Tuy Phước

Tuy Phước
Huyện
Huyện Tuy Phước
Thị trấn Diêu Trì, Tuy Phước
Hành chính
Quốc gia	Việt Nam
Tỉnh	Bình Định
Phân chia hành chính	2 thị trấn và 11 xã
Địa lý
Diện tích	216,77 km²
Dân số (2015)
Tổng cộng	226.300 người
Khác
Biển số xe	77-G1

Tuy Phước là một huyện của Việt Nam, nằm trong tỉnh Bình Định,

Địa giới hành chính

Phía tây giáp với huyện Vân Canh, phía đông và bắc là Thị xã An Nhơn, huyện Phù Cát, và Thành phố Quy Nhơn ở phía đông và nam.

Địa hình

Địa hình của huyện là địa hình đồng bằng tích tụ ven sông và đồng bằng duyên hải ở phía đông huyện. Đầm Thị Nại ở phía Đông huyện.

Diện tích và dân số

Huyện có diện tích là 216,77 km². Dân số là 226.300 người (2015).

Hành chính

Huyện Tuy Phước có 13 đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc, bao gồm 2 thị trấn: Tuy Phước (huyện lỵ), Diêu Trì và 11 xã: Phước An, Phước Hiệp, Phước Hòa, Phước Hưng, Phước Lộc, Phước Nghĩa, Phước Quang, Phước Sơn, Phước Thắng, Phước Thành, Phước Thuận.

Lịch sử

Trước đây huyện Tuy Phước thuộc phủ An Nhơn, tỉnh Bình Định. Địa bàn huyện Tuy Phước khi đó bao gồm cả huyện Vân Canh và thành phố Quy Nhơn ngày nay

Năm 1976, địa bàn huyện nằm trong huyện Phước Vân, thuộc tỉnh Nghĩa Bình

Huyện được tái lập ngày 24-8-1981, ban đầu gồm 12 xã: Phước An, Phước Hiệp, Phước Hòa, Phước Hưng, Phước Lộc, Phước Long, Phước Nghĩa, Phước Quang, Phước Sơn, Phước Thắng, Phước Thành, Phước Thuận.

Ngày 23-9-1981, chia xã Phước Long thành hai xã lấy tên xã Phước Long và xã Phước Thạnh; chia xã Phước Thành thành ba xã lấy tên là xã Canh Hiển, Canh Vinh và Phước Thành; sáp nhập xã Canh Hiển và xã Canh Vinh của huyện Tuy Phước vào huyện Vân Canh.

Ngày 3-7-1986, sáp nhập xã Phước Thạnh của huyện Tuy Phước vào thị xã Quy Nhơn (sau gọi là thành phố Quy Nhơn) và đổi tên xã Phước Thạnh thành xã Nhơn Thạnh (nay là 2 phường Bùi Thị Xuân và Trần Quang Diệu).

Ngày 12-3-1987, thành lập thị trấn Tuy Phước - thị trấn huyện lỵ huyện Tuy Phước trên cơ sở sáp nhập 543,82ha diện tích tự nhiên và 8.413 nhân khẩu của xã Phước Nghĩa; 36ha diện tích tự nhiên và 365 nhân khẩu của xã Phước Long.

Năm 1989, huyện Tuy Phước thuộc tỉnh Bình Định vừa được tái lập

Ngày 11-7-1994, chia xã Phước Thành thành hai xã lấy tên xã Phước Thành và xã Phước Mỹ; thành lập thị trấn Diêu Trì trên cơ sở toàn bộ diện tích và dân số của xã Phước Long.

Ngày 15-11-2005, xã Phước Mỹ được sáp nhập vào thành phố Quy Nhơn.

Kinh tế

Tuy Phước là huyện thuần nông, trồng lúa, màu, rau câu, mía, cây ăn quả, chăn nuôi bò, gia cầm, cá, tôm, đánh bắt và chế biến hải sản. Công nghiệp kém phát triển, chủ yếu là sản xuất xi măng, đá xây dựng, khai thác cao lanh.

Giao thông

Về giao thông có các tuyến quốc lộ 1A, 19, đường sắt Thống Nhất chạy qua.

Văn hóa lịch sử

Tuy Phước là vùng đất có truyền thống văn hóa, là nơi sản sinh ra các nhân vật văn hóa như ông tú Nguyễn Diêu, danh nhân văn hóa Đào Tấn, nhà thơ Xuân Diệu...

Nhân dân Tuy Phước sớm có mặt trong cuộc đấu tranh chống thực dân Pháp. Từ phong trào Cần Vương cuối thế kỷ XIX cho đến các phong trào đòi dân sinh, dân chủ những năm 1936-1939, phong trào chống Nhật, Pháp và giành chính quyền 1939-1945, Tuy Phước đã đóng góp vào công cuộc đánh đuổi giặc ngoại xâm của dân tộc với những cái tên: Đào Doãn Địch, Lê Tuyên, Võ Trứ...