Tượng đài Stalin (Budapest)
| |
|---|---|
 Tượng đài Stalin, ảnh chụp năm 1953 | |
| Vị trí | Dózsa György út, Budapest, Hungary |
| Chiều cao |
|
| Hoàn thành | 18 Tháng 12 năm 1951 |
| Phá huỷ | 23 tháng 10 năm 1956 |
Tượng đài Stalin là bức tượng của Joseph Stalin đặt tại Budapest, Hungary. Bức tượng hoàn thành vào tháng 12 năm 1951, như một "món quà dành tặng cho Joseph Stalin từ người Hungary nhân dịp sinh nhật lần thứ 70 của ông". Trong Sự kiện năm 1956 ở Hungary, đám đông phẫn nộ chống Liên Xô đã phá hủy bức tượng vào ngày 23 tháng 10 năm 1956.
Tượng đài[sửa | sửa mã nguồn]
Tượng đài được dựng ở rìa Városliget, công viên thành phố Budapest. Tượng đài cao tổng cộng 25 mét bao gồm một bức tượng bằng đồng cao tám mét, nằm trên một đế đá vôi cao bốn mét, đặt trên của một khán đài rộng 18 mét. Bức tượng khắc họa hình ảnh Stalin như một diễn giả, với tư thế đứng cao, vững chắc và đường bệ, tay phải đặt trước ngực. Các mặt của khán đài được trang trí bằng các bức phù điêu mô tả cảnh người dân Hungary chào đón nhà lãnh đạo của họ. Bức tượng là tác phẩm của nhà điêu khắc người Hungary, Sándor Mikus. Ông đã được trao giải Kossuth, (một giải thưởng cao quý nhất của nghệ sĩ Hungary).
Nguồn gốc[sửa | sửa mã nguồn]
Tượng đài Stalin được xây dựng trong thời kỳ Chủ nghĩa Hiện thực Xã hội Chủ nghĩa, đại diện cho chủ nghĩa Stalin, là công cụ để tuyên truyền tư tưởng của Đảng vào nhân dân. Tượng đài mang phong cách thẩm mỹ hiện thực, tôn vinh giai cấp vô sản làm việc chăm chỉ và khuyến khích họ sùng bái những nhân vật của Xã hội Chủ nghĩa như Vladimir Lenin, Stalin và các nhà lãnh đạo Cộng sản Đông Âu khác.
Các bức tượng Stalin mọc lên khắp nơi ở Đông Âu từ những năm 1930 đến những năm 1950.
Tượng đài không chỉ thể hiện quyền lực của Stalin, mà còn là sức mạnh của Đảng Nhân dân Lao động Hungary. Ngay đối diện tượng đài của Stalin là MÉMOSZ, trụ sở của Hiệp hội Người xây dựng. Ngôi nhà này bị lên án vì kiến trúc hiện đại, bị ảnh hưởng quá nhiều bởi kiến trúc phương Tây.
Sau khi Stalin qua đời vào năm 1953, Chủ nghĩa Hiện thực Xã hội chủ nghĩa đi vào suy thoái, mở đầu bằng những thay đổi chính trị do Nikita Khrushchev khởi xướng vào năm 1956 tại Đại hội 20 của Đảng Cộng sản Liên Xô, khi ông lên án sự sùng bái cá nhân Stalin.
Tượng đài bị phá hủy[sửa | sửa mã nguồn]
Vào ngày 23 tháng 10 năm 1956, khoảng hai trăm nghìn người Hungary đã tập trung tại Budapest để bày tỏ sự đồng cảm với những người Ba Lan vừa đạt được cải cách chính trị trong cuộc cải cách Tháng Mười Ba Lan. Người Hungary đã phát đi 16 yêu sách trên đài phát thanh, một trong số đó yêu cầu phải tháo dỡ tượng của Stalin.
Một trăm nghìn nhà cách mạng Hungary đã phá bỏ bức tượng Stalin, chỉ để lại đôi ủng của bức tượng, và trong chiếc ủng đó họ cắm một lá cờ Hungary. Biển tên bằng đồng của người thủ lĩnh, người thầy và "người bạn tốt nhất" của người Hungary đã bị tháo khỏi bệ. Trước khi bức tượng bị lật đổ, ai đó đã đặt một tấm biển trên miệng của Stalin với nội dung "NGƯỜI NGA, KHI BỎ ĐI THÌ ĐỪNG ĐỂ TÔI Ở LẠI!"[1] Những người cách mạng hô vang "Nga về nhà đi!" trong khi kéo bức tượng xuống. Các mảnh rời rạc của bức tượng bị viết nguệch ngoạc bằng ngôn từ xúc phạm.
Sándor Kopácsi, người đứng đầu sở cảnh sát Budapest, tường trình về vụ việc: "[Những người biểu tình] đặt một sợi dây thép dày quanh cổ bức tượng cao 25 mét của Stalin trong khi những người khác, mang bình oxy và đèn xì hàn cắt kim loại phá hủy phần đôi giày đồng của bức tượng.... Sau một giờ, bức tượng đã rơi khỏi bệ".
Hiện tại[sửa | sửa mã nguồn]
Địa điểm của Tượng đài Stalin trước đây hiện trở thành địa điểm đặt Tượng đài Cách mạng 1956 - bức tượng mới được hoàn thành vào năm 2006 nhân kỷ niệm 50 năm sự kiện lịch sử.
Năm 2006, Tượng đài Stalin có kích thước bằng người thật được xây dựng tại Công viên Tượng Memento của Budapest. Bức tượng chỉ có phần đôi ủng bằng đồng bị hỏng đặt trên đỉnh bệ. Đây không phải là một bản sao của bản gốc mà chỉ là một tác phẩm nghệ thuật của nhà điêu khắc Ákos Eleőd.
Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]
- Lịch sử Hungary
- Cách mạng Hungary năm 1956
- Về sùng bái cá nhân và những hậu quả của nó
- Tháng Mười Ba Lan
- Chủ nghĩa hiện thực xã hội chủ nghĩa
- Tượng đài Stalin (Praha)
- Chủ nghĩa Stalin
Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]
- ^ Åman, Anders. Architecture and Ideology in Eastern Europe During the Stalin Era. Cambridge, MA: The MIT P, 1992. 195.
Thư mục[sửa | sửa mã nguồn]
- Åman, Anders. Kiến trúc và tư tưởng ở Đông Âu Trong thời kỳ Stalin. Cambridge, MA: MIT P, 1992.
- Bown, Matthew C. Nghệ thuật Dưới thời Stalin. Oxford: Phaidon P Limited, 1991. 73-86.
- Demaitre, Ann. " Cuộc tranh luận vĩ đại về chủ nghĩa hiện thực xã hội chủ nghĩa " Tạp chí Ngôn ngữ hiện đại 50.5 (1966): 263-268.
- Sinko, Katalin. "Các nghi lễ chính trị: Nâng cao và Phá dỡ các Tượng đài." Nghệ thuật và Xã hội trong Thời đại Stalin. Ed. Peter Gyorgy và Hedvig Turai. Budapest: Corvina Bookk, 1992. 81.
- Terras, Victor. " Quan sát hiện tượng học về thẩm mỹ của chủ nghĩa hiện thực xã hội chủ nghĩa " Tạp chí Slavic và Đông Âu 22.4 (Winter, 1979), pp. 445–457.