Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Chữ Kirin”

Bảng chữ cái Kirin;
Thể loại	Bảng chữ cái
Thời kỳ	Các dạng cổ nhất xuất hiện khoảng 940
Hướng viết	Trái sang phải
Các ngôn ngữ	Hệ chữ viết quốc gia của: ; Belarus; Bosna và Hercegovina ; (cùng chữ Latinh); Bulgaria; Kazakhstan; Kyrgyzstan; Macedonia; Mông Cổ (cùng chữ Mông Cổ) ; Montenegro (cùng chữ Latinh); Nga; Serbia (cùng chữ Latinh); Tajikistan; Ukraina; (xem Các ngôn ngữ dùng bảng chữ cái Kirin)
Hệ chữ viết liên quan
Nguồn gốc	Chữ tượng hình Ai Cập Chữ Sinnai nguyên thủy Chữ Phoenicia Bảng chữ cái Hy Lạp Bảng chữ cái Kirin; ; ; ;
Anh em	Bảng chữ cái Latinh; Coptic alphabet; Bảng chữ cái Armenia; Bảng chữ cái Glagolit
ISO 15924
ISO 15924	Cyrl, 220 ; Cyrs (Old Church Slavonic variant)
Unicode
Dải Unicode	U+0400–U+04FF Cyrillic; U+0500–U+052F Cyrillic Supplement; U+2DE0–U+2DFF Cyrillic Extended-A; U+A640–U+A69F Cyrillic Extended-B; U+1C80–U+1C8F Cyrillic Extended-C;
	Bài viết này chứa các biểu tượng ngữ âm IPA trong Unicode. Nếu không thích hợp hỗ trợ dựng hình, bạn có thể sẽ nhìn thấy dấu chấm hỏi, hộp, hoặc ký hiệu khác thay vì kí tự Unicode. Để có hướng dẫn thêm về các ký hiệu IPA, hãy xem Trợ giúp:IPA.

Duyệt lịch sử tương tác

← Thay đổi trước Thay đổi sau →

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào

Trực quanMã wiki

Nội tuyến

Phiên bản lúc 08:21, ngày 14 tháng 4 năm 2020

Bảng chữ cái Kirin hay Bảng chữ cái Cyrill là bảng chữ cái được sử dụng cho nhiều ngôn ngữ ở miền Đông Âu, Bắc và Trung Á. Nó dựa trên bảng chữ cái Kirin cổ từng được phát triển tại Trường Văn học Preslav ở Đế quốc Bulgaria thứ nhất.^[2]^[3]^[4] Đây là cơ sở cho nhiều bảng chữ cái con cho nhiều ngôn ngữ, nhất là những ngôn ngữ gốc Slav, và cả nhiều ngôn ngữ phi Slav nhưng nằm trong tầm ảnh hưởng của Nga. Tính đến năm 2011^{[cập nhật]}, khoảng 252 triệu người ở lục địa Á-Âu, trong đó Nga chiếm khoảng một nửa, dùng nó như bảng chữ cái cho ngôn ngữ của họ.^[5] Với sự gia nhập Liên minh châu Âu của Bulgaria vào năm 2007, Kirin trở thành bảng chữ cái thứ ba được dùng chính thức trong liên minh này, sau bảng chữ cái Latinh và bảng chữ cái Hy Lạp.^[6]

Chữ Kirin bắt nguồn từ chữ uncial Hy Lạp, thêm vào những ký tự từ bảng chữ cái Glagolit. Những ký tự thêm vào này là để đại diện cho các âm vị không có mặt trong tiếng Hy Lạp. Tên của bảng chữ cái này được đặt để vinh danh hai nhà truyền giáo Byzantine,^[7] Kyrillô và Mêthôđiô, những người đã tạo ra bảng chữ cái Glagolit trước đó.

Mẫu tự

Bảng chữ cái Kirin cổ^[8]^[9]
А	Б	В	Г	Д	Е	Ж	Ѕ^[10]	Ꙁ	И	І	К	Л	М	Н	О	П	Р	С	Т	ОУ^[11]	Ф
Х	Ѡ	Ц	Ч	Ш	Щ	Ъ	ЪІ^[12]	Ь	Ѣ	Ꙗ	Ѥ	Ю	Ѫ	Ѭ	Ѧ	Ѩ	Ѯ	Ѱ	Ѳ	Ѵ	Ҁ^[13]

Bảng Unicode chữ Cyrill Official Unicode Consortium code chart: Cyrillic Version 13.0
	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	A	B	C	D	E	F
U+040x	Ѐ	Ё	Ђ	Ѓ	Є	Ѕ	І	Ї	Ј	Љ	Њ	Ћ	Ќ	Ѝ	Ў	Џ
U+041x	А	Б	В	Г	Д	Е	Ж	З	И	Й	К	Л	М	Н	О	П
U+042x	Р	С	Т	У	Ф	Х	Ц	Ч	Ш	Щ	Ъ	Ы	Ь	Э	Ю	Я
U+043x	а	б	в	г	д	е	ж	з	и	й	к	л	м	н	о	п
U+044x	р	с	т	у	ф	х	ц	ч	ш	щ	ъ	ы	ь	э	ю	я
U+045x	ѐ	ё	ђ	ѓ	є	ѕ	і	ї	ј	љ	њ	ћ	ќ	ѝ	ў	џ
U+046x	Ѡ	ѡ	Ѣ	ѣ	Ѥ	ѥ	Ѧ	ѧ	Ѩ	ѩ	Ѫ	ѫ	Ѭ	ѭ	Ѯ	ѯ
U+047x	Ѱ	ѱ	Ѳ	ѳ	Ѵ	ѵ	Ѷ	ѷ	Ѹ	ѹ	Ѻ	ѻ	Ѽ	ѽ	Ѿ	ѿ
U+048x	Ҁ	ҁ	҂	҃\| ҃	҄\| ҄	҅\| ҅	҆\| ҆	҇\| ҇	҈\| ҈	҉\| ҉	Ҋ	ҋ	Ҍ	ҍ	Ҏ	ҏ
U+049x	Ґ	ґ	Ғ	ғ	Ҕ	ҕ	Җ	җ	Ҙ	ҙ	Қ	қ	Ҝ	ҝ	Ҟ	ҟ
U+04Ax	Ҡ	ҡ	Ң	ң	Ҥ	ҥ	Ҧ	ҧ	Ҩ	ҩ	Ҫ	ҫ	Ҭ	ҭ	Ү	ү
U+04Bx	Ұ	ұ	Ҳ	ҳ	Ҵ	ҵ	Ҷ	ҷ	Ҹ	ҹ	Һ	һ	Ҽ	ҽ	Ҿ	ҿ
U+04Cx	Ӏ	Ӂ	ӂ	Ӄ	ӄ	Ӆ	ӆ	Ӈ	ӈ	Ӊ	ӊ	Ӌ	ӌ	Ӎ	ӎ	ӏ
U+04Dx	Ӑ	ӑ	Ӓ	ӓ	Ӕ	ӕ	Ӗ	ӗ	Ә	ә	Ӛ	ӛ	Ӝ	ӝ	Ӟ	ӟ
U+04Ex	Ӡ	ӡ	Ӣ	ӣ	Ӥ	ӥ	Ӧ	ӧ	Ө	ө	Ӫ	ӫ	Ӭ	ӭ	Ӯ	ӯ
U+04Fx	Ӱ	ӱ	Ӳ	ӳ	Ӵ	ӵ	Ӷ	ӷ	Ӹ	ӹ	Ӻ	ӻ	Ӽ	ӽ	Ӿ	ӿ
Cyrill Extended-A (Official Unicode Consortium code chart: Cyrillic Extended-A)
U+2DEx	ⷠ	ⷡ	ⷢ	ⷣ	ⷤ	ⷥ	ⷦ	ⷧ	ⷨ	ⷩ	ⷪ	ⷫ	ⷬ	ⷭ	ⷮ	ⷯ
U+2DFx	ⷰ	ⷱ	ⷲ	ⷳ	ⷴ	ⷵ	ⷶ	ⷷ	ⷸ	ⷹ	ⷺ	ⷻ	ⷼ	ⷽ	ⷾ	ⷿ
Cyrill Extended-B (Official Unicode Consortium code chart: Cyrillic Extended-B)
U+A64x	Ꙁ	ꙁ	Ꙃ	ꙃ	Ꙅ	ꙅ	Ꙇ	ꙇ	Ꙉ	ꙉ	Ꙋ	ꙋ	Ꙍ	ꙍ	Ꙏ	ꙏ
U+A65x	Ꙑ	ꙑ	Ꙓ	ꙓ	Ꙕ	ꙕ	Ꙗ	ꙗ	Ꙙ	ꙙ	Ꙛ	ꙛ	Ꙝ	ꙝ	Ꙟ	ꙟ
U+A66x	Ꙡ	ꙡ	Ꙣ	ꙣ	Ꙥ	ꙥ	Ꙧ	ꙧ	Ꙩ	ꙩ	Ꙫ	ꙫ	Ꙭ	ꙭ	ꙮ	꙯
U+A67x	꙰	꙱	꙲	꙳	ꙴ	ꙵ	ꙶ	ꙷ	ꙸ	ꙹ	ꙺ	ꙻ	꙼	꙽	꙾	ꙿ
U+A68x	Ꚁ	ꚁ	Ꚃ	ꚃ	Ꚅ	ꚅ	Ꚇ	ꚇ	Ꚉ	ꚉ	Ꚋ	ꚋ	Ꚍ	ꚍ	Ꚏ	ꚏ
U+A69x	Ꚑ	ꚑ	Ꚓ	ꚓ	Ꚕ	ꚕ	Ꚗ	ꚗ	Ꚙ	ꚙ	Ꚛ	ꚛ	ꚜ	ꚝ	ꚞ	ꚟ
Cyrill Extended-C (Official Unicode Consortium code chart: Cyrillic Extended-C)
U+1C8x	ᲀ	ᲁ	ᲂ	ᲃ	ᲄ	ᲅ	ᲆ	ᲇ	ᲈ
Cyrill bổ trợ (Official Unicode Consortium code chart: Cyrillic Supplement)
U+050x	Ԁ	ԁ	Ԃ	ԃ	Ԅ	ԅ	Ԇ	ԇ	Ԉ	ԉ	Ԋ	ԋ	Ԍ	ԍ	Ԏ	ԏ
U+051x	Ԑ	Ԑ\|ԑ	Ԓ	Ԓ\|ԓ	Ԕ	Ԕ\|ԕ	Ԗ	Ԗ\|ԗ	Ԙ	Ԙ\|ԙ	Ԛ	Ԛ\|ԛ	Ԝ	Ԝ\|ԝ	Ԟ	Ԟ\|ԟ
U+052x	Ԡ	Ԡ\|ԡ	Ԣ	Ԣ\|ԣ	Ԥ	Ԥ\|ԥ	Ԧ	Ԧ\|ԧ	Ԩ	Ԩ\|ԩ	Ԫ	Ԫ\|ԫ	Ԭ	Ԭ\|ԭ	Ԯ	Ԯ\|ԯ

Chú thích

^ Oldest alphabet found in Egypt. BBC. 1999-11-15. Retrieved 2015-01-14.
^ Dvornik, Francis (1956). The Slavs: Their Early History and Civilization. Boston: American Academy of Arts and Sciences. tr. 179. The Psalter and the Book of Prophets were adapted or "modernized" with special regard to their use in Bulgarian churches, and it was in this school that glagolitic writing was replaced by the so-called Cyrillic writing, which was more akin to the Greek uncial, simplified matters considerably and is still used by the Orthodox Slavs.
^ Florin Curta (2006). Southeastern Europe in the Middle Ages, 500–1250. Cambridge Medieval Textbooks. Cambridge University Press. tr. 221–222. ISBN 0521815398.
^ J. M. Hussey, Andrew Louth (2010). “The Orthodox Church in the Byzantine Empire”. Oxford History of the Christian Church. Oxford University Press. tr. 100. ISBN 0191614882.
^ Danh sách quốc gia theo dân số
^ Leonard Orban (24 tháng 5 năm 2007). “Cyrillic, the third official alphabet of the EU, was created by a truly multilingual European” (PDF). europe.eu. Truy cập ngày 3 tháng 8 năm 2014.
^ Columbia Encyclopedia, Sixth Edition. 2001–05, s.v. "Cyril and Methodius, Saints"; Encyclopædia Britannica, Encyclopædia Britannica Incorporated, Warren E. Preece – 1972, p. 846, s.v., "Cyril and Methodius, Saints" and "Eastern Orthodoxy, Missions ancient and modern"; Encyclopedia of World Cultures, David H. Levinson, 1991, p. 239, s.v., "Social Science"; Eric M. Meyers, The Oxford Encyclopedia of Archaeology in the Near East, p. 151, 1997; Lunt, Slavic Review, June 1964, p. 216; Roman Jakobson, Crucial problems of Cyrillo-Methodian Studies; Leonid Ivan Strakhovsky, A Handbook of Slavic Studies, p. 98; V. Bogdanovich, History of the ancient Serbian literature, Belgrade, 1980, p. 119
^ А. Н. Стеценко. Хрестоматия по Старославянскому Языку, 1984.
^ Cubberley, Paul. The Slavic Alphabets, 1996.
^ Variant form Ꙃ
^ Variant form Ꙋ
^ Variant form ЪИ
^ Lunt, Horace G. Old Church Slavonic Grammar, Seventh Edition, 2001.

[1] Oldest alphabet found in Egypt. BBC. 1999-11-15. Retrieved 2015-01-14.

[2] Dvornik, Francis (1956). The Slavs: Their Early History and Civilization. Boston: American Academy of Arts and Sciences. tr. 179. The Psalter and the Book of Prophets were adapted or "modernized" with special regard to their use in Bulgarian churches, and it was in this school that glagolitic writing was replaced by the so-called Cyrillic writing, which was more akin to the Greek uncial, simplified matters considerably and is still used by the Orthodox Slavs.

[3] Florin Curta (2006). Southeastern Europe in the Middle Ages, 500–1250. Cambridge Medieval Textbooks. Cambridge University Press. tr. 221–222. ISBN 0521815398.

[4] J. M. Hussey, Andrew Louth (2010). “The Orthodox Church in the Byzantine Empire”. Oxford History of the Christian Church. Oxford University Press. tr. 100. ISBN 0191614882.

[5] Danh sách quốc gia theo dân số

[6] Leonard Orban (24 tháng 5 năm 2007). “Cyrillic, the third official alphabet of the EU, was created by a truly multilingual European” (PDF). europe.eu. Truy cập ngày 3 tháng 8 năm 2014.

[7] Columbia Encyclopedia, Sixth Edition. 2001–05, s.v. "Cyril and Methodius, Saints"; Encyclopædia Britannica, Encyclopædia Britannica Incorporated, Warren E. Preece – 1972, p. 846, s.v., "Cyril and Methodius, Saints" and "Eastern Orthodoxy, Missions ancient and modern"; Encyclopedia of World Cultures, David H. Levinson, 1991, p. 239, s.v., "Social Science"; Eric M. Meyers, The Oxford Encyclopedia of Archaeology in the Near East, p. 151, 1997; Lunt, Slavic Review, June 1964, p. 216; Roman Jakobson, Crucial problems of Cyrillo-Methodian Studies; Leonid Ivan Strakhovsky, A Handbook of Slavic Studies, p. 98; V. Bogdanovich, History of the ancient Serbian literature, Belgrade, 1980, p. 119

[8] А. Н. Стеценко. Хрестоматия по Старославянскому Языку, 1984.

[9] Cubberley, Paul. The Slavic Alphabets, 1996.

[10] Variant form Ꙃ

[11] Variant form Ꙋ

[12] Variant form ЪИ

[Lunt-13] Lunt, Horace G. Old Church Slavonic Grammar, Seventh Edition, 2001.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

@@ Dòng 40: / Dòng 40: @@
 [[Thể loại:Đông Âu]]
 [[Thể loại:Chữ viết ISO 15924]]
-[[Thể loại:Chữ viết được mã hóa trong Unicode 1.0]]
+[[Thể loại:Chữ viết được mã hóa trong Unicode]]