Luk thung

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Luk thung (tiếng Thái: ลูกทุ่ง) hay là một thể loại âm nhạc Thái Lan đại thể tương đương với nhạc pop phương Tây và bolero Việt Nam. Nó thường được gọi là nhạc đồng quê Thái Lan, là một thể loại bài hát tiếp biến văn hóa xuất hiện sau Thế chiến thứ hai trong các khu vực miền trung của Thái Lan. Thể loại này bắt nguồn từ phleng Thai sakon, và phát triển vào đầu thế kỷ 20. Đặc biệt, Suphanburi đã trở thành trung tâm của âm nhạc luk thung, sản sinh ra nhiều nghệ sĩ lớn, bao gồm Suraphol SombatcharoenPumpuang Duangjan. Thể loại này đã được phổ biến rộng rãi ở khu vực đông bắc. Ngay từ đầu đã dựa trên truyền thống âm nhạc mó lam đông bắc và ngôn ngữ Isan đông bắc. [1][2]

Tổng quan[sửa | sửa mã nguồn]

Các bài hát Luk thung bao gồm những ca từ thơ mộng thường phản ánh lối sống nông thôn, những nét văn hóa và khuôn mẫu xã hội ở Thái Lan. Các bài hát thường được hát với giọng đồng quê đặc biệt và cách sử dụng phổ biến của rung, và được hòa âm với các nhạc cụ phương Tây, chủ yếu là nhạc cụ đồng và nhạc cụ điện tử, cùng với các nhạc cụ truyền thống của Thái Lan như khèn bèđàn phin,... Về mặt trữ tình, các bài hát đề cập đến nhiều chủ đề, thường dựa trên cuộc sống nông thôn Thái Lan: nghèo đói ở nông thôn, tình yêu lãng mạn, vẻ đẹp của phong cảnh nông thôn, tín ngưỡng tôn giáo, văn hóa truyền thống và cuộc khủng hoảng chính trị. Về ngôn ngữ, luk thung hát bằng tiếng Thái Trung tâm, Thái Nam (Tai), Thái Đông Bắc (Isản), Thái Bắc (Lán Na), tiếng Thái Đentiếng Phu Thái.

Bản thu âm đầu tiên của thứ được coi là luk thung lũng là "Mae Saao Chaao Rai", do Hem Vejakorn viết cho Suraphol Sombatcharoen vào năm 1938, một bản nhạc nền cho bộ phim truyền hình phát thanh, "Saao Chaao Rai" ("Quý cô nông phu'). Thuật ngữ luk thung được đặt ra lần đầu tiên vào ngày 1 tháng 5 năm 1964 bởi Chamnong Rangsikul, người bắt đầu một chương trình truyền hình cho Kênh 4 có tiêu đề "Phleng Luk Thung".

Lịch sử[sửa | sửa mã nguồn]

Nguồn gốc[sửa | sửa mã nguồn]

Hòa nhạc Luk thung với vũ công Haang Kreuang

Luk thung có nguồn gốc từ phleng Thai sakon, nơi áp dụng các đặc điểm của nhạc cụ phương Tây như dàn nhạc và nhạc cụ điện tử vào thời vua Rama IV. Phleng Thai sakon liên tục phát triển trong suốt thời vua Rama V, và được trình chiếu trong nhiều bộ phim và các buổi biểu diễn trên sân khấu. Atiphob Pataradetpisan's, "Waltz Pleumchit" ('Delighted Mind Waltz') vào năm 1903 được thu âm trở thành bài hát sakon đầu tiên của Thái Lan. Luk thung cũng ảnh hưởng một phần từ nhạc rom kbach và kantrum của Campuchia.

Trong chính phủ của Plaek Phibunsongkhram (1938-1944), phleng Thai sakon đã trở thành một hình thức tuyên truyền để chính phủ truyền bá tư tưởng chính trị về hiện đại hóa ở Thái Lan. Năm 1939, Eua Sunthornsanan thành lập ban nhạc sakon đầu tiên của Thái Lan, được gọi là Suntharaporn, sử dụng một số nhạc sĩ được đào tạo kinh điển, những người đã thất cử sau cuộc đảo chính năm 1932. Eua Sunthornsanan từng phục vụ Thủ tướng, Plaek Phibunsongkhram, với tư cách là người đứng đầu dàn nhạc chính của Thái Lan, và bộ phận âm nhạc của Sở Quan hệ Công chúng Thái Lan. Ông đã thống trị ngành công nghiệp âm nhạc bằng cách sáng tác hơn 2.000 bài hát, đưa ông trở thành một trong những người tiên phong có ảnh hưởng nhấtphleng Thai sakon. Một số đĩa hát đáng chú ý của anh là "Phleng Wattanatum" ("Bài hát văn hóa"), "Phleng Faai" ("Bài hát bông gòn"), và "Phleng Saang Thái" ("Bài ca xây dựng Thái Lan").

Năm 1944, bộ môn Mỹ thuật của chính phủ Phibun giới thiệu điệu múa lăm vông khi ban hành mười "Ramvong Matrathan" ("điệu múa vòng tròn tiêu chuẩn") để cạnh tranh với nhạc khiêu vũ phương Tây. Có ý kiến ​​cho rằng Phibun và vợ của anh, La-iat, đã quan sát các buổi biểu diễn "Ramthon" ('Múa trống') ở nông thôn khi đến thăm tỉnh Phetchabun và các vùng lân cận. La-iat đã ghi nhận một số văn bản và giai điệu và những ghi chú này đã hình thành nền tảng của Ramvong Matrathan của Bộ Mỹ thuật. Đây là một bước quan trọng trong quá trình xây dựng luk thung lũng trong tương lai. Ramvong đã trở thành một thể loại âm nhạc rất thành công ở Thái Lan trong một thập kỷ sau giữa những năm 1940.đã mua những nghệ sĩ biểu diễn ở đông bắc như Tumthong Chokchana (hay còn gọi là Benjamin), sinh ra ở Ubon và Chaloemchai Sriruecha, sinh ra ở Roi Et, vào ngành công nghiệp âm nhạc Thái Lan và do đó đã mở đường cho ảnh hưởng nặng nề ở đông bắc đối với âm nhạc luk thung khi nó nổi lên.

Giai đoạn đầu[sửa | sửa mã nguồn]

Sau Chiến tranh Thế giới thứ hai, Thái Lan đã trải qua quá trình tăng trưởng kinh tế, dẫn đến lạm phát trong nước, bao gồm cả việc thiếu hụt nghiêm trọng nguồn cung gạo. Các ngành công nghiệp giải trí và thương mại nhanh chóng phục hồi, và các nghệ sĩ có thể tiếp tục sự nghiệp thu âm của mình. Các hậu quả của chiến tranh ảnh hưởng xu hướng âm nhạc mới, đặc biệt là lời bài hát mà nhấn mạnh cuộc khủng hoảng xã hội và áp lực chính phủ sau chiến tranh, cũng như mối quan tâm chính trị và kinh tế.

Thế hệ đầu tiên xuất hiện từ năm 1945 đến năm 1957. Phong cách mới của Thái Sakon phát triển thành hai hướng đặc trưng văn hóa: Luk Thung nông thôn và Luk Krung thành thị ("Đứa con của thành phố"). Hình thức ban đầu của luk thung lũng được gọi là phleng talat ('nhạc thị trường'), hoặc còn được gọi là phleng chiwit ('nhạc cuộc sống'). Thuật ngữ phleng talat ban đầu được sử dụng để chỉ những bài hát luk thung dung phổ biến ở các chợ chùa và lễ hội, và phleng chiwit được dùng để chỉ những bài hát có lời lẽ phản ánh lối sống và mối quan tâm xã hội của con người. Sớm phleng chiwit các nghệ sĩ bao gồm Saeng Napha Boonra-Sri, Saneh Komanchun, và Suraphol Sombatcharoen.

Thuật ngữ luk thung trở nên phổ biến vào năm 1964. Theo Prakob Chaipipat, Giám đốc Kênh 4 Truyền hình Thái Lan, "vào ngày 11 tháng 5 năm 1964, Jumnong Rangsikul đã thành lập một chương trình truyền hình, được gọi là" Phleng Chao Baan "('bài hát dân ca') và trình chiếu ba các nghệ sĩ phleng talat: Porm Pirom, Pongsri Woranuch và Toon Tongjai. Tuy nhiên, chương trình đã sớm bị Ajin Panjapan cất công phát sóng do bị đón nhận tiêu cực. Vào tháng 12 năm 1964, Jumnong Rangsikul đã hồi sinh chương trình và đổi tên nó thành "Phleng Luk Thung "('đứa con của âm nhạc đồng ruộng'). Sau sáu tháng, buổi biểu diễn đã nhận được sự đón nhận của xã hội. Hơn nữa, nó đã khởi xướng một trào lưu luk thungChương trình tivi. "Luk Thung Krung Thai" ('thủ đô Thái Lan luk thung') sau đó được phát sóng bởi TV Kênh 4. Luk thung tiếp xúc với truyền hình âm nhạc đã đạt được hàng loạt quốc gia, dẫn đến một sự gia tăng nhanh chóng về số lượng các nghệ sĩ và ca khúc mới."

Thời kỳ vàng son[sửa | sửa mã nguồn]

Suraphol Sombatcharoen đã đóng một vai trò quan trọng trong việc tung ra những bản thu âm đầu tiên của luk thung vào cuối những năm 1950 đến 1960, đưa luk thung đạt đến đỉnh cao của sự nổi tiếng; điều này đã mang lại cho anh ta danh hiệu "vua của luk thung lũng ". Anh ấy đã sáng tác hơn 100 bài hát, bao gồm bản hit đầu tiên của mình, "Nam Da Sow Vienne" ("Nước mắt của một cô gái Lào") và nhiều đĩa hát nổi tiếng như "Sieow Sai" ('Đau dạ dày'), "Kong Bere" ('Fake Stuff') và "Sao Suan Taeng" ("The Girl of the Cucumber Farm").

Tháng 2 năm 1966, Somyot Thassanaphan trở thành nghệ sĩ luk thung đầu tiên giành được Giải thưởng Đĩa vàng Hoàng gia Thái Lan, với tác phẩm "Chor Tip Ruang Tong" ('Bó vàng thần thánh') do Payong Mookda sáng tác.

Nhóm nhạc và nghệ sĩ hát đơn[sửa | sửa mã nguồn]

Những năm 1940-1960 có các nhóm nhạc: Suraphol Sombatcharoen, Pongsri Woranuch, Chai Muengsingh, Waiphot Phetsuphan, Plen Promdaen, Praiwan Lookphet, v.v...

Những năm 1970-1990 có các nhóm nhạc: Pumpuang Duangjan, Sayan Sanya, Yodrak Salakjai, Phongthep Kradonchamnan, Sunaree Rachasima, Santi Duangsawang, Pornsak Songsaeng, Jintara Poonlarp, Honey Sri-Isan, Yui Yatyer, Mike Phiromphon, Mangpor Chonthicha, Chaiya Mitchai, Rung Suriya, v.v...

Từ 2000 đến nay có các nhóm nhạc:: Kratae Rsiam, Tai Orathai, Phai Phongsathon, Fon Tanasoonthon, Taketan Chonlada, Lamyai Haithongkham, v.v...

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ Sattar, M. “Mor Lam and Luk Thung: A guide to Bangkok's Thai folk music scene” (ngày 6 tháng 1 năm 2012). CNN Travel. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2015.
  2. ^ Mitchell, J.L. (2015). Luk Thung The Culture and Politics of Thailand's Most Popular Music, Silkworm Books, Bangkok, Thailand, ISBN 978-616-215-106-4