Iwakura Tomomi

Đây là một tên người Nhật; trong tiếng Nhật họ và tên được viết theo thứ tự Á Đông (họ trước tên sau): họ là Iwakura.

Iwakura Tomomi

Ảnh Iwakura trên đồng 500 yen cũ

Iwakura Tomomi (岩倉具視, Nham Thương Cụ Thị, 26 tháng 10 năm 1825 – 20 tháng 7 năm 1883) là một chính khách Nhật Bản đóng vai trò quan trọng trong cuộc Minh Trị Duy Tân, quan điểm của ông có nhiều ảnh hưởng với triều đình.

Tuổi trẻ

Iwakura sinh ra ở Kyoto, là con thứ hai của một triều thần cấp thấp và công gia Horikawa Yasuchika (堀川康親, Quật Xuyên Khang Thân). Năm 1836 ông được một quý tộc khác nhận nuôi, Iwakura Tomoyasu (岩倉具康, Nham Thương Cụ Khang), và ông cũng đổi thành họ Iwakura. Ông được kampaku Takatsukasa Masamichi dạy học và viết về những ý tưởng cải cách triều đình. Năm 1854, ông trở thành thị thần của Thiên hoàng Hiếu Minh.

Quý tộc triều đình

Giống như nhiều quan lại khác ở kinh đô Kyoto, Iwakura chống lại kế hoạch của Mạc phủ mở cửa đất nước. Khi Hotta Masayoshi, một Rōjū của Mạc phủ Tokugawa đến kinh đô Kyoto để nhận được sự chấp thuận của triều đình để ký Hiệp ước Hữu nghị và Thương mại Hoa Kỳ-Nhật Bản năm 1858, Iwakura tập hợp triều thần phản đối bản hiệp ước và cố cản trợ cuộc đàm phán giữ Tướng quân và triều đình.

Sau khi Đại lão Ii Naosuke bị ám sát năm 1860, Iwakura ủng hộ Phong trào Kobugattai, một liên minh của triều đình và Mạc phủ. Chính sách trung tâm của liên minh này là đám cưới của Tướng quân Tokugawa Iemochi và Công chúa Kazu-no-Miya Chikako, chị gái của Thiên hoàng Hiếu Minh. Võ sĩ Samurai và quý tộc ủng hộ chính sách "Tôn hoàng, nhương di" cấp tiến hơn và nhìn nhận Iwakura như người ủng hộ Mạc phủ, gây sức ép với triều đình lưu đày ông. Kết quả là Iwakura phải rời khỏi triều đình và chuyển đến Iwakura, phía Bắc Kyoto.

Trong cảnh lưu đày

Ở Iwakura, ông đã viết nhiều ý tưởng của mình và gửi cho triều đình hay những đồng minh chính trị ở Satsuma. Năm 1866, Tướng quân Iemochi qua đời, Iwakura nỗ lực để triều đình tiếp thu những sáng kiến về chính trị. Ông cố tập hơn các đại danh dưới danh nghĩa triều đình nhưng không thành công. Khi Thiên hoàng Hiếu Minh qua đời năm sau đó, có tin đồn rằng Iwakura âm mưu ám sát Thiên hoàng bằng thuốc độc, nhưng ông tránh khỏi bị bắt giữ.

Cùng với Okubo Toshimichi và Saigō Takamori, ngày 3 tháng 1 1868, ông thiết kế việc chiếm giữ Hoàng cung Kyoto bởi lực lượng trung thành với các phiên Satsuma và Chōshū, do đó, mở đầu cho cuộc Minh Trị Duy Tân.

Làm quan triều Minh Trị

Phái đoàn Iwakura. Iwakura Tomomi là người đứng đầu phái đoàn, trong ảnh là người mặc trang phục truyền thống Nhật Ban.

Sau khi thành lập chính quyền Minh Trị, Iwakura đóng vai trò quan trọng vì ảnh hưởng và lòng tin mà ông có với Thiên hoàng Minh Trị. Ông chịu trách nhiệm lớn trong việc tuyên cáo bản "Ngũ cá điều ngự thệ văn" năm 1868, và việc phế phiên, lập huyện.

Ít lâu sau khi được bổ nhiệm làm Hữu Đại Thần năm 1871, ông dẫn đầu một đoàn đi vòng quanh thế giới trong vòng 2 năm, còn gọi là phái đoàn Iwakura, viếng thăm Hoa Kỳ và vài nước Châu Âu với mục đích tái đàm phán lại các hiệp ước và thu thập thông tin giúp cho công cuộc hiện đại hóa Nhật Bản. Khi ông trở về Nhật Bản năm 1873, đúng lúc ngăn chặn được cuộc chinh phạt Triều Tiên (Chinh Hàn Luận). Nhận ra rằng Nhật Bản không có chút tư cách nào thách thức các cường quốc phương Tây trong tình trạng hiện nay, ông chủ trương củng cố cơ cấu triều đình, mà ông cảm thấy có thể hoàn thiện bằng cách soạn thảo một bản Hiến pháp và một hình thức hạn chế của nền dân chủ đại nghị. Ông ra lệnh cho Inoue Kowashi bắt đầu soạn thảo Hiến pháp năm 1881, và ra lệnh cho Ito Hirobumi đến châu Âu để học tập nhiều hệ thống của họ.

Thông tin liên quan

Tiền giấy 500 Yen cũ do Ngân hàng Nhật Bản ấn hành có in chân dung của ông.

Tài liệu tham khảo

• Beasley, W. G. The Meiji Restoration. Stanford: Stanford University Press, 1972.
• Hane, Mikiso. Modern Japan: A Historical Survey. Westview Press (2001). ISBN 0-8133-3756-9
• Jansen, Marius B. and Gilbert Rozman, eds. Japan in Transition: From Tokugawa to Meiji. Princeton: Princeton University Press, 1986.
• Sims, Richard. Japanese Political History Since the Meiji Renovation 1868-2000. Palgrave Macmillan. ISBN 0-312-23915-7

Liên kết ngoài

• National Diet bio & portrait