
- | event2            = Hiệp định ba bên
+ | event1 = [[Hiệp ước thép]]
- | date_event2       = 27 tháng 9, 1940
+ | date_event1= 22 tháng 5, 1939
+ | event2 = [[Hiệp ước tam cường]]
- | image_map         = Map of participants in World War II.png
+ | date_event2 = 27 tháng 9, 1940
- | image_map_caption = Bản đồ thể hiện trật tự quốc gia trong chế độ phát xít (tính từ năm 1941)<br /><font color="#63B74E">''Xanh đậm''</font>:Các quốc gia đang bị phát xít thôn tính. <br /><font color="#66F00">''Xanh nhạt''</font>:Các quốc gia chưa bị phát xít thôn tính.<br /><font color="#2AACF6">''Xanh lam''</font>: Các quốc gia nằm trong khối phát xít.<br /><font color="#C6BDC7">''Xám''</font>: Quốc gia trung lập
+| image_map2  = Map of participants in World War II.png
- | seat              =
+| image_map2_caption = {{plainlist | style = padding-left: 0.6em; text-align: left; |
- | footnotes         =
+*{{color box|#63B74E}} [[Phe Đồng Minh]] (và các thuộc địa)
+*{{color box|#66FF00}} Các nước Đồng Minh tham chiến sau [[trận Trân Châu Cảng]]
+*{{color box|#2AACF6}} '''Phe Trục''' (và các thuộc địa)
+*{{color box|#C6BDC7}} [[Các quốc gia trung lập trong thế chiến thứ hai|Nước trung lập]]}}
+----
+{{plainlist | style = padding-left: 0.6em; text-align: left; |
+'''Hiệp ước tam cường:'''
+*{{flagcountry|Nazi Germany|size=22px}}
+*{{flagcountry|Empire of Japan|size=22px}}
+*{{flagcountry|Kingdom of Italy|(1939-1943)|size=22px}} (đến năm 1943)
 }}
+----
+{{plainlist | style = padding-left: 0.6em; text-align: left; |
+'''Các nước gia nhập:'''
+*{{flagcountry|Kingdom of Bulgaria|size=22px}} (đến năm 1944)
+*{{flagcountry|Kingdom of Hungary|size=22px}}
+*{{flagcountry|Kingdom of Romania|size=22px}} (đến năm 1944)
+*{{flagdeco|Thailand|size=22px}} [[Thái Lan trong thế chiến thứ hai|Thái Lan]]
+}}
+----
+{{plainlist | style = padding-left: 0.6em; text-align: left; |
+'''Các nước đồng minh tham chiến:'''
+*{{flag|Phần Lan|size=22px}} ([[Chiến tranh tiếp diễn|đến năm 1944]])
+*{{flagcountry|Kingdom of Iraq|size=22px}} [[Chiến tranh Anh-Iraq|(Đảo chính tháng 4-5 năm 1941)]]
+*{{flag|Liên Xô|1923|size=22px}} (duy chỉ [[Cuộc xâm lược Ba Lan (1939)|Cuộc xâm lược Ba Lan]])}}
+----
+{{plainlist | style = padding-left: 0.6em; text-align: left; |
+'''Các nước thành viên khác:'''
+*{{flagdeco|Albania|1943|size=22px}} [[Vương quốc Albani (1943–44)|Vương quốc Albani]]
+*{{flagdeco|Burma|1943|size=22px}} [[Nhà nước Burma]]
+*{{flagicon image|Flag of the Republic of China-Nanjing (Peace, Anti-Communism, National Construction).svg|22px}} [[Chính quyền Uông Tinh Vệ]]
+*{{flagicon|Nhà nước Độc lập Croatia|size=22px}} [[Nhà nước Croatia độc lập]]
+*{{flagdeco|India|1931|size=22px}} [[Chính phủ Ấn Độ Tự do Lâm thời]]
+*{{flag|Cộng hòa Xã hội Ý}}
+*{{flagdeco|KHM|1942|size=22px}} [[Campuchia|Vương quốc Campuchia]]
+*{{flagdeco|Laos|colonial|size=22px}} [[Nhật Bản chiếm đóng Lào|Vương quốc Lào]]
+*{{flagcountry|Manchukuo|size=22px}}
+*{{flagcountry|Mengjiang|size=22px}}
+*{{flagicon image|Flag of Serbia, 1941-1944.svg|size=22px}} [[Chế độ Nedić]]
+*{{flag|Đệ nhị Cộng hòa Philippines|size=22px}}
+*{{flagicon image|Flag of First Slovak Republic 1939-1945 bordered.svg|22px}} [[Cộng hòa Slovak (1939–45)|Slovakia]]
+*{{flagcountry|Chính phủ Vichy|size=22px}}
+*{{flagdeco|Vietnam|1945|size=22px}} [[Đế quốc Việt Nam]]}}}}
 [[Tập tin:JapanItalyGermanyPact.jpg|nhỏ|phải|300px|Ký kết liên hiệp khối Trục: Saburo Kurusu (đại sứ Nhật tại Đức), Galeazzo Ciano (Ngoại trưởng Ý) và Adolf Hitler (Quốc trưởng Đức)]]
 '''Phe Trục''' ({{lang-de|Achsenmächte}}, {{lang-ja|枢軸国}} ''Sūjikukoku'', {{lang-it|Potenze dell'Asse}}), hay '''Khối Trục''' là từ để chỉ các quốc gia chiến đấu chống lại lực lượng [[Khối Đồng Minh thời Chiến tranh thế giới thứ hai|Đồng Minh]] thời [[Thế chiến thứ hai]]. Các nước phe Trục đồng thuận về khoản đối địch với phe Đồng Minh, nhưng không có sự phối hợp hoàn toàn trong hành động.
-Phe Trục nổi lên từ những nỗ lực ngoại giao của Đức, Ý và Nhật Bản hồi giữa thập niên 1930 nhằm đảm bảo những quyền lợi cụ thể của riêng họ trong việc bành trướng lãnh thổ, khởi đầu là hiệp ước giữa Đức và Ý được ký vào tháng 10 năm 1936. Ngày 1 tháng 11 cùng năm, [[Mussolini]] tuyên bố rằng kể từ thời điểm đó tất cả các nước châu Âu khác sẽ quay quanh trục Rome-Berlin, đây là nguồn gốc của tên gọi "Khối Trục".<ref name="Schmitz">{{cite book |author=Cornelia Schmitz-Berning |title=Vokabular des Nationalsozialismus |location=Berlin |publisher=De Gruyter |page=745 |year=2007 |isbn=978-3-11-019549-1 |accessdate=26 March 2015 }}</ref><ref name="GlobSec">{{cite web |url=http://www.globalsecurity.org/military/world/int/axis.htm |title=Axis |publisher=GlobalSecurity.org |accessdate=26 March 2015 }}</ref> Tiếp theo là việc ký kết bản hiệp ước [[Hiệp ước chống Quốc tế Cộng sản|chống Quốc tế Cộng sản]] vào tháng 11 năm 1936 giữa [[Đức Quốc xã|Đức]] và [[Đế quốc Nhật Bản|Nhật Bản]], Ý gia nhập hiệp ước này năm 1937. Đến năm 1939, "Trục Rome–Berlin" trở thành một liên minh quân sự với "[[Hiệp ước Steel]]", và [[Hiệp ước Ba bên]] ký kết năm 1940 đã đi đến sự thống nhất các mục tiêu quân sự giữa Đức và hai đồng minh của nước này.
+Phe Trục nổi lên từ những nỗ lực ngoại giao của Đức, Ý và Nhật Bản hồi giữa thập niên 1930 nhằm đảm bảo những quyền lợi cụ thể của riêng họ trong việc bành trướng lãnh thổ, khởi đầu là hiệp ước giữa Đức và Ý được ký vào tháng 10 năm 1936. Ngày 1 tháng 11 cùng năm, [[Mussolini]] tuyên bố rằng kể từ thời điểm đó tất cả các nước châu Âu khác sẽ quay quanh trục Rome-Berlin, đây là nguồn gốc của tên gọi "Khối Trục".<ref name="Schmitz">{{cite book |author=Cornelia Schmitz-Berning |title=Vokabular des Nationalsozialismus |location=Berlin |publisher=De Gruyter |page=745 |year=2007 |isbn=978-3-11-019549-1 |accessdate=26 March 2015 }}</ref><ref name="GlobSec">{{cite web |url=http://www.globalsecurity.org/military/world/int/axis.htm |title=Axis |publisher=GlobalSecurity.org |accessdate=26 March 2015 }}</ref> Tiếp theo là việc ký kết bản hiệp ước [[Hiệp ước chống Quốc tế Cộng sản|chống Quốc tế Cộng sản]] vào tháng 11 năm 1936 giữa [[Đức Quốc xã|Đức]] và [[Đế quốc Nhật Bản|Nhật Bản]], Ý gia nhập hiệp ước này năm 1937. Đến năm 1939, "Trục Rome–Berlin" trở thành một liên minh quân sự với "[[Hiệp ước thép]]", và [[Hiệp ước tam cường]] ký kết năm 1940 đã đi đến sự thống nhất các mục tiêu quân sự giữa Đức và hai đồng minh của nước này.
 Tại thời điểm đỉnh cao trong Thế chiến thứ hai, phe Trục đã làm chủ phần lớn [[châu Âu]], [[Bắc Phi]] và [[Đông Á]]. Không thấy xuất hiện các cuộc họp thượng đỉnh ba bên và sự phối hợp hay hợp tác là ít ỏi, có chăng là đôi chút giữa Đức và Ý. Động thái các nước phe Trục là thất thường, một số nước chuyển phe hoặc thay đổi mức độ can thiệp quân sự trong tiến trình chiến tranh. Thế chiến thứ hai kết thúc vào năm 1945 với thất bại của phe Trục đi kèm với đó là sự tan rã của liên minh giữa họ.