Trần Tiến (diễn viên)
| Nghệ sĩ Nhân dân | |
 | |
| Thông tin cá nhân | |
|---|---|
| Sinh | 5 tháng 4, 1937 Hà Nội, Liên bang Đông Dương |
| Mất | 22 tháng 1, 2023 (85 tuổi) Hà Nội |
| Giới tính | nam |
| Quốc tịch |  Việt Nam |
| Nghề nghiệp | Diễn viên |
| Hôn nhân | Lê Mai (trước 1970) |
| Con cái | |
| Sự nghiệp sân khấu | |
| Năm hoạt động | 1962 - 2012 |
| Trường phái | Chèo • Kịch nói |
| Vai diễn | tiên Đế Thích trong Hồn Trương Ba da hàng thịt |
Trần Tiến (5 tháng 4 năm 1937 - 22 tháng 1 năm 2023) là nghệ sĩ kịch nói nổi tiếng Việt Nam, ông được biết đến qua vai Đế Thích trong Hồn Trương Ba da hàng thịt và Đại Cát trong vở Quẫn. Ông là bố của Nghệ sĩ Ưu tú (NSƯT) Lê Vân, Lê Vi và Nghệ sĩ Nhân dân Lê Khanh (NSND Lê Khanh)
Ông qua đời vào chiều ngày 22 tháng 1 năm 2023 tại nhà riêng, hưởng thọ 86 tuổi.[1]
Tiểu sử[sửa | sửa mã nguồn]
NSND Trần Tiến sinh ngày 5 tháng 4 năm 1937 tại Hà Nội, trong gia đình có ba anh em, từng theo học tại trường Trung học cơ sở Trưng Vương[2] và trường Bưởi. Ông có anh trai là NSƯT Trần Văn Nghĩa từng là Giám đốc Nhà hát múa rối Trung ương.
Sự nghiệp[sửa | sửa mã nguồn]
Trần Tiến bắt đầu hoạt động nghệ thuật từ 1954, khởi đầu với Chèo với một số vai diễn hề gậy, hề chèo ấn tượng. NSND Thế Lữ và NSND Đào Mộng Long đã phát hiện năng khiếu trời phú của Trần Tiến, nên đã khuyến khích ông đến với kịch nói và sau này là điện ảnh.[3]
Năm 1961, ông học khóa diễn viên Trường Nghệ thuật Sân khấu cùng Thế Anh, Ngọc Hiền, Cao Khương, Đoàn Dũng, Trọng Khôi, Thanh Tú, Mỹ Dung...
Năm 1993, ông được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân.
Năm 1997, NSND Trần Tiến được Nhà nước tặng Huân chương lao động hạng Nhất.[4]
Trần Tiến là diễn viên của Nhà hát kịch Trung ương đến năm 2012 thì nghỉ hưu.[5]
Đời tư[sửa | sửa mã nguồn]
NSND Trần Tiến sinh năm 1937 tại Hà Nội, ông là em trai của NSƯT Trần Văn Nghĩa, nguyên Giám đốc Nhà hát Múa rối Trung ương.[4] Ông sau đó đã kết hôn với NSƯT Lê Mai khi họ cùng công tác ở Đoàn Kịch nói Trung ương,[4][6] họ có với nhau 3 người con gái đều là các nghệ sĩ nổi tiếng. Năm 1970 hai người ly hôn, nhưng vì hoàn cảnh sống khó khăn nên họ vẫn sống chung nhà cho đến khi con gái lớn là Lê Vân kết hôn.[6]
Sau khi Lê Vân phát hành cuốn tự truyện Lê Vân, yêu và sống, cuộc sống của Trần Tiến có sự đảo lộn, trong cuốn sách Lê Vân miêu tả ông là một người bố không tốt khiến ông rất buồn bực. Lê Vân công khai xin lỗi ông qua báo chí, mối quan hệ gia đình cũng dần bình thường trở lại.[7]
Ông hiện an hưởng tuổi già với một người phụ nữ tên Hạnh, bà rất được Lê Khanh kính phục.
Vào chiều ngày 22 tháng 1 năm 2023 (mùng 1 Tết Nguyên Đán năm Quý Mão), ông qua đời tại nhà riêng, hưởng thọ 86 tuổi.[8][4] Trong 5 năm trước khi qua đời, ông đã mắc bệnh giãn phế nang và phải sống chung bình oxy trong suốt quãng thời gian đó.[9]
Tác phẩm[sửa | sửa mã nguồn]
Kịch[sửa | sửa mã nguồn]
Quẫn - vai Đại Cát
Hồn Trương Ba, da hàng thịt - vai Đế Thích
Chuông đồng hồ điện Kremli - vai Hoài Nghi
Kén rể - vai cố vấn ái tình
Lửa hậu phương - vai Đức
Nguyễn Trãi ở Đông quan - vai Nguyễn Trãi
Đứng gác dưới ánh đèn nê ông - vai cao bồi
Người cha thô bạo - vai Người cha
Phim[sửa | sửa mã nguồn]
| Năm | Tựa đề | Vai diễn | Đạo diễn | Định dạng | Ghi chú |
|---|---|---|---|---|---|
| 1966 | Nguyễn Văn Trỗi | Chủ sự Tổng nha cảnh sát | Bùi Đình Hạc - Lý Thái Bảo | Điện ảnh | |
| 1979 | Tự thú trước bình minh | Mạnh Viên | Phạm Kỳ Nam | ||
| 1987 | Thằng Bờm | Thầy đồ | Lê Đức Tiến | ||
| 1995 | Đất nước đứng lên | Drăng-hă Drăng-hơm | Hồ Thái -
Đặng Việt Bảo |
||
| 1997 | 5 ngày làm Thượng Đế | Thượng đế | Điện ảnh truyền hình | Dv: Trần Tiến, Trần Đức, Võ Hoài Nam, Diệp Bích, Kim Xuyến, Văn Hiệp, Công Lý, Đức Khuê... | |
| 1998 | Chuyện làng Nhô | Đặng Lưu Việt Bảo | Phim ngắn tập | ||
| Dòng trong dòng đục | Nguyễn Thế Hồng | ||||
| 1999 | Lên giời | Phạm Thanh Phong | Điện ảnh truyền hình | ||
| Những người săn lùng cái đẹp | Nguyễn Khải Hưng | ||||
| 2000 | Dạy chồng | Đỗ Minh Tuấn | |||
| Những người con hiếu thảo | Trần Phương | ||||
| 2001 | Đổi chỗ | Phạm Gia Phương | |||
| Chiều tàn thu muộn | Phạm Thanh Phong - Vũ Trường Khoa | Phim ngắn tập | |||
| 2002 | Hà Nội 12 ngày đêm | Nhà văn Phan | Bùi Đình Hạc | Điện ảnh | |
| 2004 | Cô gái đến từ Băng cốc | Mai Hồng Phong | Cảnh sát hình sự | ||
| 2006 | Đèn vàng | Bố của Thư | Mai Hồng Phong | Phim ngắn tập | |
| 2010 | Bi, đừng sợ! | Ông nội Bi | Phan Đăng Di | Điện ảnh |
Giải thưởng[sửa | sửa mã nguồn]
- Năm 1997 - Huân chương Lao động hạng Nhất
Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]
- ^ Vi Anh (23 tháng 1 năm 2023). “NSND Trần Tiến - bố NSND Lê Khanh qua đời”. Dân Trí.
- ^ “Chủ tịch Quốc hội dự Lễ kỷ niệm 100 năm thành lập và trao Huân chương Độc lập hạng Nhất cho trường THCS Trưng Vương (Hà Nội)”. quochoi.vn. Truy cập ngày 11 tháng 4 năm 2022.
- ^ cand.com.vn. “Vẫn vậy, Trần Tiến thuở nào…”. Báo Công an Nhân dân điện tử. Truy cập ngày 11 tháng 4 năm 2022.
- ^ a b c d Hà Chi (23 tháng 1 năm 2023). “NSND Trần Tiến - cây đại thụ của sân khấu kịch Việt Nam đã qua đời”. Báo Nhân Dân. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2023.
- ^ “NSND Trần Tiến: "Điều quan trọng nhất là phải dám dấn thân cho nghệ thuật"”. https://songtre.com.vn/ (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 11 tháng 4 năm 2022. Liên kết ngoài trong
|website=(trợ giúp) - ^ a b “NSƯT Lê Mai kể về cuộc ly hôn lạ lùng với NSND Trần Tiến”. VietNamNet. 20 tháng 10 năm 2015. Truy cập ngày 11 tháng 4 năm 2022.
- ^ “NSND Trần Tiến đớn đau vì tự truyện Lê Vân”. Báo điện tử VnExpress. Truy cập ngày 11 tháng 4 năm 2022.
- ^ Đỗ Quyên (23 tháng 1 năm 2023). “Thông tin lễ tang NSND Trần Tiến”. Báo Tiền Phong. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2023.
- ^ Hà Thu (23 tháng 1 năm 2023). “Nghệ sĩ sân khấu Trần Tiến qua đời”. VnExpress. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2023.