Cửu Long (tỉnh)

Cửu Long còn có các nghĩa khác, xem bài Cửu Long (định hướng)

Tỉnh Cửu Long trên bản đồ hành chính Việt Nam năm 1976

Tỉnh Cửu Long tại Việt Nam được thành lập vào tháng 2 năm 1976 theo Nghị định của Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa Miền Nam Việt Nam về việc giải thể khu, hợp nhất tỉnh ở miền Nam Việt Nam bằng sự sáp nhập của hai tỉnh là Vĩnh Long và tỉnh Vĩnh Bình. Đến ngày 26-12-1991, tỉnh này lại tách ra thành hai tỉnh riêng như cũ theo Nghị quyết của Quốc hội khóa VIII, kỳ họp thứ 10.

Phía Bắc giáp 2 tỉnh Tiền Giang và Bến Tre (ranh giới là sông Cổ Chiên), phía Nam giáp tỉnh Hậu Giang (ranh giới là sông Hậu), phía Đông giáp biển Đông, phía Tây giáp tỉnh Đồng Tháp.

Năm 1980, tỉnh Cửu Long có diện tích 3.846 km², dân số 1.441.7000 người; năm 1984 (31-12) có diện tích 3.854 km², dân số 1.685.600 người.

Thay đổi hành chính

Khi hợp nhất, tỉnh Cửu Long ban đầu có 2 thị xã: thị xã Vĩnh Long (tỉnh lị), thị xã Trà Vinh và 12 huyện: Bình Minh, Cái Nhum, Càng Long, Cầu Kè, Cầu Ngang, Châu Thành Đông, Châu Thành Tây, Tam Bình, Tiểu Cần, Trà Cú, Trà Ôn, Vũng Liêm.

Theo Quyết định số 62-CP của Hội đồng Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ngày 11-3-1977, các huyện được hợp nhất và các thay đổi như sau:

• Huyện Châu Thành Tây (trừ 2 xã Tân Ngãi, Tân Hòa), huyện Cái Nhum và 2 xã Hòa Hiệp và Hậu Lộc của huyện Tam Bình thành huyện Long Hồ
• Huyện Tam Bình, huyện Bình Minh thành huyện Tam Bình
• Huyện Trà Ôn (trừ 3 xã: Hòa Bình, Xuân Hiệp, Thới Hòa), huyện Cầu Kè và 2 xã: Long Thới, Tiểu Cần của huyện Tiểu Cần thành huyện Cầu Kè
• Xã Hiếu Tử của huyện Tiểu Cần và 5 xã: Nguyệt Hóa, Lương Hóa, Đa Lộc, Thanh Mỹ, Sông Lộc của huyện Châu Thành Đông sáp nhập vào huyện Càn Long (tức Càng Long)
• 3 xã: Hòa Bình, Xuân Hiệp, Thới Hòa của huyện Trà Ôn sáp nhập vào huyện Vũng Liêm
• 4 xã: Hòa Thuận, Lương Hòa, Hưng Mỹ và Phước Hào của huyện Châu Thành Đông sáp nhập vào huyện Cầu Ngang
• 3 xã: Tập Ngãi, Hùng Hòa, Tân Hòa của huyện Tiểu Cần sáp nhập vào huyện Trà Cú
• Xã Long Đức của huyện Châu Thành Đông sáp nhập vào thị xã Trà Vinh
• 2 xã: Tân Ngãi, Tân Hòa của huyện Châu Thành Tây sáp nhập vào thị xã Vĩnh Long

Năm 1980, tỉnh Cửu Long có 2 thị xã Vĩnh Long (tỉnh lị), Trà Vinh và 7 huyện: Cầu Kè, Cầu Ngang, Càng Long, Long Hồ, Tam Bình, Trà Cú, Vũng Liêm.

Ngày 29 tháng 9 năm 1981, tái lập một số huyện cũ: Tiểu Cần (trên thực tế), Bình Minh, Trà Ôn (trên văn bản); lập huyện Châu Thành từ 5 xã của huyện Châu Thành Đông cũ thuộc huyện Cầu Ngang và 4 xã của huyện Cầu Ngang; lập huyện Mang Thít từ phần đất của huyện Cái Nhum cũ; lập huyện Duyên Hải từ một phần huyện Cầu Ngang.

Ngày 17 tháng 4 năm 1986, lại sáp nhập huyện Mang Thít vào huyện Long Hồ. Như vậy lúc này tỉnh Cửu Long gồm 2 thị xã Vĩnh Long (tỉnh lị), Trà Vinh và 12 huyện: Bình Minh, Càng Long, Cầu Kè, Cầu Ngang, Châu Thành, Duyên Hải, Long Hồ, Tam Bình, Tiểu Cần, Trà Cú, Trà Ôn, Vũng Liêm.

Ngày 26 tháng 12 năm 1991, kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa VIII ra nghị quyết chia tỉnh Cửu Long để tái lập tỉnh Trà Vinh và tỉnh Vĩnh Long. Tỉnh Trà Vinh gồm thị xã Trà Vinh và 7 huyện: Càng Long, Cầu Kè, Cầu Ngang, Châu Thành, Duyên Hải, Tiểu Cần, Trà Cú. Tỉnh Vĩnh Long gồm thị xã Vĩnh Long và 5 huyện: Bình Minh, Long Hồ, Tam Bình, Trà Ôn, Vũng Liêm.