Dương Ngộ Xuân
| Dương Ngộ Xuân | |
|---|---|
 | |
| Tên chữ | Thời Trai |
| Thụy hiệu | Trung Võ |
| Thông tin cá nhân | |
| Sinh | |
Ngày sinh | 1760 |
Quê quán | châu Sùng Khánh |
| Mất | |
Thụy hiệu | Trung Võ |
Ngày mất | 1837 |
| Giới tính | nam |
| Chức quan | Tổng đốc Thiểm Cam |
| Nghề nghiệp | chính khách |
| Quốc tịch | nhà Thanh |
Dương Ngộ Xuân (giản thể: 杨遇春; phồn thể: 楊遇春; bính âm: Yang Yuchun, 1760 - 3 tháng 4 năm 1837)[1] tự Thời Trai (时斋),[2][3] người Sùng Châu thuộc Tứ Xuyên,[4] là một danh tướng có công bình định nhiều cuộc nổi dậy thời nhà Thanh trong lịch sử Trung Quốc.[5]
Cuộc đời[sửa | sửa mã nguồn]
Dương Ngộ Xuân sinh vào năm Càn Long thứ 25 (1760), từ 6 tuổi đã bắt đầu đọc sách, nhưng đến 17 tuổi thì chuyển sang tập võ vì gia cảnh sa sút. Đến năm Càn Long thứ 44 (1779), ông thi đỗ Cử nhân trong cuộc thi võ của triều đình, được nhậm chức Tài quan của Tứ Xuyên. Trong suốt những năm Càn Long, ông nhiều lần đi chinh chiến nhiều nơi cùng Phúc Khang An, được thăng chức làm Thủ bị.[6] Năm Càn Long thứ 60 (1795), ông đến Quý Châu để trấn áp cuộc nổi dậy của người Miêu. Năm Gia Khánh thứ 2 (1797), ông theo Ngạch Lặc Đăng Bảo đến Hồ Bắc, liên tục chiến đấu ở Tần Thục, bình định cuộc nổi loạn của Bạch Liên Giáo; đến năm thứ 18 ông trở thành Tham tán đại thần, theo Na Ngạn Thành đàn áp Khởi nghĩa Thiên Lý Giáo, đánh hạ huyện Hoạt. Năm Đạo Quang thứ 5 (1825) ông nhậm chức Tổng đốc Thiểm Cam, năm sau lại xuất quân bình định đợt phản loạn của Trương Cách Nhĩ.[7] Sau đó, ông vì lớn tuổi mà xin từ chức, được phong làm Nhất đẳng Chiêu Dũng hầu;[8] sau khi qua đời được ban thụy Trung Vũ.[9]
Ảnh hưởng[sửa | sửa mã nguồn]
- Năm 1850, Thái Bình Thiên Quốc cũng sử dụng tôn giáo đẻ cưỡng chế quần chúng nổi dậy, Tăng Quốc Phiên đã nghiên cứu quá trình Dương Ngộ Xuân bình định Bạch Liên Giáo để lập ra một chiến lược để bình định Thái Bình Thiên Quốc.
Gia đình[sửa | sửa mã nguồn]
- Con trai: Dương Quốc Trinh, tập tước Chiêu Dũng hầu đời thứ 2, từng nhậm chức Bố chính sứ Hà Nam, và làm đến Tổng đốc Mân Chiết.
- Cháu nội: Dương Hân, tập tước Chiêu Dũng hầu đời thứ 3, tổ chức quân đội Chiêu Dũng để đàn áp cuộc khởi nghĩa ở Tứ Xuyên và tử trận.
Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]
- ^ “(清)楊遇春” [(Thanh) Dương Ngộ Xuân]. Bảo tàng Cố cung Quốc gia. Đài Loan. Truy cập ngày 19 tháng 12 năm 2020.[liên kết hỏng]
- ^ Hummel (1990), tr. 409-411
- ^ Lý Hoàn (2007), tr. 462, Tập 30, Quyển 192
- ^ Hội đồng biên soạn nhà Thanh (1987), tr. 481-489, Quyển 37
- ^ Ban biên soạn Tứ Xuyên (1997). 四川百科全书 [Tứ Xuyên bách khoa toàn thư]. Thành Đô: Nhà xuất bản sách tra cứu Tứ Xuyên. ISBN 9787805436296.
- ^ Khâu Thụ Sâm (1989). 中国历代人名辞典 [Từ điển tên người qua các triều đại Trung Quốc]. Nam Xương: Nhà xuất bản Giáo dục Giang Tây. tr. 1002. ISBN 9787539203966.
- ^ Bạch Ngọc Lâm; Tằng Chí Hoa; Trương Tân Khoa (2011). 清史解读 上 [Giải thích về lịch sử nhà Thanh]. Tập 1. Côn Minh: Nhà xuất bản Giáo dục Vân Nam. tr. 233. ISBN 9787541551086.
- ^ Mâu Thuyên Tôn (2019), tr. 224-229, Tập 2, Quyển 22
- ^ Lý Thành Lương; Dương Chấn Chi (1995). 可爱的四川 [Tứ Xuyên đáng yêu]. Thành Đô: Nhà xuất bản Văn nghệ Tứ Xuyên. tr. 202–203. ISBN 7-5411-1319-0.
Nguồn[sửa | sửa mã nguồn]
- Triệu Nhĩ Tốn (1998). Thanh sử cảo. Trung Hoa thư cục. ISBN 9787101007503.
- Triệu Nhĩ Tốn (1928). “Quyển 247: Dương Ngộ Xuân truyện”. Thanh sử cảo.
- Mâu Thuyên Tôn (2019). Tục bi truyện tập. Nhà xuất bản Nhân dân Thượng Hải. ISBN 9787208157125.
- Hội đồng biên soạn nhà Thanh (1987). Vương Chung Hàn (biên tập). Thanh sử Liệt truyện. Trung Hoa thư cục. ISBN 9787101003703.
- Hummel, Arthur W. (1990). 清代名人传略 (中) [Thanh đại Danh nhân truyện lược (thượng)] (bằng tiếng Trung). Viện Lịch sử Đại học Nhân dân dịch. Nhà xuất bản Nhân dân Thanh Hải. ISBN 9787225001326.
- Lý Hoàn (2007). Quốc triều Kỳ hiến loại trưng. Hiệu sách Quảng Lăng. ISBN 9787806942215.
