Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Dận Tự”

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi
Thẻ: Sửa đổi di động Sửa đổi từ trang di động
Dòng 1: Dòng 1:
{{Thông tin nhân vật hoàng gia
{{Thông tin nhân vật hoàng gia
| tên = Dận Tự<br>胤禩
| tên = Dận Tự
| hình = Yinsi.jpg
| hình = Yinsi.jpg
| cỡ hình =
| cỡ hình =
| ghi chú hình =Chân dung của Liêm Thân vương Dận Tự
| ghi chú hình =
| kế nhiệm =
| kế nhiệm =
| nơi sinh =
| sinh = [[29 tháng 3]], [[1681]]
| nơi mất =
| mất = [[5 tháng 10]], [[1726]]
| phối ngẫu = Quách Lạc La thị<br>(郭絡羅氏)
| nơi an táng =
| cha = [[Khang Hi]]
| cha = [[Thanh Thánh Tổ]] Khang Hi Đế
| mẹ = [[Lương_phi_(Khang_Hy)|Lương phi]]
| mẹ =[[Lương_phi_(Khang_Hy)|Lương phi]]
| hoàng tộc = [[Ái Tân Giác La]]
| hoàng tộc = [[Ái Tân Giác La]]
| tên đầy đủ = '''Ái Tân Giác La Dận Tự'''<br>覺羅·胤禩<br>'''Ái Tân Giác La Doãn Tự '''<br>覺羅·允禩
| tên đầy đủ = Ái Tân Giác La Dận Tự<br>(爱觉罗胤禩)<br>Ái Tân Giác La Doãn Tự<br>(爱觉罗允禩)
| tước vị đầy đủ =Liêm Thân vương <br> (廉親王)
| tước vị đầy đủ =
| thụy hiệu =
| thụy hiệu =
|Tước vị=Liêm Thân vương|tước vị=[[Hoàng tử]] [[Đại Thanh]]}}
|tước vị=[[Hoàng tử]] [[nhà Thanh]]
}}
'''Ái Tân Giác La Dận Tự''' ([[chữ Hán]]: 胤禩; [[29 tháng 3]] năm [[1681]] - [[5 tháng 10]] năm [[1726]]), là vị [[Hoàng tử]] thứ 8 (tính trong số các Hoàng tử còn sống đến tuổi trưởng thành) của Hoàng đế [[Khang Hi|Khang Hy]].
'''Ái Tân Giác La Dận Tự''' ([[chữ Hán]]: 爱新觉罗胤禩; [[29 tháng 3]], [[1681]] - [[5 tháng 10]], [[1726]]), là [[Hoàng tử]] thứ 8 tính trong số những người con sống tới tuổi trưởng thành của [[Thanh Thánh Tổ]] Khang Hi Đế.


== Tiểu sử ==
== Tiểu sử ==

Phiên bản lúc 08:11, ngày 29 tháng 12 năm 2018

Dận Tự
Hoàng tử nhà Thanh
Thông tin chung
Sinh29 tháng 3, 1681
Mất5 tháng 10, 1726
Phối ngẫuQuách Lạc La thị
(郭絡羅氏)
Tên đầy đủ
Ái Tân Giác La Dận Tự
(爱新觉罗胤禩)
Ái Tân Giác La Doãn Tự
(爱新觉罗允禩)
Hoàng tộcÁi Tân Giác La
Thân phụThanh Thánh Tổ Khang Hi Đế
Thân mẫuLương phi

Ái Tân Giác La Dận Tự (chữ Hán: 爱新觉罗胤禩; 29 tháng 3, 1681 - 5 tháng 10, 1726), là Hoàng tử thứ 8 tính trong số những người con sống tới tuổi trưởng thành của Thanh Thánh Tổ Khang Hi Đế.

Tiểu sử

Dận Tự là con trai duy nhất của Khang Hi với Lương phi Vệ thị (良妃卫氏). Sau này đổi tên thành Doãn Tự để tránh kị huý với Dận Chân. Vì mẹ ông chỉ là một cung nữ giặt đồ của Tân giả khố, thân phận thấp hèn nên ông được nuôi dưỡng bởi Huệ phi, mẹ của Hoàng trưởng tử Dận Thì.

Chính vì xuất thân hèn kém của mình mà ông đã cố gắng vượt qua những khó khăn, chuyên tâm học hành, rèn giũa nhân phẩm. Dần dần, ông đã được Khang Hy chú ý và rất được hoàng đế quý mến. Dận Tự được trao nhiều quyền hành trong triều đình và được hoàng thúc Phúc Toàn khen ngợi trước mặt cha mình. Năm 18 tuổi, Dận Tự được hoàng đế ban cho tước vị Bối lặc.

Tranh giành ngôi báu

Ngôi Thái tử ban đầu đã được Khang Hy lựa chọn là Dận Nhưng. Tuy nhiên, vị Thái tử này ngày càng truỵ lạc trác táng, chỉ biết mưu đồ riêng cho mình nên hoàng đế đã truất ngôi Thái tử của Dận Nhưng. Năm 1708, Dận Nhưng bị tước bỏ ngôi vị Thái tử và bị nhốt tại phủ đệ của mình dưới sự quản thúc của Dận Tự theo lệnh của Khang Hy. Dận Tự lợi dụng cơ hội này đã chiêu dụ những người trước đây ủng hộ Dận Nhưng về phe mình. Dưới sự ủng hộ mạnh mẽ của các quan trong triều do nhân cách đạo đức tốt và vốn kiến thức sâu rộng của mình, Dận Tự trở thành một đối thủ sáng giá trong việc tranh ngôi Thái tử với các hoàng tử khác.

Những người ủng hộ Bát a ca Dận Tự đã liên kết lại, tạo thành phe Bát giai đảng, trong đó có Cửu a ca Dận Đường, Thập a ca Dận NgãThập Tứ a ca Dận Đề. Bát giai đảng luôn xảy ra mâu thuẫn với phe Thái tử đảng (của Dận Nhưng). Khi Dận Nhưng bị tước vị, một số người trong nhóm Bát giai đảng có âm mưu sát hại Dận Nhưng.

Sau khi Dận Nhưng bị phế bỏ không lâu, thấy mưu kế chiếm đoạt ngôi vị Thái tử bị lung lay, Đại a ca Dận Thì quay sang ủng hộ Dận Tự, người được nuôi dưỡng bởi mẹ của ông. Theo lệnh của Dận Thì, một thầy bói tên Trương Minh Đức được đưa tới phủ đệ của Dận Tự để xem tướng cho ông. Tên thầy bói đó phán những lời ngon ngọt rằng, Dận Tự là người thích hợp để lên ngôi vị Thái tử. Dận Thì đã đem lời của tên họ Trương đó tấu trình lại với Khang Hy. Thay vì ban thưởng cho Dận Tự, ông bị bắt nhốt tại Tôn Nhân phủ, không lâu sau thì được thả. Trương Minh Đức bị đem tùng xẻo để làm gương cho những người khác. Chính Tam a ca Dận Chỉ là người đã tố giác việc này lên hoàng đế Khang Hy để vạch ra dã tâm của Dận Thì.

Khang Hy đau buồn, thất vọng vì những người con của mình "nồi da xáo thịt", huynh đệ tương tàn. Năm 1709, ông phục vị Thái tử cho Dận Nhưng. 3 năm sau, ông tiếp tục tước bỏ ngôi Thái tử của Dận Nhưng. Khang Hy lại vô cùng tức giận vì sự khoa trương của Dận Tự sau cuộc thăm dò ý kiến của các quan trong triều về việc chọn Thái tử đó nên đã tước vị Bối lặc của ông. Một số nhà sử học cho rằng, Khang Hy nhận ra rằng tham vọng ngai vàng của Dận Tự quá lớn khiến cho ông dần bị thất sủng trong mắt cha mình. Một số người cho rằng, Thập Tứ a ca Dận Đề, người được Khang Hy kì vọng có thể kế vị ngai vàng của mình.

Thời Ung Chính

Sau khi lên ngôi, Ung Chính đã chọn ngay một hội đồng cố vấn mới cho mình bao gồm 2 người em là Bát a ca Doãn Tự, Thập Tam a ca Doãn Tường, các đại thần Trương Đình Ngọc, Mã Tề và người cậu đã góp công trong việc đưa mình lên ngôi là Long Khoa Đa.

Năm Ung Chính thứ 1 (1723), được phong chức Thượng thư bộ Công, tước hiệu là Liêm Thân vương (和碩廉親王). Cùng năm đó, Ung Chính hạ lệnh đuổi Đích phúc tấn của Doãn Tự về nhà cha mình, cấm tuyệt mọi liên lạc giữa 2 người. Doãn Tự có trách nhiệm giám sát Lý Phiên Viện ( 理藩院), nơi quản lý các vùng đất bá chủ của triều Thanh như Mông Cổ. Ung Chính thường xuyên chỉ trích Doãn Tự không thực hiện đúng nhiệm vụ của mình. Năm 1724, hoàng đế Ung Chính phạt quỳ Doãn Tự trong Thái miếu 1 ngày 1 đêm vì tội không hoàn thành công việc trong Lý Phiên Viện.

Năm Ung Chính thứ 4 (1726), ông bị tước hiệu và xóa tên khỏi hoàng gia vì bị buộc tội chống lại hoàng đế Ung Chính, buộc phải đổi tên thành "A Kỳ Na" (阿其那), nhốt trong Tông Nhân Phủ, không bao lâu thì mất.

Năm Càn Long thứ 43 (1778), được Hoàng đế Càn Long phục hồi tước hiệu.

Ý nghĩa của "A Kỳ Na"

Nhiều học giả cho rằng đây là một thuật ngữ của người Mãn Châu khi dịch ra Hán tự có nghĩa là "heo". Tuy nhiên, số khác cho rằng chữ này có nghĩa là "đáng hổ thẹn", "cá nằm trên thớt",  hay "thịt nằm trên thớt".

Trong văn hóa

Trong phim ảnh, diễn viên Trịnh Gia Dĩnh và Phùng Thiệu Phong đã đóng vai Bát a ca Dận Tự trong 2 bộ phim là Bộ bộ kinh tâmCung tỏa tâm ngọc.

Gia quyến

Đích Phúc tấn

  • Quách Lạc La thị (郭絡羅氏), con gái của Minh Thượng (明尚), người vợ hết mực yêu quý của Dận Tự. Chính sự bất bình của bà đã ảnh hưởng tới Dận Tự, khiến cho 2 người bị chia cắt. Đó là lý do vì sao ông có ít con trai hơn các hoàng tử khác[1].

Thất thiếp

  • Trương thị (張氏), con gái của Trương Chi Bích (張之碧).
  • Mao thị (毛氏), con gái của Mao Nhị Cách (毛二格).
  • 2 người thiếp khác không rõ tên.

Con cái

  • Hoằng Vượng (弘旺; 1708 - 1762), mẹ là Trương thị.
  • 1 người con gái không rõ tên (1708 - 1776), lấy Tôn Ngũ Phúc (孫五福) (1724).

Chú thích

  1. ^ Khi Ung Chính phong ông làm Thân vương, vợ ông có nói: “Có gì mừng mà chúc, chẳng biết đầu rơi ngày nào”. Những lời này truyền đến tai, Ung Chính hạ lệnh đuổi phúc tấn của Doãn Tự về nhà mẹ đẻ.