Con đường Baltic

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Con đường Baltic
Hàng người nắm tay nhau kết nối ba thành phố thủ đô Tallinn, Riga và Vilnius của các nước Baltic.
Địa điểm Estonia Xô viết
 Latvia Xô viết
 Litva Xô viết
Còn gọi làSợi dây nối liền Baltic đến Tự do
Nhân tố liên quanKhoảng 2 triệu người
Trang webbalticway.net

"Con đường Baltic" (Tiếng Estonia: Balti kett, Tiếng Latvia:Baltijas ceļš, Tiếng Litva:Baltijos kelias) là một sự kiện diễn ra vào ngày 23 tháng 8 năm 1989 khi xấp xỉ hai triệu người cùng nắm tay tạo thành một chuỗi dài hơn sáu trăm cây số trải qua ba nước vùng Baltic là Latvia, Litva và Estonia để phản đối chế độ Xô Viết và sự chiếm đóng các nước Baltic của nước này.

Hòn đá "STEBUKLAS" tại Quảng trường Nhà thờ Vilbius, nơi được cho là điểm con đường Baltic bắt đầu

Bối cảnh[sửa | sửa mã nguồn]

Cuộc biểu tình diễn ra với mục đích tạo sự chú ý của dư luận quốc tề về số phận lịch sử chung mà ba quốc gia vùng Baltic phải gánh chịu.

Trong khuôn khổ của cải cách glasnost và perestroika, các cuộc biểu tình công khai tại Liên Xô ngày càng lan rộng về quy mô cũng như về mức độ ủng hộ của quần chúng. Vào năm 1986 một vài nhóm nhỏ tổ chức biểu tình tại thủ đô của ba nước nhưng nhanh chóng bị cảnh sát giải tán.

Ngày 23 tháng 8 năm 1986, một cuộc tuần hành mang tên Ngày Ruy băng Đen được tổ chức tại 21 thành phố lớn bao gồm New York, Stockholm, London, Toronto... quy tụ hàng chục ngàn người biểu tình với mục đích khơi dậy nhận thức cộng đồng quốc tế về hiệp ước bí mật Xô-Đức nói trên. Các cuộc biểu tình năm 1987 tại ba quốc gia trên đều bị chính quyền trấn áp, bắt bớ. Một năm sau, lần đầu tiên các cuộc biểu tình lớn đã diễn ra trong ôn hoà tuy bị cấm đoán bởi chính quyền.

Một tuần trước cuộc biểu tình, chính quyền Xô Viết thừa nhận rằng hiệp ước bí mật là có thật, nhưng vẫn khẳng định rằng ba nước Baltic tự nguyện sáp nhập vào Liên bang. Vài ngày trước đó, 170 thành viên của Hội đồng phong trào Sajudis của Litva (vừa thắng 36 trong tổng số 42 ghế tại Hội đồng nhân dân nước Cộng hòa Xô Viết Litva) đã bỏ phiếu quyết định độc lập cho Litva thoát sự kiểm soát chính trị, văn hóa của LB Xô Viết.

Cuộc biểu tình[sửa | sửa mã nguồn]

Người tham gia tại Šiauliai, Lithuania với cờ Đức quốc xã và cờ Liên Xô cắm trước những quan tài
Người tham gia dùng radio xách tay để có thể thông tin chính xác thời gian khi để hình thành các chuỗi con người từ Tallinn qua Riga đến Vilnius. Họ cũng đeo phù hiệu chung cho thấy sự thống nhất của ba nước trong cuộc đấu tranh giành độc lập từ Liên Xô

Sự kiện được chuẩn bị kỹ càng để dòng người không bị gián đoạn, mỗi địa phương có dòng người nắm tay nhau "chạy" qua đều tổ chức phương tiện công cộng miễn phí để đưa nhân dân đến đứng tại các đoạn đường giữa các thành phố, thị trấn. Những người biểu tình cùng nhau nắm tay vào lúc 7 giờ tối giờ địa phương. Các chương trình radio đặc biệt góp phần giúp đỡ cho nỗ lực này. Tại Vilnius, hàng ngàn người tập trung tại Quảng trường Nhà thờ Lớn, tay cầm nến hát vang các bài hát ái quốc. Tại các nhà thờ, thánh lễ được tổ chức và chuông được rung lên.

Cuộc biểu tình diễn ra hoàn toàn không có bạo động. Tuy nhiên, dân chúng tham gia không khỏi lo ngại bị đàn áp hay trả đũa. Trong thực tế, chủ tịch Đông Đức Erich Honecker và chủ tịch Rumani Nicolae Ceauşescu đã đồng ý hỗ trợ quân sự trong trường hợp Liên bang Xô Viết quyết định dũng vũ lực phá vỡ cuộc biểu tình.[1]

Tại Quảng trường Pushkin ở Moskva, cảnh sát chống bạo động được huy động để ngăn chặn vài trăm người khi họ định tổ chức một cuộc biểu tình tương trợ. Thông tấn xã TASS đưa tin 75 người bị bắt giữ vì các tội gây rối và phá hoại. Khoảng 13 ngàn người cũng đã biểu tình tại Moldova.

Cuộc biểu tình gây ngạc nhiên cho các nước phương Tây. Hãng tin Reuters ngày hôm sau ước lượng có khoảng 700 ngàn người Estonia, 500 ngàn người Latvia và gần 1 triệu người Litva trong tổng số 8 triệu người dân ở cả ba nước đã tham gia sự kiện này. Hãng thông tấn TASS của Liên Xô đưa ra con số 300 ngàn người tại Estonia và 500 ngàn người tại Litva, không có số liệu được đưa ra cho Latvia.

Kết cục[sửa | sửa mã nguồn]

Chuỗi người cùng nhau nắm tay đã tượng trưng cho tình tương trợ giữa các dân tộc Baltic trong đấu tranh giành độc lập và tự chủ. Nó giúp thiết lập ý tưởng về một khối các "quốc gia Baltic" cùng nhau hợp tác để phát triển. Cuộc tuần hành cũng đã biểu dương sức mạnh quần chúng trong ôn hòa, giúp cổ vũ cho những ai còn nghi hoặc hay còn lo sợ bị đàn áp.

Cuộc chạy kỷ niệm 20 năm Con đường Baltic tại Riga, Latvia năm 2009

Tháng 11 năm 1989, Bức tường Berlin cuối cùng cũng sụp đổ. Tháng 12, Gorbachev ký tuyên bố lên án Hiệp ước bí mật Xô-Đức. Trong vòng sáu tháng, Litva trở thành nước Cộng hòa Xô Viết đầu tiên tuyên bố độc lập.

Cuộc biểu tình đã được ghi vào sách kỷ lục về hàng người dài nhất trong lịch sử. Sách kỷ lục Litva cũng ghi nhận đây là vụ kẹt xe dài nhất lịch sử do gần 100 cây số đường cao tốc Vilnius-Kaunas bị tắc nghẽn. Những hàng người dài tương tự cũng đã được tổ chức sau này như cuộc tuần hành 228 tại Đài Loan.

Ngày 23 tháng 8 cũng được chọn là Ngày Âu Châu tưởng niệm các nạn nhân của chủ nghĩa Stalin và chủ nghĩa Quốc xã.

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

Ghi chú[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ Alexandra Ashbourne, Lithuania: The rebirth of a Nation, 1991-1994, Lexington Books, 1999, page 24. ISBN 0-7391-0027-0

Đọc thêm[sửa | sửa mã nguồn]

  • Ann Imse, Baltic Residents Form Human Chain in Defiance of Soviet Rule, Associated Press, 23 tháng 8 1989
  • Robin Lodge, Human Chain Spanning: Soviet Baltics Shows Nationalist Feeling, Reuters News, 23 tháng 8 1989
  • Mary Dejevsky, Baltic groups plan mass protest; Latvia, Lithuania and Estonia's struggle for independence, The Times, 23 tháng 8 1989
  • Baltic residents entwine hands in defiance of rule by Soviets, Associated Press, The Harrisburg Patriot, 24 tháng 8 1989

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Con_đường_Baltic&oldid=66301517”