Chú âm phù hiệu

Chú Âm Phù Hiệu Quan Thoại
Chú âm của chữ 百科全書 (Bách Khoa Toàn Thư)
Thể loại	Chữ viết bán âm tiết
Sáng lập	Độc Âm Thống Nhất Hội Được giới thiệu bởi Chính phủ Bắc Dương
Thời kỳ	1918 đến 1958 ở Trung Quốc; 1945 đến hiện tại ở Đài Loan
Hướng viết	Trái sang phải, phải sang trái
Hệ chữ viết liên quan
Nguồn gốc	Giáp cốt văn Triện thư Lệ thư Chú Âm Phù Hiệu Quan Thoại
Hậu duệ	Đài ngữ phương âm phù hiệu
Anh em	Chữ Hán giản thể, Kanji, Hanja, Chữ Nôm, Chữ Khiết Đan
ISO 15924
ISO 15924	Bopo, 285
Unicode
Dải Unicode	U+3100–U+312F Bopomofo U+31A0–U+31BF Bopomofo Extended

Chú Âm Phù Hiệu Quan Thoại
Phồn thể	注音符號
Giản thể	注音符号
Phiên âm Tiếng Hán tiêu chuẩn Bính âm Hán ngữ Zhùyīn fúhào Chú âm phù hiệu ㄓㄨˋ ㄧㄣ ㄈㄨˊ ㄏㄠˋ Gwoyeu Romatzyh Juh'in fwuhaw Wade–Giles Chu4-yin1 fu2-hao4 Bính âm Hán ngữ Tongyong Jhùyin fúhào MPS2 Jùyīn fúhàu Tiếng Quảng Châu Yale la tinh hóa jyu yām fùh houh Việt bính zyu³ jam¹ fu⁴ hou² Tiếng Mân Nam Tiếng Mân Tuyền Chương POJ Chù-im hû-hō Tâi-lô Tsù-im hû-hō

4 chữ cái đầu của chú âm ㄅㄆㄇㄈ (Bopomofo)

Bút thuận của chú âm (đỏ→lục→lam) và bính âm tương ứng

Chú âm phù hiệu (tiếng Trung: 注音符號; bính âm: zhùyīn fúhào; Việt bính: zyu³ jam¹ fu⁴ hou²; Chú âm phù hiệu: ㄓㄨˋ ㄧㄣ ㄈㄨˊ ㄏㄠˋ) hay chú âm là một loại chữ viết dùng để ký hiệu cách phát âm các chữ Hán trong tiếng Quan Thoại Trung Quốc. Bảng chữ cái chú âm gồm có 37 ký tự và 4 dấu thanh và có thể ký hiệu được toàn bộ các âm Quan Thoại của chữ Hán. Chú âm phù hiệu được phổ biến rộng rãi ở Trung Quốc bởi Chính phủ Bắc Dương vào những năm 1910 và được dùng song song với hệ thống phiên âm chữ Hán Wade-Giles. Rồi hệ thống Wade-Giles được thay thế vào năm 1958 bằng hệ thống Bính âm Hán ngữ bởi Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa và tại Tổ chức tiêu chuẩn hóa quốc tế vào năm 1982. Mặc dù Đài Loan đã chính thức không sử dụng hệ thống Wade-Giles từ năm 2009, chú âm phù hiệu vẫn được sử dụng chính thức và rộng rãi tại đây trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt là giáo dục và đánh máy.

Tên gọi

Tên gọi chính thức cũ của hệ thống chú âm phù hiệu là Quốc âm tự mẫu (國音字母) và Chú âm tự mẫu (注音字母). Đến năm 1930 thì được đổi tên thành Chú âm phù hiệu như hiện nay và sớm được Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa sử dụng trong việc giáo dục tiểu học.

Ký tự chú âm

Phụ âm

Chú âm phù hiệu	ㄅ	ㄆ	ㄇ	ㄈ	ㄉ	ㄊ	ㄋ	ㄌ	ㄍ	ㄎ	ㄏ	ㄐ	ㄑ	ㄒ	ㄓ	ㄔ	ㄕ	ㄖ	ㄗ	ㄘ	ㄙ
Bính âm	b	p	m	f	d	t	n	l	g	k	h	j	q	x	zh	ch	sh	r	z	c	s
IPA	b	pʰ	m	f	t	tʰ	n	l	k	kʰ	x	tɕ	tɕʰ	ɕ	tʂ	tʂʰ	ʂ	ʐ	ts	tsʰ	s

Nguyên âm

Chú âm phù hiệu	ㄧ	ㄨ	ㄩ	ㄚ	ㄛ	ㄜ	ㄝ	ㄞ	ㄟ	ㄠ	ㄡ	ㄢ		ㄣ		ㄤ	ㄥ		ㄦ
Bính âm	i	u	ü	a	o	e	ê	ai	ei	ao	ou	an		en	n	ang	eng	ng	er	r
IPA	i	u	y	a	o	ɤ	ɛ	ai	ɛi	ɑu	ou	an	ɛn	ən	n	ɑŋ	əŋ	ŋ	ɚ	r

• ㄧ trong cách viết ngang sẽ viết là "─", còn nếu viết dọc thì sẽ viết là "│".
• ㄢ được phát âm là ɛn nếu đứng sau ㄧ và ㄩ.
• ㄣ được phát âm là n nếu đứng sau ㄧ và ㄩ.
• ㄥ được phát âm là ŋ nếu đứng sau một nguyên âm.
• ㄦ có thể được sử dụng trong Nhi hóa.

Thanh điệu

1. Hiện dấu

Thanh	Âm bình	Dương bình	Thượng thanh	Khứ thanh	Khinh thanh
Chú âm phù hiệu		ˊ	ˇ	ˋ	˙

Ngoại lệ

2. Chú âm Hiện 2 cái (2 cái)

Chú âm phù hiệu	ㄩㄥ	ㄨㄥ	ㄧㄥ	ㄧㄣ	ㄧㄝ	ㄩㄝ
Bính âm	iong	ong	ing	in	ie	üe

Xem thêm

• Phiên âm Hán Việt
• Phiên thiết Hán Việt