Đường Văn Tông

Đường Văn Tông (809-840) (chữ Hán: 唐文宗, bính âm: Tang Wénzōng), tên thật là Lý Ngang (李昂 Lǐ Áng) là vị hoàng đế thứ 14 của nhà Đường trong lịch sử Trung Hoa. Ông là con trai thứ 2 của Đường Mục Tông và là em trai của Đường Kính Tông. Ông trị vì từ năm 826 đến năm 840. Ông được bè cánh của hoạn quan Vương Thủ Trừng ủng hộ đưa lên ngôi sau khi anh trai mình là Đường Kính Tông bị hoạn quan Lưu Khắc Minh ám sát.

Ý định bất thành

Trong thời gian trị vì, ông đã cắt giảm trên 1.200 quan viên, cho ra khỏi cung trên 3.000 cung nữ. Tuy nhiên, dù loạn An Lộc Sơn đã bị dẹp yên nhưng hoạn quan trong triều vẫn lộng hành công việc triều chính. Sau này Văn Tông đã sử dụng Lý Huấn và Trịnh Chú với ý đồ tiêu diệt thế lực của hoạn quan nhưng không thành.

Năm Thái Hòa thứ 5 (831), Đường Văn Tông cùng tể tướng Tống Thân Tích ngầm bàn kế sách nhằm trừ diệt bè đảng hoạn quan, nhưng bị môn khách của Vương Thủ Trừng thám thính phát hiện được và vu cáo cho Tống Thân Tích có âm mưu lập Chương vương Lý Thấu. Đường Văn Tông trúng kế li gián và Tống Thân Tích bị xử tử.

Năm Thái Hòa thứ 9 (835), Lý Huấn dẫn dụ hoạn quan tới tả kim ngô vệ nha nhằm tiêu diệt, nhưng âm mưu bị lộ và trên 1.000 quan viên bị sát hại (sử gọi là Cam Lộ chi biến). Kết quả là Văn Tông bị hoạn quan cầm giữ. Thời kỳ này các phiên trấn luôn luôn phản loạn.

Năm Khai Thành thứ 5 (840), do uất ức phát bệnh và bị hoạn quan đầu độc tại điện Thái Hòa nên ông chết. Táng tại Chương lăng.

Niên hiệu

Dưới đây là các niên hiệu của Đường Văn Tông (niên hiệu, chữ Hán, bính âm, khoảng thời gian)

• Thái Hòa (Tài hé 太和) 827-835
• Khai Thành (開成 Kāi chéng) 836-840

Gia đình

Cha mẹ

• Cha: Đường Mục Tông Lý Hằng
• Mẹ: Trinh Hiến hoàng hậu Tiêu thị

Hậu phi

• Vương đức phi
• Dương hiền phi

Con cái

Trai

1. Lỗ vương → Hoàng thái tử → Trang Khác thái tử Lý Vĩnh, con của Vương đức phi.
2. Tương vương Lý Tông Kiệm

Gái

Đường Văn Tông có 4 con gái:

1. Công chúa Hưng Đường
2. Công chúa Tây Bình
3. Công chúa Lang Ninh (mất niên hiệu Hàm Thông)
4. Công chúa Quang Hóa (mất niên hiệu Quảng Minh)