Xung đột nội bộ tại Myanmar

Nội chiến tại Myanmar
Bản đồ các khu vực xung đột ở Myanmar (Miến Điện). Các tiểu bang và khu vực bị ảnh hưởng bởi chiến đấu trong và sau năm 1995 được tô màu vàng.
Thời gian 2 tháng 4, 1948 – nay (76 năm và 4 tháng) Địa điểm Myanmar Tình trạng Đang diễn ra
Tham chiến
Chính phủ Myanmar (từ 2011) USDP Tatmadaw Former combatants: Liên bang Miến Điện (1948–1962) AFPFL Military governments (1962–2011) BSPP (1962–1988) SPDC (1988–2011) DKBA (1994–2010)	Phiến quân: KNU (từ 1949) KNLA DKBA (từ 2010) MNDAA (từ 1989) NDAA (từ 1989) SSAN SSAS UWSP (từ 1988) UWSA KIO (từ 1961) KIA Arakan Army (từ 2009) ABSDF (từ 1988) Mujahideen Cựu phiến quân: CPB (1948–1988) RFCP (1948–1978) SSA (1964–1976) SSNA (1995–2005) WNA (1975–1988) PNO (1949–1991) MTA (1985–1996) God's Army (1997–2007) SSVF (1967–1980) Hậu thuẫn: Thái Lan Hoa Kỳ Trung Quốc Trung Hoa Dân Quốc (1948–1988)
Chỉ huy và lãnh đạo
Thein Sein (từ 2011) Former commanders: Sao Shwe Thaik (1948–1952) U Nu (1948–1962) Ba U (1952–1957) Win Maung (1957–1962) Ne Win (1962–1982) San Yu (1982–1988) Saw Maung (1988–1992) Than Shwe (1992–2011)	Naw Zipporah Sein Yang Mao-liang Yawd Serk Wei Hsueh-kang Twan Mrat Naing Bo Nat Khann Mway Cựu lãnh tụ phiến quân: Bo Mya (1976–2000) Pado Phan (2000–2008) Thein Pe Myint (1948–52) Thakin Than Tun (1952–68) Li Mi (1949–1953) Lo Hsing Han (1967–1973) Khun Sa (1985–1996) Johnny and Luther Htoo (1997–2006)
Lực lượng
513,250 43,000 (1951) 200,000 (1989) 289,000 (1995) 350,000 - 450,000 (2002)	6,000-7,000 4,000+ (1951) 1,500-2,000 (1998) 6,000-7,000 30,000 8,000 1,500-2,500 Karenni Army: 800-1,500 6,000 (1951) 14,000 (1949) Unknown numbers of various other factions Total: 60,000-70,000 (1988) 50,000 (1998) 15,000 (2002)
Thương vong và tổn thất
Không rõ	Không rõ 2,500 killed in Kachin State (2012)
210,000 killed in total (2006) 600,000-1,000,000 displaced (2002)

Xung đột nội bộ tại Myanmar đã diễn ra từ năm 1948, khi quốc gia này, lúc đó được gọi là Miến Điện, tuyên bố độc lập từ Vương quốc Anh. Đây chủ yếu là một cuộc xung đột sắc tộc, với các nhóm vũ trang sắc tộc chiến đấu với lực lượng vũ trang Myanmar, Tatmadaw, để đòi quyền tự quyết. Mặc dù đã có nhiều thỏa thuận ngừng bắn và việc tạo ra các vùng tự trị vào năm 2008, các nhóm vũ trang vẫn tiếp tục yêu cầu độc lập, tăng cường quyền tự trị, hoặc liên bang hóa. Đây là cuộc nội chiến kéo dài nhất thế giới, kéo dài gần tám thập kỷ.

Năm 1940, trong Thế chiến II, các trí thức Miến Điện đã thành lập Ba mươi Đồng chí, những người sau này thành lập Quân đội Độc lập Miến Điện (BIA) để chiến đấu chống lại phe Đồng Minh. Aung San lãnh đạo Nhà nước Miến Điện, chuyển đổi sự trung thành sang phe Đồng Minh vào giữa năm 1944. Các cuộc đàm phán sau chiến tranh dẫn đến sự độc lập của Miến Điện vào năm 1948, nhưng căng thẳng nảy sinh khi Thỏa thuận Panglong hứa hẹn quyền tự trị cho các dân tộc thiểu số, không được tôn trọng sau khi Aung San bị ám sát. Giai đoạn này chứng kiến sự trỗi dậy của Đảng Cộng sản Miến Điện và Liên minh Quốc gia Karen (KNU).

Năm 1962, Tướng Ne Win lãnh đạo một cuộc đảo chính, thiết lập một chính quyền quân sự và từ chối áp dụng hệ thống liên bang, dẫn đến các cuộc nổi dậy tăng cường. Đảng Cộng sản Miến Điện (CPB) và các nhóm sắc tộc khác nhau, bao gồm Quân đội Độc lập Kachin và Quân đội Giải phóng Quốc gia Karen, đã cầm vũ khí chống lại chính phủ. Chế độ của Ne Win phải đối mặt với sự bất đồng nội bộ và các cuộc nổi dậy ngày càng tăng trong suốt thời kỳ cai trị của ông, đỉnh điểm là Cuộc nổi dậy 8888 năm 1988, bị quân đội đàn áp tàn bạo.

Sau cuộc nổi dậy, quân đội thành lập Hội đồng Khôi phục Luật pháp và Trật tự Nhà nước (SLORC), sau đó đổi tên thành Hội đồng Hòa bình và Phát triển Liên bang (SPDC). SPDC phải đối mặt với các cuộc nổi dậy và bất ổn dân sự, bao gồm sự trỗi dậy của Quân đội Cứu rỗi Rohingya Arakan (ARSA) vào thập niên 2010. Tình hình càng leo thang hơn với cuộc đảo chính quân sự năm 2021, do Min Aung Hlaing lãnh đạo, lật đổ chính phủ dân sự và dẫn đến các cuộc biểu tình lan rộng và các cuộc nổi dậy mới, đặc biệt là ở các khu vực dân tộc thiểu số như Bang Kachin, Bang Kayah, và Bang Kayin.

Bối cảnh

Năm 1948, ngay sau khi Myanmar giành được độc lập từ Anh, các cuộc xung đột nổ ra. Quân Cộng sản phản kháng chính phủ. Tỉnh Karen, nằm ở phía Đông Myanmar, đòi được quyền tự trị. Tình hình càng xấu đi khi đạo Phật được chọn làm tôn giáo chính thức, gây tác động đến những người Rohingya, Karen, Chin và Kachin. Khi chính phủ bị chia cắt quyền lực, Đảng Tự do Nhân dân Chống Phát xít được đưa lên làm chính phủ quá độ tạm thời từ năm 1958 đến 1960.

Ngày nay, chủ yếu là những tổ chức của người Karen và Shan ở phía Đông Myanmar tiếp tục chiến đấu chống lại chính phủ. Ngoài ra ở những vùng khác vẫn có những cuộc xung đột nhỏ lẻ, ví dụ như những chiến binh Mujahideen ở phía Tây sử dụng các trại tị nạn Bangladesh làm căn cứ chiến đấu. Chiến sự đã khiến hơn 160.000 người Myanma tị nạn sang Thái Lan và những quốc gia khác.

Cuộc nổi dậy 1988

Bài chi tiết: Cuộc nổi dậy 1988

Vào ngày 8 tháng 8 năm 1988, những cuộc biểu tình của sinh viên lan rộng ra khắp đất nước. Hàng trăm nghìn nhà sư, trẻ em, sinh viên đại học, nội trợ, bác sĩ,... tham gia biểu tình phản kháng sự cai trị của quân đội. Cuộc biểu tình kết thúc trong biển máu vào ngày 18 tháng 9 năm 1988 khi quân đội đàn áp bằng vũ lực. Tuy bị cho là đã giết cả nghìn người biểu tình, nhưng các nhà chức trách Myanmar chỉ thừa nhận số người thiệt mạng là 350. Những cuộc biểu tình này đã khiến quân đội đồng ý ký một vài hiệp ước với những nhóm phiến quân.

Năm 1990, chính quyền quân sự tổ chức bầu cử. Aung San Suu Kyi đã trở thành biểu tượng cho những người dân Myanmar khi đảng Dân chủ của bà giành thắng lợi. Tuy nhiên quân đội đã không chấp nhận kết quả bầu cử và giam lỏng bà tại nhà riêng.

Những sự kiện gần đây

Tháng 11 năm 2005, chính quyền quân sự đã dời nơi đóng quân từ Yangon đến một địa điểm gần Kyatpyay, phía ngoài Pyinmana. Đây là một động thái trong chính sách di chuyển những cơ sở chính quyền và quân đội quan trọng ra xa khỏi Yangon, nhằm tránh một sự kiện 8888 thứ hai. Vào ngày Lực lượng Vũ trang 27 tháng 3 năm 2006, thủ đô mới đã chính thức được đặt tên là Naypyidaw Myodaw (thường được gọi là Naypyidaw). Sự kiện này đã khiến xung đột lại bùng phát mạnh mẽ. Hơn 7.000 người tham gia các nhóm phiến quân chống chính phủ bị thiệt mạng.

Từ năm 2006, quân đội chính phủ bắt đầu tấn công vào tỉnh Karen. Hơn nửa triệu dân làng sống ở đây đã mất nhà cửa vì những cuộc đụng độ giữa quân Karen và chính phủ.

Tháng 8 năm 2007, khoảng 160.000 người Myanmar đã tị nạn sang 2 tỉnh Chiang Mai và Ratchaburi, Thái Lan. Trại tị nạn nằm ngay sát biên giới Myanmar. Trong số đó, khoảng 62% là người Karen. Chính phủ Thái Lan đã thành lập những tổ chức giúp đỡ những người tị nạn.

Gần đây, chính phủ Myanmar đã cáo buộc Anh, Pháp và Singapore đã có những động thái ủng hộ phiến quân trong nước. Thái Lan, dưới những cuộc hội đàm với Pháp, cũng đã lên kế hoạch ủng hộ cho phiến quân.

Xem thêm

• Tổng tuyển cử Myanmar 2015

Liên kết ngoài

• Zusammenfassung der Geschichte Myanmars auf asiatours.net Lưu trữ 2009-12-10 tại Wayback Machine
• Die Presse: Burma: Zerrüttetes Land mit langer Geschichte Lưu trữ 2008-02-19 tại Wayback Machine
• http://www.tbbc.org Lưu trữ 2010-01-27 tại Wayback Machine
• http://www.ibiblio.org/obl/docs3/Horton-2005.pdf