Thali(I) iodide

Thali(I) iodide
	Cấu trúc của thali(I) iodide
Danh pháp IUPAC	Thali iodide
Tên khác	Thali iodide; Thali monoiodide; Thalơ iodide
Nhận dạng
Số CAS	7790-30-9
PubChem	62679
Ảnh Jmol-3D	ảnh
SMILES	đầy đủ I[Tl] ;
InChI	đầy đủ 1/HI.Tl/h1H;/q;+1/p-1;
ChemSpider	56430
Thuộc tính
Công thức phân tử	TlI
Khối lượng mol	331,287 g/mol
Bề ngoài	Tinh thể màu vàng
Khối lượng riêng	7,1 g/cm³
Điểm nóng chảy	441,7 °C (714,8 K; 827,1 °F)
Điểm sôi	824 °C (1.097 K; 1.515 °F)
Độ hòa tan trong nước	0,085 g/L (25 ℃)
Độ hòa tan	tan trong alcohol; tạo phức với thioure
MagSus	-82,2·10-6 cm³/mol
Các nguy hiểm
Phân loại của EU	Rất độc (T+); Nguy hiểm cho môi trường (N)
Nguy hiểm chính	độc tính cao
Chỉ dẫn R	R26/28, R33, R51/53
Chỉ dẫn S	(S1/2), S13, S28, S45, S61
Điểm bắt lửa	Không bắt lửa
Các hợp chất liên quan
Anion khác	Thali(I) fluoride; Thali(I) chloride; Thali(I) bromide
Cation khác	Galli(I) iodide; Indi(I) iodide
Hợp chất liên quan	Thủy ngân(II) iodide; Chì(II) iodide
	Trừ khi có ghi chú khác, dữ liệu được cung cấp cho các vật liệu trong trạng thái tiêu chuẩn của chúng (ở 25 °C [77 °F], 100 kPa). kiểm chứng (cái gì ?) Tham khảo hộp thông tin

Thali(I) iodide là một hợp chất vô cơ với công thức hóa học TlI. Nó là một trong số ít các iodide kim loại không tan trong nước, cùng với AgI, SnI₂, SnI₄, PbI₂ và HgI₂.

Điều chế[sửa | sửa mã nguồn]

TlI có thể được hình thành trong dung dịch nước khi cho bất cứ muối thali(I) nào hòa tan với muối iodide. Nó cũng được hình thành như là một sản phẩm phụ khi cho phenol tác dụng với thali(I) acetat.

Tính chất vật lý[sửa | sửa mã nguồn]

Ở nhiệt độ phòng, TlI có màu vàng và có cấu trúc thuộc hệ tinh thể trực thoi^[3] có thể được coi là cấu trúc NaCl bị méo mó. Hình dạng méo mó được cho là do tương tác liên kết Tl–Tl, khoảng cách Tl–Tl gần nhất là 383 pm^[4]. Ở 175 ℃, dạng màu vàng biến đổi thành dạng màu đỏ. Quá trình chuyển đổi giai đoạn này được đi kèm với khoảng hai bậc tăng cường độ dẫn điện. Cấu trúc CsI có thể ổn định đến nhiệt độ phòng bằng cách pha tạp TlI với các iodide khác như RbI, CsI, KI, AgI, TlBr và TlCl^[5]. Do đó, sự có mặt của các tạp chất có thể giúp cho sự tồn tại của các khối TlI và hình thoi ở xung quanh. Dưới áp lực cao, 160 kbar, TlI trở thành một chất dẫn điện. Các màng mỏng TlI nanomet phát triển trên các chất nền LiF, NaCl hoặc KBr thể hiện cấu trúc đá khối^[6].

Ứng dụng[sửa | sửa mã nguồn]

Thali(I) iodide được thêm vào bóng đèn hồ quang thủy ngân để cải thiện hiệu suất của chúng^[7]. Ánh sáng được tạo ra nằm chủ yếu trong vùng xanh lá cây của ánh sáng nhìn thấy được và ít bị hấp thụ bởi nước, do đó chúng được sử dụng để chiếu sáng dưới nước.^[8]

Thali(I) iodide cũng được dùng để pha tạp trong các tinh thể nháp nháy NaI hoặc CsI với hàm lượng rất nhỏ để tạo ra các thiết bị ghi đo bức xạ.

An toàn[sửa | sửa mã nguồn]

Giống như tất cả các hợp chất tali khác, tali(I) iodide là chất rất độc.

Hợp chất khác[sửa | sửa mã nguồn]

TlI còn tạo một số hợp chất với CS(NH₂)₂, như TlI·6CS(NH₂)₂ là tinh thể không màu, nóng chảy ở 187–190 °C (369–374 °F; 460–463 K).^[9]

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Haynes, p. 4.94
^ Haynes, p. 4.136
^ Lowndes, R. P.; Perry, C. H. (1973). “Molecular structure and anharmonicity in thallium iodide”. The Journal of Chemical Physics. 58: 271. doi:10.1063/1.1678917.
^ Mudring, Anja-Verena (2007). “Thallium Halides – New Aspects of the Stereochemical Activity of Electron Lone Pairs of Heavier Main-Group Elements”. European Journal of Inorganic Chemistry. 2007 (6): 882–890. doi:10.1002/ejic.200600975.
^ Sultana, Saima; Rafiuddin (2009). “Electrical conductivity in TlI–TiO₂ composite solid electrolyte”. Physica B: Condensed Matter. 404: 36. doi:10.1016/j.physb.2008.10.002.
^ Schulz, L. G. (1951). “Polymorphism of cesium and thallium halides”. Acta Crystallographica. 4 (6): 487. doi:10.1107/S0365110X51001641.
^ Reiling, Gilbert H. (1964). “Characteristics of Mercury Vapor–Metallic Iodide Arc Lamps”. Journal of the Optical Society of America. 54 (4): 532. doi:10.1364/JOSA.54.000532.
^ Underwater Journal and information bulletin, IPC Science and Technology Press, (1973), tr. 245.
^ Journal of inorganic and general chemistry (bằng tiếng Đức). 347. Johann Ambrosius Barth. 1966. tr. 160–166.

HI																	He
LiI	BeI₂											BI₃	CI₄	NI₃	I₂O₄, I₂O₅, I₄O₉	IF, IF₃, IF₅, IF₇	Ne
NaI	MgI₂											AlI₃	SiI₄	PI₃, P₂I₄	S	ICl, ICl₃	Ar
KI	CaI₂	ScI₃	TiI₂, TiI₃, TiI₄	VI₂, VI₃, VOI₂	CrI₂, CrI₃, CrI₄	MnI₂	FeI₂, FeI₃	CoI₂	NiI₂	CuI, CuI₂	ZnI₂	GaI, GaI₂, GaI₃	GeI₂, GeI₄	AsI₃	Se	IBr	Kr
RbI	SrI₂	YI₃	ZrI₂, ZrI₄	NbI₂, NbI₃, NbI₄, NbI₅	MoI₂, MoI₃, MoI₄	TcI₃, TcI₄	RuI₂, RuI₃	RhI₃	PdI₂	AgI	CdI₂	InI₃	SnI₂, SnI₄	SbI₃	TeI₄	I	Xe
CsI	BaI₂		HfI₄	TaI₃, TaI₄, TaI₅	WI₂, WI₃, WI₄	ReI, ReI₂, ReI₃, ReI₄	OsI, OsI₂, OsI₃	IrI, IrI₂, IrI₃	PtI₂, PtI₃, PtI₄	AuI,AuI₃	Hg₂I₂, HgI₂	TlI, TlI₃	PbI₂, PbI₄	BiI₂, BiI₃	PoI₂. PoI₄	AtI	Rn
Fr	Ra		Rf	Db	Sg	Bh	Hs	Mt	Ds	Rg	Cn	Nh	Fl	Mc	Lv	Ts	Og
		↓
		LaI₂, LaI₃	CeI₂, CeI₃	PrI₂, PrI₃	NdI₂, NdI₃	PmI₃	SmI₂, SmI₃	EuI₂, EuI₃	GdI₂, GdI₃	TbI₃	DyI₂, DyI₃	HoI₃	ErI₃	TmI₂, TmI₃	YbI₂, YbI₃	LuI₃
		Ac	ThI₂, ThI₃, ThI₄	PaI₃, PaI₄, PaI₅	UI₃, UI₄, UI₅	NpI₃	PuI₃	AmI₂, AmI₃	CmI₂, CmI₃	BkI₃	CfI₂, CfI₃	EsI₃	Fm	Md	No	Lr

[r1-1] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Haynes, p. 4.94

[2] Haynes, p. 4.136

[low-3] Lowndes, R. P.; Perry, C. H. (1973). “Molecular structure and anharmonicity in thallium iodide”. The Journal of Chemical Physics. 58: 271. doi:10.1063/1.1678917.

[4] Mudring, Anja-Verena (2007). “Thallium Halides – New Aspects of the Stereochemical Activity of Electron Lone Pairs of Heavier Main-Group Elements”. European Journal of Inorganic Chemistry. 2007 (6): 882–890. doi:10.1002/ejic.200600975.

[5] Sultana, Saima; Rafiuddin (2009). “Electrical conductivity in TlI–TiO₂ composite solid electrolyte”. Physica B: Condensed Matter. 404: 36. doi:10.1016/j.physb.2008.10.002.

[str-6] Schulz, L. G. (1951). “Polymorphism of cesium and thallium halides”. Acta Crystallographica. 4 (6): 487. doi:10.1107/S0365110X51001641.

[7] Reiling, Gilbert H. (1964). “Characteristics of Mercury Vapor–Metallic Iodide Arc Lamps”. Journal of the Optical Society of America. 54 (4): 532. doi:10.1364/JOSA.54.000532.

[8] Underwater Journal and information bulletin, IPC Science and Technology Press, (1973), tr. 245.

[9] Journal of inorganic and general chemistry (bằng tiếng Đức). 347. Johann Ambrosius Barth. 1966. tr. 160–166.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

x t s Hợp chất thali
Thali(I)	Tl₂CO₃ TlN₃ Tl₂O TlOH TlF Tl₂S Tl₂SO₄ TlCl TlBr Tl₂Te TlI TlI₃ TBCCO TlC₅H₅ TlC₂H₃O₂ Tl₂C₃H₂O₄
Thali(III)	TlH₃ Tl(NO₃)₃ Tl₂O₃ Tl(OH)₃ TlF₃