Melchor García Sampedro Xuyên

Hiển thánh - Giám mục  Melchor García Sampedro O.P  Xuyên
Đại diện Tông Tòa Hạt Đại diện Tông Tòa Trung Đàng Ngoài (1857 - 1858)
Giáo hội	Công giáo Rôma
Chức vụ chính yếu
Đại diện Tông tòa Địa phận Trung Đàng Ngoài
Tòa	Hiệu tòa Tricomia
Bổ nhiệm	20 tháng 7 năm 1857
Tựu nhiệm	20 tháng 7 năm 1857
Hết nhiệm	28 tháng 7 năm 1858
Tiền nhiệm	José María Díaz Sanjuro
Kế nhiệm	Valentín Faustino Berrio Ochoa
Các chức khác	Phó đại diện Tông Tòa Hạt Đại diện Tông Tòa Trung Đàng Ngoài (1853 - 1857)
Truyền chức
Thụ phong	29 tháng 5 năm 1847
Tấn phong	16 tháng 9 năm 1855
Thông tin cá nhân
Tên khai sinh	Melchor García Sanpedro
Sinh	(1821-04-21)21 tháng 4, 1821 Asturias, Tây Ban Nha
Mất	28 tháng 7, 1858(1858-07-28) (37 tuổi) Nam Định, Đại Nam
Hệ phái	Công giáo
Con cái	Không
Nghề nghiệp	Tu sĩ Công giáo
Tuyên phong
Lễ kính	28 tháng 7
Tôn kính	Công giáo Rôma
Thánh hiệu	Thánh tử đạo
Chân phước	Ngày 29 tháng 4 năm 1951 Rôma bởi Giáo hoàng Piô XII
Phong thánh	Ngày 19 tháng 6 năm 1988 Rôma bởi Giáo hoàng Gioan Phaolô II

Cách xưng hô với Melchor García Sampedro Xuyên
Danh hiệu	Đức Giám mục
Trang trọng	Đức Giám mục, Đức Cha
Sau khi qua đời	Đức Cố Giám mục
Thân mật	Cha
Tòa	Hiệu tòa Tricomia

Giuse Garcia Sampedro Xuyên (1821 - 1858) là một Giám mục Truyền giáo người Tây Ban Nha của Giáo hội Công giáo Rôma. Ông từng truyền giáo tại Đàng Ngoài, với chức danh Đại diện Tông Tòa Hạt Đại diện Tông Tòa Trung Đàng Ngoài. Vì lý do tử đạo, ông được Giáo hội Công giáo tuyên phong Hiển thánh, bởi phần nghi thức chủ sự bởi Giáo hoàng Gioan Phaolô II vào ngày 19 tháng 6 năm 1988.

Thân thế

Thánh Melchior Gárcia Sampedro - Xuyên sinh ngày 26/04/1821 tại Quirós, công quốc Asturias, vương quốc Tây Ban Nha. Gia đình ngài thuộc dòng dõi quý tộc, nhưng đã sa sút đến chỗ nghèo khổ.

Năm 21 tuổi, thầy Sampedro học thần học ở Chủng viện Oviedo. Ba năm sau, thầy xin vào dòng Đa Minh để được đi truyền giáo. Sau năm tập, thầy tuyên khấn và chuẩn bị thụ phong linh mục ngày 29/05/1847.

Truyền đạo

Đến Manila, cha Sampedro xin và được cử đến Việt Nam vào tháng 2/1849. Từ nay cha có tên mới là Xuyên.

Tháng 3/1850 cha Xuyên được Đức cha Sanjurjo - An đặt làm Giám đốc chủng viện ở Cao Xá. Tháng 7, cha được chọn làm đại diện giám tỉnh. Cha Xuyên cho in nhiều tập sách giáo lý nhỏ cho giáo hữu và quan tâm truyền giáo cho lương dân.

Năm 1852, Đức cha An đã chọn cha Sampedro làm giám mục phó. Lễ tấn phong được cử hành long trọng ngày 16/09/1855 tại Bùi Chu. Đức cha Xuyên nhiệt tình trong sứ vụ mới. Riêng năm 1855, địa phận Trung có 35.349 trẻ em được rửa tội.

Cuộc bách hại gia tăng, thánh Sanjurjo-An chịu tử đạo ngày 20/07/1857. Dù bị ra giá cao cho ai bắt được, nhưng Đức cha Xuyên vẫn lén lút đi thăm các họ đạo vào ban đêm. Đề phòng giáo phận sẽ không có chủ chăn, Đức cha Xuyên đã chọn cha Valentino - Vinh làm giám mục phó. Lễ tấn phong của vị giám mục gậy tre mũ giấy được cử hành âm thầm vào ban đêm tại nhà một giáo dân ở Ninh Cường.

Tử đạo

Ngày 8/07/1858 tại Kiên Lao, Đức cha Xuyên bị bắt cùng hai chú giúp lễ Nguyễn Tiệp và Mai Hiến. Sau 20 ngày trong ngục, Đức cha lãnh án lăng trì ngày 28/07/1858. Trên đường ra pháp trường Bảy Mẫu, một tay cầm sách nguyện, tay còn lại Đức cha giơ cao ban phép lành cho dân chúng. Tuy nhiên cũng có kẻ lấy bùn ném vào ngài.

Sau khi hai cậu Tiệp và Hiến đón nhận phép lành của Đức cha, rồi đưa cổ chịu chém, lý hình xô vị giám mục nằm sấp trên chiếu có phủ vải, rồi họ cột chân tay căng vào bốn cọc ở bốn phía, và thêm hai cọc ở dưới nách để nạn nhân khỏi cựa quậy.

Đức cha thụ án, thi thể được chôn dưới một hố sâu. Thủ cấp thì bêu nơi công cộng ba ngày. Về sau các giáo hữu đưa thi hài Đức cha về an táng tại Phú Nhai. Năm 1888, hài cốt của ngài được hồi hương về Nhà thờ Chính tòa Oviedo, nhưng cốt tay phải thì để lại Bùi Chu, còn cốt tay trái được đưa về Manila.

Theo Đại Nam thực lục:

Mậu ngọ, Tự Đức năm thứ 11 [1858], ... Lũ tên Xuyên [Melchor García Sampedro Xuyên] là đạo trưởng người Tây dương mưu làm giặc phải giết chết. Trước kia, lũ giáo dân ở làng Quần Cống, tỉnh Nam Định là lũ Phạm Viết Khảm làm nhà thờ, nhà ở của đạo, đồ dùng tiếm lấn, lại làm nhiều đồ quân khí (giường gỗ sơn son thếp bạc, kiệu sơn son chạm hình con rồng, trống lớn, chiêng đồng, lọng vàng, cờ, gươm) đón đạo trưởng người Tây dương là tên Xuyên và đạo trưởng người nước ta là tên Duyệt, tên Trí về ở, ngầm mưu làm phản. Quan tỉnh sai bắt làm án. Việc tâu lên, tên Xuyên (người Y Pha Nho 衣坡儒 [España, Tây Ban Nha]) chuẩn cho đem lăng trì xử tử, lấy đầu đem bêu, vứt xác xuống biển ; lũ tòng phạm là Nguyễn Văn Tiệp, Mai Hiến đem chém ngay. Quan tỉnh là Nguyễn Đình Tân thưởng gia 1 cấp, lại thưởng thêm cho 1 đồng tiền Phi long bằng vàng hạng to ; Hoàng Trọng Nguyên, Trịnh Lý Hanh đều được thưởng kỷ lục 3 thứ và mỗi người 1 đồng tiền vàng Nhị nghi ; những người đi bắt được việc đều thưởng cho phẩm hàm, gia cấp, kỷ lục có thứ bậc khác nhau.

Đức Giám mục Garcia Sampedro - Xuyên được suy tôn lên bậc Chân phước ngày 29/04/1951 và được tôn phong Hiển thánh ngày 19/06/1988.

Tông truyền

Giám mục Melchor García Sampedro Xuyên được tấn phong giám mục năm 1855, thời Giáo hoàng Piô IX, bởi:

• Giám mục chủ phong: Giám mục José María Díaz Sanjuro An, Đại diện Tông tòa Hạt đại diện Tông tòa Trung Đàng Ngoài.
• Hai giám mục phụ phong: Giám mục Jerónimo Hermosilla Vọng, Đại diện Tông tòa Hạt đại diện Tông tòa Đông Đàng Ngoài và Giám mục Hilarión Alcázar Hy, Phó Đại diện Tông tòa Hạt đại diện Tông tòa Đông Đàng Ngoài.

Giám mục Melchor García Sampedro Xuyên là giám mục chủ phong cho các giám mục:

• Năm 1858, giám mục Valentín de Berriochoa Vinh, cố Đại diện Tông tòa Hạt đại diện Tông tòa Trung Đàng Ngoài.