Marie I xứ Bourgogne
| Marie I xứ Bourgogne Marie I de Bourgogne | |
|---|---|
_Niclas_Reiser.jpg) | |
| Nữ công tước xứ Bourgogne | |
| Tại vị | 5 tháng 1, 1477 - 27 tháng 3, 1482 (5 năm, 81 ngày) |
| Tiền nhiệm | Charles Liều Lĩnh  |
| Kế nhiệm | Philippe Đẹp Trai |
| Thông tin chung | |
| Sinh | 13 tháng 1, 1457 Brussels, Bourgogne |
| Mất | 27 tháng 3, 1482 (25 tuổi) Kasteel van Wijnendale, Flanders |
| An táng | 3 tháng 4, năm 1482 Nhà thờ Our Lady, Bruges |
| Phu quân | Maximilian I của Thánh chế La Mã |
| Hậu duệ | Philipp I của Castilla Margarete của Áo |
| Hoàng tộc | Nhà Valois-Bourgogne (khi sinh) Nhà Habsburg (kết hôn) |
| Thân phụ | Charles Liều Lĩnh |
| Thân mẫu | Isabelle xứ Bourbon |
| Tôn giáo | Công giáo La Mã |
Marie I xứ Bourgogne (tiếng Pháp: Marie de Bourgogne, tiếng Hà Lan: Maria van Bourgondië; tiếng Đức: Maria von Burgund; tiếng Tây Ban Nha: María de Borgoña; tiếng Anh: Mary of Burgundy; 13 tháng 1 năm 1457 - 27 tháng 3 năm 1482), còn có biệt danh là Marie Giàu có (Marie la Riche) là một nữ quân chủ của tập đoàn lãnh địa thuộc Bourgogne. Sau cái chết của cha là Charles Liều Lĩnh,[1] bà kế thừa lãnh thổ rộng lớn của gia tộc Bourgogne, bao trùm khu vực rộng lớn ở phía đông nước Pháp ngày nay.
Tiểu sử[sửa | sửa mã nguồn]
Marie sinh ra ở Bruxelles, trong một lâu đài thuộc lãnh địa Coudenberg. Cha bà, Charles, khi ấy vẫn là Công tước xứ Charolais, và mẹ bà là Isabelle của nhà Bourbon, con gái của Charles I, Công tước xứ Bourbon – một gia tộc có hậu duệ từ Louis IX của Pháp. Vào lúc bà sinh ra, theo ghi nhận của nhà sử học Georges Chastellain, đã đón nhận một tràn sấm vỡ òa của công chúng quý tộc Bourgogne. Cha đỡ đầu của bà là Louis, Dauphin của nước Pháp, người đang bị đày ải ở Bourgogne vào thời điểm ấy. Và chính Louis đã đặt tên cho bà, theo tên của mẹ ông là Marie xứ Anjou.
Ngược lại, ông nội của Marie là Philippe Tốt Bụng, rất thất vọng khi biết Marie là một bé gái, và ông đã khước từ đến lễ rửa tội của cháu nội ông. Bà nội của Marie, Isabel của Bồ Đào Nha, rất vui khi biết tin cháu nội bà là một bé gái[2], và việc giáo dục của Marie được giao cho Anna xứ Bourgondië, một người con hoang bất hợp pháp của Philippe le Bon.
Năm 1467, Philippe Tốt bụng qua đời, cha của Marie là Charles trở thành Công tước mới của Bourgogne. Thời điểm ấy, Charles không có con trai, nên Marie trở thành Trữ quân của ông. Thời điểm ấy là thời điểm hưng thịnh của Bourgogne, không chỉ là Công quốc, mà còn cả các Hạt địa tự do của Bourgogne (nay là khu vực Franche-Comté) và đặc biệt nhất là các Vùng đất thấp (Low Countries). Vì lý do này, Marie trở thành đối tượng kết hôn của giới quý tộc Châu Âu khi ấy, vào lúc 5 tuổi, bà đã được dự sẽ kết hôn với Ferrando II của Aragón. Sau đó, đối tượng dành cho bà chuyển qua Charles của Pháp, Công tước xứ Berry, em trai của Vua Louis XI, tuy nhiên những dàn xếp này cuối cùng cũng không đi đến kết quả.
Lên ngôi chúa của Bourgogne[sửa | sửa mã nguồn]
Năm 1477, ngày 5 tháng 1, Marie tuyên bố trở thành chủ nhân mới của các lãnh địa Bourgogne sau cái chết của cha bà, Charles, trong Trận Nancy. Quốc vương Louis XI nhận thấy khả năng chiếm đoạt Franche-Comté, Picardy và Artois qua hôn nhân, nên thúc giục cuộc hôn nhân giữa Marie và con trai ông, vị Quốc vương Charles VIII của Pháp trong tương lai. Trước tình huống đó, sứ giả Bourgogne đến đàm phán ở Pháp, song ra về với kết quả bỏ ngỏ do Vua Louis yêu cầu việc san nhượng các lãnh địa của Bourgogne, một việc khó có thể chấp nhận vào thời điểm ấy[3].
Ngày 10 tháng 2 cùng năm, Marie thực hiện chuyến vi hành đến Ghent và bị ép buộc ký kết văn kiện Đại đặc ân, xác nhận sự bán độc lập của các lãnh địa như Flanders, Brabant, Hainaut và Holland bằng cách bãi bỏ những sắc lệnh đầy chuyên chế mà các Công tước Bourgogne đã áp đặt trên các lãnh thổ này – một dạng mô hình quân chủ chuyên chế mà Bourgogne đã cố thực hiện trong các đời cha và ông nội của Marie, cùng nhiều sự xác nhận phức tạp khác. Đặc biệt, Marie phải chủ trương giữ hòa khí với Pháp, không tự tiện tuyên chiến hay tăng thuế nếu các Hội đồng không thông qua.
Trước tình thế này, Marie phải chọn chồng cho mình, và thông qua các cố vấn đáng tin cậy, bà đã chọn Đại Vương công Maximilian của Áo, vị Hoàng đế tương lai của Thánh chế La Mã, và cũng là người đồng trị vì với Marie ở Bourgogne[4]. Hôn lễ của hai người diễn ra ở Ghent, vào ngày 19 tháng 8 cùng năm[5]. Việc Marie được cưới vào nhà Habusburg, đã chính thức khơi mào nên cuộc tranh chấp tới 2 thế kỉ giữa Pháp và Habsburg (Tây Ban Nha lẫn Thánh chế La Mã), dẫn đến Chiến tranh Kế vị Tây Ban Nha. Kết hôn hơn 5 năm, Marie qua đời trong một tai nạn khi đang cưỡi ngựa, bà gãy cột sống và qua đời ngay ngày hôm sau.
Hậu duệ[sửa | sửa mã nguồn]
| Tên | Chân dung | Ngày sinh và ngày mất | Ghi chú |
|---|---|---|---|
| Đời con | |||
| Philippe, Quốc vương Castilla | 
|
22 tháng 7 năm 1478 - 25 tháng 9 năm 1506 (28 tuổi) |
Kết hôn với Juana I của Castilla. Có 6 hậu duệ. |
| Marguerite, Nữ Thống chế của Hà Lan thuộc Habsburg | 
|
10 tháng 1 năm 1480 - 1 tháng 12 năm 1530 (50 tuổi) |
Kết hôn với Juan, Thân vương xứ Asturias. Sau dó tái hôn với Filiberto II của Savoia. Không có hậu duệ. |
Tổ tiên[sửa | sửa mã nguồn]
| Tổ tiên của Marie I xứ Bourgogne | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]
- ^ Vaughan, Richard, Charles the Bold: the last Valois Duke of Burgundy, (Boydell Press, 2004), 127
- ^ Taylor, Aline, Isabel of Bourgogne
- ^ Koenigsberger, H. G. (2001). Monarchies, States Generals and Parliaments: The Netherlands in the Fifteenth and Sixteenth Centuries. Cambridge University Press. ISBN 9780521803304.
- ^ Paul Murray Kendall, Louis XI, (W.W.Norton Co. Inc, 1971), 319.
- ^ G. R. Potter (Edited by), The New Cambridge Modern History - Volume I: The Renaissance (1493-1520), Cambridge University Press, Cambridge, 1957, p. 228.