Mông Cổ

Thông tin khác
HDI?	0,679 trung bình

Mông Cổ (tiếng Mông Cổ: Монгол улс) là một quốc gia Trung Á giáp với Liên bang Nga về phía bắc và Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa về phía nam. Đây là quốc gia có diện tích lớn thứ 19 trên thế giới đồng thời là quốc gia không giáp biển có diện tích lớn thứ nhì, sau Kazakhstan. Với một diện tích rộng lớn nhưng dân số chỉ khoảng 3 triệu người (2007), Mông Cổ trở thành nước có mật độ dân cư thấp nhất hành tinh. Phần lớn đất đai Mông Cổ không thể trồng trọt được, chủ yếu là thảo nguyên, đồi núi và sa mạc. Thủ đô và thành phố lớn nhất của Mông Cổ là Ulan Bator.

Vào thế kỉ 13, người Mông Cổ đã tiến hành những cuộc chiến tranh chinh phục khắp châu Á và châu Âu. Đế chế Mông Cổ lúc bấy giờ trở thành quốc gia rộng lớn và hùng mạnh nhất thế giới. Từ cuối thế kỉ 17 đến năm 1911, Mông Cổ bị cai trị bởi triều Thanh của Trung Quốc. Vào năm 1924, nước Cộng hòa Nhân dân Mông Cổ được thành lập và tiến hành xây dựng chế độ xã hội chủ nghĩa có liên kết chặt chẽ với Liên Xô. Sau khi chế độ cộng sản bị sụp đổ vào năm 1990, Mông Cổ đã tiến hành thông qua một bản hiến pháp mới vào năm 1992 đưa nước này chuyển sang thể chế cộng hòa nghị viện đa đảng.

Mông Cổ thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam vào ngày 17 tháng 11 năm 1954.

Địa lý

Bản đồ Mông Cổ

Trung tâm Mông Cổ là thảo nguyên tương đối bằng phẳng. Phần phía nam bị bao phủ bởi sa mạc Gobi, trong khi phía bắc và phía tây là núi. Hồ Uvs Nuur, chung với Cộng hòa Tuva thuộc Liên bang Nga là một di sản tự nhiên thế giới.

Hầu như toàn bộ đất nước có nhiệt độ cao trong mùa hè và rất lạnh vào mùa đông, với nhiệt độ trung bình tháng tháng 1 xuống dưới −30°C (−22°F). Đôi khi còn có những điều kiện khí hậu như zud hay dzud.

Ulan Bator có nhiệt độ trung bình thấp nhất trong tất cả các thủ đô.

Lịch sử

Thời kỳ đầu tiên

Lãnh thổ của người Hung Nô dưới thời vua Mặc Đốn

Vùng đất Mông Cổ ngày nay từng là nơi sinh sống của rất nhiều tộc người từ thời tiền sử. Họ chủ yếu là những người dân du mục và dần dần phát triển thành những liên minh lớn mạnh. Năm 209 TCN, người Hung Nô đã thành lập một liên minh hùng mạnh dưới sự lãnh đạo của vua Mặc Đốn. Họ đã đánh bại người Donghu, vốn kiểm soát miền đông Mông Cổ trước kia rồi nhanh chóng trở thành một thế lực lớn uy hiếp Trung Hoa trong 3 thế kỉ sau đó. Triều Tần đã phải xây dựng Vạn Lí Trường Thành để ngăn chặn những sự xâm nhập từ phía bắc của người Hung Nô. Sau khi bị người Trung Quốc đánh bại vào năm 428-431, một bộ phận người Hung Nô đã di chuyển sang phía tây và trở thành người Hung. Sau đó, người Rouran đã thay thế Hung Nô cai trị Mông Cổ cho đến khi bị đánh bại bởi người Göktürks.

Người Göktürks cai quản Mông Cổ trong hai thế kỉ 7 và 8. Tiếp đó, họ lại bị thay thế bởi tổ tiên của người Uyghur ngày nay, và sau đó là người Khiết Đan và người Nữ Chân. Vào thế kỉ 10, Mông Cổ bị chia thành rất nhiều bộ lạc nhỏ liên kết rời rạc với nhau.

Đế chế Mông Cổ

Năm 1206, Thành Cát Tư Hãn thống nhất các bộ lạc, lập nên nước Mông Cổ.

Sau khi lập quốc, từ năm 1206, Mông Cổ tiến hành chinh phục các quốc gia ở châu Á và châu Âu. Thời kỳ đế chế Mông Cổ của họ kéo dài đến năm 1405

Sau đó Mông Cổ thôn tính Trung Hoa lập nên nhà Nguyên-Mông (1271 - 1368).

Cuối thế kỷ 14, Nhà Nguyên suy yếu và bị người Hán đánh đuổi ra khỏi Trung Hoa vào năm 1368 hải

Sự cai trị của Mãn Thanh

Cuối thế kỷ 17 Mông Cổ bị nhà Thanh đánh bại và trở thành một phần của đế chế Mãn Thanh.

Năm 1911 nhà Mãn Thanh sụp đổ, Mông Cổ trở thành nước tự trị từ 1911 đến 1919.

Độc lập

Ngày 11 tháng 7 năm 1921, được Liên Xô ủng hộ nước Cộng hòa Nhân dân Mông Cổ ra đời theo (chế độ Xã hội chủ nghĩa).

Mông Cổ ngày nay (từ năm 1990 đến nay)

Từ 1990, do ảnh hưởng từ Liên Xô, Mông Cổ bắt đầu tiến trình dân chủ hóa, cải tổ kinh tế, chính trị, chuyển sang chế độ đa nguyên, đa đảng với 18 chính đảng chính thức hoạt động, trong đó Đảng Nhân dân Cách mạng Mông Cổ (cộng sản) là chính đảng lớn nhất.

Quốc khánh Mông Cổ vào ngày 11 tháng 7 .

Mông Cổ thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam ngày 17 tháng 11 năm 1954.

Liên kết ngoài

• Chính phủ mở Mông Cổ từ Văn phòng Thủ tướng
• Bộ Ngoại giao Mông Cổ