Bước tới nội dung

Tiếng Sambalpur

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Tiếng Sambalpur
Sử dụng tạiẤn Độ
Khu vựcTây Odisha
Tổng số người nói2,63 triệu
Phân loạiẤn-Âu
Hệ chữ viếtchữ Odia[1][2][3]
Mã ngôn ngữ
ISO 639-3spv
Glottologsamb1325[4]

Tiếng Sambalpur là một ngôn ngữ Ấn-Arya được nói ở mạn tây Odisha, Ấn Độ. Nó được biết đến với tên gọi khác là tiếng Odia Tây và tiếng Kosali (với các phương ngữ Kosli, Koshal và Koshali), một thuật ngữ phổ biến gần đây nhưng gây tranh cãi, dựa trên mối liên hệ với tiếng Kosala cổ, có lãnh thổ rộng lớn cũng bao gồm cả Vùng Sambalpur và Chhatisgarh ngày nay.[5][6]

Người nói thường cảm thụ nó như một ngôn ngữ riêng biệt, trong khi những người ngoài đã xem nó như một phương ngữ của tiếng Odia[7] và tiếng Odia chuẩn cũng được sử dụng bởi những người nói tiếng Sambalpur để giao tiếp chính thức kể từ khi chính quyền Odisha áp đặt nó lên người dân.[8] Một cuộc khảo sát năm 2006 về các phương ngữ được nói ở bốn ngôi làng đã phát hiện ra rằng chúng chia sẻ ba phần tư vốn từ vựng cơ bản với tiếng Odia chuẩn.[9]

Tiếng Sambalpur được nói ở các huyện sau của Orissa: Sambalpur (với thành phố Sambalpur, trung tâm văn hóa và thương mại chính của khu vực), Deogarh, Sundargarh, Jharsuguda, Bargarh, Subarnapur, Balangir, Nuapada, Kalahandi, Boudh. Người nói tiếng Sambalpur cũng được tìm thấy ở các khu vực của Chhattisgarh và Jharkhand lân cận.[10]

Chữ viết

[sửa | sửa mã nguồn]

Chữ Devanagari có lẽ từng được sử dụng sau sự sụp đổ của triều đại Đông Ganga Kalinga, tức là thế kỷ 13, nhưng từ đầu thế kỷ 20, chữ Odia đã được tạo ra và hiện tại nó là chữ viết được sử dụng phổ biến nhất trong các tài liệu xóa mù chữ.[11]

Phong trào ngôn ngữ

[sửa | sửa mã nguồn]

Đã có một phong trào vận động ngôn ngữ để công nhận ngôn ngữ. Mục tiêu chính của nó là đưa ngôn ngữ này vào Danh mục thứ 8 của hiến pháp Ấn Độ.[12][13]

Xem thêm

[sửa | sửa mã nguồn]

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]
  1. ^ Bulletin of the Anthropological Survey of India. Director, Anthropological Survey of India, Indian Museum. 1979.
  2. ^ Chitrasen Pasayat (1998). Tribe, Caste, and Folk Culture. Rawat Publications.
  3. ^ Subodh Kapoor (2002). The Indian Encyclopaedia: La Behmen-Maheya. Cosmo Publications. tr. 4240–. ISBN 978-81-7755-271-3.
  4. ^ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Sambalpuri”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
  5. ^ Dash 1990, tr. 4–5.
  6. ^ G. Sahu 2001, tr. 7–8.
  7. ^ G.K. Sahu 2002, tr. 1–2.
  8. ^ Patel (n.d.) cited in Mathai & Kelsall (2013, tr. 3)
  9. ^ Mathai & Kelsall 2013, tr. 4–6. The precise figures are 75 – 76%. This was based on comparisons of 210-item wordlists.
  10. ^ G. Sahu 2001; see also Dash 1990
  11. ^ Mathai & Kelsall 2013, tr. 3.
  12. ^ Plea to include Kosli in 8th Schedule of Constitution
  13. ^ “Memorandum for Inclusion of Kosli Language in the 8th Schedule of the Indian Constitution”. Bản gốc lưu trữ ngày 3 tháng 4 năm 2012. Truy cập ngày 14 tháng 12 năm 2019.

Tài liệu

[sửa | sửa mã nguồn]
  • Dash, Ashok Kumar (1990). Evolution of Sambalpuri language and its morphology (Thesis). Sambalpur University.
  • Mathai, Eldose K.; Kelsall, Juliana (2013). Sambalpuri of Orissa, India: A Brief Sociolinguistic Survey (Report). SIL Electronic Survey Reports.
  • Patel, Kunjaban (n.d.). A Sambalpuri phonetic reader (Thesis). Sambalpur University.
  • Sahu, Gobardhan (2001). Generative phonology of Sambalpuri: a study (revised) (PhD). Sambalpur University.
  • Sahu, Gopal Krishna (2002). A derivational morphology of Sambalpuri (Thesis). Sambalpur University.

Liên kết ngoài và đọc thêm

[sửa | sửa mã nguồn]
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Tiếng_Sambalpur&oldid=70570996”