Nghĩa Từ vương

Nghĩa Từ vương
Hangul	의자왕
Hanja	義慈王
Romaja quốc ngữ	Uija-wang
McCune–Reischauer	Ŭija-wang
Hán-Việt	Nghĩa Từ Vương

Nghĩa Từ Vương (? - 660?, trị vì 641 - 660) là vị quốc vương thứ 31 và cuối cùng của Bách Tế, một trong Tam Quốc Triều Tiên. Thời kỳ trị vì của ông chấm dứt khi Bách Tế bị đnhá bại bởi một liên minh giữa nhà Đường và Tân La.

Bối cảnh

Trong giai đoạn này, vương quốc Cao Câu Ly ở phía bắc, dưới quyền kiểm soát của tướng Uyên Cái Tổ Văn (Yeon Gaesomun), có thái độ hung hăng chống Tân La và nhà Đường. Tân La phản ứng bằng cách liên minh chặt chẽ với Đường, đe dọa Bách Tế đứng giữa.

Theo Tam quốc sử ký (Samguk Sagi), Nghĩa Từ Vương là con trai cả của Vũ Vương. Theo một truyền thuyết được thuật lại trong Tam quốc di sự (Samguk Yusa), Vũ Vương là một nông dân Bách Tế đã kết hôn với một công chúa Tân La (và là mẹ của Nghĩa Từ Vương), song đây không được coi là một chi tiết lịch sử chính thống. Nghĩa Từ được phong làm thái tử năm 632 và trở thành vua sau cái chết của phụ thân năm 641.

Trị vì

Mặc dù ngay từ đầu đã có quan hệ hữu nghị với Trung Quốc, Nghĩa Từ Vương lại sớm chuyển sang liên minh với Cao Câu Ly để tấn công Tân La. Năm 642, ông dẫn đầu một chiến dịch chống lại Tân La và chiếm khoảng 40 thành. Ông cũng gửi một lực lượng gồm 10.000 lính để chiếm thành Đại Da (Daeya) và sát hại phò mã của Kim Xuân Thu (Kim Chunchu). Năm sau, cùng với Cao Câu Ly, Bách Tế tấn công Tân La một lần nữa để chặn tuyến đường ngoại giao của nước này với nhà Đường. Khi liên quân Tân La-Đường đã tấn công Cao Câu Ly vào năm 645, ông đã tấn công Tân La và chiếm được bảy thành. Bách Tế và Cao Câu Ly đánh khu vực biên giới phía bắc Tân La năm 655.

Sớm sau khi trở thành vua, Nghĩa Từ Vương đã tiến hành cải cách chính trị để kiểm soát quyền lực của giới quý tộc. Tuy nhiên, thời gian trị vì của ông vẫn bị cản trở bởi các cuộc kình địch quyền lực nội bộ giữa các quý tộc và tham nhũng cùng suy đồi trong nội bộ triều đình.

Khi triều đình rơi vào tình trạng lộn xộn, liên quân Đường-Tân La, sau nhiều lần nản lòng trước tướng Uyên Cái Tổ Văn (Yeon Gaesomun) của Cao Câu Ly, đã thay đổi chiến lược và quyết định tấn công Bách Tế trước.

Bách Tế sụp đổ

Năm 660, thủy binh Bách Tế bị thủy binh Đường đánh bại, còn quân Tân La dưới sự lãnh đạo của Kim Dữu Tín (Kim Yu-sin) đã đánh bại quân Bách Tế của tướng Giai Bách (Gyebaek). Kinh đô Tứ Tỉ (Sabi, nay là Buyeo, Chungcheong Nam) bị liên quân Đường-Tân La bao vây. Nghĩa Từ Vương và thái tử đào thoát đến Hùng Tân (Ungjin, nay thuộc Gongju), song đã đầu hàng khi Tứ Tỉ thất thủ.

Ông sau đó bị đưa đến Đường cùng các vương tử Phù Dư Hiếu (Buyeo Hyo) và Phù Dư Long (Buyeo Yung), 88 hầu cận, và 12.807 nông dân Bách Tế. Một vương tử khác của ông, Phù Dư Phong (Buyeo Pung), về sau đã nỗ lực nhằm phục hồi lại vương quốc của tổ tiên.

Năm 2000, hài cốt của ông được đưa về từ Trung Quốc và được chôn tại một lăng mộ mới tại Neungsan-ri, Buyeo, Chungcheong Nam, Hàn Quốc, gần kinh đô cuối cùng của Bách Tế là Tứ Tỉ. Do là vị vua cuối cùng, ông không có thụy hiệu.

Liên kết ngoài

• Viện Nghiên cứu Hàn Quốc học Trung ương (tiếng Hàn)
• Bài trên Korea Britannica (tiếng Hàn)
• Bài trên KBS World
• Lăng Nghĩa Từ Vương (tiếng Hàn)

Xem thêm

• Danh sách vua Triều Tiên
• Lịch sử Triều Tiên