Vương tộc Plantagenet

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Vương tộc Plantagenet
Huy hiệu nhà Plantagenet
Thông tin
Phát âm/plænˈtædʒənɪt/)
Thành viên nổi tiếng
Thành lậpThế kỉ 12
Người sáng lậpGeoffroy V xứ Anjou
Nhà cai trị cuối cùngRichard III của Anh
Kết thúc1485
Danh hiệu

Vương tộc Plantagenet[nb 1] (phát âm: /plænˈtædʒənɪt/) là một triều đại có nguồn gốc từ vùng đất Anjou ở Pháp. Cái tên Plantagenet được các nhà sử học hiện đại sử dụng để xác định bốn triều đại khác biệt: những vị vua Angevin, cũng là người cai quản vùng Anjou; triều đại chính Plantagenet sau khi mất Anjou; và hai nhánh phụ của nhà Plantagenet, những triều đại Lancaster và York. Triều đại này nắm giữ ngai vàng Anh từ năm 1154, bắt đầu với Henry II, cho đến năm 1485, khi Richard III chết trong trận chiến.

Dưới triều đại Plantagenet, nước Anh đã biến đổi - mặc dù điều này chỉ là một phần có chủ ý. Các vị vua Plantagenet thường bị buộc phải đàm phán các thỏa hiệp như Magna Carta. Những quyền lực hoàng gia bị hạn chế để đổi lấy hỗ trợ tài chính và quân sự. Nhà vua không còn chỉ là người quyền lực nhất quốc gia, nắm giữ đặc quyền phán xét, nhận triều cống phong kiến và kích động chiến tranh. Vua xác định nhiệm vụ cho vương quốc, được củng cố bởi một hệ thống tư pháp tinh vi. Một bản sắc dân tộc riêng biệt được hình thành do xung đột với người Pháp, người Scotland, người Wales và người Ireland và việc thiết lập tiếng Anh là ngôn ngữ chính.

Vào thế kỷ 15, triều đại Plantagenet đã bị đánh bại trong Chiến tranh Trăm năm và vướng phải các vấn đề xã hội, chính trị và kinh tế. Các cuộc nổi dậy của dân chúng là phổ biến, được kích hoạt do thiếu nhiều quyền tự do. Giới quý tộc Anh nuôi quân đội riêng, dấn thân vào mối thù riêng tư và công khai thách thức Henry VI. Cuộc cạnh tranh giữa hai nhánh của nhà Plantagenet là York và Lancaster đã dẫn đến Chiến tranh hoa hồng, một cuộc chiến kéo dài hàng thập kỷ tranh giành ngôi kế vị nước Anh, kết thúc trong Trận Bosworth năm 1485, khi triều đại của Plantagenet và cả thời trung cổ của Anh đều chấm dứt với cái chết của Vua Richard III.

Đến cuối cùng, Henry VII, một người có gốc thuộc nhà Lancaster đã trở thành Quốc vương chính thống của nước Anh. Năm tháng sau, ông kết hôn với Elizabeth xứ York, do đó kết thúc Chiến tranh Hoa hồng và bắt đầu vương triều Tudor. Nhà Tudor đã làm việc để tập trung quyền lực hoàng gia Anh, cho phép họ tránh được một số vấn đề đã gây khó khăn cho những người cai trị Plantagenet cuối cùng. Sự ổn định kết quả cho phép bắt đầu thời kì Phục hưng nước Anh, và sự ra đời của nước Anh hiện đại sơ khai.

Định nghĩa[sửa | sửa mã nguồn]

Plantagenet[sửa | sửa mã nguồn]

Richard xứ York, Công tước xứ York thứ 3, đã nhận Plantagenet làm tên dòng họ của mình vào thế kỷ 15. Plantegenest (hay Plante Genest) từng là biệt danh của thế kỷ 12 đối với tổ tiên Geoffroy V xứ Anjou và Công tước xứ Normandy. Một trong nhiều lý thuyết cho thấy một loại cây chổi phổ biến, một cây hoa màu vàng ("vàng kim loại"), genista trong tiếng Latin thời trung cổ, là nguồn gốc của biệt danh.[1]

Ancient depiction of the first Plantagenet King Henry the 2nd of England
Henry II (1154–1189) được một số người cho rằng là vị vua Plantagenet đầu tiên của Anh.

Không rõ tại sao Richard lại chọn cái tên cụ thể này, mặc dù trong Chiến tranh Hoa Hồng, nó nhấn mạnh đến địa vị của Richard là hậu duệ phụ hệ của Geoffrey. Việc sử dụng tên

của tất cả các hậu duệ dòng dõi của Geoffrey là phổ biến trong triều đại Tudor sau đó, có lẽ được khuyến khích bởi tính hợp pháp hơn nữa mà nó đã mang lại cho chắt trai của Richard, Henry VIII. Chỉ đến cuối thế kỷ 17, nó mới được sử dụng phổ biến trong các nhà sử học.[2]

Angevin[sửa | sửa mã nguồn]

Xem thêm thông tin: Angevin kings of England và Đế quốc Angevin

Angevin trong tiếng Pháp có nghĩa là "từ Anjou". Ba vị vua thuộc dòng họ Angevin là Henry II, Richard I và John. "Angevin" cũng có thể đề cập đến thời kỳ lịch sử mà họ trị vì. Nhiều nhà sử học xác định dòng họ Angevin là một dòng họ hoàng gia Anh khác biệt. "Angevin" cũng được sử dụng để chỉ bất kỳ chủ quyền hoặc chính phủ nào có nguồn gốc từ Anjou. Là một danh từ, nó dùng để chỉ bất kỳ người bản xứ nào của Anjou hoặc một người cai trị nhà Angevin, và đặc biệt là các bá tước và công tước của Anjou, bao gồm tổ tiên của ba vị vua đã thành lập nhà hoàng gia Anh; anh em họ của họ, người đã giữ ngôi vị của Jerusalem; và cho các thành viên không liên quan của hoàng gia Pháp, những người sau này đã được trao các danh hiệu và thành lập các triều đại khác nhau, chẳng hạn như Nhà Capetian của Anjou và Nhà Valois của Anjou. Do đó, có sự bất đồng giữa những người coi Henry III là quốc vương Plantagenet đầu tiên, và những người không phân biệt giữa Nhà Angevin và Nhà Plantagenet và do đó coi Henry II là vị vua Plantagenet đầu tiên.[3][4][5][6]

Thuật ngữ "Đế quốc Angevin" được Kate Norgate đặt ra vào năm 1887. Không có tên tập thể đương đại nào được biết đến cho tất cả các vùng lãnh thổ dưới sự cai trị của những vị vua Angevin của Anh. Điều này dẫn đến các cuộc bao vây như "vương quốc của chúng ta và mọi thứ phải chịu sự cai trị của chúng ta bất kể nó có thể là gì" hay "toàn bộ vương quốc vốn thuộc về cha mình". Phần "Đế quốc" của "Đế quốc Angevin" đã gây tranh cãi, đặc biệt là khi các lãnh thổ này không tuân theo bất kỳ luật hoặc hệ thống quản trị thống nhất nào, và mỗi quốc gia vẫn giữ luật pháp, truyền thống và mối quan hệ phong kiến riêng. Năm 1986, một hội nghị của các nhà sử học đã kết luận rằng không có nhà nước Angevin, và do đó không có "Đế quốc Angevin", nhưng thuật ngữ Espace Plantagenet (tiếng Pháp nghĩa là "Vùng Plantagenet") được chấp nhận. Tuy nhiên, các nhà sử học vẫn tiếp tục sử dụng thuật ngữ "Đế quốc Angevin".[nb 2]

Lịch sử[sửa | sửa mã nguồn]

Nguồn gốc[sửa | sửa mã nguồn]

Mô tả thế kỷ 13 của Henry II và những đứa con hợp pháp của ông: William, Henry, Richard, Matilda, Geoffrey, Eleanor, Joan và John

Các bá tước của Anjou sau đó, bao gồm cả nhà Plantagenet, là hậu duệ của Geoffrey II, Bá tước Gâtinais và vợ là Ermengarde của Anjou. Năm 1060, cặp vợ chồng được thừa hưởng danh hiệu thông qua mối quan hệ họ hàng nhận thức từ một nhánh dòng họ Angevin, hậu duệ của một quý tộc tên Ingelger, người có lịch sử ghi lại từ năm 870.[7]

Trong thế kỷ thứ 10 và 11, các cuộc đấu tranh quyền lực đã xảy ra giữa những người cai trị ở miền bắc và miền tây nước Pháp, bao gồm những người ở Anjou, Normandy, Bretagne, Poitou, Blois, Maine và các vị vua của Pháp. Vào đầu thế kỷ 12 Geoffrey của Anjou kết hôn với Hoàng hậu Matilda, Vua Henry I là đứa con hợp pháp duy nhất còn sống và là người thừa kế ngai vàng Anh. Kết quả của cuộc hôn nhân này, con trai Henry II của Geoffrey đã kế thừa ngai vàng Anh cũng như các danh hiệu Norman và Angevin, do đó đánh dấu sự khởi đầu của các triều đại Angevin và Plantagenet.

Cuộc hôn nhân là nỗ lực thứ ba của cha Geoffrey, Fulk V, Bá tước Anjou, để xây dựng một liên minh chính trị với Normandy. Trước tiên, ông đã trao con gái của mình, Matilda của Anjou, cho William Adelin, người thừa kế của Henry I. Sau khi William chết đuối trong xác tàu White Ship, Fulk cho một cô con gái khác của mình, Sibylla, kết hôn với với William Clito, con trai của anh trai Henry I, Robert Curthose. Henry I đã hủy hôn ước để tránh củng cố yêu sách đối thủ của William với Normandy. Cuối cùng Fulk đã đạt được mục tiêu của mình thông qua cuộc hôn nhân của Geoffrey và Matilda. Fulk sau đó đã chuyển các danh hiệu của mình cho Geoffrey và trở thành Vua của Jerusalem.

Đánh mất vùng Anjou[sửa | sửa mã nguồn]

Một trong bốn ví dụ duy nhất còn sót lại của văn bản Magna Carta 1215, trong Thư viện Anh, Luân Đôn.

Việc Richard không cung cấp người thừa kế đã gây ra một cuộc khủng hoảng liên tiếp và xung đột giữa những người ủng hộ yêu sách của cháu trai ông, Arthur và John. Guillaume des Roches dẫn đầu các ông trùm của Anjou, Maine và Touraine tuyên bố cho Arthur. Một lần nữa Philip II của Pháp đã cố gắng làm xáo trộn các lãnh thổ Plantagenet trên lục địa châu Âu bằng cách ủng hộ yêu sách của chư hầu Arthur của ông đối với vương miện tiếng Anh. John đã giành được một chiến thắng quan trọng trong khi ngăn chặn lực lượng của Arthur bắt giữ mẹ mình, chiếm giữ toàn bộ lãnh đạo phiến quân tại Trận chiến Mirebeau và chị gái Eleanor, Fair Maid of Bretagne. John dại dột bất chấp ý kiến ​​của đồng minh về số phận của các tù nhân, nhiều người trong số họ là hàng xóm và họ hàng của họ. Thay vào đó, anh ta giữ tù nhân của mình một cách tệ hại và đau khổ tột cùng đến nỗi nó có vẻ xấu hổ và xấu xí đối với tất cả những người ở cùng anh ta và những người nhìn thấy sự tàn nhẫn này ', theo L'Histoire de Guillaume le Marechal. Do hành vi của John, các gia tộc Thouars, Lusignan và des Roches mạnh mẽ đã nổi loạn và John mất quyền kiểm soát Anjou, Maine, Touraine và bắc Poitou. Con trai của ông, Vua Henry III, đã duy trì yêu sách đối với các lãnh thổ Angevin cho đến tháng 12 năm 1259 khi ông chính thức đầu hàng chúng và đổi lại được trao Gas Gas là công tước của Aquitaine và là chư hầu của vua Pháp. Danh tiếng của John đã bị tổn hại thêm bởi tin đồn, được mô tả trong biên niên sử Margam, rằng trong lúc say rượu, chính anh ta đã giết Arthur và nếu không đúng thì gần như chắc chắn John đã ra lệnh giết người. Có hai trường phái tư tưởng trái ngược nhau giải thích sự sụp đổ đột ngột của vị trí của John. Ngài James Holt cho rằng đây là kết quả tất yếu của các nguồn lực vượt trội của Pháp. John Gillingham xác định sự quản lý ngoại giao và quân sự và chỉ ra rằng Richard đã nắm giữ lãnh thổ Angevin với tài chính tương đương. Nick Barratt đã tính toán rằng các tài nguyên của Angevin có sẵn để sử dụng trong chiến tranh ít hơn 22% so với Phillip, khiến Angevins gặp bất lợi.

Đến năm 1214, John đã thiết lập lại quyền lực của mình ở Anh và lên kế hoạch cho những gì Gillingham đã gọi là một chiến lược lớn để chiếm lại Normandy và Anjou. Kế hoạch là John sẽ rút quân Pháp từ Paris, trong khi một đội quân khác, dưới cháu trai Otto IV, Hoàng đế La Mã thần thánh và anh trai cùng cha khác mẹ của ông William tấn công từ phía bắc. Ông cũng mang theo cháu gái Eleanor của Bretagne, với mục đích thiết lập cô là Nữ công tước xứ Bretagne. Kế hoạch thất bại khi các đồng minh của John bị đánh bại trong Trận chiến Bouvines. Otto rút lui và sớm bị lật đổ, William bị Pháp bắt và John đồng ý đình chiến 5 năm. (Từ đó trở đi, John cũng từ bỏ yêu sách với Bretagne của Eleanor và bị giam cầm suốt đời.) Thất bại của John làm suy yếu quyền lực của anh ta ở Anh, và các nam tước của anh ta buộc anh ta phải đồng ý với Magna Carta, điều này hạn chế quyền lực của hoàng gia. Cả hai bên đều không tuân thủ các điều khoản của Magna Carta, dẫn đến Chiến tranh Nam tước đầu tiên, trong đó các nam tước nổi loạn đã mời Hoàng tử Louis, chồng của Blanche, cháu gái của Henry II, xâm chiếm nước Anh. Louis đã làm như vậy nhưng vào tháng 10 năm 1216, trước khi cuộc xung đột kết thúc, John đã chết. Trang web chính thức của Vương quốc Anh trình bày cái chết của John là sự kết thúc của triều đại Angevin và sự khởi đầu của triều đại Plantagenet.[8]

Dòng chính[sửa | sửa mã nguồn]

Bằng chứng cho sự tham gia của Edward vào cải cách pháp lý là khó tìm nhưng triều đại của ông đã thấy một chương trình thay đổi pháp lý lớn. Phần lớn động lực và quyết tâm có thể đến từ nhà vua và kinh nghiệm của ông về phong trào cải cách nam tước vào cuối những năm 1250 và đầu những năm 1260. Với các đạo luật của Mortmain, Edward áp đặt thẩm quyền của mình lên Giáo hội; các đạo luật cấm hiến đất cho Giáo hội, khẳng định các quyền của Vương miện bằng các đặc quyền phong kiến truyền thống, thúc đẩy việc quản lý công lý thống nhất, tăng thu nhập và hệ thống hóa luật pháp. Các chiến dịch quân sự của ông đã để lại cho ông một khoản nợ lớn và khi Philip IV của Pháp tịch thu Công quốc Gascony năm 1294, Edward cần tiền để gây chiến ở Pháp. Khi Edward triệu tập một hội nghị sắp đặt tiền lệ để tăng thêm thuế cho tài chính quân sự, ông đã bao gồm các chủ đất và thương nhân ít hơn. Quốc hội kết quả bao gồm các nam tước, giáo sĩ, hiệp sĩ và những người thành thị lần đầu tiên.[9]

Sự mở rộng đảo Anh[sửa | sửa mã nguồn]

Khi gia nhập, Edward I đã tìm cách tổ chức vương quốc của mình, thực thi các yêu sách của mình đối với tính ưu việt ở Đảo Anh. Llywelyn ap Gruffudd tuyên bố để cai trị Bắc Wales "hoàn toàn tách biệt" với Anh nhưng Edward xem ông là "một kẻ nổi loạn và gây lộn xộn của hòa bình". Quyết tâm, kinh nghiệm quân sự và diễn tập hải quân khéo léo của Edward đã chấm dứt cuộc nổi loạn của anh. Cuộc xâm lược được thực hiện bởi một trong những đội quân lớn nhất từng được một vị vua Anh tập hợp, bao gồm kỵ binh Anglo-Norman và cung thủ xứ Wales và đặt nền móng cho những chiến thắng trong tương lai ở Pháp. Llywelyn bị đuổi vào vùng núi, sau đó chết trong trận chiến. Đạo luật Rhuddlan đã thiết lập quyền lực của Anh đối với xứ Wales và con trai của Edward được tuyên bố là Thân vương xứ Wales đầu tiên khi sinh ra. Edward đã chi một khoản tiền lớn cho hai chiến dịch chiếm đóng Wales của mình với một phần lớn trong số đó dành cho một mạng lưới các lâu đài.

Cảnh trong Kinh thánh Holkham cho thấy các hiệp sĩ và binh lính từ Trận chiến Bannockburn.

Edward khẳng định rằng nhà vua Scotland nợ ông trung thành phong kiến, và có ý định hợp nhất hai quốc gia bằng cách kết hôn với con trai Edward với Margaret, người thừa kế duy nhất của vua Alexander III. Khi Margaret qua đời vào năm 1290, cuộc cạnh tranh giành vương miện Scotland đã xảy ra. Theo lời mời của đầu nậu Scotland, Edward Tôi giải quyết tranh chấp, cầm quyền ủng hộ John Balliol, người trung thành uỷ thề với anh và trở thành vua. Edward khăng khăng rằng ông là chủ quyền Scotland và sở hữu quyền nghe lời kêu gọi chống lại bản án Balliol của, phá hoại chính quyền Balliol của. Balliol liên minh với Pháp năm 1295; Edward xâm chiếm Scotland vào năm sau, phế truất và lưu đày Balliol.

Edward đã không thành công ở Gasingham, nơi bị Pháp chiếm đóng. Khi nguồn tài nguyên của mình cạn kiệt, Edward buộc phải xác nhận lại các Điều lệ, bao gồm Magna Carta, để có được số tiền cần thiết. Năm 1303, nhà vua Pháp đã khôi phục Gasingham cho Edward bằng cách ký Hiệp ước Paris. Trong khi đó, William Wallace đã đứng tên của Balliol và đã phục hồi hầu hết Scotland. Wallace bị đánh bại trong Trận Falkirk, sau đó Robert the Bruce nổi loạn và lên ngôi vua của Scotland. Edward đã chết khi đang đến đến Scotland cho một chiến dịch khác.

Lời thề đăng quang của Vua Edward II về sự kế vị của ông vào năm 1307 là lần đầu tiên phản ánh trách nhiệm của nhà vua trong việc duy trì luật pháp mà cộng đồng "sẽ chọn" (aura eslu trong tiếng Pháp). Ông không được ưa chuộng ban đầu nhưng phải đối mặt với ba thách thức: bất mãn về tài chính của các cuộc chiến tranh; chi tiêu hộ gia đình của mình; và vai trò của Piers yêu thích của anh ấy. Khi Nghị viện quyết định rằng ông nên bị lưu đày, nhà vua không còn lựa chọn nào khác ngoài việc tuân thủ. Edward đã thúc đẩy sự trở lại của Gôgôn, nhưng bị buộc phải đồng ý với việc bổ nhiệm Ordainers, dẫn đầu bởi anh em họ Thomas, Bá tước thứ 2 của Lancaster, để cải tổ gia đình hoàng gia với Piers Gaveston bị lưu đày một lần nữa. Khi trở về nước Anh một lần nữa, anh bị bắt cóc và bị xử tử sau một phiên tòa giả. Sự phân nhánh của điều này đã đẩy Thomas và các tín đồ của ông khỏi quyền lực. Thất bại nhục nhã của Edward trước Bruce trong Trận Bannockburn, khẳng định vị trí của Bruce là một vị vua độc lập của Scotland, dẫn đến việc Lancaster được bổ nhiệm làm người đứng đầu hội đồng của nhà vua. Cuối cùng Edward đã bãi bỏ Pháp lệnh sau khi đánh bại và điều hành Lancaster tại Trận Boroughbridge năm 1322.

Chế độ quân chủ Pháp khẳng định quyền của mình là xâm phạm các quyền hợp pháp của Edward ở Gascony. Kháng cự với một phán quyết ở Saint-Sardos dẫn đến việc Charles IV tuyên bố bị tịch thu công tước. Chị gái của Charles, Vương hậu Isabelle, được phái đến để đàm phán và đồng ý một hiệp ước yêu cầu Edward phải tỏ lòng tôn kính ở Pháp với Charles. Edward đã từ chức Aquitaine và Ponthieu cho con trai Edward, người đã tới Pháp để tỏ lòng tôn kính. Với người thừa kế tiếng Anh trong sức mạnh của mình, Isabelle từ chối trở lại đội tuyển Anh trừ khi Edward II đã bác bỏ yêu thích của mình, và cô đã trở thành tình nhân của Roger Mortimer. Hai vợ chồng xâm chiếm nước Anh và cùng với Henry, Bá tước thứ 3 của Lancaster, chiếm được nhà vua. Edward II thoái vị với điều kiện con trai ông sẽ được thừa kế ngai vàng chứ không phải là Mortimer. Mặc dù không có ghi chép lịch sử nào về nguyên nhân cái chết, nhưng anh ta được cho là đã bị sát hại tại lâu đài Berkeley bằng cách đâm một viên xi-lanh nóng đỏ vào ruột của mình. Một cuộc đảo chính của Edward III đã chấm dứt bốn năm kiểm soát của Isabella và Mortimer. Mortimer đã bị xử tử. Mặc dù bị loại khỏi quyền lực, Isabella vẫn được đối xử tốt và sống xa hoa trong 27 năm tiếp theo.

Chạm trán với nhà Valois[sửa | sửa mã nguồn]

Năm 1328 Charles IV của Pháp chết mà không có người thừa kế nam. Nữ hoàng Isabella đã tuyên bố lên ngôi Pháp thay cho con trai Edward với lý do ông là cháu nội của Philip IV của Pháp. Tuy nhiên, các tiền lệ được đặt ra bởi sự kế thừa của Philip V đối với cháu gái Joan II của Navarre và Charles IV kế vị các cháu gái của ông có nghĩa là cháu trai cao cấp của Philip III trong dòng dõi nam, Phillip of Valois, đã trở thành vua. Chưa nắm quyền, Edward tỏ lòng tôn kính Phillip với tư cách là Công tước Aquitaine.

Image of vellum manuscript from 1313 of Isabella, third from left, with her father, Philip IV, her future French king brothers, and Philip's brother, Charles of Valois
Isabelle (thứ ba từ trái sang) cùng với cha cô, Philip IV, anh em trở thành vua Pháp tương lai của cô và anh trai của Philip, Charles xứ Valois

Năm 1337 Phillip đã tịch thu Aquitaine và Ponthieu từ Edward với cáo buộc anh ta đang chứa chấp người anh em họ và kẻ thù chạy trốn của Phillip, Robert của Artois. Đáp lại, Edward tự xưng là vua của Pháp để khuyến khích người Flemish nổi dậy công khai chống lại nhà vua Pháp. Cuộc xung đột, sau này được gọi là Chiến tranh Trăm năm, bao gồm một chiến thắng quan trọng của hải quân Anh trong Trận Sluys[10], và chiến thắng trên đất liền tại Crécy, để Edward tự do chiếm được cảng Calais quan trọng. Chiến thắng tiếp theo trước Scotland tại Trận chiến Neville's Cross đã dẫn đến việc bắt giữ David II và làm giảm mối đe dọa từ Scotland. Cái chết đen đã ngăn chặn các chiến dịch của Edward bằng cách giết chết một phần ba đối tượng của mình.[10] Người thuộc dòng họ Plantagenet duy nhất được biết là đã chết vì Cái chết đen là con gái của Edward III, Joan của Bordeaux.[10]

Hậu duệ của Edward III[sửa | sửa mã nguồn]

Cuộc hôn nhân của Edward III và Philippa xứ Hainault đã sinh ra mười ba đứa con và ba mươi hai đứa cháu:

  • Edward (1330-1376) Vợ chồng anh họ Joan của Kent, cháu gái của Edward I, người có hai con trai:
    • Edward (1365-1371 / 2)
    • Richard (1367-1400)
  • Isabella (1332-1382),kết hôn với Enguerrand II, Lord of Coucy và có hai cô con gái:
    • Marie
    • Philippa
  • Joan (1335-1348)
  • William (1334/6 -1337)
  • Lionel (1338 -1368) Một người con gái với Elizabeth de Burgh:
  • Philippa (1355 Từ1378 / 81) Đột kích Philippa, Nhà của York, bằng quan hệ họ hàng nhận thức, đã khẳng định rằng yêu sách của mình đối với ngai vàng là vượt trội so với Nhà của Lancaster. Cháu gái và người thừa kế của Philippa, Anne Mortimer, kết hôn với Richard xứ Conisburgh, Bá tước thứ 3 của Cambridge, người thừa kế của Công tước xứ York. Các bá tước của Northumberland và Clifford, những người ủng hộ đáng kể của Lancasters trong Cuộc chiến hoa hồng, là hậu duệ của Philippa thông qua cô con gái khác, Elizabeth Mortimer.
  • John of Gaunt (1340-1399) Trăm đã cưới Blanche of Lancaster, người thừa kế của công tước xứ Lancaster và là hậu duệ trực tiếp của Henry III, và có sáu đứa con với cô:
    • Philippa (1360-1415) Giáp lấy John I của Bồ Đào Nha.
    • John (khoảng 1362/1364) mất khi còn là một đứa trẻ sơ sinh.
    • Elizabeth (1364-1426), kết hôn với John Hastings, Bá tước thứ 3 của Pembroke, John Holland, Công tước thứ nhất của Exeter và John Cornwall, Nam tước thứ nhất, tương ứng.
    • Edward of Lancaster (1365-1365)
    • John of Lancaster (1366), mất khi còn là một đứa trẻ sơ sinh.
    • Henry (1367-1413)
    • Isabella xứ Lancaster (sinh năm 1368), mất khi còn khi còn nhỏ.

Sau cái chết của Blanche năm 1369, John kết hôn với Constance of Castile, cố gắng không thành công để có được ngai vàng của Castile. Cuộc hôn nhân sinh ra hai đứa con:

    • Catherine of Lancaster (1372-1418) Vợ chồng Henry III của Castile, người mà bà là bà cố của Catherine of Aragon, người vợ đầu tiên của Henry VIII của Anh.
    • John (1374-1375)

Constance qua đời vào năm 1394, sau đó John kết hôn với Kinda Swynford vào ngày 13 tháng 1 năm 1396. Bốn đứa con của họ được sinh ra trước khi họ kết hôn. Giáo hoàng đã hợp pháp hóa họ vào năm 1396, cũng như Richard II theo hiến chương, với điều kiện con cái họ không thể lên ngôi

    • John (khoảng 1371/72-1410), ông của Margaret Beaufort, mẹ của Henry VII.
    • Henry (1375 -1447)
    • Thomas (1377 -1427)
    • Joan (1379-1440) con trai của Joan, Richard Neville, Bá tước thứ 5 của Salisbury và cháu trai của bà, Richard Neville, Bá tước thứ 16 của Warwick, là những người ủng hộ hàng đầu của Nhà York.
  • Edmund (1341-1402) Nhà thám hiểm của Nhà York. Ông có ba đứa con với Isabella of Castile:
    • Edward (1373 -1415) đã bị giết trong trận Agincourt.
    • Constance (1374-1416)
    • Richard (1375-1415)
  • Blanche (1342) Mất khi còn nhỏ.
  • Mary of Waltham (1344-1362) Giáp lấy John V, Công tước xứ Bretagne. Không có con cái.
  • Margaret (1346-1361), kết hôn với John Hastings, Bá tước thứ 2 của Pembroke. Không có con cái..
  • Joan (sinh năm 1351)
  • Thomas (1355-1394) Ám sát hoặc bị xử tử vì tội phản quốc theo lệnh của Richard II; Con gái ông, Anne, cưới Edmund Stafford.

Triều đại lâu đời của Edward đã tạo nên một bản sắc dân tộc mới, được củng cố bởi tiếng Anh trung cổ bắt đầu trở thành ngôn ngữ nói và viết của chính phủ. Kết quả là, ông được nhiều nhà sử học đánh giá là tôn trọng văn hóa, người cai trị sau 'chinh phục' tiếng Anh đầu tiên

Sự chấm dứt của dòng chính[sửa | sửa mã nguồn]

Con trai mười tuổi của Hoàng tử đen đã nối ngôi với tư cách là Richard II của Anh sau cái chết của ông nội, trên danh nghĩa thực hiện tất cả các quyền lực của vương quyền được hỗ trợ bởi các hội đồng khác nhau. Chính phủ của ông đánh thuế bầu cử để tài trợ cho các chiến dịch quân sự và kết hợp với tình trạng nghèo nàn của nền kinh tế dẫn đến cuộc nổi dậy của nông dân vào năm 1381, sau đó là những cuộc trả thù tàn bạo chống lại phiến quân.

Chân dung Richard II (khoảng năm 1390). Tu viện Westminster, Luân Đôn.

Chú của nhà vua Thomas của Woodstock, Công tước thứ nhất của Gloucester, Richard FitzAlan, Bá tước thứ 11 của Arundel và Thomas de Beauchamp, Bá tước thứ 12 của Warwick, được biết đến với tư cách là Lãnh chúa của Chúa khi họ tìm cách luận tội năm vị vua yêu thích và kiềm chế ngày càng được coi là sự cai trị chuyên chế và thất thường. Sau đó, họ được tham gia bởi Henry Bolingbroke, con trai và người thừa kế của John xứ Gaunt, và Thomas de Mowbray, Công tước thứ nhất của Norfolk. Ban đầu, họ đã thành công trong việc thành lập một ủy ban để cai trị nước Anh trong một năm, nhưng họ buộc phải nổi dậy chống lại Richard, đánh bại một đội quân dưới quyền của Robert de Vere, Bá tước xứ Oxford, tại cuộc giao tranh của cầu Radcot.

Richard đã được giảm xuống một con số với sức mạnh nhỏ. Kết quả của Nghị viện Merciless, de Vere và Michael de la Cực, Bá tước thứ nhất của Suffolk, người đã trốn ra nước ngoài, đã bị kết án tử hình khi vắng mặt. Alexander Neville, Tổng Giám mục York, đã bị tịch thu tất cả tài sản của mình. Một số hội đồng của Richard đã bị xử tử. Khi John của Gaunt trở về từ Tây Ban Nha, Richard đã có thể thiết lập lại quyền lực của mình, khiến Gloucester bị sát hại khi bị giam cầm ở Calais. Warwick bị tước danh hiệu. Bolingbroke và Mowbray bị lưu đày.

Khi John của Gaunt qua đời vào năm 1399, Richard đã từ chối con trai của John, Henry, người đã xâm chiếm nước Anh để đáp trả với một lực lượng nhỏ nhanh chóng tăng số lượng. Gặp chút kháng cự, Henry đã phế truất Richard để tự mình đăng quang Henry IV của Anh. Richard đã chết trong tình trạng bị giam cầm vào đầu năm sau, có lẽ đã bị sát hại, chấm dứt dòng Plantagenet chính. Không ai trong số những người thừa kế của Henry không bị thách thức với lý do không phải là người thừa kế thực sự của Richard II và triều đại Lancastrian đã giành được ngai vàng bằng một hành động chiếm đoạt

Phân nhánh[sửa | sửa mã nguồn]

Vương tộc Lancaster[sửa | sửa mã nguồn]

Henry kết hôn với người anh em họ Plantagenet Mary de Bohun, người có dòng dõi cha mẹ từ Edward I và mẹ của Edmund Crouchback. Họ có bảy người con:

  • Edward (sinh năm 1382; chết khi còn nhỏ), chôn cất tại lâu đài Monmouth, Monmouth.
  • Henry (1386-1422) Một người con trai:
    • Henry (1421-1471) cũng có một con trai:
      • Edward (1453-1471)
  • Thomas (1387-1421) Giành chiến đấu trong Trận Baugé. Cuộc hôn nhân của anh với Margaret Holland tỏ ra không có con; ông có một đứa con trai ngoài giá thú tên là John, còn được gọi là Bastard of Clarence.
  • John (1389-1435) Cách kết hôn hai cuộc hôn nhân không con: với Anne xứ Burgundy, con gái của John the Fearless và Jacquetta của Luxembourg. John có một đứa con trai và con gái ngoài giá thú, tên là Richard và Mary, tương ứng.
  • Humphrey (1390 -1447), chết trong hoàn cảnh đáng ngờ trong khi bị giam cầm vì tội phản quốc chống lại Henry VI; cái chết của anh ta có thể là kết quả của một cơn đột quỵ.
  • Blanche (1392-1409) cưới Louis III, Bá tước Palatine của sông Rhine, năm 1402.
  • Philippa (1394-1430) Đã kết hôn với Eric của Pomerania, vua Đan Mạch, Na Uy và Thụy Điển, vào năm 1406.

Vương tộc York[sửa | sửa mã nguồn]

  • Joan (sinh năm 1438; chết khi còn nhỏ)
  • Anne xứ York (1439-1476), DNA ty thể được lấy từ một hậu duệ của cô con gái thứ hai, Anne St Leger, Nam tước de Ros, được sử dụng để xác định hài cốt của Richard III, được tìm thấy vào năm 2012.
  • Henry (sinh năm 1441; chết khi còn nhỏ)
  • Edward (1442-1483)
  • Edmund (1443-1460)
  • Elizabeth (1444 -1503) Giáp đã cưới John de la Pole, Công tước xứ Suffolk thứ 2; bà là mẹ của một số người yêu sách lên ngôi.
  • Margaret (1446-1503) Vợ chồng Charles the Bold, Công tước xứ Burgundy.
  • William (sinh năm 1447; chết khi còn nhỏ)
  • John (sinh năm 1448; chết khi còn nhỏ)
  • George (1449-1478)
  • Thomas (sinh 1450/51; chết khi còn nhỏ)
  • Richard (1452-1485)
  • Ursula (sinh năm 1455; chết khi còn nhỏ)

Trong di chúc của cô, Cecily tuyên bố rằng Kinda và Humphrey là con của cô, nhưng họ có thể là cháu của cô thông qua de la Pole.

Vào giữa những năm 1470, Nhà York chiến thắng trông có vẻ an toàn, với bảy hoàng tử nam còn sống: Edward IV và hai con trai, con trai của ông là George và con trai của ông, Richard và con trai của Richard. Bản thân Edward và Elizabeth Woodville có mười người con, bảy người trong số họ sống sót:

  • Elizabeth (1466-1503) Henry VII của Anh
  • Mary (1467-1482)
  • Cecily (1469-1507) đã kết hôn với John Welles, Viscount Welles đầu tiên và sau đó kết hôn với Thomas Kyme (hoặc Keme) sau cái chết của John.
  • Edward (1470, c. 1483) Ngày xưa, cha kế vị vua là vua Edward V.
  • Margaret (1472; mất cùng năm)
  • Richard (1473-c. 1483)
  • Anne (1475-1511)
  • George (1477 -1479)
  • Catherine of York (1479-1527) Kết hôn William Courtenay, Bá tước thứ nhất của Devon.
  • Bridget of York (1480-1517) Trở thành một nữ tu - có thể có một cô con gái ngoài giá thú tên là Agnes of Eltham

Vương tộc Tudor[sửa | sửa mã nguồn]

Portrait of Elizabeth of York (1465–1503)
Elizabeth xứ York

Khi Henry Tudor chiếm giữ ngai vàng, có mười tám hậu duệ Plantagenet ngày nay có thể được cho là có yêu sách di truyền mạnh mẽ hơn, và đến năm 1510, con số này đã tăng thêm khi sinh ra mười sáu đứa trẻ ở York. Henry đã giảm nhẹ tình trạng này bằng cuộc hôn nhân của mình với Elizabeth xứ York. Cô là con gái lớn của Edward IV, và tất cả các con của họ là những người thừa kế nhận thức của anh. Thật vậy, Polydore Vergil lưu ý sự tương đồng rõ rệt Henry VIII để ông Edward của mình: "Đối với giống như Edward là nồng nhiệt nhất nghĩ đến bởi những người Anh trong số tất cả vua tiếng Anh, vì vậy kế này của mình, Henry, rất giống anh ấy trong sự xuất hiện chung, trong sự vĩ đại của tâm trí và sự hào phóng và vì lý do đó là điều được hoan nghênh và tán thành nhất."

Điều này không ngăn cản Margaret xứ York, nữ công tước xứ Burgundy-Edward và của Elizabeth dì và các thành viên của de la Pole dành cho gia đình trẻ em của chị Edward và John de la Pole, 2nd Duke của Suffolk- từ những nỗ lực thường xuyên gây bất ổn cho chế độ của Henry. Henry đã giam cầm cháu trai của Margaret, Edward, Bá tước của Warwick, con trai của anh trai George, trong Tháp Luân Đôn, nhưng vào năm 1487, Margaret đã tài trợ cho một cuộc nổi loạn do Lambert Simnel lãnh đạo là Edward. John de la Pole, Bá tước thứ nhất của Lincoln, đã tham gia cuộc nổi dậy, có thể dự đoán rằng nó sẽ tiếp tục tham vọng lên ngôi, nhưng ông đã bị giết trong cuộc đàn áp cuộc nổi dậy tại Trận chiến Trường Stoke năm 1487. Warwick bị dính líu bởi hai cuộc xâm lược tiếp tục thất bại được hỗ trợ bởi Margaret sử dụng Perkin Warbeck giả vờ là con trai Edward IV của Richard của Shrewsbury, và Warbeck của sau kế hoạch thoát cho cả hai; Warwick đã được thực hiện trong 1499. thực hiện của Edward có thể đơn giản đã là một điều kiện tiên quyết cho cuộc hôn nhân của Arthur, Thân vương xứ Wales với Catalina xứ Aragón năm 1501.

Gia phả[sửa | sửa mã nguồn]

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ “Plant, John S. (2007). "The Tardy Adoption of the Plantagenet Surname". Nomina. 30: 57–84. ISSN 0141-6340”.
  2. ^ “Keefe, Thomas K (2008). "Henry II (1133–1189)". Oxford Dictionary of National Biography (online ed.). Oxford University Press. doi:10.1093/ref:odnb/12949”.
  3. ^ BlockmansHoppenbrouwers 2014, tr. 173
  4. ^ Gillingham 2007a, tr. 15–23
  5. ^ Power 2007, tr. 85–86
  6. ^ Warren 1991, tr. 228–229
  7. ^ Davies 1997, tr. 190
  8. ^ “"The official website of the British Monarchy". The Angevins. The Royal Household. Truy cập ngày 20 tháng 2 năm 2015”.
  9. ^ Prestwich 2008
  10. ^ a b c Ormrod 2008

Ghi chú[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ Cái tên Plantagenet được ghi chép trong các tài liệu tiếng Anh theo nhiều cách khác nhau như là Plantaganet, Plantagenett, Plantagenette, Plantaginet, Plantagynett, v.v...
  2. ^ For instance, David Crouch in William Marshal: Court, Career, and Chivalry in the Angevin Empire, 1147–1219 (Longman, 1990); Ralph V. Turner and Richard Heiser in The Reign of Richard Lionheart: Ruler of The Angevin Empire, 1189–1199 (Routledge, 2000)

Nguồn tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

Nhà Plantagenet
Cadet branch of the Angevin
Truất quyền: 1485
Tiền nhiệm
Nhà Blois 		Dòng họ cai trị Anh
Angevin (đến 1214)
Nhà Lancaster (1399–1461)
Nhà York (1461–1485)
1154–1485 		Kế nhiệm
Nhà Tudor
Tiền nhiệm
Nhà Penthièvre 		Dòng họ cai trị Bretagne
1181–1203 		Kế nhiệm
Nhà Thouars
Tiền nhiệm
Nhà Ingelger 		Dòng họ cai trị Anjou
đến năm 1214 		Kế nhiệm
Nhà Anjou
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Vương_tộc_Plantagenet&oldid=71252643”