Arthur Wellesley, Công tước thứ nhất xứ Wellington

Công tước Wellington, Thủ tướng Anh
Chức vụ
Thủ tướng Anh
Nhiệm kỳ	17 tháng 11 năm 1834 – 9 tháng 12 năm 1834
Tiền nhiệm	William Lamb, Tử tước Melbourne thứ hai
Kế nhiệm	Sir Robert Peel
Nhiệm kỳ	22 tháng 1 năm 1828 – 16 tháng 11 năm 1830
Tiền nhiệm	Frederick John Robinson, Tử tước Goderich thứ nhất
Kế nhiệm	Charles Grey, Bá tước Grey thứ hai
Thông tin chung
Sinh	khoảng 1 tháng 5 năm 1769 Có thể Dublin hay County Meath
Mất	14 tháng 9 năm 1852(1852-09-14) (83 tuổi) Walmer, Kent
Đảng chính trị	Đảng Bảo thủ Anh

Thống chế Arthur Wellesley, Công tước thứ nhất của Wellington (khoảng 1 tháng 5 năm 1769 – 14 tháng 9 năm 1852) là một chiến sĩ người Ireland gốc Anh trong Quân đội Anh, đồng thời là một chính khách thuộc Đảng bảo thủ Anh. Ông được thừa nhận rộng rãi như là một trong những nhân vật quân sự - chính trị hàng đầu trong nửa đầu thế kỉ 19. Từng được phong hàm thiếu úy trong quân đội Anh, ông nổi lên trong Chiến tranh Napoléon, cuối cùng được phong lên chức thống chế.

Với tư cách là một tướng lĩnh, Wellington thường được so sánh với John Churchill, Công tước thứ nhất của Marlborough, người mà ông chia sẻ rất nhiều điểm tương đồng ví dụ như việc đều chuyển sang làm chính trị sau khi rất thành công trong sự nghiệp quân sự. Wellington từng hai lần làm Thủ tướng Anh, và là một trong những nhân vật đứng đầu Thượng nghị viện Anh cho đến khi nghỉ hưu năm 1846.

Thời niên thiếu

Wellington sinh ra trong gia đình Wesley, một dòng họ đầy danh giá, tại số 4 đường Merron, Dublin, đối diện trường Đại học Khoa học Hoàng gia, nay là tòa cao ốc của chính phủ. Phần lớn tuổi thơ ông gắn liền với Lâu đài Dangan, cách Summerhill 5 km về phía Bắc, nằm trên con đường Trim. Ông là người thứ ba trong số năm người con trai của Garret Wesley, Bá tước thứ nhất của Mornington. Ông sinh vào ngày đầu tiên của tháng 5. (Chiếc bình đựng nước thánh trong lễ rửa tội của ông đã được tặng cho nhà thờ Dundrum vào năm 1914.) Nhiều nhà sử học đã dựa vào các tờ báo đương thời để làm bằng chứng xác nhận chính xác ngày sinh của ông (ngày 1 tháng 5 năm 1769). Vào năm 1798, gia đình ông cải họ từ Wesley sang Wellesley.

Ông xuất thân ra từ một gia đình quý tộc theo đạo Tin Lành ở Ireland. Ngoài người cha là Bá tước vùng Mornington, gia đình ông còn có nhiều người làm việc cho hoàng gia: anh trai lớn nhất của ông là Hầu tước Wellesley, hai người anh khác được phong Nam tước: đó là Nam tước Maryborough và Nam tước Cowley.

Mãi đến những năm 20 tuổi, Wesley vẫn chưa bộc lộ tài năng của mình. Mẹ ông phải gửi ông vào phục vụ trong quân đội và nói rằng: "Tôi có thể làm gì với Arthur?" Sau đó, ông trở thành một kẻ ăn chơi xa xỉ, nghiện rượu và sa ngã vào cờ bạc. Trong thời gian đó, ông đem lòng yêu con gái của một gia đình quý tộc người Ireland tên là Kitty Pakenham và dự định tiếng đến hôn nhân nhưng lại bị gia đình nàng từ chối bởi ông chưa có sự nghiệp. Sau cú sốc đó, ông đã quyết tâm sửa đổi chính mình: hạn chế đánh bạc, uống rượu và từ bỏ luôn cả niềm đam mê violin. Ông bắt đầu nghiêm túc trong việc học tại trường khoa học quân sự.

Tài liệu tham khảo

• Adkin, Mark (2001), The Waterloo Companion, Aurum, ISBN 185410764X
• Beatson, Alexander. A collection of the Duke’s letters. A View of the Origin and Conduct of the War with Tippoo Sultaun. Bulmer and Co., 1800.
• Brett-James, ed. Wellington at War 1794–1815, New York: St. Martin’s Press, 1961.
• Coates, Berwick, Wellington's Charge: A Portrait of the Duke's England, Robson Books Ltd, London, 2003
• Gates, David (1986), The Spanish Ulcer: A History of the Peninsular War, Pimlico (xuất bản 2002), ISBN 0-7126-9730-6
• Drew, Joseph A Biographical Sketch of the Military and Political Career of the late Duke of Wellington: including the most interesting particulars of his death, Lying in State and Public Funeral, illus. with engravings, Weymouth, 1852.
• Glover, Michael, The Peninsular War 1807–1814. London: Penguin Books, 2001 ISBN 0-141-39041-7 (first published 1974).
• Guedalla, Phillip, The Duke. London, Hodder and Stoughton, 1931.
• Hibbert, Christopher. Wellington: A Personal History. Addison Wesley, 1997, ISBN 9780201632323
• Hilbert, Charles. Arthur Wellesley, Duke of Wellington, time and conflicts in India on behalf of the British East India Company and the British crown. Military Heritage, August 2005, Volume 7, No. 1, pp. 34 to 41, ISSN 1524-8666.
• Holmes, Richard. Wellington: The Iron Duke. London: Harper Collins Publishers, 2002 ISBN 0-00-713750-8.
• Hutchinson, Lester. European Freebooters in Mogul India. New York: Asia Publishing House, 1964.
• Longford, Elizabeth. Wellington: The Years of The Sword. New York: Harper and Row Publishers, 1969.
• Montgomerie, Viva Seton (1955). My Scrapbook of Memories. Privately published. pp. 104.
• Neillands, Robert. Wellington and Napoleon: Clash of Armies. Pen and Sword Publishing, 2004.
• Mill, James. The History of British India. 6 vols. 5th ed. New York: Chelsea House Publishers, 1968.
• Gurwood, John. The dispatches of Field Marshall the Duke of Wellington : during his various campaigns in India, Denmark, Portugal, Spain, the Low Countries, and France, from 1799 to 1818. Volume X. London: J. Murray, 1838. Retrieved on 14 November 2007.
• Roberts, Andrew (2001). Napoleon and Wellington. Weidenfeld and Nicholson.
• Ward, S. G. P. (1957). Wellington's Headquarters: A Study of the Administrative Problems in the Peninsula 1809–1814. Oxford University Press.
• Weller, J. (1992), Wellington at Waterloo, London: Greenhill Books, ISBN 1853763390

Liên kết ngoài

• ThePeerage.com
• Duke of Wellington Chronology World History Database
• Wellington's Military and Political Career
• Duke of Wellington's Regiment - West Riding
• Các tác phẩm của Arthur Wellesley, 1st Duke of Wellington tại Dự án Gutenberg
• Images of political cartoons featuring the Duke of Wellington
• Duke of Wellington At Find A Grave
• More about Arthur Wellesley, Duke of Wellington on the Downing Street website