Hình thành giao tử

Hình 1: Sơ đồ hình thành giao tử cái (trái) và giao tử đực (phải).

Hình thành giao tử là quá trình tế bào sinh dục (tế bào mầm) tạo ra giao tử. Trong thuật ngữ khoa học, khái niệm này có tên là gametogenesis. Đây là thuật ngữ trong phôi học, dùng để chỉ sự hình thành giao tử là quá trình mà tế bào tạo giao tử (hoặc tế bào mầm, hay tế bào sinh dục) phát sinh ra giao tử trong một cơ thể. Sự hình thành tế bào trứng hoặc noãn được gọi là sự tạo noãn (oogenesis), còn sự hình thành giao tử đực hay tinh trùng được gọi là sự tạo tinh (spermatogenesis).^{, ,}

Các từ đồng nghĩa: tạo giao tử, phát sinh giao tử.

Hình thành giao tử ở động vật

Cơ thể động vật bậc cao tạo giao tử ở tuyến sinh dục đực gọi là tinh hoàn ở giới đực và buồng trứng ở giới cái. Giới đực và giới cái của một loài động vật hữu tính có các phương thức tạo giao tử không giống hệt nhau, nhưng nói chung đều theo diễn biến tóm tắt như lược đồ sau:

         Tế bào sinh dục gốc (tế bào mầm) → Tế bào sinh dục → Tế bào sinh dục thứ cấp → Giao tử.

Cụ thể như sau.

Sự tạo tinh

• Sự tạo tinh (spermatogenesis) là tên tắt của sự hình thành (hay phát sinh) tinh trùng. Quá trình này khởi đầu từ tinh bào gốc hay gọi đẩy đủ hơn là tế bào gốc tinh trùng (spermatogonial stem cell, viết tắt là SSC) nằm trong các ống bán nguyệt của tinh hoàn.
• Xem thêm chi tiết ở: Tế bào gốc tinh trùng.

Sự tạo noãn

(còn tiếp)