Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Phương ngữ Monaco”

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi
Thẻ: Sửa đổi di động Sửa đổi từ trang di động
n →‎Hệ ngôn ngữ: replaced: sát nhập → sáp nhập using AWB
Dòng 16: Dòng 16:
Phương ngữ Monaco, cùng với tất cả các [[Tiếng Liguria (Ngôn ngữ Rôman)|ngôn ngữ Liguria]], được hình thành trực tiếp từ các ngôn ngữ Bắc Ý [[Trung Cổ|thời Trung Cổ]], và có một số ảnh hưởng về từ vựng, ngữ pháp và cú pháp của tiếng Pháp và có liên quan đến các ngôn ngữ La Mã.
Phương ngữ Monaco, cùng với tất cả các [[Tiếng Liguria (Ngôn ngữ Rôman)|ngôn ngữ Liguria]], được hình thành trực tiếp từ các ngôn ngữ Bắc Ý [[Trung Cổ|thời Trung Cổ]], và có một số ảnh hưởng về từ vựng, ngữ pháp và cú pháp của tiếng Pháp và có liên quan đến các ngôn ngữ La Mã.


Trước việc sát nhập của [[quận Nice]] vào [[Pháp]] vào năm 1860, người Nizzardo Ý nói một phương ngữ rất giống với Monégasque.<ref>[https://books.google.com/books?id=2WyS7i9UxowC&dq=italian+speaking+population+in+nice&pg=PA91&ots=DEU9qd7QJS&sig=4Ykq5z6N_Vq3EHjBvnwgmIDcJBE&prev=http://www.google.com/search%3Fhl%3Den%26ned%3Dus%26q%3Ditalian%2Bspeaking%2Bpopulation%2Bin%2Bnice%26btnmeta%253Dsearch%253Dsearch%3DSearch%2Bthe%2BWeb&sa=X&oi=print&ct=result&cd=3&cad=legacy#PPA91,M1 Vượt quá ranh Giới: ngôn Ngữ và Danh tính hiện Đại châu Âu, Chương Bảy]</ref>
Trước việc sáp nhập của [[quận Nice]] vào [[Pháp]] vào năm 1860, người Nizzardo Ý nói một phương ngữ rất giống với Monégasque.<ref>[https://books.google.com/books?id=2WyS7i9UxowC&dq=italian+speaking+population+in+nice&pg=PA91&ots=DEU9qd7QJS&sig=4Ykq5z6N_Vq3EHjBvnwgmIDcJBE&prev=http://www.google.com/search%3Fhl%3Den%26ned%3Dus%26q%3Ditalian%2Bspeaking%2Bpopulation%2Bin%2Bnice%26btnmeta%253Dsearch%253Dsearch%3DSearch%2Bthe%2BWeb&sa=X&oi=print&ct=result&cd=3&cad=legacy#PPA91,M1 Vượt quá ranh Giới: ngôn Ngữ và Danh tính hiện Đại châu Âu, Chương Bảy]</ref>


== Người sử dụng ==
== Người sử dụng ==

Phiên bản lúc 13:57, ngày 3 tháng 11 năm 2019

Monaco
Sử dụng tạiMonaco
Tổng số người nói5,100 ở Monaco
Thể loại (mục đích)Ấn-Âu
Mã ngôn ngữ
Glottologmone1238[1]
Tên đường phố bằng tiếng Pháp và phương ngữ Monaco ở Monaco Whoville

Phương ngữ Monaco (tên bản địa: Munegascu) là một phương ngữ hiện đại của tiếng Liguria, được nói ở Monaco.

Hệ ngôn ngữ

Hình thành từ một phần của Nhóm ngôn ngữ Tây Rôman, tiếng Monaco có chung rất nhiều đặc điểm với tiếng Liguria được sử dụng ở Genova, nhưng khác với phương ngữ láng giềng Intemelio và Mentonasc. Nó đã được một phần ảnh hưởng bởi tiếng Niçard Occitan. Hiện giờ tiếng Niçard Occitan là ngôn ngữ truyền thống tại ột số nơi ở Monaco, cùng với tiếng Monaco.

Phương ngữ Monaco, cùng với tất cả các ngôn ngữ Liguria, được hình thành trực tiếp từ các ngôn ngữ Bắc Ý thời Trung Cổ, và có một số ảnh hưởng về từ vựng, ngữ pháp và cú pháp của tiếng Pháp và có liên quan đến các ngôn ngữ La Mã.

Trước việc sáp nhập của quận Nice vào Pháp vào năm 1860, người Nizzardo Ý nói một phương ngữ rất giống với Monégasque.[2]

Người sử dụng

Nó được nói cùng với tiếng Pháp bởi người Monaco. Bởi vì người Monaco chỉ là một dân tộc thiểu số ở Monaco, tiếng Monaco đã bị đe dọa tuyệt chủng trong những năm 1970.

Tuy nhiên, ngôn ngữ này bây giờ là được dạy ở trường học, và sự tồn tại của nó bảo đảm. Trong các khu cũ của Monaco,  biển chỉ đường được viết bằng tiếng Monaco cùng với tiếng Pháp.

Quan hệ với tiếng Ý

Monaco và Menton thành sự cực kỳ khu vực phía tây của các cộng Hòa Genova (phân ranh giới trong xanh) trong 1664.

Tiếng Ý tiêu chuẩn, có liên quan đến tiếng Monaco, cũng là một ngôn ngữ chính ở Monaco. Công dân ý chiếm 20% trong 35.000 dân cư chú vĩnh viễn ở Monaco. Tiếng Ý là ngôn ngữ chính của Monaco khi nó được bảo Hộ bởi các Vương quốc Sardinia từ năm 1814 để năm 1861, tạo thành nhiều từ trong tiếng Monaco.[3] Thật vậy, cho một thời gian dài sau thời phục Hưng, Monaco là phần xa nhất về phía Tây trên bờ biển địa trung Hải của cộng Hòa Genova.

Trong thời kì thuộc phát xít 1942-43, Monaco đã được đưa vào Ý và tiếng Monaco một lần nữa được coi là một phương ngữ. Sau khi Thế Chiến II đã có gần 10.000 người Ý ở Monte Carlo, và một số người trong số họ (những hậu duệ của người Nizzardo Ý—đi theo Giuseppe Garibaldi—người mà đã buộc phải di chuyển từ Nice đến Vương quốc Ý sau năm 1861) thậm chí đã nói tiếng Monégasque trôi chảy.

Chính tả

Chính tả tiếng Monaco thường tuân theo các nguyên tắc trong tiếng Ý, với những ngoại lệ sau:

  •  ü được phát âm [ʏ], như trong tiếng đức hay như tiếng Pháp u.
  • œ được phát âm [e] như é tiếng Pháp, và không như tiếng Pháp œu như trong bœuf, là cách mà œ được phát âm trong tiếng Ligurian, cái mà thường dùng cả ö để diễn tả âm này
  • âm ç được phát âm như là ç [s] tiếng Pháp: tradiçiùn xuất phát từ tiếng Latin traditionem, và không phải từ tiếng Ý tradizione.

Ví dụ

Dưới đây là một đoạn trích từ Quốc ca Monaco, được viết bởi Louis Notari. Ngoài ra, có một bản cũ tiếng Pháp mà lời có nghĩa khác. Sự lựa chọn giữa hai hình thức là thường tuỳ theo dịp và hoàn cảnh.

Despoei tugiù sciü d'u nostru paise Se ride au ventu, u meme pavayùn 


Despoei tugiù a curù russa e gianca

E stà l'emblema, d'a nostra libertà 


Grandi e i piciui, l'an sempre respetà

Sau đây là một câu tiếng Monaco trong lời cầu nguyện của đức mẹ Mary:[4]

Ave Maria, 

Tüta de graçia

u Signù è cun tü

si benedëta tra tüt'ë done 
e Gesü u to Fiyu è benejiu. 


Santa Maria, maire de Diu,

prega per nùi, pecatùi aùra e à l'ura d'a nostra morte

AMEN.(Che sice cusci.)

Xem thêm

Tham khảo

  1. ^ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Monaco”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
  2. ^ Vượt quá ranh Giới: ngôn Ngữ và Danh tính hiện Đại châu Âu, Chương Bảy
  3. ^ Lịch sử của Monaco
  4. ^ Cha n m trong Monégasque