Ruy López de Segura
| Ruy López de Segura | |
|---|---|
 Ruy López chơi cờ vua với Leonardo di Bona ở trong cung điện hoàng gia Tây Ban Nha; Trong bức tranh còn có King Phillip II of Spain. (Luigi Mussini, 1883) | |
| Tên | Rodrigo López de Segura |
| Quốc gia | Tây Ban Nha |
| Sinh | c. 1530 Segura |
| Mất | c. 1580 (c. 50 tuổi) |
Rodrigo "Ruy" López de Segura (khoảng 1530 - 1580) là một kỳ thủ cờ vua người Tây Ban Nha và là một linh mục Công giáo có chuyên luận năm 1561. Libro de la invención liberal y Arte del juego del Axedrez (Sách về phát minh tự do và nghệ thuật của cờ vua) là một trong những cuốn sách đầu tiên về cờ vua hiện đại ở châu Âu. Ông đã có những đóng góp to lớn trong lý thuyết khai cuộc cờ vua, bao gồm cả trong Gambit Vua và khai cuộc Ruy López(hoặc khai cuộc Tây Ban Nha) mang tên ông.[1] López cũng là kỳ thủ mạnh nhất ở Tây Ban Nha trong khoảng 20 năm.[2]
Đời sống[sửa | sửa mã nguồn]
López là người ở Segura de León, một thị trấn ở Extremadura, Tây Ban Nha.[3] Năm 1559, khi đang sống ở Zafra, López được Giáo hoàng Pius IV gọi đến Rome để kinh doanh giáo hội. Trong thời gian ở Rome, López chơi cờ vua với người dân địa phương. Một trong những người đó là Il Puttino, hình ảnh thu nhỏ của Leonardo di Bona thời trẻ. López cũng học thuật ngữ gambit từ các kỳ thủ Ý.
Ở Ý, López gặp luận thuyết của Pedro Damiano về cờ vua, Questo libro e da imparare giocare a scachi et de li partiti, và không cho rằng có nhiều giá trị trong đó. Điều này có thể đã truyền cảm hứng cho López viết cuốn sách của riêng mình, Libro de la Invencion y Arte del juego del Axedrez, được xuất bản năm 1561.
López là kỳ thủ mạnh nhất ở Tây Ban Nha trong gần hai mươi năm; các đối thủ mạnh nhất của ông là Alfonso Ceron (của Granada) và Medrano. López và Ceron đã chơi trước Vua Phillip II của Tây Ban Nha, gây ấn tượng với ông ta đủ để López kiếm được một món lợi và một dây chuyền vàng hiển thị một quân xe. López cũng được đánh giá cao nhờ khả năng chơi cờ vua bịt mắt.
Alessandro Salvio viết rằng López lại đến Rome vào năm 1572. Tuy nhiên, có nhiều khả năng hơn là López chỉ đến Rome một lần (vào năm 1559) và niên đại của Salvio là không chính xác. [4][5]
Vào khoảng năm 1574,[6] López vẫn còn ở cung điện Tây Ban Nha khi di Bona, sau đó là Paolo Boi, đến trong chuyến công du châu Âu của họ. Các cuộc gặp mặt của họ - bao gồm cả Ceron - đôi khi được coi là giải đấu cờ vua quốc tế đầu tiên. Boi và di Bona đã đánh bại López và Ceron ở Madrid, trước sự chứng kiến của Phillip II. López một lần nữa đánh bại Ceron.[3]
Năm sinh và mất của López chỉ có thể được ước tính gần đúng; Con số 1530-1580 thường được đưa ra mà không có bằng chứng. Ông có thể sinh trước năm 1534,[4] và sống ít nhất cho đến cuộc thi năm 1574.
Di sản[sửa | sửa mã nguồn]
Đóng góp của Ruy López cho cờ vua chủ yếu là cho lý thuyết khai cuộc của nó; Peter J. Monté đã mô tả ông là "cha đẻ của lý thuyết khai cuộc".[1] Phân tích của ông về Gambit Vua vượt xa các phân tích trước đó như của Damiano.[1] Anh ấy cũng là kỳ thủ mạnh nhất Tây Ban Nha, và có thể là Ý, trong khoảng hai mươi năm.[2][7] Như Andrew Soltis viết: "Vào thời điểm đó, những kỳ thủ giỏi nhất của cờ vua hiện đại ở Ý và Iberia. López được cho là đã dễ dàng đánh bại những người Ý giỏi nhất. Anh ấy có thể xứng đáng với danh hiệu vô địch thế giới, nhưng danh hiệu đó đã không tồn tại cho đến cuối thế kỷ XIX."[7]
Danh tiếng của López bị ảnh hưởng bởi các bài viết của các người chơi sống ở Modena. Ponziani mô tả López là một người thiếu chuyên nghiệp, không có kiến thức và có chút thăng tiến trên Damiano. Tuy nhiên, H.J.R Murray lập luận rằng những lời chỉ trích của họ đối với López là không công bằng và có thể xuất phát từ lối chơi của anh ấy giống với Philidor, người từng là đối thủ lớn của họ:[2]
Sống trước khi các trường phái cờ vua chia rẽ người chơi thế kỷ 18 và đầu thế kỷ 19, López về cơ bản vẫn thuộc về trường phái cờ vua mà chúng ta quen gắn với cái tên Philidor. Trong phân tích của ông, và đặc biệt là trong các ván cờ trong cuốn sách thứ hai của ông, chúng ta có thể truy tìm nguồn gốc của lý thuyết quân tốt mà Philidor đã rút gọn thành một hệ thống hai thế kỷ sau đó.
— - H.J.R Murray
Khai cuộc mang tên Ruy Lopez[sửa | sửa mã nguồn]
| a | b | c | d | e | f | g | h | ||
| 8 |              | 8 | |||||||
| 7 | 7 | ||||||||
| 6 | 6 | ||||||||
| 5 | 5 | ||||||||
| 4 | 4 | ||||||||
| 3 | 3 | ||||||||
| 2 | 2 | ||||||||
| 1 | 1 | ||||||||
| a | b | c | d | e | f | g | h | ||
The Ruy López opening.
Những khai cuộc sau đây mang tên của López:[8]
- C20 Cờ mở: Khai cuộc López/Mcleod,1.e4 e5 2.c3
- C23 Khai cuộc tượng: gambit López, 1.e4 e5 2.Bc4 Bc5 3.Qe2 Nc6 4.c3 Nf6 5.f4
- C20 Cờ mở: López/Mcleod, gambit Lasa 1.e4 e5 2.c3 f5
- C33 KGA: Gambit tượng, phòng thủ Ruy López, 1.e4 e5 2.f4 exf4 3.Bc4 c6
- C33 KGA: Gambit tượng, phản gambit López–Gianutio, 1.e4 e5 2.f4 exf4 3.Bc4 f5
- C33 KGA: Gambit tượng, phản gambit López–Gianutio,biến Hein, 1.e4 e5 2.f4 exf4 3.Bc4 f5 4.Qe2 Qh4+ 5.Kd1 fxe4 6.Nc3 Kd8
- C60 Ván cờ Tây Ban Nha (Ruy López), 1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5
- C41 Phòng thủ Philidor: phản gambit López, 1.e4 e5 2.Nf3 d6 3.Bc4 f5
- C41 Phòng thủ Philidor: phản gambit López, biến Jaenisch 1.e4 e5 2.Nf3 d6 3.Bc4 f5 4.d4 exd4 5.Ng5 Nh6 6.Nxh7
Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]
- ^ a b c Monté 2014, tr. 145.
- ^ a b c Murray 2012, tr. 817.
- ^ a b Murray 2012, tr. 813.
- ^ a b Monté 2014, tr. 128.
- ^ Murray 2012, tr. 818.
- ^ Monté 2014, tr. 146.
- ^ a b McGrath, Soltis & López 2020, tr. xvi.
- ^ Hudson 2011.
Sách[sửa | sửa mã nguồn]
- Monté, Peter J. (2014). The Classical Era of Modern Chess. Jefferson, North Carolina: McFarland & Company, Inc., Publishers. ISBN 978-0-7864-6688-7.
- Murray, H. J. R. (2012) [1913]. A History of Chess. Skyhorse. ISBN 978-1-62087-062-4.
- McGrath, Michael J.; Soltis, Andrew; López, Ruy (2020). The Art of the Game of Chess. Catholic University of America Press. ISBN 978-0-8132-3281-2.
- Hudson, Shane (tháng 1 năm 2011). “scid.eco”.