Hulunbuir

Hô Luân Bối Nhĩ
Hô Luân Bối Nhĩ; ; Hulunbuir
	— Địa cấp thị —
呼伦贝尔
Chuyển tự chữ Hán
• chữ Hán	呼伦贝尔
	Thảo nguyên Hulunbuir
	; Hulunbuir (màu đỏ) trong Nội Mông Cổ (màu cam)
	Hô Luân Bối NhĩVị trí tại Trung Quốc
	Tọa độ: 49°12′B 119°42′Đ / 49,2°B 119,7°Đ
Quốc gia	Trung Quốc
tỉnh	Nội Mông Cổ
Cấp huyện	13
Cấp hương	158
Trụ sở hành chính	Hải Lạp Nhĩ
Diện tích
• Tổng cộng	263.953 km2 (101,913 mi2)
Dân số (2004)
• Tổng cộng	2.710.000
• Mật độ	10/km2 (27/mi2)
• Các dân tộc chính	Hán - 81,85%; Mông Cổ - 8,6%; Mãn - 4,13%
Múi giờ	Giờ chuẩn Trung Quốc (UTC+8)
Mã bưu chính	021000
Mã điện thoại	0470
Thành phố kết nghĩa	Tề Tề Cáp Nhĩ, Ulan-Ude
GDP (2004)	21,326 tỷ CNY
- đầu người	7.869 CNY
Trang web	http://www.hulunbeier.gov.cn/

Hulunbuir (tiếng Mông Cổ: Kölün buyir, tiếng Mông Cổ viết bằng chữ Kirin: Хөлөнбуйр, Khölönbuir; chữ Hán giản thể: 呼伦贝尔, bính âm: Hūlúnbèi'ěr, âm Hán Việt: Hô Luân Bối Nhĩ) là một địa cấp thị nằm phía đông bắc của khu tự trị Nội Mông Cổ, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Trung tâm hành chính của Hulunbuir được đặt tại quận Hailar, khu vực đô thị lớn nhất của vùng. Các đặc điểm cảnh quan chính là thảo nguyên núi cao của đồng cỏ Hulun Buir, các hồ Hô Luân và Buir (sau này một phần ở Mông Cổ), và dãy Đại Hưng An. Hulunbuir giáp với Nga ở phía bắc và phía tây, Mông Cổ ở phía nam và phía tây, tỉnh Hắc Long Giang về phía đông và Hưng An, Nội Mông về phía nam. Hulunbuir là một khu vực đa dạng về ngôn ngữ: bên cạnh tiếng Quan Thoại, các ngôn ngữ thiểu số như Khorchin và Buryat, Daur, và một số ngữ hệ Tungus, bao gồm cả Oroqen và Evenk, được sử dụng ở đây.

Tên gọi[sửa | sửa mã nguồn]

Hulunbuir từng là một minh (盟) của Nội Mông cho đến ngày 10 tháng 10 năm 2001. Dưới thời nhà Thanh, thành phố có tên tiếng Quan thoại là Hūlúnbùyǔ'ěr (giản thể: 呼伦布雨尔; phồn thể: 呼倫布雨爾).

Lịch sử[sửa | sửa mã nguồn]

Dưới thời nhà Thanh (1644–1912), Hulunbuir là một phần của tỉnh Hắc Long Giang. Điều ước Ái Hồn năm 1858 đã thiết lập biên giới Nga - Trung Quốc gần đúng như ngày nay, gây tổn thất lớn cho lãnh thổ của Hắc Long Giang. Năm 1901, Đường sắt phía Đông Trung Quốc nối Hulunbuir với phần còn lại của phía Đông Bắc Trung Quốc và với vùng Viễn Đông Nga. Từ năm 1912 đến năm 1949, trong thời kỳ Trung Hoa Dân Quốc, Hulunbuir là một phần của các tỉnh Hưng An và Hắc Long Giang. Một hiệp ước giữa Đế quốc Nga và Trung Hoa Dân quốc vào ngày 7 tháng 11 và ngày 24 tháng 10 năm 1915 đã chỉ định Hulunbuir là một khu vực "đặc biệt" dưới sự quản lý trực tiếp của Chính phủ Trung ương Trung Quốc, nhưng trên thực tế, Nga có một phần quyền kiểm soát hành chính hàng ngày. Năm 1929, Liên Xô phá bỏ hiệp định này và xâm lược Hulunbuir.^[1] Sau khi Nhật Bản xâm lược Trung Quốc, Hulunbuir trở thành một phần của nhà nước bù nhìn Mãn Châu Quốc của đế quốc Nhật Bản, quốc gia này không được người Trung Quốc công nhận. Trong nội chiến Trung Quốc, Đảng Cộng sản Trung Quốc đã nhận được sự ủng hộ của các nhà lãnh đạo Nội Mông như Ulanhu bằng cách hứa hẹn mở rộng Nội Mông theo chủ nghĩa bất bình đẳng sang các khu vực có đông người Hán và Mãn Châu sinh sống.^[2]

Sau cuộc cách mạng Cộng sản năm 1949, Hulunbuir được sáp nhập vào Nội Mông Cổ, nhưng khu vực này vẫn giữ quan hệ kinh tế với phần còn lại của phía đông bắc đất nước thông qua Đường sắt phía Đông Trung Quốc.^[3] Trong thời kỳ Cách mạng Văn hóa, các phần của Mãn Châu lịch sử thuộc Nội Mông Cổ đã được khôi phục một thời gian ngắn về các tỉnh ban đầu của chúng; Hulunbuir được trao lại cho Hắc Long Giang từ năm 1969 đến năm 1979.^[3] Cho đến ngày 10 tháng 10 năm 2001, Hulunbuir được quản lý như một minh. Diện tích của Hulunbuir là 263.953 km2 (101.913 sq mi) với dân số là 2,710 triệu người vào năm 2004, trong khi tổng sản phẩm nội địa là 21,326 tỷ nhân dân tệ. Khu vực thẩm quyền của địa cấp thị lớn hơn tất cả, ngoại trừ 8 đơn vị cấp tỉnh của Trung Quốc (và 42 tiểu bang Hoa Kỳ), mặc dù sự tập hợp đô thị thực tế chỉ là một phần rất nhỏ của khu vực và mật độ dân số trung bình của khu vực rất thấp.

Phân chia hành chính[sửa | sửa mã nguồn]

Đài tưởng niệm Thành Cát Tư Hãn ở quảng trường Sükhbaatar, Hailar

Về mặt hành chính, thành phố này được chia thành 13 đơn vị cấp huyện gồm 1 quận, 5 thành phố cấp huyện, 7 kỳ. Tổng cộng có 74 trấn, 23 hương (trong đó có 13 hương dân tộc), 25 tô mộc (trong đó có 1 tô mộc dân tộc) và 36 nhai đạo biện sự xứ.

Bản đồ
1.5
#	Tên	Chữ Hán	Hán-Việt Bính âm Hán ngữ	Dân số (2010)	Diện tích (km²)	Mật độ (/km²)
1	khu Hailar (Hải Lạp Nhĩ)	海拉尔区	Hải Lạp Nhĩ khu Hǎilā'ěr Qū	344.947	1.440	181
1.5	khu Jalainur (Trát Lãi Nặc Nhĩ)	海拉尔区	Trát Lãi Nặc Nhĩ khu Hǎilā'ěr Qū	97.000	272	357
2	thành phố cấp huyện Mãn Châu Lý	满洲里市	Mãn Châu Lý thị Mǎnzhōulǐ Shì	152.473	701	360
3	thành phố cấp huyện Zalantun (Trát Lan Đồn)	扎兰屯市	trát Lan Đồn thị Zhālántún Shì	366.326	16.800	26
4	thành phố cấp huyện Nha Khắc Thạch (Yakeshi)	牙克石市	Yákèshí Shì	352.177	27.590	14
5	thành phố cấp huyện Căn Hà	根河市	Căn Hà thị Gēnhé Shì	110.441	19.659	9
6	thành phố cấp huyện Ergun (Ngạch Nhĩ Cổ Nạp)	额尔古纳市	Ngạch Nhĩ Cổ Nạpthị É'ěrgǔnà Shì	76.667	28.000	3
7	kỳ Aryn (A Vinh)	阿荣旗	A Vinh kỳ Āróng Qí	278.744	12.063	27
8	kỳ Tân Barga Hữu (Tân Ba Nhĩ Hổ Hữu)	新巴尔虎右旗	Tân Ba Nhĩ Hổ Hữu kỳ Xīnbā'ěrhǔ Yòu Qí	36.356	25.102	1
9	kỳ Tân Barga Tả (Tân Ba Nhĩ Hổ Tả)	新巴尔虎左旗	Tân Ba Nhĩ Hổ Tả kỳ Xīnbā'ěrhǔ Zuǒ Qí	40.258	22.000	2
10	kỳ Trần Barga (Trần Ba Nhĩ Hổ)	陈巴尔虎旗	Trần Ba Nhĩ Hổ kỳ Chénbā'ěrhǔ Qí	58.244	21.192	3
11	kỳ tự trị Oroqen (Ngạc Luân Xuân)	鄂伦春自治旗	Ngạc Luân Xuân tự trị kỳ Èlúnchūn Zìzhìqí	223.752	59.800	5
12	kỳ tự trị Evenk (Ngạc Ôn Khắc)	鄂温克族自治旗	Ngạc Ôn Khắc tự trị kỳ Èwēnkèzú Zìzhìqí	134.981	19.111	7
13	kỳ tự trị Morin Dawa (Mạc Lực Đạt Ngõa)	莫力达瓦达斡尔族自治旗	Mạc Lực Đạt Ngõa Đạt Oát Nhĩ tộc tự trị kỳ Mòlìdáwǎ Dáwò'ěrzú Zìzhìqí	276.912	10.500	30
một phần của Kỳ tự trị Oroqen nằm dưới quyền quản lý hành chính của địa khu Đại Hưng An Lĩnh thuộc tỉnh Hắc Long Giang.

Địa lí và khí hậu[sửa | sửa mã nguồn]

Bản đồ hiển thị một phần khu vực Hulunbuir (AMS, 1955)

Bản thân Hulunbuir (Hailar) có khí hậu lục địa ẩm (Köppen: Dwb). Mùa đông kéo dài, lạnh khắc nghiệt và rất khô hanh, do tác động của áp cao Siberi bán cố định, trong khi mùa hè ngắn, mặc dù rất ấm và khá ẩm ướt, do ảnh hưởng của gió mùa Đông Á. Tại Hailar, nhiệt độ trung bình trong 24 giờ hàng tháng dao động từ −25,1 °C (−13,2 °F) vào tháng 1 đến 20,0 °C (68 °F) vào tháng 7, trong khi trung bình hàng năm là −0,96 °C (30,3 °F). Với ít nhất 55% lượng nắng có thể xuất hiện trong tất cả các tháng và tổng số giờ nắng hàng năm nhiều hơn 2.700 giờ, thời tiết nắng chiếm ưu thế quanh năm. Khoảng 70% lượng mưa hàng năm diễn ra trong ba tháng mùa hè.

Bản mẫu:Hailar weatherbox

Nhân khẩu[sửa | sửa mã nguồn]

Nhóm dân tộc	Dân số năm 2000	Chiếm
Hán	2,199,645	81.85%
Mông Cổ	231,276	8.6%
Daur	111,053	4.13%
Hồi	70,287	2.62%
Evenk	30,950	1.15%
Oroqen	8,355	0.31%
Nga	4,741	0.18%

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

^ Tang, Peter SH. "Sino-Soviet Territorial Disputes: Past and Present." Russian Review (1969). p. 406.
^ Bulag, Uradyn (2005). “Inner Mongolia”. Trong Rossabi, Morris (biên tập). Governing China's Multiethnic Frontiers. University of Washington Press. tr. 90–91.
^ ^a ^b Shabad, Theodore (1972). China's Changing Map: National and Regional Development, 1949-71. Taylor & Francis. tr. 237–239.

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

Website chính thức của chính quyền Hulunbuir Lưu trữ 2005-04-15 tại Wayback Machine (tiếng Trung)
Mã bưu chính tại Nội Mông Cổ Lưu trữ 2008-10-11 tại Wayback Machine (tiếng Anh)

Bài viết đơn vị hành chính Trung Quốc này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.

[1] Tang, Peter SH. "Sino-Soviet Territorial Disputes: Past and Present." Russian Review (1969). p. 406.

[2] Bulag, Uradyn (2005). “Inner Mongolia”. Trong Rossabi, Morris (biên tập). Governing China's Multiethnic Frontiers. University of Washington Press. tr. 90–91.

[Shabad-3] Shabad, Theodore (1972). China's Changing Map: National and Regional Development, 1949-71. Taylor & Francis. tr. 237–239.

[1]

[2]

[3]