Maximilian Franz của Áo
 | Bài viết này là một bản dịch thô từ ngôn ngữ khác. Đây có thể là kết quả của máy tính hoặc của người chưa thông thạo dịch thuật. (tháng 5/2025) |
| Maximilian Franz của Áo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 Đại vương công Maximilian Franz của Áo. Em trai út của Hoàng đế Joseph II & Leopold II và vương hậu Maria Antonia, Vương hậu nước Pháp. | |||||
| Đại vương công Áo | |||||
| Tại vị | 8 tháng 12 năm 1756 - 27 tháng 7 năm 1801 | ||||
| Đại thống lĩnh Dòng Hiệp sĩ Teuton | |||||
| Tại vị | 1780–1801 | ||||
| Tiền nhiệm | Charles Alexander xứ Lorraine | ||||
| Kế nhiệm | Karl Ludwig của Áo | ||||
| Thông tin chung | |||||
| Sinh | 8 tháng 12 năm 1756 Cung điện Schönbrunn, Viên, Áo, Đế quốc La Mã Thần thánh | ||||
| Mất | 27 tháng 7 năm 1801 (44 tuổi) Cung điện Schönbrunn, Viên, Áo, Đế quốc La Mã Thần thánh | ||||
| An táng | Hầm mộ Hoàng gia, Viên | ||||
| |||||
| Hoàng tộc | Nhà Habsburg-Lorraine | ||||
| Thân phụ | Franz I của Thánh chế La Mã | ||||
| Thân mẫu | Maria Theresia của Áo | ||||
| Tôn giáo | Công giáo La Mã | ||||
Maximilian Franz của Áo, (tên đầy đủ tiếng Đức là Maximilian Franz Xaver Joseph Johann Anton de Paula Wenzel von Österreich; 8 tháng 12 năm 1756 – 27 tháng 7 năm 1801), là Tuyển hầu tước xứ Cologne và Đại thống lĩnh của Dòng Hiệp sĩ Teutonic. Ông là người con út của Hoàng hậu La Mã Thần thánh Maria Theresa và Hoàng đế Francis I. Ông là Tuyển hầu tước xứ Cologne cuối cùng còn thực sự nắm quyền và là người chủ cũng như nhà bảo trợ thứ hai trong sự nghiệp của nhạc sĩ trẻ Ludwig van Beethoven.
Là một thành viên của Nhà Habsburg-Lothringen.
Ông là em trai của hai người chị gái sau này sẽ trở thành vương hậu tương lai là Maria Karolina, Vương hậu của Hai Sicilie và Maria Antonia, Vương hậu nước Pháp.
Maximilian được vua cha phong tước hiệu Đại vương công Áo (Erzherzog von Österreich), Hoàng tử các xứ Böhmen, Ungarn và Toskana (Prinz von Böhmen, Ungarn und Toskana).
Đầu đời
[sửa | sửa mã nguồn]
Đại vương công Maximilian Franz sinh ngày 8 tháng 12 năm 1756, đúng vào thời điểm đầu cuộc Chiến tranh Bảy Năm, tại Cung điện Hofburg ở Vienna. Ông là người con trai thứ năm và là con út của Hoàng đế La Mã Thần thánh Francis I và Hoàng hậu Maria Theresa.
Ông thường được mẹ gọi bằng cái tên thân thương Max Franz.
Cha ông qua đời khi ông mới chín tuổi, vì vậy toàn bộ việc giáo dục ông được đặt dưới sự chăm sóc của mẹ – Hoàng hậu Maria Theresia.
Khi còn nhỏ, Maximilian Franz có lẽ thân thiết với người anh hơn 2 tuổi là Ferdinand Karl, [1]không chỉ cùng với anh trai Ferdinand được giáo dục nghiêm túc trong môi trường cung đình, mà còn tích lũy được vốn kiến thức ngôn ngữ phong phú.
Ban đầu, ông được định hướng sẽ trở thành thống đốc Hungary. Vì lý do đó, ông được phong Huân chương Đại Thập tự của Dòng Thánh Stephen từ năm 1767, và đã nhiều lần viếng thăm vùng đất này.[2]
Sự nghiệp
[sửa | sửa mã nguồn]Năm 1774, ông thực hiện chuyến du hành quý tộc đầu tiên qua các vùng Đức, Hà Lan, Ý và Pháp. Trong chuyến đi này, ông đã gặp gỡ các thành viên của Dòng Hiệp sĩ. Sau thời gian lưu lại tại triều đình Versailles, ông phát triển một ác cảm lâu dài đối với tâm tính của giới quý tộc Pháp. Nhân dịp ông đến thăm Salzburg, nhà soạn nhạc Mozart đã sáng tác vở opera Il re pastore để vinh danh ông.[2]
Vào ngày 7 tháng 2 năm 1775, Maximilian Francis đến thăm chị gái là Maria Antonia. Theo tập tục và để giữ cho chuyến đi mang tính riêng tư tối đa, vị đại công tước khi ấy mới chỉ 18 tuổi đã dùng một tước hiệu là bá tước xứ Burgau [3]. Cuộc gặp gỡ diễn ra tại Château de la Muette.
Năm 1777, ông đã soạn một bản ghi nhớ với nhiều đề xuất cải cách. Ông cũng được dự kiến sẽ kế vị chú ruột của mình là Karl Alexander xứ Lorraine để trở thành Đại Nguyên soái Dòng Hiệp sĩ Teuton.
Vì mẹ ông vẫn kỳ vọng ông sẽ trở thành Thống đốc, nên ông được học tập về quân sự và tham gia huấn luyện khắc nghiệt tại Hungary. Trong chiến dịch ngắn ngủi của cuộc chiến giành quyền kế vị xứ Bayern. Tuy nhiên, ông lâm bệnh nặng đến mức không thể tiếp tục theo đuổi binh nghiệp. Các khối u ở cả hai chân buộc phải phẫu thuật. Việc không còn đủ sức khỏe để thực hiện nhiệm vụ quân sự cũng đồng nghĩa với việc kế hoạch làm Thống đốc Hungary bị hủy bỏ.[4]
Ông là một trong những người bảo trợ đầu tiên của Beethoven[5], đã tạo điều kiện cho Beethoven gặp Mozart, rồi sau đó gửi ông theo học với Haydn. Beethoven từng muốn dành tặng bản giao hưởng đầu tay của mình cho Maximilian Franz, như thể hiện trong một bức thư gửi Franz Anton Hoffmeister[6], nhưng cái chết sớm của Maximilian-Franz đã chấm dứt.
Là người yêu âm nhạc say mê, Maximilian Franz sở hữu nhiều bản nhạc của Haydn, Mozart, Pleyel và Salieri. Ông đã cho lập một danh mục gồm 3.400 tác phẩm âm nhạc hiện được lưu trữ tại Modène, một chứng minh đáng quý cho đời sống âm nhạc tại Bonn và Cologne vào cuối thế kỷ XVIII.[7]
Khi anh trai cả, cưới Vương nữ Isabel xứ Bourbon-Parma, ông mới chỉ bốn tuổi, và năm tuổi khi cháu gái ông, nữ Đại Vương Công Maria Theresa ra đời. Dù cuộc Chiến tranh Bảy Năm không thể khôi phục vị thế của Áo trong Đế quốc, những năm 1760 lại đánh dấu bởi cái chết của năm người anh chị em ruột cũng như của chính hoàng đế, việc anh cả ông lên ngôi hoàng đế vào năm 1765, cùng với sự hòa giải giữa hai triều đình Áo và Pháp điều được cụ thể hóa qua các cuộc hôn nhân giữa các anh chị em còn sống của vị đại công tước với các thành viên nhà Bourbon.
Năm 1768, Maria Karolina kết hôn với Quốc vương Ferdinando I của Hai Sicilie; năm 1769, Maria Amalia cưới Ferdinand, Công tước xứ Parma; năm 1770, Maria Antonia cưới Louis Auguste, Trữ quân nước Pháp, sau này là Quốc vương Louis XVI của Pháp.
Một cú ngã ngựa trong cuộc Chiến tranh Kế vị Bayern buộc ông phải từ bỏ binh nghiệp ở tuổi 22 và chuyển sang con đường giáo hội. Không lâu sau đó, ông kế nhiệm người cậu là Karl Alexander xứ Lorraine làm đại thống lĩnh Dòng Hiệp sĩ Teutonic. Năm 1784, ông trở thành Tuyển đế hầu của Tổng giáo phận Cologne và nhờ đó trở thành một trong tám tuyển hầu của hoàng đế. Ông ủng hộ việc lên ngôi và ông đã làm lễ đăng quang cho hai vị hoàng đế; anh trai Leopold II vào năm 1790 và của cháu trai ông là Franz II vào năm 1792.
Việc anh rể ông là quốc vương Louis XVI và chị gái ông là vuơng hậu Maria Antonia bị bắt giam, kết án và hành quyết khiến ông vô cùng bàng hoàng. Bên cạnh đó, ông cũng từng tiếp nhận nhiều giáo sĩ Pháp từ chối tuyên thệ theo Hiến pháp dân sự của giới tăng lữ, trong đó có cả tổng giám mục Rouen, trước khi chính ông buộc phải chạy trốn trước bước tiến của quân đội cách mạng Pháp.
Cuối đời
[sửa | sửa mã nguồn]Ông tìm nơi nương náu tại quê hương, bên cạnh người cháu là hoàng đế Franz II. Trong những năm cuối đời, sức khỏe của ông suy giảm do bệnh phù thũng, có thể liên quan đến tiểu đường. [1]Ông qua đời vì đột quỵ ở Viên vào ngày 27 tháng 7 năm 1801, hưởng dương 44 tuổi khi đang ở trong biệt thự mùa hè của Bá tước Seilern.
Tổ tiên
[sửa | sửa mã nguồn]Chú thích
[sửa | sửa mã nguồn]- ^ a b Biographie, Deutsche. "Maximilian Franz - Deutsche Biographie". www.deutsche-biographie.de (bằng tiếng Đức). Truy cập ngày 8 tháng 5 năm 2025.
- ^ a b Günter Christ: Maximilian Franz, Erzherzog von Österreich, Kurfürst und Erzbischof von Köln., Berlin 1990, tr, 502-506, ISBN ISBN 3-428-00197-4.
- ^ Jean-François Chiappe, Le comte de Falkenstein, Louis XVI, Présence de l'histoire », Perrin, Paris, 1987, tr. 115-144.
- ^ Eduard Hegel: Das Erzbistum Köln zwischen Barock und Aufklärung. Vom pfälzischen Krieg bis zum Ende der französischen Zeit., Köln 1979, tr. 66.
- ^ Elisabeth Reisinger, The Prince and the Prodigies: On the Relations of Archduke and Elector Maximilian Franz with Mozart, Beethoven, and Haydn; Acta Musicologica; Basel Vol. 91, N° 1, 2019, tr. 48-70,99.
- ^ Ludwig van Beethoven, Briefe. Gesamtausgabe, hrsg. von Sieghard Brandenburg, Band 1, München 1996, p. 77
- ^ The elector's musical inventory, The Operatic Library of Elector Maximilian Franz (1780-1794), Đại học Vienna.