Lili Elbe

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Lili Elbe
Lili Elbe vào năm 1926
SinhEinar Magnus Andreas Wegener
(1882-12-28)28 tháng 12 năm 1882
Vejle, Đan Mạch
Mất13 tháng 9 năm 1931(1931-09-13) (48 tuổi)
Dresden, Đức
Tên khácLili Ilse Elvenes

Lili Ilse Elvenes, được biết đến rộng rãi với cái tên Lili Elbe (28 tháng 12 năm 1882 – 13 tháng 9 năm 1931), là một người Đan Mạch chuyển giới từ nam sang nữ. Cô là một trong những trường hợp chuyển đổi giới tính đầu tiên được ghi nhận.[1][2] Elbe từng là một họa sĩ thành công dưới tên khai sinh Einar Magnus Andreas Wegener.[3] Bà còn được giới thiệu bằng cái tên Lili (đôi khi được nhắc đến thành Lily), như là chị em của Einar. Sau thời gian chuyển đổi giới tính, bà lấy tên chính thức là Lili Ilse Elvenes[4] và dừng công việc hội họa.

Trong một quyển sách về Elbe, năm sinh của bà được khẳng định vào năm 1886, với một vài chi tiết được thay đổi nhằm bảo vệ danh tính những người liên quan. Một nguồn khác cho biết bà sinh vào năm 1882 và kết hôn cùng Gerda Gottlieb vào năm 1904 khi còn ở trường đại học.[5][6] Chi tiết bà là người lưỡng tính vẫn còn gây nhiều tranh cãi.[7][8][9][10][11]

Quyển tự truyện của bà, Man into Woman ra mắt vào năm 1933.[12]

Hôn nhân và sự nghiệp[sửa | sửa mã nguồn]

Tranh họa Lili Elbe của Gerda Gottlieb

Elbe gặp Gerda Gottlieb tại Học viện Mỹ thuật hoàng gia Đan Mạch ở Copenhagen[13] và kết hôn vào năm 1904, khi bà 21 tuổi và Gottlieb 19 tuổi.[5] Cả hai thực hiện vẽ tranh minh họa, với Elbe chuyên vẽ tranh phong cảnh và Gottlieb vẽ sách và tạp chí thời trang. Họ đến thăm Ý, Pháp và sau cùng định cư tại Paris vào năm 1912, nơi Elbe có thể sống công khai như một người phụ nữ và Gottlieb chủ động thể hiện mình là người đồng tính nữ.[5] Elbe nhận giải thưởng Neuhausens vào năm 1907, với các tác phẩm được trưng bày tại Kunstnernes Efterårsudstilling, Bảo tàng Vejle Art, Saloon and Salon d'Automme tại Paris.[14]

Elbe bắt đầu diện những bộ quần áo của phụ nữ trong một lần người mẫu của Gottlieb vắng mặt; bà được đề nghị mang bít tất và giày cao gót để tương xứng với người mẫu. Elbe cảm thấy dễ chịu với chúng một cách bất ngờ.[14] Theo thời gian, Gottlieb trở nên nổi tiếng bởi những bức họa phụ nữ xinh đẹp với phục trang thanh lịch. Vào năm 1913, công chúng sửng sốt khi biết hình tượng mà Gottlieb lấy cảm hứng chính là Elbe.[5]

Vào thập niên 1920 và 1930, Elbe thường xuyên được giới thiệu là một người phụ nữ, tham gia nhiều sự kiện lễ hội cùng nhiều khách mời tại nhà. Một trong những điều bà thích làm là biến mất, diện những phục trang tạo mẫu của mình lẫn trong đám đông bên ngoài đường phố Paris trong dịp Carnival.[15][16] Trong lúc thể hiện mình là phụ nữ, Gottlieb thường giới thiệu bà như là chị em của Einar Wegener.[2]

Phẫu thuật và qua đời[sửa | sửa mã nguồn]

Einar Wegener năm 1929 (trái) và năm 1930 (phải) sau khi phẫu thuật và lấy tên mới là Lili Ilse Elvenes

Vào năm 1930, Elbe đến Đức để thực hiện chuyển đổi giới tính, điều mới chỉ là thử nghiệm vào thời gian đó. Một loạt 4 buổi giải phẫu được diễn ra trong thời gian 2 năm.[16] Buổi giải phẫu cắt bỏ tinh hoàn đầu tiên được nhà tình dục học Magnus Hirschfeld giám sát tại Berlin.[16] Kurt Warnekros, một bác sĩ tại phòng khám Dresden Municipal Women, là người theo dõi các cuộc phẫu thuật còn lại của Elbe.[17] Trong buổi giải phẫu thứ hai, bà được cấy ghép buồng trứng vào hệ thống cơ bụng, sau đó được cắt bỏ dương vật cùng bìu trong buổi kế tiếp.[18]

Trong thời gian diễn ra buổi phẫu thuật cuối cùng của Elbe, bà trở thành chủ đề xuất hiện trong nhiều bài báo tại Đan Mạch và Đức. Tòa án Đan Mạch tiến hành vô hiệu hóa cuộc hôn nhân của Wegeners vào tháng 10 năm 1930,[19] trong khi Elbe dự định thay đổi giới tính và tên của mình một cách hợp pháp, bao gồm nhận được một tấm hộ chiếu dưới cái tên Lili Ilse Elvenes. Bà dừng sự nghiệp hội họa, tin rằng đó là một phần trong việc nhận dạng nên Einar. Lili lúc này gần như chắc chắn là người lưỡng tính,[20] với một vài báo cáo cho rằng Elbe đã có tử cung trong khoang bụng.[21] Bà cũng có thể mắc Hội chứng Klinefelter, một tình trạng không phân li nhiễm sắc thể mới được phát hiện vào năm 1942.[22]

Sau khi cuộc hôn nhân đổ vỡ, Lili bắt đầu mối quan hệ tình cảm cùng nhà buôn tranh người Pháp Claude Lejeune. Bà trở về Dresden để hoàn tất buổi giải phẫu cuối cùng—thực hiện âm hộ,[21] với mong muốn có thể giúp bà kết hôn và có con với Lejeune.[20][23][24] Vì chưa có thuốc ngăn ngừa sự đào thải của các cơ quan được cấy ghép vào cơ thể, bà qua đời vào ngày 13 tháng 9 năm 1931, tức khoảng 3 tháng sau khi phẫu thuật.[20][21][23][23][24][25][26] Gottlieb chỉ biết tin Elbe mất khi đã dời đến Morocco cùng người chồng Major Fernando "Nando" Porta, một sĩ quan quân đội kiêm phi công và nhà ngoại giao gốc Ý. Gottlieb từng kể lại cùng một người bạn của mình về "Lily bé nhỏ tội nghiệp của tôi [sic]".[cần dẫn nguồn] Sau khi sinh sống vài năm tại Marrakech và Casablanca, gia đình nhà Porta tan vỡ và Gottlieb trở về Đan Mạch, nơi bà qua đời "không một xu dính túi" vào năm 1940.[23]

Trong văn hóa đại chúng[sửa | sửa mã nguồn]

Quyển sách Man into Woman: The First Sex Change có viết về Elbe.[27]

The Danish Girl, một quyển tiểu thuyết kể về Elbe năm 2000 của David Ebershoff trở nên ăn khách và được chuyển thể theo nhiều ngôn ngữ. Tác phẩm điện ảnh chuyển thể do Gail Mutrux và Neil LaBute sản xuất, với diễn xuất của Eddie Redmayne trong vai Elbe nhận được sự tán dương tại Liên hoan phim Venezia vào tháng 9 năm 2015.[28][29][30]

MIX Copenhagen đã đặt ra 4 giải thưởng "Lili" theo tên của Elbe.[31]

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ Hirschfeld, Magnus. Chirurgische Eingriffe bei Anomalien des Sexuallebens: Therapie der Gegenwart, pp. 67, 451–455
  2. ^ a b Lili Elbe. andrejkoymasky.com. ngày 17 tháng 5 năm 2003
  3. ^ Meyer, Sabine (2015), »Wie Lili zu einem richtigen Mädchen wurde« – Lili Elbe: Zur Konstruktion von Geschlecht und Identität zwischen Medialisierung, Regulierung und Subjektivierung, p. 15, pp. 312-313.
  4. ^ (Meyer 2015, tr. 311–314)
  5. ^ a b c d She and She: The Marriage of Gerda and Einar Wegener. The Copenhagen Post. ngày 3 tháng 7 năm 2000
  6. ^ “Ejner Mogens Wegener, 28-12-1882, Vejle Stillinger: Maler”. Politietsregisterblade.dk. Truy cập ngày 30 tháng 12 năm 2011.
  7. ^ Kaufmann, Jodi (tháng 1 năm 2007). “Transfiguration: a narrative analysis of male‐to‐female transsexual”. International Journal of Qualitative Studies in Education. 20 (1): 1–13. doi:10.1080/09518390600923768. |ngày truy cập= cần |url= (trợ giúp)
  8. ^ Hoyer, ed., Niels (2004). Man into woman: the first sex change, a portrait of Lili Elbe: the true and remarkable transformation of the painter Einar Wegener. London: Blue Boat Books. tr. vii, 26–27, 172. ISBN 9780954707200.Quản lý CS1: văn bản dư: danh sách tác giả (liên kết)
  9. ^ “Lili Elbe's autobiography, Man into Woman”. OII Australia – Intersex Australia. OII Australia. Bản gốc lưu trữ ngày 28 tháng 3 năm 2015. Truy cập ngày 1 tháng 9 năm 2015. |first1= thiếu |last1= (trợ giúp)
  10. ^ Vacco, Patrick (ngày 29 tháng 4 năm 2014). “Les Miserables Actor Eddie Redmayne to Star as Queer Artist Lili Elbe”. The Advocate. Truy cập ngày 1 tháng 9 năm 2015.
  11. ^ “Could this be Eddie Redmayne's most challenging role?”. Daily Mail. ngày 1 tháng 9 năm 2015. Truy cập ngày 1 tháng 9 năm 2015.
  12. ^ “Lili Elbe - Painter - Biography.com”. biography.com. Truy cập ngày 11 tháng 12 năm 2015.
  13. ^ “Conway's Vintage Treasures”. Vintage-movie-poster.com. Truy cập ngày 8 tháng 4 năm 2014.
  14. ^ a b The Arts and Transgender. renaissanceblackpool.org
  15. ^ Gerda Wegener. get2net.dk
  16. ^ a b c “Lili Elbe (1886–1931)”. LGBT History Month. Bản gốc lưu trữ ngày 3 tháng 8 năm 2015. Truy cập ngày 8 tháng 4 năm 2014.
  17. ^ Brown, Kay (1997) Lili Elbe. Transhistory.net.
  18. ^ (Meyer 2015, tr. 271–281)
  19. ^ (Meyer 2015, tr. 308–311)
  20. ^ a b c “The Danish Girl (2015)”. HistoryVSHollywood.com. History vs Hollywood. Truy cập ngày 1 tháng 2 năm 2016.
  21. ^ a b c “Lili Elbe Biography”. Biography.com. A&E Television Networks. Truy cập ngày 11 tháng 12 năm 2015.
  22. ^ “Matt & Andrej Koymasky - Famous GLTB - Lili Elbe”. HistoryVSHollywood.com. Matt & Andrej Koymasky. ngày 17 tháng 5 năm 2003. Truy cập ngày 2 tháng 2 năm 2016.
  23. ^ a b c d Harrod, Horatia (ngày 8 tháng 12 năm 2015). “The tragic true story behind The Danish Girl”. The Telegraph. Truy cập ngày 11 tháng 12 năm 2015.
  24. ^ a b “Lili Elbe: the transgender artist behind The Danish Girl”. This Week Magazine. ngày 18 tháng 9 năm 2015. Truy cập ngày 1 tháng 2 năm 2016.
  25. ^ “Lili Elbe (Einar Wegener) 1882-1931”. Danmarkshistorien.dk (bằng tiếng Đan Mạch). Danmarkshistorien.dk. ngày 10 tháng 9 năm 2013. Truy cập ngày 2 tháng 2 năm 2016.
  26. ^ (Meyer 2015, tr. 284–289)
  27. ^ Hoyer, Niels (1933). Man into Woman: The First Sex Change. Blue Boat Books Ltd. tr. 272. ISBN 0954707206.
  28. ^ “'The Danish Girl' Wows With 10-Minute Standing Ovation In Venice Premiere”. Deadline. ngày 5 tháng 9 năm 2015. Bản gốc lưu trữ 15 Tháng tư năm 2019. Truy cập ngày 6 tháng 9 năm 2015.
  29. ^ Denham, Jess (ngày 1 tháng 9 năm 2015). “The real reason Eddie Redmayne was cast as a trans woman in The Danish Girl”. independent.co.uk. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2015.
  30. ^ La Biennale di Venezia - The Danish Girl Lưu trữ 2015-10-07 tại Wayback Machine 12 tháng 9 năm 2015
  31. ^ “In Competition”. MIX Copenhagen. Bản gốc lưu trữ ngày 2 tháng 10 năm 2017. Truy cập ngày 5 tháng 3 năm 2015.

Đọc thêm[sửa | sửa mã nguồn]

  • Man into Woman (Ernst Ludwig Harthern-Jacobsen) (1933) ISBN 0-9547072-0-6.
  • »Wie Lili zu einem richtigen Mädchen wurde« – Lili Elbe: Zur Konstruktion von Geschlecht und Identität zwischen Medialisierung, Regulierung und Subjektivierung by Sabine Meyer (2015), ISBN 978-3-8376-3180-7.
  • Schnittmuster des Geschlechts. Transvestitismus und Transsexualität in der frühen Sexualwissenschaft by Dr. Rainer Herrn (2005), pp. 204–211. ISBN 3-89806-463-8. German study containing a detailed account of the operations of Lili Elbe, their preparations and the role of Magnus Hirschfeld.
  • Sabine Meyer: Mit dem Puppenwagen in die normative Weiblichkeit. Lili Elbe und die journalistische Inszenierung von Transsexualität in Dänemark. In: NORDEUROPAforum 20 (2010:1–2), 33–61. Article in German scholarly journal

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Lili_Elbe&oldid=70858068”