Anouvong

Anouvong , sử nhà Nguyễn gọi là A Nỗ, hoặc Chao Anou, hay Chaiya-Sethathirath III (1767-1829) , sử nhà Nguyễn gọi là A Nỗ, là vị vua cuối cùng của vương quốc Viêng Chăn (Lan Xang) tại Viêng Chăn, trị vì giai đoạn 1805-1828.

Tiểu sử

Anouvong, sinh năm 1767 tại kinh đô Viêng Chăn, là con trai thứ tư của vua Bunsan (Ong Bun). Khi vua cha bị người Xiêm lật đổ, năm 1779, ông bị bắt làm tù binh của Xiêm. Giai đoạn 1780-1795, Anouvong sống lưu vong ở Bangkok như một con tin. Ngày mùng 2 tháng 2 năm 1795, Anouvong được vua Xiêm bổ nhiệm làm Phó vương của Vạn Tượng (Viêng Chăn) với tước hiệu là Somdetch Brhat Chao Maha Uparaja, trợ giúp cho vua anh. Năm 1805, Anouvong lên ngôi sau khi anh trai băng hà. Ông đã từ lâu đã là một đồng minh của người Thái trong cuộc chiến tranh chống lại Miến Điện, tuy nhiên, do thiếu sự công nhận cho những thành tích của ông, giai đoạn 1826-1828, ông nổi dậy chống lại Xiêm trong một nỗ lực để giành lại độc lập hoàn toàn. Để trả đũa cho bất trung của Anouvong, vua Thái Rama III đã ra lệnh quân đội bao vây kinh đô Viêng Chăn của Anouvong. Anouvong sớm đánh trả lại với sự giúp đỡ Việt Nam, nhưng một lần nữa đánh bại và lần này bị bắt. Vua Thái đã ra lệnh phá hủy hoàn toàn Viêng Chăn và chỉ để lại đền Wat Si Saket. Anouvong bị bắt làm tù binh và bị giải đến Bangkok để đối mặt với người đàn ông đối với người mà ông đã nổi loạn. Rama III ra lệnh nhốt ông trong cũi sắt cho đến khi ông qua đời vào năm sau ở tuổi 61. Ngày nay người Lào xem ông là anh hùng dân tộc bất chấp thực tế lỗi lầm của chiến lược và chiến thuật kết hợp với tính khí nóng của ông đã dẫn đến sự hủy diệt của Viêng Chăn và Lào đã mất lãnh thổ ngày nay là Đông Bắc Thái Lan.