Duy Tiên

Duy Tiên
Huyện
Huyện Duy Tiên
Khánh thành cầu Yên Lệnh nối Duy Tiên với thành phố Hưng Yên
Hành chính
Quốc gia	Việt Nam
Tỉnh	Hà Nam
Phân chia hành chính	2 thị trấn, 16 xã
Tổ chức lãnh đạo
Chủ tịch UBND	Phạm Hồng Thanh
Chủ tịch HĐND	Nguyễn Đức Vượng
Chủ tịch UBMTTQ	Chu Hồng Cử
Dân số
Tổng cộng	150.000 người

Duy Tiên là một huyện nằm ở phía bắc của tỉnh Hà Nam, phía bắc giáp huyện Phú Xuyên của thành phố Hà Nội, phía đông đối diện với thành phố Hưng Yên và huyện Kim Động của tỉnh Hưng Yên qua sông Hồng và huyện Lý Nhân, phía nam giáp huyện Bình Lục và thành phố Phủ Lý, phía tây giáp Hà Nội và huyện Kim Bảng. Diện tích chủ yếu của huyện là đồng bằng.

Hành chính

Huyện Duy Tiên có dân số vào khoảng 150.000 người, bao gồm 2 thị trấn: Hòa Mạc (huyện lị), Đồng Văn và 16 xã: Bạch Thượng, Châu Giang, Châu Sơn, Chuyên Ngoại, Đọi Sơn, Duy Hải, Duy Minh, Hoàng Đông, Mộc Bắc, Mộc Nam, Tiên Ngoại, Tiên Nội, Tiền Phong, Trác Văn, Yên Bắc, Yên Nam.

Lịch sử

Huyện Duy Tiên ban đầu vốn là huyện Duy Tân (維新縣), thành lập và đặt tên năm Quang Thuận thứ 10 (1469) đời Lê Thánh Tông. Đến đời Lê Trung hưng, đầu niên hiệu Hoằng Định (1601-1619) do kiêng tên huý Kính Tông Lê Duy Tân, đổi là huyện Duy Tiên (維先縣).

Sau năm 1954, huyện Duy Tiên có 27 xã: Bạch Thượng, Châu Sơn, Chuyên Mỹ, Chuyên Nội, Đọi Sơn, Duy Hải, Duy Minh, Mộc Bắc, Mộc Nam, Thắng Lợi, Thành Công, Tiên Hải, Tiên Hiệp, Tiên Hồng, Tiên Hòa, Tiên Hương, Tiên Lý, Tiên Minh, Tiên Ngoại, Tiên Nội, Tiền Phong, Tiên Tân, Tiên Thái, Tiên Thắng, Tiên Yên, Trác Bút, Yên Hà.

Ngày 25-4-1967, Bộ Nội vụ ban hành Quyết định 163-NV hợp nhất một số xã thuộc huyện Duy Tiên. Theo đó, hợp nhất hai xã Chuyên Mỹ và Yên Hà thành một xã lấy tên là xã Chuyên Ngoại; hợp nhất hai xã Thắng Lợi và Thành Công thành một xã lấy tên là xã Trác Văn; hợp nhất hai xã Tiên Hương và Tiên Minh thành một xã lấy tên là xã Yên Nam; hợp nhất hai xã Tiên Hồng và Tiên Hòa thành một xã lấy tên là xã Lam Hạ; hợp nhất hai xã Tiên Thái và Tiên Lý thành một xã lấy tên là xã Hoàng Đông.

Ngày 18-12-1976, Phủ Thủ tướng ban hành Quyết định 1507-TTCP hợp nhất một số xã thuộc huyện Duy Tiên. Theo đó, hợp nhất 2 xã Tiên Thắng và Tiên Yên thành một xã lấy tên là xã Yên Bắc; hợp nhất 2 xã Trác Bút, Chuyên Nội và thôn Duyên Giang (xã Tiên Yên) thành một xã lấy tên là xã Châu Giang.

Ngày 10-1-1984, thành lập thị trấn Đồng Văn trên cơ sở 15 ha diện tích tự nhiên của xã Duy Minh và 130 ha diện tích tự nhiên của xã Hoàng Đông.

Ngày 1-4-1986, thành lập thị trấn Hòa Mạc - thị trấn huyện lị của huyện Duy Tiên - trên cơ sở 46,68 ha diện tích tự nhiên của xã Yên Bắc và 122,31 ha diện tích tự nhiên của xã Trác Văn.

Cuối năm 1999, huyện Duy Tiên có 2 thị trấn: Hòa Mạc, Đồng Văn và 20 xã: Bạch Thượng, Châu Giang, Châu Sơn, Chuyên Ngoại, Đọi Sơn, Duy Hải, Duy Minh, Hoàng Đông, Lam Hạ, Mộc Bắc, Mộc Nam, Tiên Hải, Tiên Hiệp, Tiên Ngoại, Tiên Nội, Tiền Phong, Tiên Tân, Trác Văn, Yên Bắc, Yên Nam.

Ngày 25-9-2000, xã Lam Hạ được sáp nhập vào thị xã Phủ Lý. Huyện còn lại 2 thị trấn: Hòa Mạc, Đồng Văn và 19 xã: Bạch Thượng, Châu Giang, Châu Sơn, Chuyên Ngoại, Đọi Sơn, Duy Hải, Duy Minh, Hoàng Đông, Mộc Bắc, Mộc Nam, Tiên Hải, Tiên Hiệp, Tiên Ngoại, Tiên Nội, Tiền Phong, Tiên Tân, Trác Văn, Yên Bắc, Yên Nam.

Ngày 23-7-2013, một phần diện tích và dân số của huyện Duy Tiên gồm 1.673,79 ha diện tích tự nhiên và 12.417 người (các xã Tiên Tân, Tiên Hiệp và Tiên Hải) được điều chỉnh về thành phố Phủ Lý.. Huyện Duy Tiên còn lại 2 thị trấn và 16 xã, giữ ổn định cho đến nay.

Ngày 08/02/2018, huyện Duy Tiên được công nhận đạt chuẩn đô thị loại IV.

Dự kiến đến năm 2020, huyện Duy Tiên sẽ được nâng cấp thành thị xã Duy Tiên, gồm 9 phường: Hòa Mạc, Đồng Văn, Châu Giang, Yên Bắc, Bạch Thượng, Tiên Nội, Duy Minh, Duy Hải, Hoàng Đông và 9 xã: Châu Sơn, Chuyên Ngoại, Đọi Sơn, Mộc Bắc, Mộc Nam, Tiên Ngoại, Tiền Phong, Trác Văn, Yên Nam.

Đến giai đoạn sau năm 2020 sẽ thành lập thêm 3 phường: Đọi Sơn, Châu Sơn, Tiền Phong, nâng số phường lên thành 12 phường và còn lại 6 xã, định hướng phát triển thành đô thị loại III.

Giao thông

Duy Tiên có tuyến trục giao thông là quốc lộ 1A, đường cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình và đường sắt Thống Nhất chạy qua. Bên cạnh đó còn có tuyến Quốc lộ 38 từ Đồng Văn đi Hòa Mạc - cầu Yên Lệnh - Hưng Yên và quốc lộ 38B nối từ Hải Dương qua Hưng Yên, Hà Nam, Nam Định tới Ninh Bình. Về đường thuỷ, Duy Tiên có sông Nhuệ, sông Châu Giang.

Trên địa bàn huyện Duy Tiên đã và đang hình thành nhiều khu công nghiệp, cụm công nghiệp và làng nghề. Đặc biệt, tại xã Hoàng Đông có trường đại học dân lập (Đại học Hà Hoa Tiên). Cũng tại đây, huyện đang triển khai đầu tư xây dựng khu đô thị TNR Star Đồng Văn nằm trên địa bàn thị trấn Đồng Văn.

Danh nhân

• Nguyễn Hữu Tiến
• Ngô Xuân Lịch

Di tích, thắng cảnh

• Đình Ngọc Động (làng Ngọc Động, xã Hoàng Đông): Thờ Phạm Phúc tướng công thời Hùng Vương, làng có nghề mây giang đan tryền thống
• Đền Huê Sen - Nằm dọc đê sông Hồng thuộc địa phận thôn Dỹ Phố - Mộc bắc - Duy tiên - Hà nam
• Chùa Linh Quy Tự - Là một ngôi chùa cổ được xây dựng hàng trăm năm nay. Thuộc địa phận Thôn Dỹ Phố
• Chùa Long Đọi Sơn nằm trên Núi Đọi tại xã Đọi Sơn gắn liền với vị vua Lê Đại Hành và lễ Tịch Điền mới được phục hồi từ 2009
• Đền Lảnh Giang thuộc xã Mộc Nam thờ Tam vị danh thần đời Hùng Vương thứ 18 có công giúp vua Hùng Duệ Vương chống lại Thục Phán
• Đình Lũng Xuyên, nơi chí sĩ Nguyễn Hữu Tiến đã vẽ lên lá cờ Việt Nam
• Đền Thôn Câu Tử, xây dựng cách đây rất nhiều năm, nay đã được sửa sang, nằm cạnh sông Châu Giang
• Đình Trung Gián Đông nằm trên Thôn Trung Gián Đông tại xã Châu Giang.
• Đình Động Linh (xã Duy Minh): Là đình chính thờ Phạm Phúc tướng công thời Hùng Vương, đến năm 2010 Đình Động Linh mới tìm lại được sắc phong sau nhiều năm bị thất lạc.

Hình ảnh

• 
  Khu công nghiệp Đồng Văn, Duy Tiên, Hà Nam
• 
  Quốc lộ 38, đoạn qua Đồng Văn, Duy Tiên, Hà Nam
• 
  Thị trấn Đồng Văn, Hà Nam
• 
  Cầu Hòa Mạc, Duy Tiên, Hà Nam