Skadi

Skadi đi săn trên núi (1901) bởi H. L. M.

Trong thần thoại Bắc Âu, Skaði (đôi khi viết thành Skadi, Skade, hay Skathi), là một người khổng lồ và nữ thần thuộc về tài bắn cung, trượt tuyết, mùa đông, và núi. Skadi được chứng thực trong sử thi Edda bằng thơ (được biên soạn vào thế kỉ 13 từ những tư liệu dân gian sẵn có, Edda bằng văn xuôi và Heimskringla, được viết vào thế kỉ 13 do Snorri Sturluson, và do truyền miệng bởi những người hát rong).

Trong mọi nguồn tư liệu, Skadi là con gái của người khổng lồ Thjazi, và nàng đã cưới thần Njord, coi như món đền bù cho nàng sau khi các vị thần giết chết cha nàng. Trong Heimskringla, Skaði được kể rằng đã ly dị Njord và tái giá với Odin, và họ có nhiều con cháu với nhau. Trong cả truyện thơ và văn xuôi Edda, Skadi chịu trách nhiệm đặt con mãng xà nhỏ nước dãi độc lên người Loki. Skadi còn được nhắc đến như Öndurguð (tiếng Na Uy cổ "thần trượt tuyết") và Öndurdís (tiếng Na Uy cổ "công nương trượt tuyết").

Nguồn gốc tên gọi

Nguồn gốc của cái tên Skaði không rõ ràng, nhưng có thể liên quan đến dạng ban đầu của từ Scandinavia. Một số địa danh ở Bắc Âu, đặc biệt là Thụy Điển, liên quan tới Skadi. Các nhà nghiên cứu đã đưa giả thuyết về mối liên quan tiềm ẩn giữa Skadi và vị thần Ullr (người cũng rất thiện nghệ trong môn trượt tuyết và xuất hiện rất thường xuyên trong tên các địa danh ở Thụy Điển), mối quan hệ đặc thù với tên khổng lồ Loki, và rằng Scandinavia có thể liên quan đến cái tên Skaði (hàm ý "bán đảo của Skaði"), hoặc cái tên có thể liên quan đến một danh từ trong tiếng Na Uy cổ mang nghĩa "có hại". Skadi là nguồn cảm hứng cho nhiều tác phẩm hội họa.

Bằng chứng tồn tại

Skadi xuất hiện trong thơ Edda, hai cuốn văn xuôi Edda và quyển sách Heimskringla.

Thơ Edda

Njörðr, Skaði, và Freyr được mô tả trong Chuyện tương tư của Freyr (1908) bởi W. G. Collingwood.

Trong tập thơ Edda Grímnismál, Odin (được gọi là Grímnir) tiết lộ cho hoàng tử Agnarr về sự tồn tại của mười hai vùng đất. Odin nhắc đến vùng đất thứ sáu là Thrymheimr trong một khổ thơ. Trong khổ thơ đó, Odin nói rằng tên khổng lồ Thjazi đã từng sống ở đó, và giờ đến con gái Skadi của ông ta.

Trong đoạn văn xuôi mở đầu truyện thơ Lokasenna, Skadi được coi như vợ của Njord và đã tham gia bữa tiệc tại Aesir. Sau khi Loki thực hiện một trao đổi với Heimdall, Skadi đã xen vào. Cô nói với Loki rằng hắn ta là người "vui vẻ" và rằng Loki sẽ không thể cười cợt được lâu, vì các vị thần sẽ sớm trói hắn vào một tảng đá cứng. Loki đáp lại rằng, cho dù vậy đi nữa, hắn vẫn là kẻ "đầu tiên và quan trọng nhất" khi tham gia giết Thjazi. Skadi đáp trả, rằng nếu vậy, "những lời nguyền rủa" sẽ luôn luôn xuất hiện trên các vùng đất của cô. Loki đáp rằng Skadi ăn nói thân thiện hơn khi cô ở trên giường - một câu nói hắn dùng với hầu hết các nữ thần trong khổ thơ và không được chứng thực tại bất cứ đâu khác. Loki sau đó biến hình thành nữ thần Sif.

Văn xuôi Edda

Trong văn xuôi Edda, Skadi xuất hiện trong hai cuốn: Gylfaginning và Skáldskaparmál.

Gylfaginning

Nỗi nhớ biển cả của Njörd (1908) bởi W. G. Collingwood

Skadi quyến luyến những ngọn núi (1908) bởi W. G. Collingwood

Trong chương 23, người vợ của thần Njord là Skadi, con gái của tên khổng lồ Thjazi, và kèm theo đó là một câu chuyện có bao gồm cả hai người. Skadi muốn sống ở lâu đài Thrymheimr của cha mình. Tuy nhiên, Njord lại muốn sống ở gần biển. Sau đó, hai người thống nhất rằng họ sẽ dành lần lượt chín đêm ở Thrymheimr và ba đêm sau đó ở bờ biển Noátún của Njord. Tuy nhiên, khi Njord trở về biển từ miền núi, thần nói rằng:

"Sự căm ghét tôi đến từ những ngọn núi,

Tôi không ở đó lâu,

chỉ có chín đêm.

Tiếng hú của lũ chó sói

nghe khủng khiếp với tôi

sau tiếng thét của bầy thiên nga."

Skadi đáp lại:

"Tôi đã không thể ngủ

trên những chiếc giường của biển

vì tiếng rít của con chim.

Con mòng biến đó đánh thức tôi

khi bay từ biển rộng

Nó đến mỗi sáng sớm."

Nguồn gốc của những khổ thơ đó không được xác nhận trong văn xuôi Edda hay bất cứ đâu. Đoạn thơ kể rằng sau đó Skadi quay trở về với núi non và sống ở Thrymheimr, và cô thường trượt tuyết, mang theo một cánh cung và săn thú hoang. Đoạn thơ cũng nhắc rằng Skadi được miêu tả như "thần trượt tuyết" và "công nương trượt tuyết". Ở chương 24 sau đó, Njörðr "có hai người con" Freyr và Freyja. Tên mẹ của hai đứa trẻ không được viết lại ở đây.

Ở cuối chương 51, cuốn sách mô tả các vị thần bắt và trói Loki bằng ruột người con trai của hắn. Skadi được kể rằng cô đã đặt một con rắn độc lên trên Loki, vì vậy con rắn sẽ nhỏ nước dãi lên người hắn. Sigyn, vợ của Loki phải đứng cạnh, dùng một cái bát để hứng chất độc. Đến khi bát đầy, Sigyn phải đi đổ nó, độc lại nhỏ lên người Loki khiến hắn chìm trong đau đớn cùng cực, gây ra những trận động đất.

Skáldskaparmál

Skadi (1893) bởi Carl Fredrik von Saltza

Trong chương 56 của cuốn văn xuôi Edda Skáldskaparmál, Bragi kể lại với các thần Aesir về chuyện tên khổng lồ Thjazi. Sau cái chết của cha mình, Skadi đã đội mũ sắt, mặc áo giáp lưới, và mang theo "mọi loại vũ khí" đến vùng Asgard của các thần. Khi Skadi đến, các thần quyết định chuộc lỗi để bù đắp cho mất mát của cô và đưa ra bồi thường. Skadi tỏ ý muốn hòa giải, và các thần đồng ý rằng cô có thể chọn chồng trong số họ. Tuy nhiên Skadi phải chọn chồng bằng cách chỉ được nhìn vào bàn chân họ. Skadi thấy một đôi bàn chân rất đẹp và nói "Tôi chọn nó, cặp bàn chân xinh xắn này chắc chắn thuộc về thần Balder". Tuy nhiên, người có bàn chân đó lại là thần Njord.

Skadi cũng nói thêm rằng một điều kiện nữa để hòa giải là các vị thần phải làm một điều mà cô nghĩ rằng họ không thể làm nổi: khiến cô cười. Để làm điều đó, Loki đã buộc một đầu sợi dây thừng vào râu một con dê cái và đầu còn lại quanh tinh hoàn của mình. Con dê và Loki kéo qua kéo lại, cả hai hò hét ầm ĩ. Loki ngã vào lòng Skadi, và cô cười, hoàn tất hai điều kiện để các thần chuộc lỗi. Cuối cùng, để làm hài lòng Skadi, Odin lấy đôi mắt của Thjazi, đặt chúng vào bầu trời, và thế là chúng biến thành hai ngôi sao.

Heimskringla

Trong chương 8 của cuốn sách sử thi Ynglinga, có nói rằng Skadi đã từng cưới Njord. Nhưng họ chưa bao giờ chung chăn gối với nhau, và sau đó Skadi cưới Odin. Skadi và Odin "có nhiều con trai". Chỉ có một cái tên được nhắc tới: Sæmingr, một vị vua của Na Uy. Hai khổ thơ trong đó nói rằng Skadi là một người khổng lồ và là một trinh nữ tốt bụng.