Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Chí Linh”

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Ronan-bzn (thảo luận | đóng góp)
Không có tóm lược sửa đổi
huyện chưa phải thị xã
Dòng 18: Dòng 18:
Mạng = ?|
Mạng = ?|
}}
}}
'''Thị xã Chí Linh''' {{cần dẫn chứng}} là một [[thị xã]] ở tỉnh [[Hải Dương]], [[Việt Nam]]. Đây là vùng đất nổi tiếng bởi địa linh nhân kiệt, bởi vị trí địa lý đặc biệt, nằm án ngữ trên đường giao thông thủy, bộ từ biên giới phía Bắc về Hà Nội. Địa danh này gắn với nhiều nhân vật lịch sử và anh hùng dân tộc như [[Trần Hưng Đạo]], [[Nguyễn Thị Duệ]], [[Chu Văn An]],[[Nguyễn Trãi]], [[Nguyễn Thái Học]]...
'''Huyện Chí Linh''' là một [[huyện]] ở tỉnh [[Hải Dương]], [[Việt Nam]]. Đây là vùng đất nổi tiếng bởi địa linh nhân kiệt, bởi vị trí địa lý đặc biệt, nằm án ngữ trên đường giao thông thủy, bộ từ biên giới phía Bắc về Hà Nội. Địa danh này gắn với nhiều nhân vật lịch sử và anh hùng dân tộc như [[Trần Hưng Đạo]], [[Nguyễn Thị Duệ]], [[Chu Văn An]],[[Nguyễn Trãi]], [[Nguyễn Thái Học]]...


==Lịch sử==
==Lịch sử==

Phiên bản lúc 16:12, ngày 17 tháng 4 năm 2009

Bản mẫu:Quận Việt Nam Huyện Chí Linh là một huyện ở tỉnh Hải Dương, Việt Nam. Đây là vùng đất nổi tiếng bởi địa linh nhân kiệt, bởi vị trí địa lý đặc biệt, nằm án ngữ trên đường giao thông thủy, bộ từ biên giới phía Bắc về Hà Nội. Địa danh này gắn với nhiều nhân vật lịch sử và anh hùng dân tộc như Trần Hưng Đạo, Nguyễn Thị Duệ, Chu Văn An,Nguyễn Trãi, Nguyễn Thái Học...

Lịch sử

Lịch sử vùng đất Chí Linh được biết đến trong sử sách nhiều gắn với tên tuổi của Trần Hưng Đạo.

Địa lý

Thị xã nằm ở phía đông bắc tỉnh Hải Dương, cách trung tâm tỉnh 40 km. Phía đông giáp huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh. Phía tây giáp tỉnh Bắc Ninh. Phía nam giáp huyện Nam Sách. Phía bắc giáp tỉnh Bắc Giang.

Phía bắc và đông bắc của huyện là vùng đồi núi thuộc cánh cung Đông Triều, ba mặt còn lại được bao bọc bởi sông Kinh Thày, sông Thái Bìnhsông Đông Mai.

Thị xã được chia thành 9 phường (Sao Đỏ, Phả Lại, Bến Tắm, Hoàng Hoa Thám, Lê Lợi, Cộng Hòa, Thái Học, Hưng Đạo, Tân Dân) và 8 ( Bắc An, Hoàng Tân, Hoàng Tiến, Văn An, Cổ Thành, Nhân Huệ, Văn Đức, Chí Minh, An Lạc, Đồng Lạc, Kênh Giang), trong đó có 13 xã, phường là miền núi, chiếm 76% diện tích và 56% dân số của toàn thị xã. Ngoài ra còn có trên 120 cơ quan đơn vị, nhà máy, xí nghiệp, doanh nghiệp đóng trên địa bàn.

Chí Linh nằm trong vùng tam giác kinh tế Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh. Nó có đường giao thông thuận lợi. Đường bộ có Quốc lộ 18 chạy dọc theo hướng đông tây qua trung tâm thị xã nối liền Hà Nội - Quảng Ninh, đường Quốc lộ 183 nối Quốc lộ 5 và đường 18, đường 37 là đường vành đai chiến lược quốc gia từ trung tâm thị xã đi tỉnh Bắc Giang. Đường thuỷ có chiều dài 40 km đường sông bao bọc phía đông, tây, nam của thị xã thông thương với Hải Phòng, Bắc Giang, Đáp Cầu (Bắc Ninh).

Khí hậu

Chí Linh nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa, có 2 mùa rõ rệt, mùa khô hanh lạnh từ tháng 10 đến tháng 4 năm sau, mùa mưa từ tháng 4 đến tháng 9 hàng năm. Nhiệt độ trung bình năm 23°C; tháng có nhiệt độ thấp nhất là tháng 1 và tháng 2 (khoảng 10-12°C); tháng có nhiệt độ cao nhất là tháng 6 và tháng 7 (khoảng 37-38°C). Lượng mưa trung bình hàng năm 1.463 mm, tổng tích ôn khoảng 8.2000, độ ẩm tương đối trung bình là 81,6%.

Do đặc điểm của địa hình, địa mạo nên khí hậu Chí Linh được chia làm 2 vùng:

  • Khí hậu vùng đồng bằng phía Nam mang đặc điểm khí hậu như các vùng đồng bằng trong tỉnh.
  • Khí hậu vùng bán sơn địa chiếm diện tích phần lớn trong vùng, do vị trí địa lý và địa hình phân hoá nên mùa đông ở đây lạnh hơn vùng khí hậu đồng bằng.

Thuỷ văn

Chí Linh có nguồn nước phong phú bởi có sông Kinh Thày, Thái Bình, Đông Mai bao bọc, có kênh mương trung thuỷ nông từ Phao Tân đến An Bài dài 15,5 km chạy qua những cánh đồng canh tác chính của huyện, có nước thải của nhà máy điện Phả Lại cung cấp quanh năm. Ngoài ra còn có 33 hồ đập với tổng diện tích tự thuỷ 409 ha, đặc biệt có nguồn nước ngầm sạch trữ lượng lớn.

Đất đai

Tập tin:Côn Sơn.jpg
Một phần rừng núi tại Côn Sơn, huyện Chí Linh

Tổng diện tích tự nhiên của huyện là 29.618 ha, chia ra:

  • Đất nông nghiệp 9.784 ha, chiểm tỷ lệ 33,03%.
  • Đất lâm nghiệp 14.470 ha, chiếm tỷ lệ 48,86%.
  • Đất chuyên dùng 2.467 ha, chiếm tỷ lệ 8,33%.
  • Đất ở 1.110 ha, chiếm tỷ lệ 3,75%.
  • Đất khác 1.787 ha, chiếm tỷ lệ 6,03%.

Địa hình Chí Linh đa dạng phong phú, có diện tích đồi núi, đồng bằng xen kẽ, địa hình dốc bậc thang từ phía bắc xuống phía nam, nhìn chung địa hình chia làm 3 tiểu vùng chính:

  • Khu đồi núi bao gồm rừng tự nhiên và rừng trồng, càng về phái Bắc đồi núi càng cao, đỉnh cao nhất là Dây Diều cao 616 m, đèo Trê cao 536 m.
  • Khu đồi bát úp gó lượn sóng xen kẽ bãi bằng, đồi ở đây không cao lắm, trung bình từ 5- - 60 m, có độ dốc từ 10-150, xen kẽ là những bãi bằng có độ cao bình quân + 2,5 m.
  • Khu bãi bằng phù sa mới, phân bố ở phía nam đường 18, địa hình tuơng đói bằng phẳng, càng về phái Nam càng trũng, có nơi cốt đất chỉ +0,8m.

Đất Chí Linh được hình thành từ 2 nhóm chính, nhóm đất đồi núi được hình thành tại chỗ, phát triển trên các đá sa thạch; nhóm đất thuỷ thành do phù sa sông Kinh Thày và Thái Bình bồi tụ. Theo tài liệu của Viện nông hoá thổ nhưỡng Việt Nam, đất nông nghiệp được phân loại như sau:

  • Địa hình: cao 21%, vàn 47,2%, thấp 27,5%, trũng 4,3%.
  • Thành phần cơ giới: đất thị nhẹ 42,2%, thịt trung bình 28,1%, nặng 29,7%.
  • Độ chua: cấp I: 74,5%, cấp II: 15%, cấp III: 8%, cấp IV: 2,5%.

Rừng

Chí Linh có 14.470 ha đất đồi rừng, trong đó rừng trồng 1.208 ha, rừng tự nhiên 2.390 ha. Rừng tự nhiên có nhiều loại gỗ quý, ước khoảng 140.000 m³, có nhiều loại động thực vật đặc trưng cung cấp nguồn dược liệu cho y học. Rừng trồng chủ yếu là keo tai tượng, bạch đàn và rừng thông thuộc khu di tích Côn Sơn - Kiếp Bạc.

Khoáng sản

Khoáng sản Chí Linh tuy không nhiều về chủng loại, nhưng có loại có trữ lượng lớn và giá trị kinh tế như: đất Cao lanh trữ lượng 40 vạn tấn, sét chịu lửa 8 triệu tấn, đá, cát vàng xây dựng, mỏ than nâu trữ lượng hàng tỷ tấn.

Dữ liệu chi tiết khác về Chí Linh xin xem thêm tại đây[1].

Du lịch

Lục Đầu Giang

Chí Linh có phong cảnh đẹp và nhiều di tích lịch sử từ cấp địa phương đến cấp quốc gia. Trong đó có thể kể đến:

  • Đền Cao: thuộc xã An Lạc, huyện Chí Linh, tinh Hải Dương. Ở đây có bốn ngôi đền linh thiêng từ lâu đời, thờ năm anh em nhà họ Vương đã có công giúp vua Lê Đại Hành đánh tan quân xâm lược Tống (năm 981) do Hầu Nhân Bảo và Tôn Toàn Hưng chỉ huy.
  • Đền Chu Văn An nằm trên núi Phượng Hoàng, thuộc xã Văn An , huyện Chí Linh; cách khu di tích Côn Sơn khoảng 4 Km. Đây là một điểm di tích văn hoá và danh thắng mà quý khách có thể đến thăm, với cảnh rừng thông đẹp trùng điệp, có đền thờ cũ và mới xây xong năm 2007. Lăng mộ Thầy giáo Chu Văn An nằm trong khu di tích này. Lễ hội vào tháng tám và tháng một, trọng hội vào ngày 25-8 và 26-11. Khu di tích được xếp hạng năm 1998.
  • Chùa Thanh Mai: Chùa Thanh Mai, thuộc xã Hoàng Hoa Thám, huyện Chí Linh. Chùa Thanh Mai là ngôi chùa rất cổ, được xây dựng năm 1329 do Thiền sư Pháp Loa - Đệ nhị tổ của Thiền phái Trúc Lâm Yên tử sáng lập. Chùa được công nhận di tích lịch sử quốc gia năm 1992.
  • Đền bà Chúa Sao sa: Thờ nữ Tiến sĩ duy nhất trong lịch sử khoa bảng Việt Nam, bà Nguyễn Thị Duệ. Đền cũng thuộc xã Văn An , huyện Chí Linh; cách khu di tích Côn Sơn khoảng 5 Km.
  • Đền Mẫu Sinh: thờ Mẫu, rất đặc biệt bởi được xây dựng trên lưng chừng núi Ngũ Nhạc với Hậu cung nằm trên một tảng đá lớn hình người phụ nữ đang nằm sinh con. Tương truyền Đền Mẫu Sinh là nơi sinh ra Đức Thánh hài nhi. Đền được tin là rất thiêng và là nơi khắp nơi về cầu tự.

Các di tích danh thắng và cảnh trí thiên nhiên tuyệt vời như núi Nam Tào, Bắc Đẩu, sông Lục Đầu Giang, ... tạo thành cụm du lịch lớn của tỉnh, bên cạnh các di tích lịch sử và thắng cảnh thiên nhiên còn có sân Golf Ngôi Sao Chí Linh. Hàng năm có nhiều du khách trong nước và quốc tế đến tham quan du lịch.

Dân số

Năm 2002 Chí Linh có 146.752 người, tỷ lệ tăng dân số tự nhiên 9,48%, cơ cấu dân số:

  • Từ 1 đến 9 tuổi: 40.668 người
  • Từ 10 đến 14 tuổi: 16.522 người
  • Từ 15 đến 29 tuổi: 41.500 người
  • Từ 30 đến 44 tuổi: 25.955 nguời
  • Từ 55 đến 60 tuổi: 12.344 người
  • Trên 60 tuổi: 9.718 người

Số lao động làm việc trong các ngành: 71.925 người, trong đó: lao động nông, lâm nghiệp, thuỷ sản 55.855 người; công nghiệp - xây dựng 7.767 người; dịch vụ 8.273 người. Lao động do cấp huyện quản lý là 65.558 người, trong đó: lao động nông, lâm nghiệp, thuỷ sản 54.019 người; công nghiệp - xây dựng 4.983 người; dịch vụ 6.556 người.

Địa linh nhân kiệt

Tập tin:Chuaconson1.jpg

Địa danh Chí Linh gắn với tên tuổi của các nhân vật lịch sử và anh hùng dân tộc sau:

- Thiền sư Pháp Loa: ông có tục danh là Đồng Kiên Cương, là người thuộc hương Cửu La, huyện Nam Sách. Năm 1304 ông xuất gia theo Điều Ngự Trần Nhân Tông tu hành tại chùa Yên Tử và trở thành người kế thừa của Thiền phái Trúc Lâm. Năm 1329, ông cho xây dựng hai ngôi chùa là Thanh Mai và Côn Sơn. Ngày 03/3/1330, ông viên tịch tại chùa Quỳnh Lâm, sau theo di chúc của ông, các phật tử đã đưa pháp thể của ông về nhập tháp tại chùa Thanh Mai, Chí Linh. Cảm mến công đức của ông, vua Anh Tông sắc phong danh hiệu Đại Tuệ Tịnh Tri Đức thiền sư, tên tháp là Viên Thông bảo tháp.

- Trần Hưng Đạo: Đóng đại bản doanh tại Vạn Kiếp. Những năm cuối đời ông sống ở Vạn Kiếp và mất tại đây.

- Nguyễn Thị Duệ: nữ tiến sĩ duy nhất trong lịch sử khoa bảng Việt Nam.

- Trần Nguyên Đán: Là ông ngoại của Nguyễn Trãi. Ông ở ẩn tại Chi Ngái, Chí Linh.

- Nguyễn Trãi: thuở nhỏ sinh sống ở Chí Linh. Sau này, nhiều năm ông ở ẩn tại chùa Côn Sơn, Chí Linh.

- Chu Văn An: mở trường dạy học trên núi Phượng Hoàng, thuộc xã Văn An (ngày nay), huyện Chí Linh.

Các thị trấn cũ trong thị xã

Chí Linh đã từng có 3 thị trấn, trong đó, Thị trấn Sao Đỏ là huyện lỵ của huyện cũ.

  • Thị trấn Sao Đỏ: Có một số lý giải khác nhau về cái tên của thị trấn, song lý giải phổ biến nhất và được chấp nhận nhiều nhất là Sao Đỏ là nơi hoạt động cách mạng của ông Nguyễn Lương Bằng và Sao Đỏ chính là bí danh của ông, sau này được đem đặt tên cho thị trấn.

Sao Đó khá đông dân so với một thị trấn thông thường do khi xây dựng Nhà máy nhiệt điện Phả Lại, người ta đã tạm xóa sổ Thị trấn Phả Lại vốn rất sầm uất ở ven sông và đưa toàn bộ dân về sinh sống ở vùng đồi núi tiếp giáp Thị trấn Sao Đỏ. Toàn bộ thị trấn nằm trải dài trên nhiều ngọn đồi thấp, trong đó có khu vực được gọi là Ba Đèo, nơi có đường vào Sân golf Ngôi Sao Chí Linh.

Những năm từ 2000 trở đi, có nhiều dự án phát triển đô thị đã được triển khai ở đây[2]. Tuy nhiên, cũng giống như các thị trấn khác của cả nước, Sao Đỏ chưa có bản sắc đô thị.

Tại Sao Đỏ có nhiều cơ quan, trường học và doanh trại quân đội.

  • Thị trấn Phả Lại: vốn là một thị trấn lâu đời, nằm ven Lục Đầu Giang. Năm 1979 - 1980, để khởi công xây dựng Nhà máy nhiệt điện Phả Lại, thị trấn đã bị giải tỏa. Sau khi nhà máy xây dựng xong, thị trấn đã được hình thành ngay xung quanh nhà máy với hình thái rất lộn xộn. Từ Phả Lại, thị trấn này đã phát triển khá lan man và lan tới Bình Giang.

Về địa lý, Thị trấn Phả Lại nằm ở phía Tây của huyện Chí Linh. Thị trấn có diện tích tự nhiên 1.382 ha; trong đó, diện tích đất đồi núi, lâm nghiệp là 362 ha; diện tích đất nông nghiệp là 506,15 ha; phần còn lại là đất của các cơ quan đơn vị, xí nghiệp, các thành phần kinh tế đóng trên địa bàn; tạo nên một hình thái kinh tế đa dạng và phong phú. Tổng số nhân khẩu của thị trấn là 21.147 khẩu[3].

  • Thị trấn Bến Tắm: Thành lập ngày 14/1/2002, trên cơ sở 412,88 ha diện tích tự nhiên và 5.703 nhân khẩu của xã Bắc An, huyện Chí Linh. Địa giới hành chính của thị trấn Bến Tắm là: Đông, Tây và Bắc giáp xã Bắc An; Nam giáp xã Hoàng Tân[4].

Người Chí Linh

  • Tứ xứ: Người Chí Linh có quê gốc từ rất nhiều địa phương khác.
  • Học hành: Tỷ lệ đỗ đại học ở Chí Linh luôn thuộc loại cao nhất trong tỉnh.
  • Làm ăn: Người Chí Linh đi làm ăn ở nơi khác khá nhiều. Tại các vùng biên giới có nhiều người từ Chí Linh. Số người ra nước ngoài làm ăn cũng khá đông.

Sân golf Chí Linh

Nằm ở thị trấn Sao Đỏ, huyện Chí Linh. Sân golf này cách Hà Nội 48km, trên đường tới vịnh Hạ Long. Nằm ngay vị trí trung tâm tam giác kinh tế du lịch phía Bắc, sân golf Chí Linh được đánh giá là một trong những sân golf hàng đầu không chỉ tại Việt Nam mà cả vùng Đông Nam Á. Câu lạc bộ golf Ngôi Sao Chí Linh đã nhanh chóng trở thành một điểm sáng du lịch, trung tâm thể thao, vui chơi, nghỉ dưỡng, xúc tiến đầu tư... cao cấp của cả vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc.

"Trải rộng trên diện tích 325 ha trong lòng một thung lũng tuyệt đẹp, với một hồ nước tự nhiên nép mình bên những dải đồi thông xanh hùng vĩ bao quanh, sân golf Ngôi Sao Chí Linh được xây dựng 36 lỗ theo tiêu chuẩn quốc tế AAA. Những thảm cỏ xanh được chăm sóc, xén tỉa mỗi ngày, những con đường nhỏ uốn mình vòng quanh mép hồ, các rặng cây, các dốc thoải ven đồi, là điểm dừng chân với những quán nhỏ đơn sơ nép mình trong tán cây thơ mộng..."[5].

Chú thích

  1. ^ http://www.haiduong.gov.vn/front-end/index.asp?website_id=39&menu_id=508&parent_menu_id=727&article_id=1872&fuseaction=DISPLAY_SINGLE_ARTICLE
  2. ^ http://www.haiduong.gov.vn/front-end/index.asp?website_id=39&menu_id=508&parent_menu_id=727&article_id=11808&fuseaction=DISPLAY_SINGLE_ARTICLE
  3. ^ http://www.cpv.org.vn/details.asp?topic=101&subtopic=207&leader_topic=180&id=BT1140865854
  4. ^ http://laws.dongnai.gov.vn/2001_to_2010/2002/200201/200201140008/lawdocument_view
  5. ^ http://www.vietnamtourism.com/v_pages/tourist/travel.asp?uid=2485

Bản mẫu:Các huyện thị thuộc tỉnh Hải Dương