Vương Pháp Tuệ

Vương Pháp Tuệ 王法慧
	Hiếu Vũ Định hoàng hậu
Thụy hiệu	Định
Hoàng hậu Đông Tấn
	Nhiệm kỳ; 375—380
Hoàng đế	Tấn Hiếu Vũ Đế
Tiền nhiệm	Dữu Đạo Liên
Kế nhiệm	Vương Thần Ái
Thông tin cá nhân
Sinh
Ngày sinh	360
Nơi sinh	Thái Nguyên
Mất
Thụy hiệu	Định
Ngày mất	380
An nghỉ	Lăng Long Bình
Giới tính	nữ
Gia quyến
Thân phụ	Vương Uẩn
Anh chị em	Vương Cung
Phối ngẫu	Tấn Hiếu Vũ Đế
Gia tộc	Thái Nguyên Vương thị
Quốc tịch	nhà Tấn
	[sửa trên Wikidata]x • t • s

Vương Pháp Tuệ^[1] (tiếng Trung: 王法慧, 360 - 380), nguyên quán ở huyện Tấn Dương, quận Thái Nguyên, là hoàng hậu dưới thời Tấn Hiếu Vũ Đế, là cháu gái của Ai Tĩnh Hoàng hậu Vương Mục Chi.

Cha của Vương Pháp Tuệ là Vương Uẩn,^[2]^[3]^[4]^[5] làm quan dưới thời Đông Tấn với các chức vụ: Thượng thư tả phó xạ,^[6] Tán kỵ thường thị, Hội Kê nội sử. Sau khi bà được lập làm Hoàng hậu, cha của bà được truy tặng làm Tả Quang Lộc đại phu, mẹ Lưu thị được phong làm Bình Hương quân, huynh trưởng Vương Cung làm Tiền tướng quân, Duyện, Thanh hai châu thứ sử, được tể tướng Tạ An xem trọng.

Năm 375, bà được Hiếu Vũ Đế Tư Mã Diệu lập làm hoàng hậu. Vương Pháp Tuệ thích uống rượu, thô lỗ, cử chỉ không đoan chính. Hiếu Vũ Đế cho gọi Vương Uẩn đến Đông Đường, nhắc tới lỗi của Vương Pháp Tuệ. Vương Uẩn bèn xin từ quan tạ lỗi. Vương Pháp Tuệ vì thế mới thay đổi tốt hơn.

Năm 380, Vương Pháp Tuệ mắc bệnh qua đời. Táng với Long Bình Lăng, thụy "Hiếu Vũ Định Hoàng hậu".

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

^ Tấn thư, quyển tam thập nhị, liệt truyện đệ nhị, Hậu phi (hạ): "Hiếu Vũ Định Vương Hoàng hậu, húy Pháp Tuệ, Ai Tĩnh Hoàng hậu chi chất dã. Phụ Uẩn, kiến "Ngoại thích truyện". Sơ, đế tương nạp hậu, phóng vu công khanh. Vu thì Uẩn tử Cung dĩ nhược quan kiến bộc xạ Tạ An, An thâm kính trọng chi. Kỷ nhi vị nhân viết: "Tích mao gia sỉ vu Ngụy triều, Dương Tuấn kỷ khuynh Tấn thất. Nhược đế nạp hậu, hữu phụ giả, duy vọng như Vương Uẩn nãi khả." Ký nhi phóng Uẩn nữ, dung đức thục lệnh, nãi cử dĩ ứng tuyển. Trữ Khang tam niên, Trung quân tướng quân Hoàn Trùng đẳng tấu viết: "Thần văn thiên địa chi đạo, cái tương tư nhi hóa thành: Đế hậu chi đức, tất tương hiệp nhi chính long. Nhiên hậu phẩm vật lưu hình, di luân du tự, linh căn trường cố, bản chi bách thế. Thiên nhân đồng trí, mạc bất do thử. Thi dĩ đồ sơn tác lệ, nhi hạ tộc dĩ hi. Nhâm tự phối chu, nhi cơ tộ dĩ xương. Kim trường thu tương kiến, nghi thì giản trạch. Phục văn thí thủ Tấn Lăng Thái thú Vương Uẩn nữ, thiên tính nhu thuận, tứ nghiệp duẫn bị. Thả thịnh đức chi trụ, mỹ thiện tiên tích. Thần đẳng tham nghị, khả dĩ phối đức kiền nguyên, cung thừa tông miếu, huy âm lục cung, mẫu nghi thiên hạ." Vu thị đế thủy nạp yên, phong Uẩn thê Lưu thị vi Nhạc Bình Hương Quân. Hậu tính thị tửu kiêu đố, đế thâm hoạn chi. Nãi triệu Uẩn vu Đông đường, cụ thuyết Hậu quá trạng, lệnh gia huấn giới. Uẩn miễn quan tạ yên. Hậu vu thị thiểu tự cải sức. Thái Nguyên ngũ niên băng, niên nhị thập nhất, táng Long Bình Lăng."
^ Tấn thư, Quyển cửu thập tam, Liệt truyện đệ lục thập tam, Ngoại thích, Vương Uẩn truyện: "Vương Uẩn, tự Thúc Nhân, Hiếu Vũ Định Hoàng hậu phụ, Tư đồ tả trường sử Mông chi tử dã. Khởi gia tá trứ tác lang, luy thiên Thượng thư lại bộ lang. Tính bình hòa, bất ức hàn tố, mỗi nhất quan khuyết, cầu giả thập bối, Uẩn vô sở thị phi. Thì Giản Văn Đế vi Hội Kê Vương, phụ chính, Uẩn triếp liên trạng bạch chi, viết: "Mỗ nhân hữu địa, mỗ nhân hữu tài." Vụ tồn tiến đạt, các tùy kỳ phương, cố bất đắc giả vô oán yên. Bổ Ngô Hưng thái thú, thâm hữu đức chính. Chúc quận hoang nhân cơ, triếp khai thương thiêm tuất. Chủ bộ chấp gián, thỉnh tiên liệt biểu thượng đãi báo, Uẩn viết: "Kim bách tính ngao nhiên, lộ hữu cơ cạn, nhược biểu thượng tu báo, hà dĩ cứu tương tử chi mệnh hồ! Chuyên triếp chi khiên, tội tại Thái thú, thả hành nhân nghĩa chi bại, vô sở hận dã." Vu thị đại chấn thải chi, lại Uẩn toàn giả thập thất bát yên. Triều đình dĩ vi khoa miễn Uẩn quan, sĩ thứ nghệ khuyết tụng chi, chiếu đặc tả hàng Tấn Lăng thái thú. Phục hữu huệ hóa, bách tính ca chi."
^ Tấn thư, Quyển cửu thập tam, Liệt truyện đệ lục thập tam, Ngoại thích, Vương Uẩn truyện: "Định Hậu lập, dĩ Hậu phụ, thiên Quang Lộc đại phu, lĩnh ngũ binh thượng thư, bản châu đại trung chính, phong Kiến Xương Huyền Hầu. Uẩn dĩ ân trạch tứ tước, phi tam đại lệnh điển, cố từ bất thụ. Triều đình đôn khuyến, chung bất khẳng bái, nãi thụ Đô đốc kinh khẩu chư quân sự, Tả tướng quân, Từ Châu thứ sử, Giả tiết, phục cố nhượng. Tạ An vị Uẩn viết: "Khanh cư Hậu phụ chi trọng, bất ứng vọng tự phỉ bạc, dĩ khuy thì ngộ, nghi y trử công cố sự, đãn lệnh tại quý quyền vu sự bất sự nhĩ. KHả tạm lâm thử nhâm, dĩ thư quốc nhân chi trọng." Vu thị nãi thụ mệnh, trấn vu kinh khẩu. Khoảnh chi, chinh bái Thượng thư tả phó xạ, tương quân như cố, thiên Đan Dương duẫn, tức bản quân hào gia tán kỵ thường thị. Uẩn dĩ nhân thích, bất dục tại nội, khổ cầu ngoại xuất, phục dĩ vi Đô đốc Chiết Giang Đông Ngũ quận, Trấn quân tướng quân, Hội Kê nội sử, thường thị như cố."
^ Tấn thư, Quyển cửu thập tam, Liệt truyện đệ lục thập tam, Ngoại thích, Vương Uẩn truyện: "Uẩn tố thị tửu, mạt niên vưu thậm. Cập tại Hội Kê, lược thiểu tỉnh nhật, nhiên do dĩ hòa giản vi bách tính sở duyệt. Thì Vương Duyệt lai bái mộ, Uẩn tử Cung vãng tỉnh chi, tố tương thiện, toại lưu thập dư nhật phương hoàn. Uẩn vấn kỳ cố, Cung viết: "Dữ A Thái ngữ, thiền liên bất đắc quy." Uẩn viết: "Khủng A Thái phi nhĩ chi hữu." A Thái, Duyệt tiểu tự dã. Hậu cánh quai sơ hảo, thì dĩ vi tri nhân. Thái Nguyên cửu niên tốt, niên ngũ thập ngũ, truy tặng Tả Quang Lộc đại phu, Khai phủ nghi đồng tam ti."
^ Tấn thư, Quyển cửu thập tam, Liệt truyện đệ lục thập tam, Ngoại thích, Vương Uẩn truyện: "Trường tử Hoa, tảo tốt. Thứ Cung, tại Liệt truyện. Cung đệ Sảng, tự Quý Minh, cường chính hữu chí lực, lịch cấp sự Hoàng môn thị lang, thị trung. Hiếu Vũ Đế băng, Vương Quốc Bảo dạ dục khai môn nhập vi di chiếu, Sảng cự chi, viết: "Đại hành yến giá, Hoàng thái tử vị chí, cảm nhập giả trảm!" Nãi chỉ. Sảng thường dữ Hội Kê Vương đạo tử ẩm, đạo tử túy hô Sảng vi tiểu tử, Sảng viết: "Vong tổ trường sử dữ Giản Văn Hoàng Đế vi bố y chi giao. Vong cô, vong tỷ kháng lệ nhị cung, hà tiểu tử chi hữu!" Cập Quốc Bảo chấp quyền, miễn Sảng quan. Hậu huynh Cung tái khởi sự, tịnh dĩ Sảng vi Trữ Sóc Tướng quân, tham dự quân sự. Cung bại, bị tru."
^ Tấn thư, Quyển cửu thập tam, Liệt truyện đệ lục thập tam, Ngoại thích, Vương Uẩn truyện: "Khoảnh chi, chinh bái Thượng thư tả phó xạ, tương quân như cố, thiên Đan Dương duẫn, tức bản quân hào gia tán kỵ thường thị."

Bài viết nhân vật hoàng gia trong lịch sử Trung Quốc này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.

[1] Tấn thư, quyển tam thập nhị, liệt truyện đệ nhị, Hậu phi (hạ): "Hiếu Vũ Định Vương Hoàng hậu, húy Pháp Tuệ, Ai Tĩnh Hoàng hậu chi chất dã. Phụ Uẩn, kiến "Ngoại thích truyện". Sơ, đế tương nạp hậu, phóng vu công khanh. Vu thì Uẩn tử Cung dĩ nhược quan kiến bộc xạ Tạ An, An thâm kính trọng chi. Kỷ nhi vị nhân viết: "Tích mao gia sỉ vu Ngụy triều, Dương Tuấn kỷ khuynh Tấn thất. Nhược đế nạp hậu, hữu phụ giả, duy vọng như Vương Uẩn nãi khả." Ký nhi phóng Uẩn nữ, dung đức thục lệnh, nãi cử dĩ ứng tuyển. Trữ Khang tam niên, Trung quân tướng quân Hoàn Trùng đẳng tấu viết: "Thần văn thiên địa chi đạo, cái tương tư nhi hóa thành: Đế hậu chi đức, tất tương hiệp nhi chính long. Nhiên hậu phẩm vật lưu hình, di luân du tự, linh căn trường cố, bản chi bách thế. Thiên nhân đồng trí, mạc bất do thử. Thi dĩ đồ sơn tác lệ, nhi hạ tộc dĩ hi. Nhâm tự phối chu, nhi cơ tộ dĩ xương. Kim trường thu tương kiến, nghi thì giản trạch. Phục văn thí thủ Tấn Lăng Thái thú Vương Uẩn nữ, thiên tính nhu thuận, tứ nghiệp duẫn bị. Thả thịnh đức chi trụ, mỹ thiện tiên tích. Thần đẳng tham nghị, khả dĩ phối đức kiền nguyên, cung thừa tông miếu, huy âm lục cung, mẫu nghi thiên hạ." Vu thị đế thủy nạp yên, phong Uẩn thê Lưu thị vi Nhạc Bình Hương Quân. Hậu tính thị tửu kiêu đố, đế thâm hoạn chi. Nãi triệu Uẩn vu Đông đường, cụ thuyết Hậu quá trạng, lệnh gia huấn giới. Uẩn miễn quan tạ yên. Hậu vu thị thiểu tự cải sức. Thái Nguyên ngũ niên băng, niên nhị thập nhất, táng Long Bình Lăng."

[2] Tấn thư, Quyển cửu thập tam, Liệt truyện đệ lục thập tam, Ngoại thích, Vương Uẩn truyện: "Vương Uẩn, tự Thúc Nhân, Hiếu Vũ Định Hoàng hậu phụ, Tư đồ tả trường sử Mông chi tử dã. Khởi gia tá trứ tác lang, luy thiên Thượng thư lại bộ lang. Tính bình hòa, bất ức hàn tố, mỗi nhất quan khuyết, cầu giả thập bối, Uẩn vô sở thị phi. Thì Giản Văn Đế vi Hội Kê Vương, phụ chính, Uẩn triếp liên trạng bạch chi, viết: "Mỗ nhân hữu địa, mỗ nhân hữu tài." Vụ tồn tiến đạt, các tùy kỳ phương, cố bất đắc giả vô oán yên. Bổ Ngô Hưng thái thú, thâm hữu đức chính. Chúc quận hoang nhân cơ, triếp khai thương thiêm tuất. Chủ bộ chấp gián, thỉnh tiên liệt biểu thượng đãi báo, Uẩn viết: "Kim bách tính ngao nhiên, lộ hữu cơ cạn, nhược biểu thượng tu báo, hà dĩ cứu tương tử chi mệnh hồ! Chuyên triếp chi khiên, tội tại Thái thú, thả hành nhân nghĩa chi bại, vô sở hận dã." Vu thị đại chấn thải chi, lại Uẩn toàn giả thập thất bát yên. Triều đình dĩ vi khoa miễn Uẩn quan, sĩ thứ nghệ khuyết tụng chi, chiếu đặc tả hàng Tấn Lăng thái thú. Phục hữu huệ hóa, bách tính ca chi."

[3] Tấn thư, Quyển cửu thập tam, Liệt truyện đệ lục thập tam, Ngoại thích, Vương Uẩn truyện: "Định Hậu lập, dĩ Hậu phụ, thiên Quang Lộc đại phu, lĩnh ngũ binh thượng thư, bản châu đại trung chính, phong Kiến Xương Huyền Hầu. Uẩn dĩ ân trạch tứ tước, phi tam đại lệnh điển, cố từ bất thụ. Triều đình đôn khuyến, chung bất khẳng bái, nãi thụ Đô đốc kinh khẩu chư quân sự, Tả tướng quân, Từ Châu thứ sử, Giả tiết, phục cố nhượng. Tạ An vị Uẩn viết: "Khanh cư Hậu phụ chi trọng, bất ứng vọng tự phỉ bạc, dĩ khuy thì ngộ, nghi y trử công cố sự, đãn lệnh tại quý quyền vu sự bất sự nhĩ. KHả tạm lâm thử nhâm, dĩ thư quốc nhân chi trọng." Vu thị nãi thụ mệnh, trấn vu kinh khẩu. Khoảnh chi, chinh bái Thượng thư tả phó xạ, tương quân như cố, thiên Đan Dương duẫn, tức bản quân hào gia tán kỵ thường thị. Uẩn dĩ nhân thích, bất dục tại nội, khổ cầu ngoại xuất, phục dĩ vi Đô đốc Chiết Giang Đông Ngũ quận, Trấn quân tướng quân, Hội Kê nội sử, thường thị như cố."

[4] Tấn thư, Quyển cửu thập tam, Liệt truyện đệ lục thập tam, Ngoại thích, Vương Uẩn truyện: "Uẩn tố thị tửu, mạt niên vưu thậm. Cập tại Hội Kê, lược thiểu tỉnh nhật, nhiên do dĩ hòa giản vi bách tính sở duyệt. Thì Vương Duyệt lai bái mộ, Uẩn tử Cung vãng tỉnh chi, tố tương thiện, toại lưu thập dư nhật phương hoàn. Uẩn vấn kỳ cố, Cung viết: "Dữ A Thái ngữ, thiền liên bất đắc quy." Uẩn viết: "Khủng A Thái phi nhĩ chi hữu." A Thái, Duyệt tiểu tự dã. Hậu cánh quai sơ hảo, thì dĩ vi tri nhân. Thái Nguyên cửu niên tốt, niên ngũ thập ngũ, truy tặng Tả Quang Lộc đại phu, Khai phủ nghi đồng tam ti."

[5] Tấn thư, Quyển cửu thập tam, Liệt truyện đệ lục thập tam, Ngoại thích, Vương Uẩn truyện: "Trường tử Hoa, tảo tốt. Thứ Cung, tại Liệt truyện. Cung đệ Sảng, tự Quý Minh, cường chính hữu chí lực, lịch cấp sự Hoàng môn thị lang, thị trung. Hiếu Vũ Đế băng, Vương Quốc Bảo dạ dục khai môn nhập vi di chiếu, Sảng cự chi, viết: "Đại hành yến giá, Hoàng thái tử vị chí, cảm nhập giả trảm!" Nãi chỉ. Sảng thường dữ Hội Kê Vương đạo tử ẩm, đạo tử túy hô Sảng vi tiểu tử, Sảng viết: "Vong tổ trường sử dữ Giản Văn Hoàng Đế vi bố y chi giao. Vong cô, vong tỷ kháng lệ nhị cung, hà tiểu tử chi hữu!" Cập Quốc Bảo chấp quyền, miễn Sảng quan. Hậu huynh Cung tái khởi sự, tịnh dĩ Sảng vi Trữ Sóc Tướng quân, tham dự quân sự. Cung bại, bị tru."

[6] Tấn thư, Quyển cửu thập tam, Liệt truyện đệ lục thập tam, Ngoại thích, Vương Uẩn truyện: "Khoảnh chi, chinh bái Thượng thư tả phó xạ, tương quân như cố, thiên Đan Dương duẫn, tức bản quân hào gia tán kỵ thường thị."

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]