Petar I của Serbia

Petar I
Vua của người Serbia, Croatia và Slovenia
Tại vị	1 tháng 12 năm 1918 – 16 tháng 8 năm 1921 2 năm, 258 ngày
Nhiếp chính	Thái tử Alexander
Kế nhiệm	Alexander I Karađorđević
Vua của Serbia
Tại vị	15 tháng 6 năm 1903 – 1 tháng 12 năm 1918 15 năm, 169 ngày
Đăng quang	21 tháng 9 năm 1904
Nhiếp chính	Thái tử Aleksandar
Tiền nhiệm	Aleksandar I Obrenović
Thông tin chung
Sinh	11 tháng 7 năm 1844 Belgrade, Công quốc Serbia
Mất	16 tháng 8 năm 1921 (77 tuổi) Beograd, Vương quốc của người Serbia, Croatia và Slovenia
An táng	Nhà thờ Thánh George
Phối ngẫu	Công chúa Zorka
Hậu duệ	Công chúa Helen George, Thái tử của Serbia Alexander I của Nam Tư Hoàng tử Andrew
Hoàng tộc	Nhà Karađorđević
Thân phụ	Alexander Karađorđević
Thân mẫu	Persida Nenadović
Tôn giáo	Chính thống giáo Serbia

Petar I hay Peter I (Tiếng Serbia: Петар I Карађорђевић, Petar I Karađorđević) (11 tháng 7 năm 1844 – 16 tháng 8 năm 1921) là vị vua cuối cùng của Serbia (1903-1918) thuộc Triều đại Karađorđević và là vị vua đầu tiên của Vương quốc của người Serb, Croatia và Slovenia (1918-1921).

Thời kỳ lưu vong

Ông là con trai thứ ba của Hoàng thân Alexander Karađorđević và công chúa Persida Nenadović. Ông trở thành người thừa kế ngôi vị vào năm 1847 sau cái chết của người anh Svetozar vào năm 1847. Sau khi cha ông bị buộc thoái vị vào năm 1858, Petar đã phải sống lưu vong cùng gia đình.

Trong thời gian lưu vong, Petar theo học tại tại trường Võ bị Saint-Cyr của Pháp. Ông phục vụ trong quân đội Pháp, tham gia Chiến tranh Pháp-Phổ với cấp bậc trung úy và được tặng Bắc Đẩu Bội tinh. Bị thương và bị quân Phổ bắt sống, ông đã trốn thoát thành công trở về.

Khi người Serb tại Bosnia và Herzegovina nổi dậy chống lại Đế quốc Ottoman vào năm 1875, Hoàng tử Petar lấy bí danh của nhân vật anh hùng Petar Mrkonjić để gia nhập quân khởi nghĩa với vai trò thủ lĩnh quân du kích. Sau đó ông trở thành thượng nghị sĩ danh sự tại Montenegro và kết hôn với người con gái đầu của hoàng thân Montenegro Nicholas (sau này là vua Nicholas I), công chúa Zorka vào năm 1883.

Tháng 5 năm 1903, một nhóm sĩ quan Serbia do Dragutin Dimitrijević chỉ huy đã tiến hành đảo chinh và giết chết vua Alexander I Obrenović, chấm dứt triều đại Obrenović. Sau đó phe đảo chính đã đưa Petar I lên làm vua và gia tộc Karadjordjević đã trở lại nắm quyền lực tại Serbia sau 45 năm lưu vong. Ông chính thức trở thành vua Serbia vào ngày 21 tháng 9 năm 1904 tại thánh đường St. Michael ở Belgrade.

Thời kỳ trị vì

Sau khi lên ngôi, vua Petar I đã cố gắng tạo ra một chế độ quân chủ lập hiến theo kiểu phương Tây cho Serbia. Mặc dù có những ảnh hưởng nhất định của những phe nhóm quân sự vào chính trị, vua Petar I đã dần giúp cho nền dân chủ nghị viện được hoạt động bình thường. Hiến pháp 1903 sửa đổi Hiến pháp 1888 dựa trên Hiến pháp của Bỉ 1831, được đánh giá là một trong bản hiến pháp tự do nhất tại châu Âu. Chính phủ được thành lập bởi các thành viên quốc hội chủ yếu từ Đảng Nhân dân Cấp tiến (Narodna radikalna Stránka) của Nikola P. Pašić và Đảng Cấp Tiến Độc lập của Ljubomir Stojanovic. Bản thân vua Petar ủng hộ một chính phủ liên minh rộng rãi hơn sẽ thúc đẩy nền dân chủ Serbia và có thể có được chính sách đối ngoại độc lập.

Dưới thời vua Petar I, chính sách ngoại giao cũng thay đổi. Trái ngược với chính sách đối ngoại của các vua triều đại Obrenović là Milan và Alexander phụ thuộc vào Đế quốc Áo-Hung, vua Petar và các cận thần theo đuổi chính sách đối ngoại độc lập hơn và ảnh hưởng của Nga thay thế cho ảnh hưởng của Áo. Vua Petar đã có hai chuyến công du lần lượt đến Sankt-Peterburg và Paris vào năm 1910 và 1911.

Thời kỳ 1903-1914 được nhớ đến như là "Thời kỳ Hoàng kim của Serbia" với các quyền tự do chính trị, tự do báo chí. Trường Hoàng gia Belgrade được nâng cấp thành Đại học Belgrade vào năm 1905 với các học giả nổi tiếng trong và ngoài nước như Jovan Cvijić, Mihailo Petrović, Slobodan Jovanović, Jovan M. Žujović, Bogdan Popović, Jovan Skerlić, Sima Lozanić, Branislav Petronijević,..

Chiến tranh Balkan và Thế chiến thứ nhất

Đài tưởng niệm Vua Petar I tại Zrenjanin

Trong các năm 1912 và 1913, Serbia tham gia vào hai cuộc chiến tranh Balkan với kết quả là nước này đã gần như mở rộng được gấp đôi lãnh thổ của mình. Ngày 28 tháng 6 năm 1914, thái tử Áo-Hung Franz Ferdinand bị một số thành viên của Tổ chức Bàn tay đen của Serbia ám sát tại Sarajevo và dẫn đến việc ngày 28 tháng 7 năm 1914, Áo-Hung tuyên chiến với Serbia, Thế chiến thứ nhất chính thức bùng nổ. Trước đó do tuổi già và sức yếu, vào ngày 24 tháng 6 năm 1914, Petar đã trao quyền nhiếp chính lại cho con trai Alexander I.

Tháng 12 năm 1914, khi Belgrade đã bị quân Áo-Hung đánh chiếm, Vua Serbia, vua Petar dù đã 70 tuổi vẫn cầm súng trường tham gia chiến đấu trong cuộc tổng phản công của quân đội Serbia để đẩy lùi kẻ thù. kết quả là đến ngày 14 và 15 tháng 12, quân Áo-Hung bỏ Belgrade và rút lui về nước và quân Serbia tái chiếm lại thủ đô của mình vào ngày hôm sau. Ông còn đích thân đi đến các trận tuyến để ủy lạo tinh thần binh sĩ. Vào cuối tháng 10 năm 1915, khi mặt trận tại Pusta Reka sắp sụp đổ, sự có mặt của ông cùng với Thống chế Stepa Stepanović đã giúp quân Serbia giữ vững vị trí. Tuy vậy quân Áo lại cho rằng việc ông xuất hiện ngoài trận tuyến là dấu hiệu thể hiện ông muốn đầu hàng.

Sau khi Serbia bị chiếm bởi các nước Liên minh Trung tâm vào cuối năm 1915, ông đã cùng quân lính và dân thường Serbia di tản đến biển Adriatic. Trong thời gian còn lại của Thế chiến thứ nhất, vua Petar I trong tình trạng sức khỏe yếu đã sống tại đảo Corfu của Hy Lạp, cũng là nơi chính phủ lưu vong Serbia trú đóng cho đến tháng 12 năm 1918.

Ngày 1 tháng 12 năm 1918, Vua Petar I trở thành Vua của Vương quốc của người Serb, Croatia và Slovenia. Mặ dù vậy ông vẫn sổng tại nước ngoài cho đến tận tháng 7 năm 1919, ông mới trở lại Belgrade. Ông mất năm 1921 ở tuổi 77. Ông được chôn cất trọng thể tại Oplenac, Nhà thờ Saint George gần vùng Topola miền Trung Serbia, nơi ông nội ông là Karageorge, người sáng lập ra triều đại Karađorđević, đã nổi dậy chống lại người Thổ năm 1804.

Di sản

Mộ phần Vua Petar I

Ba thành phố tại Serbia trong thời kỳ trước Thế chiến thứ hai được đặt theo tên của vua Petar I: Mrkonjić Grad tại Bosnia-Herzegovina (tên cũ là Varcar Vakuf), Petrovgrad tại Vojvodina (tên cũ là Veliki Bečkerek, hiện nay là Zrenjanin) và Petrovac na Moru (tên cũ là Kaštel Lastva) tại Montenegro. Nhiều bia tưởng niệm ông tại Nam Tư đã bị chính quyền cộng sản phá hủy sau năm 1945. Một bia tưởng niệm tại Zrenjanin được phục dựng lại cùng với một số bia tưởng niệm nhỏ hơn tại Beograd và một số nơi khác tại Serbia.

Tại Paris, Pháp có một đại lộ tại Champs-Élysées mang tên ông đó là Avenue Pierre Ier de Serbie.

Tham khảo

• Dragoljub R. Živojinović, Kralj Petar I Karađorđević (King Peter I Karađorđević), vol. I-III, Belgrade, BIGZ 1988-1992.
• Dušan T. Bataković, Yougoslavie. Nations, religions, idéologies, Lausanne, L'Age d'Homme; 1994.
• Dušan T. Bataković (dir.), Histoire du peuple serbe, Lausanne, L'Age d'Homme 2005.
• Jordan, David (2008). The Balkans, Italy & Africa 1914–1918: From Sarajevo to the Piave and Lake Tanganyika. Luân Đôn: Amber Books. ISBN 978-1-906626-14-3.
• Encyclopaedia Britannica, Inc. (2008). Britannica Concise Encyclopedia. Encyclopaedia Britannica, Inc. ISBN 9781593394929.
• Andrej Mitrović (2007). Serbia's Great War, 1914-1918. Nhà in Đại học Purdue. ISBN 9781557534767.
• René Ristelhueber (1971). A History of the Balkan Peoples. Ardent Media.
• MacKenzie, David (1995). Black Hand on Trial: Salonika 1917. Eastern European Monographs. ISBN 978-0-88033-320-7.Quản lý CS1: ref trùng mặc định (liên kết)

Xem thêm

• Danh sách vua Nam Tư

Liên kết ngoài

• The Serbian Royal Family
• Royal Mausoleum Oplenac Lưu trữ 2017-11-24 tại Wayback Machine
• Royal Family Lưu trữ 2009-12-29 tại Wayback Machine