Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Theodor Escherich”
Không có tóm lược sửa đổi |
Không có tóm lược sửa đổi |
||
| Dòng 28: | Dòng 28: | ||
}} |
}} |
||
'''Theodor Escherich''' (Thê-ô-đo Ê-sơ-ric) là bác sĩ Nhi khoa người Đức gốc Áo, giáo sư của nhiều trường đại học ở Áo và Đức, thường được đời sau nhắc đến vì được xem là bác sĩ chuyên khoa |
'''Theodor Escherich''' (Thê-ô-đo Ê-sơ-ric) là bác sĩ Nhi khoa người Đức gốc Áo, giáo sư của nhiều trường đại học ở Áo và Đức, thường được đời sau nhắc đến vì được xem là bác sĩ chuyên khoa Nhi Truyền nhiễm (bệnh truyền nhiễm ở trẻ em) đầu tiên trên thế giới,<ref>{{Chú thích web|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17879920|tiêu đề=Theodor Escherich: the first pediatric infectious diseases physician?|website=}}</ref> nhất là người đầu tiên phát hiện và mô tả vi khuẩn ''[[Escherichia coli]]'', nhờ đó mà Y học và đặc biệt là Di truyền học phân tử có những bước tiến vượt bậc.<ref name=":0">{{Chú thích web|url=https://academic.oup.com/cid/article/45/8/1025/344528|tiêu đề=Stanford T. Shulman, Herbert C. Friedmann & Ronald H. Sims:|website=Theodor Escherich: The First Pediatric Infectious Diseases Physician?}}</ref><ref name=":1">{{Chú thích web|url=https://www.britannica.com/biography/Theodor-Escherich|tiêu đề=Theodor Escherich|website=}}</ref><ref name=":2">{{Chú thích web|url=https://www.nature.com/articles/nrmicro1810|tiêu đề=Jörg Hacker & Gabriele Blum-Oehler|website=In appreciation of Theodor Escherich}}</ref> |
||
==Tiểu sử và gia đình== |
==Tiểu sử và gia đình== |
||
Phiên bản lúc 00:10, ngày 26 tháng 11 năm 2018
Theodor Escherich | |
|---|---|
 Hình 1: Chân dung Theodor Escherich (1900). | |
| Sinh | 29 tháng 11 năm 1857 Ansbach, Vương quốc Bavaria |
| Mất | 15 tháng 2 năm 1911 (53 tuổi) Vienna, Áo-Hungary |
| Quốc tịch | Đức, Áo |
| Tư cách công dân |
|
| Trường lớp | |
| Nổi tiếng vì | Phát hiện vi khuẩn Escherichia coli |
| Phối ngẫu | Margaretha Pfaundler |
| Giải thưởng | |
| Sự nghiệp khoa học | |
| Ngành | Thày thuốc, Bác sĩ nhi khoa, Nhà vi khuẩn học. |
| Nơi công tác |
|
| Người hướng dẫn luận án tiến sĩ | Carl Jakob Adolf Christian Gerhardt |
| Chữ ký | |
 | |
Theodor Escherich (Thê-ô-đo Ê-sơ-ric) là bác sĩ Nhi khoa người Đức gốc Áo, giáo sư của nhiều trường đại học ở Áo và Đức, thường được đời sau nhắc đến vì được xem là bác sĩ chuyên khoa Nhi Truyền nhiễm (bệnh truyền nhiễm ở trẻ em) đầu tiên trên thế giới,[1] nhất là người đầu tiên phát hiện và mô tả vi khuẩn Escherichia coli, nhờ đó mà Y học và đặc biệt là Di truyền học phân tử có những bước tiến vượt bậc.[2][3][4]
Tiểu sử và gia đình
Theodor Escherich (phát âm tiếng Đức là: [ˈteːodɔʁ ˈɛʃəʁɪç], phiên âm tiếng Việt: Thê-ô-đo Ê-sơ-ric) sinh ngày 29 tháng 11 năm 1857 ở một thị trấn nhỏ Franconia tại Ansbach (hình 2) thuộc bang Bayern của Đức ngày nay.
Cha là Ferdinand Escherich (Phec-đi-nan Ê-sơ-ric, 1810-1888), một cán bộ y tế huyện làm về thống kê y học. Mẹ là Maria Sophie Frieder, con gái của Baron Carl Stromer von Reichenbach - một đại tá quân đội Vương quốc Bavaria.
Khi Theodor 5 tuổi thì mẹ qua đời. Khoảng 5 năm sau (1867) ông Ferdinand chuyển gia đình đến Würzburg và tái hôn. Lúc 12 tuổi Theodor được cha gửi học ở một trường nội trú Dòng Tên Stella Matutina ở Feldkirch thuộc Áo và hoàn thành bậc giáo dục trung học ở đây. Theodor đã tham dự một khoá học ngôn ngữ cổ điển (Gymnasium) và đã thi tốt nghiệp (Abitur) năm 1876 (lúc 19 tuổi).[5]
Sau khoảng nửa năm phục vụ quân đội tại Strasbourg, thì Theodor nhập học khoa Y của Đại học Würzburg khoảng cuối năm 1876. Sau đó, ông theo học tiếp ở trường đại học Kiel và Berlin, rồi thành bác sĩ nhi khoa, trở về Würzburg, bắt đầu nổi tiếng trong lĩnh vực này từ năm 1881.
Thời gian tiếp theo, ông vừa khám bệnh vừa tự học, du học tại Paris và Viên do ở Đức hồi đó lĩnh vực này chưa phát triển cao. Ở đó, ông đã được nghe các bài giảng của các nhà khoa học trong lĩnh vực Y học có tiếng thời đó là Hermann Widerhofer và Alois Monti, nhất là của nhà thần kinh học nổi tiếng thế giới Jean-Martin Charcot. Sau khi trở về Đức, ông trở thành giảng viên thỉnh giảng ở một số trường đại học.[6]
Năm 1890, người ta mời ông đến Graz làm việc và bổ nhiệm làm Giáo sư Nhi khoa tại Đại học Graz - lúc này, Theodor mới 33 tuổi. Năm 1902, ông chuyển đến Viên, với tư cách giáo sư Nhi khoa và làm lãnh đạo Bệnh viện Nhi St. Anna.
Ở Graz, ông đã kết hôn với Margaretha Pfaundler, con gái của nhà vật lí Leopold Pfaundler và họ có một con trai và một con gái.[7]
Ông mất ở Viên, ngày 15 tháng 2 năm 1911 do đột quỵ, hưởng thọ 53 tuổi.[2][3][4][7]
Sự nghiệp và cống hiến
Theodor Escherich bắt đầu học tập và hoạt động y học từ năm 1876. Luận án tiến sĩ của ông (có tên "Die marantische Sinusthrombose bei Cholera infantum") được bảo vệ ngày 27 tháng 10 năm 1882 ở đại học Würzburg, công bố năm 1882.[6]
Trong lĩnh vực y tế cộng đồng, ông có nhiều đóng góp. Tháng 10 năm 1884, chính phủ Bavaria cử ông đến Naples để nghiên cứu bệnh dịch tả lan tràn ở đó, góp phần giảm bớt dịch bệnh. Năm 1903, Theodor phát động phong trào và thành lập hiệp hội "Bảo vệ trẻ sơ sinh". Ngoài công việc này, ông đã góp phần đáng kể cho việc cải thiện chăm sóc trẻ em và giảm tỉ lệ tử vong trẻ sơ sinh rất cao thời đó.
Trong khi làm ở phòng khám Bệnh viện Julius thuộc Würzburg, dưới tư cách trợ lý thứ nhất cho giám đốc Karl Gerhardt, lúc nghiên cứu về các trẻ bị bệnh tiêu chảy, ông phát hiện một loài vi khuẩn thời đó chưa ai biết. Vì loài này kí sinh trong ruột già (tiếng Latinh là colum), nên ông đặt tên nó là Bacterium coli (vi khuẩn côli). Ông báo cáo phát hiện này vào năm 1885, trong thuyết trình của mình nhan đề “Vi khuẩn đường ruột ở trẻ sơ sinh” (nguyên bản tiếng Đức: "Darmbakterien des Säuglings und ihre Beziehungen zur Physiologie der Verdauung") cho Hiệp hội Hình thái và Sinh lý học. Đến năm 1886, sau 18 tháng nghiên cứu chuyên sâu, ông cho xuất bản cuốn sách với tựa như trên (hình 3).
Bởi vì nghiên cứu của ông về loài vi khuẩn này đầy đủ và chi tiết nhất đương thời, nên người ta còn gọi ông là nhà vi khuẩn học và làm cho ông trở thành một trong những nhà vi khuẩn học hàng đầu thời đó.
Mãi sau này, các nhà khoa học đổi tên loài này khá nhiều lần, rồi đến năm 1919 thì được gọi thống nhất toàn thế giới là Escherichia coli, để vinh danh ông tìm ra loài này đầu tiên.[8][9]
Vinh danh
- 1894 - Thành viên danh dự của Hội Nhi khoa Moscow.
- 1905 - Thành viên danh dự của Hội Nhi khoa Hoa Kỳ.
- 1905 - Viện sĩ Viện hàn lâm khoa học St. Louis.
- 1906 - Giải thưởng Hội đồng Hoàng gia.
- 1906 - Viện sĩ Viện hàn lâm Y học Rome.
- 1909 - Thành viên danh dự của Liên đoàn Bảo vệ quyền lợi Trẻ sơ sinh của Bỉ.
- Năm 2007, Viện Hàn lâm Khoa học Đức Leopoldina đã tổ chức và kỷ niệm lần thứ 150 ngày sinh của ông đồng thời cũng là một hội nghị khoa học.[4], [8]
Nguồn trích dẫn
- ^ “Theodor Escherich: the first pediatric infectious diseases physician?”.
- ^ a b “Stanford T. Shulman, Herbert C. Friedmann & Ronald H. Sims:”. Theodor Escherich: The First Pediatric Infectious Diseases Physician?.
- ^ a b “Theodor Escherich”.
- ^ a b c “Jörg Hacker & Gabriele Blum-Oehler”. In appreciation of Theodor Escherich.
- ^ “Escherich, Theodor”.
- ^ a b “Die marantische Sinusthrombose bei Cholera infantum”.
- ^ a b https://www.encyclopedia.com/science/dictionaries-thesauruses-pictures-and-press-releases/escherich-theodor
- ^ a b https://austria-forum.org/af/AustriaWiki/Theodor_Escherich
- ^ “Theodor Escherich”.