Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Nhân Hiếu Văn Hoàng hậu”

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Thẻ: Sửa đổi di động Sửa đổi từ trang di động
Thẻ: Sửa đổi di động Sửa đổi từ trang di động
Dòng 38: Dòng 38:


== Thân thế ==
== Thân thế ==
'''Nhân Hiếu Văn Hoàng hậu''' có họ ''Từ'' (徐氏), tên là Từ Nghĩa Hoa, nguyên quán ở Hào Châu (濠州), sinh ngày [[9 tháng 2]] (âm lịch) vào năm Chí Chính thứ 22 thời [[Nguyên Huệ Tông]], là con gái của Khai quốc đại công thần ''Từ Đạt'', một trong 18 anh em kết nghĩa của [[Minh Thái Tổ]] khi còn hàn vi. Mẹ bà là ''Tạ phu nhân'', con gái thứ của ''Tạ Tái Hưng'' (謝再興).
'''Nhân Hiếu Văn Hoàng hậu''' có họ ''Từ'' (徐氏), tên là '''Từ Nghĩa Hoa''' (徐義華), nguyên quán ở Hào Châu (濠州), sinh ngày [[9 tháng 2]] âm lịch vào năm Chí Chính thứ 22 thời [[Nguyên Huệ Tông]], là con gái của Khai quốc đại công thần ''Từ Đạt'', một trong 18 anh em kết nghĩa của [[Minh Thái Tổ]] khi còn hàn vi. Mẹ bà là ''Tạ phu nhân'', con gái thứ của ''Tạ Tái Hưng'' (謝再興).


Bà có bốn người anh trai là ''Từ Huy Tổ'' (徐輝祖), ''Từ Thiêm Phúc'' (徐添福), ''Từ Ưng Tự'' (徐膺緒) và ''Từ Tăng Thọ'' (徐增壽). Ngoài ra bà còn hai người em gái, đều lấy các người con trai khác của [[Minh Thái Tổ]] là Đại Giản vương Chu Quế (朱桂) và An Huệ vương Chu Doanh (朱楹).
Bà có bốn người anh trai là ''Từ Huy Tổ'' (徐輝祖), ''Từ Thiêm Phúc'' (徐添福), ''Từ Ưng Tự'' (徐膺緒) và ''Từ Tăng Thọ'' (徐增壽). Ngoài ra bà còn hai người em gái, đều lấy các người con trai khác của [[Minh Thái Tổ]] là Đại Giản vương Chu Quế (朱桂) và An Huệ vương Chu Doanh (朱楹).

Phiên bản lúc 14:53, ngày 12 tháng 1 năm 2019

Minh Thành Tổ Hoàng hậu
明成祖皇后
Hoàng hậu nhà Minh
Tại vị1402 - 1407
Tiền nhiệmHiếu Mẫn Nhượng Hoàng hậu
Kế nhiệmThành Hiếu Chiêu Hoàng hậu
Thông tin chung
Sinh5 tháng 3, 1362
Hào Châu
Mất1407
Nam Kinh
An tángTrường lăng (長陵)
Phối ngẫuMinh Thành Tổ
Chu Đệ
Hậu duệMinh Nhân Tông
Chu Cao Sí

Hán vương
Chu Cao Hú

Triệu vương
Chu Cao Toại

Vĩnh An công chúa

Vĩnh Bình công chúa

An Thành công chúa

Hàm Ninh công chúa
Tên đầy đủ
Từ thị (徐氏)
Thụy hiệu
Nhân Hiếu Từ Ý Thành Minh Trang Hiến Phối Thiên Tề Thánh Văn Hoàng hậu
(仁孝慈懿誠明庄獻配天齊聖文皇后)
Hoàng tộcnhà Minh
Thân phụTừ Đạt
Thân mẫuTạ phu nhân

Nhân Hiếu Văn Hoàng hậu (chữ Hán: 仁孝文皇后; 5 tháng 3, 1362 - 27 tháng 8, 1407), là Hoàng hậu duy nhất của Minh Thành Tổ Chu Đệ và là sinh mẫu của Minh Nhân Tông Chu Cao Sí.

Bà nổi tiếng trong lịch sử nhà Minh bởi tính cách hiền huệ và công lao to lớn trong sự nghiệp của Minh Thành Tổ.

Thân thế

Nhân Hiếu Văn Hoàng hậu có họ Từ (徐氏), tên là Từ Nghĩa Hoa (徐義華), nguyên quán ở Hào Châu (濠州), sinh ngày 9 tháng 2 âm lịch vào năm Chí Chính thứ 22 thời Nguyên Huệ Tông, là con gái của Khai quốc đại công thần Từ Đạt, một trong 18 anh em kết nghĩa của Minh Thái Tổ khi còn hàn vi. Mẹ bà là Tạ phu nhân, con gái thứ của Tạ Tái Hưng (謝再興).

Bà có bốn người anh trai là Từ Huy Tổ (徐輝祖), Từ Thiêm Phúc (徐添福), Từ Ưng Tự (徐膺緒) và Từ Tăng Thọ (徐增壽). Ngoài ra bà còn hai người em gái, đều lấy các người con trai khác của Minh Thái Tổ là Đại Giản vương Chu Quế (朱桂) và An Huệ vương Chu Doanh (朱楹).

Yên Vương phi

Minh Thái Tổ có giao tình tốt với cha bà là Từ Đạt, muốn hậu đãi nhà họ Từ, bèn gả bà cho Yên vương Chu Đệ (朱棣) tức Minh Thành Tổ.

Ngày 27 tháng 1 năm Hồng Vũ thứ 9 (1377), bà chính thức được gả cho Chu Đệ. Lúc đó bà mới 15 tuổi còn Chu Đệ cũng mới 17 tuổi. Bà có tư sắc xinh đẹp, ôn nhu hòa hiếu, đối với Hiếu Từ Cao Hoàng hậu rất đúng lễ nghi nên được bà yêu quý. Tháng 3, năm Hồng Vũ thứ 13 (1381), Yên Vương phi cùng Chu Đệ đến phiên ấp Bắc Bình (北平).

Năm Hồng Vũ thứ 32 (1399), Minh Thái Tổ băng hà, cháu đích tôn là Chu Doãn Văn kế vị tức Minh Huệ Đế. Yên vương Chu Đệ từ lâu có ý muốn cướp ngôi, bèn tập hợp gây dựng thanh thế hiển hách.

Hoàng hậu

Khi Chu Đệ phát động Tĩnh Nam chi biến, triều đình đã phái Lý Cảnh Long vây đánh Bắc Bình đúng lúc Chu Đệ đang đến xin cứu viện ở Ninh Hiến vương Chu Quyền. Chính lúc nguy cấp, Yên Vương phi yếu đuối mảnh mai đã khoác chiến giáp, thân chinh xung trận, chỉ huy quân sỹ, đích thân đánh trống trận đầy nhuệ khí, chiến thắng đối thủ cứu thành công Bắc Bình.

Tĩnh Nam chi biến xảy ra, Từ gia chia thành hai phe. Đại ca của Yên Vương phi đứng về phe đối đầu với Chu Đệ bảo vệ Minh Huệ Đế. Vì muốn giúp chồng hoàn thành đại nghiệp, Yên Vương phi đã đau đớn gạt bỏ tình thân đứng thế đối đầu với chính anh ruột mình, bỗng chốc từ anh em ruột trở thành kẻ địch.

Minh Huệ Đế mất tích, bị phế truất, Yên vương Chu Đệ tức vị, tức Minh Thành Tổ. Yên Vương phi được sắc phong Hoàng hậu. Từ Hoàng hậu là người có học vấn, lễ độ, bà tương trợ rất nhiều cho Minh Thành Tổ trong việc cai trị và chưởng quản hậu cung.

Năm Vĩnh Lạc thứ 2 (1403), Từ Hoàng hậu cho ban hành cả nước Nội huấn (内训) và Khuyến Thiện thư (劝善书), để giảng công đức cho phụ nữ khắp cả nước và truyền bá tư tưởng quy thiện cho nhân dân thiên hạ. Việc làm của bà giúp Minh Thành Tổ lấy được nhân tâm, giúp đỡ xóa nhòa đi việc cướp ngôi của Minh Thành Tổ.

Từ Hoàng hậu còn cho triệu các mệnh phụ phu nhân của các danh thần trong triều, ban thưởng cho họ và thường trò chuyện với họ. Bà đề cao sự hiền đức và tấm lòng giúp chồng trong sự nghiệp. Bà còn năng động khuyến khích Minh Thành Tổ áp dụng luật nhân từ, khuyến khích trọng dụng hiền tài, xóa bỏ hình cụ, lấy nhân từ mà cai trị.

Năm Vĩnh Lạc thứ 5 (1407), ngày 22 tháng 7 (âm lịch), Từ Hoàng hậu qua đời, thọ 46 tuổi. Sau khi qua đời, thụy hiệu của bà là Nhân Hiếu Từ Ý Thành Minh Trang Hiến Phối Thiên Tề Thánh Văn Hoàng hậu (仁孝慈懿誠明庄獻配天齊聖文皇后).

Hậu duệ

Nhân Hiếu Văn Hoàng hậu hạ sinh cho Minh Thành Tổ 3 Hoàng tử và 4 Hoàng nữ:

  1. Minh Nhân Tông Chu Cao Sí (朱高炽; 16 tháng 8, 1378 - 29 tháng 5, 1425), đích trưởng tử của Minh Thành Tổ.
  2. Vĩnh An công chúa (永安公主; 1377 - 1417), hạ giá lấy Quảng Bình hầu Viên Dung (袁容).
  3. Vĩnh Bình công chúa (永平公主; 1379 - 1444), hạ giá lấy Phú Dương hầu Lý Phượng (李让).
  4. Chu Cao Hú (朱高煦; 30 tháng 12, 1380 - 6 tháng 10, 1426), hoàng nhị tử của Minh Thành Tổ, tước phong là Cao Dương quận vương (高阳郡王), về sau cải thành Hán vương (汉王). Sinh thời ông cường tráng anh tuấn, giỏi cung kị, rất được Minh Thành Tổ coi trọng, từng có ý được lập Thái tử. Nhưng Minh Thành Tổ quyết định lập đích trưởng tử là Chu Cao Sí, khiến ông bất mãn, từ đó nuôi ý noi gương Minh Thành Tổ mà đoạt ngôi từ anh. Phát động "Cao Hú chi loạn" (高煦之亂) nhưng bị thất bại, bị cháu ruột là Minh Tuyên Tông bắt giam và giết chết.
  5. Chu Cao Toại (朱高燧; 19 tháng 1, 1383 - 5 tháng 10, 1431), hoàng tam tử của Minh Thành Tổ, tước phong là Triệu vương (趙王). Sau khi qua đời được truy thụy là Triệu Giản vương (趙簡王).
  6. An Thành công chúa (安成公主; 1384 - 1443), hạ giá Tống Hổ (宋琥), con trai của Tây Ninh hầu Tống Thịnh (宋晟).
  7. Hàm Ninh công chúa (咸宁公主; 1385 - 1440), hạ giá lấy Tống Anh (宋瑛), con trai của Tây Ninh hầu Tống Thịnh (宋晟).

Tham khảo

Hoàng đế Trung Hoa
Tiền nhiệm:
Hiếu Mẫn Nhượng Hoàng hậu
Hoàng hậu Trung Quốc
1402– 1407
Kế nhiệm:
Thành Hiếu Chiêu Hoàng hậu