Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Sự kiện 11 tháng 9”

Sự kiện 11 tháng 9
	Một phần của Khủng bố tại Hoa Kỳ
	Hàng trên cùng: Tòa Tháp Đôi của; Trung tâm Thương mại Thế giới; đang bốc cháy; Hàng thứ 2, từ trái qua phải: Một phần của; Lầu Năm Góc bị sụp đổ; Chuyến bay 175; đâm vào 2 WTC;; Hàng thứ 3, từ trái qua phải: Một lính cứu hỏa gọi; hỗ trợ tại khu vực Trung tâm; Thương mại Thế giới;; Khu Bình địa; Một chiếc động cơ; từ Chuyến bay 93 được tìm thấy; Hàng cuối cùng: Chuyến bay 77 va chạm với; Lầu Năm Góc được chụp lại trong; ba khung hình liên tiếp trên CCTV;
Địa điểm	Thành phố New York,; New York, Hoa Kỳ;; Quận Arlington, Virginia,; Hoa Kỳ;; Xã Stonycreek gần; Shanksville, Pennsylvania,; Hoa Kỳ;
Thời điểm	11 tháng 9 năm 2001; 22 năm trước ; 8:46 sáng – 10:28 sáng (EDT)
Mục tiêu	Trung tâm Thương mại Thế giới; (AA11 và UA 175); Lầu Năm Góc (AA77); Nhà Trắng hoặc Điện Capitol; (UA 93; đã thất bại);
Loại hình	Cướp máy bay; Tấn công liều chết; Giết người hàng loạt; Khủng bố;
Tử vong	2.996 (2.977 nạn nhân + 19 không tặc)
Bị thương	6.000+
Thủ phạm	al-Qaeda
Số người tham gia	19

Duyệt lịch sử tương tác

← Thay đổi trước Thay đổi sau →

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào

Trực quanMã wiki

Nội tuyến

Phiên bản lúc 06:54, ngày 27 tháng 1 năm 2019

Sự kiện 11 tháng 9 (còn gọi trong tiếng Anh là 9/11)^{[nb 1]} là một loạt bốn vụ tấn công khủng bố có mục tiêu bởi nhóm khủng bố Hồi giáo al-Qaeda chống lại Hoa Kỳ vào sáng thứ Ba, ngày 11 tháng 9 năm 2001. Vụ tấn công làm 2.996 người chết, hơn 6.000 người khác bị thương, và gây ra thiệt hại về tài sản và cơ sở hạ tầng ít nhất 10 tỉ đôla^[2]^[3] và gây tổn thất tổng cộng 3 nghìn tỷ đôla.^[4]

Bốn chiếc máy bay dân dụng chở khách được điều hành bởi hai hãng hàng không chở khách lớn của Hoa Kỳ (United Airlines và American Airlines). Tất cả đều cất cánh từ các sân bay tại Đông Bắc Hoa Kỳ để đi tới California thì bị không tặc bởi 19 tên khủng bố al-Qaeda. Hai chiếc máy bay trong số đó, Chuyến bay 11 của American Airlines và Chuyến bay 175 của United Airlines, lần lượt đâm vào tòa tháp Bắc và Nam của khu phức hợp Trung tâm Thương mại Thế giới tại Thành phố New York. Chỉ trong 1 giờ 42 phút, cả hai tòa tháp cao 110 tầng sụp đổ, mang theo mảnh vỡ và gây ra những vụ cháy khiến tất cả các tòa nhà khác trong khu phức hợp Trung tâm Thương mại Thế giới bị sụp đổ một phần hoặc hoàn toàn, bao gồm tòa tháp Trung tâm Thương mại Thế giới số 7 cao 47 tầng, cũng như gây thiệt hại đáng kể cho mười công trình lớn khác xung quanh. Một chiếc máy bay thứ ba, Chuyến bay 77 của American Airlines, đâm vào Lầu Năm Góc (trụ sở của Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ) tại Quận Arlington, bang Virginia, gây sụp đổ một phần mặt phía tây của tòa nhà. Chiếc máy bay thứ tư, Chuyến bay 93 của United Airlines, ban đầu được nhắm vào Washington, D.C., nhưng đã rơi xuống một cánh đồng tại Xã Stonycreek gần Shanksville, Pennsylvania, sau khi các hành khách cố gắng khống chế các tên không tặc. Đây là thảm họa gây thiệt hại về người lớn nhất của lực lượng lính cứu hỏa và lực lượng hành pháp^[5] trong lịch sử Hoa Kỳ, với 343 lính cứu hỏa và 72 sĩ quan hành pháp thiệt mạng.

Sự nghi ngờ về vụ tấn công nhanh chóng đổ lên al-Qaeda. Hoa Kỳ đã đáp trả vụ tấn công với việc phát động cuộc Chiến tranh chống khủng bố và xâm lược Afghanistan để lật đổ Taliban, lực lượng đã che giấu cho al-Qaeda. Nhiều quốc gia thắt chặt luật chống khủng bố và mở rộng quyền lực của các cơ quan hành pháp và tình báo để ngăn ngừa các cuộc tấn công khủng bố. Mặc dù thủ lĩnh của al-Qaeda, Osama bin Laden, ban đầu phủ nhận mọi cáo buộc liên quan, vào năm 2004 ông nhận trách nhiệm cho vụ tấn công.^[1] Al-Qaeda và bin Laden nhắc tới sự hỗ trợ của Hoa Kỳ cho Israel, sự hiện diện của quân đội Hoa Kỳ tại Ả Rập Xê Út, và các lệnh trừng phạt Iraq làm động cơ. Sau khi trốn thoát khỏi bị bắt giữ gần một thập kỷ, bin Laden đã bị tiêu diệt bởi Biệt đội SEAL 6 của Hải quân Hoa Kỳ vào tháng 5 năm 2011.

Sự phá hủy Trung tâm Thương mại Thế giới và các cơ sở hạ tầng xung quanh gây ra thiệt hại nghiêm trọng cho kinh tế của khu vực Lower Manhattan và đã có tác động đáng kể tới thị trường toàn cầu, đóng cửa Phố Wall tới ngày 17 tháng 9 và không phận dân dụng tại Hoa Kỳ và Canada tới ngày 13 tháng 9. Nhiều dịch vụ, địa điểm và sự kiện phải đóng cửa, sơ tán hoặc hủy bỏ sau đó, do lo sợ các cuộc tấn công tiếp theo. Việc dọn dẹp khu vực Trung tâm Thương mại Thể giới được hoàn thành tháng 5 năm 2002, và Lầu Năm Góc được sửa chữa lại trong một năm. Vào ngày 18 tháng 11 năm 2006, quá trình xây dựng Trung tâm Thương mại Thế giới Một bắt đầu tại khu vực Trung tâm Thương mại Thế giới. Tòa nhà đã được chính thức mở cửa vào ngày 3 tháng 11 năm 2014.^[6]^[7] Nhiều công trình tưởng niệm đã được xây dựng, bao gồm Bảo tàng & Khu tưởng niệm 11 tháng 9 Quốc gia tại Thành phố New York, Khu tưởng niệm Lầu Năm Góc tại Quận Arlington, Virginia, và Khu tưởng niệm Quốc gia Chuyến bay 93 tại một cánh đồng ở Xã Stonycreek gần Shanksville, Pennsylvania.

Tấn công

Sáng sớm ngày 11 tháng 9 năm 2001, 19 không tặc cướp quyền kiểm soát bốn chiếc máy bay dân dụng thương mại (hai chiếc Boeing 757 và hai chiếc Boeing 767) trên đường tới California (ba chiếc tới LAX tại Los Angeles, và một chiếc tới SFO tại San Francisco) sau khi cất cánh từ Sân bay quốc tế Logan tại Boston(Massachusetts); Sân bay quốc tế Newark Liberty tại Newark, New Jersey và Sân bay quốc tế Washington Dulles tại các quận Loudoun và Fairfax ở Virginia.^[8] Các không tặc chọn các máy bay lớn có đường bay dài vì chúng sẽ được nạp đầy nhiên liệu.^[9]

Bốn chuyến bay bao gồm:

Chuyến bay 11 của American Airlines: một chiếc máy bay Boeing 767, rời Sân bay Logan vào lúc 7:59 sáng trên đường tới Los Angeles với 11 thành viên phi hành đoàn và 76 hành khách, chưa bao gồm 5 không tặc. Các không tặc lái chiếc máy bay đâm vào tòa Tháp Bắc của Trung tâm Thương mại Thế giới tại Thành phố New York lúc 8:46 sáng.
Chuyến bay 175 của United Airlines: một chiếc máy bay Boeing 767, rời Sân bay Logan vào lúc 8:14 sáng trên đường tới Los Angeles với 9 thành viên phi hành đoàn và 51 hành khách, chưa bao gồm 5 không tặc. Các không tặc lái chiếc máy bay đâm vào Tháp Nam của Trung tâm Thương mại Thế giới tại Thành phố New York lúc 9:03 sáng.
Chuyến bay 77 của American Airlines: một chiếc máy bay Boeing 757, rời Sân bay quốc tế Washington Dulles vào lúc 8:20 sáng trên đường tới Los Angeles với 6 thành viên phi hành đoàn và 53 hành khách, chưa bao gồm 5 không tặc. Các không tặc lái chiếc máy bay đâm vào Lầu Năm Góc tại Quận Arlington, Virginia, lúc 9:37 sáng.
Chuyến bay 93 của United Airlines: một chiếc máy bay Boeing 757, rời Sân bay quốc tế Newark vào lúc 8:42 sáng trên đường tới San Francisco, với 7 thành viên phi hành đoàn và 33 hành khách, chưa bao gồm 4 không tặc. Sau khi các hành khách cố gắng khống chế các không tặc, chiếc máy bay đâm vào một cánh đồng tại Xã Stonycreek gần Shanksville, Pennsylvania, lúc 10:03 sáng.

Truyền thông đưa tin trong suốt và sau vụ tấn công, bắt đầu không lâu sau vụ đâm máy bay đầu tiên vào Trung tâm Thương mại Thế giới.^[10]

Các sự kiện

Vào lúc 8:46 sáng, năm không tặc lái Chuyến bay 11 của American Airlines đâm vào mặt phía bắc của Tháp Bắc Trung tâm Thương mại Thế giới (1 WTC), và vào lúc 9:03 sáng, năm không tặc khác lái Chuyến bay 175 của United Airlines đâm vào mặt phía nam của Tháp Nam (2 WTC).^[12]^[13] Năm không tặc lái Chuyến bay 77 của American Airlines đâm vào Lầu Năm Góc vào lúc 9:37 sáng.^[14] Một chuyến bay thứ tư, Chuyến bay 93 của United Airlines, bị kiểm soát bởi bốn không tặc, bị đâm xuống gần Shanksville, Pennsylvania, đông nam Pittsburgh, vào lúc 10:03 sáng. sau khi các hành khách chống lại các không tặc. Mục tiêu của Chuyến bay 93 được tin có thể là Điện Capitol hoặc Nhà Trắng.^[9] Dữ liệu thu âm buồng lái của Chuyến bay 93 tiết lộ rằng phi hành đoàn và hành khách đã cố đoạt lại quyền kiểm soát máy bay từ các không tặc sau khi biết được qua điện thoại rằng các Chuyến bay 11, 77, và 175 đã đâm vào các tòa nhà sáng hôm đó.^[15] Sau khi nhận thấy các hành khách có khả năng chiếm đoạt lại chiếc máy bay, các không tặc đã lộn vòng máy bay và cố tình đâm nó.^[16]^[17]

Một số hành khách và thành viên phi hành đoàn gọi điện từ máy bay bằng dịch vụ điện thoại trong cabin cung cấp các chi tiết: một vài không tặc đã lên máy bay trên mỗi chuyến bay; họ sử dụng hóa chất xịt mace, hơi cay, hay bình xịt cay để vượt qua các tiếp viên; và một số người trên máy bay đã bị đâm.^[18]^[19]^[20]^[21]^[22]^[23]^[24] Các báo cáo cho thấy các không tặc đã đâm và giết chết các phi công, tiếp viên, cùng với một hoặc một vài hành khách.^[8]^[25] Theo báo cáo cuối cùng của Ủy ban 9/11, các không tặc trước đó đã mua các công cụ bằng tay đa chức năng và các loại dao tiện ích loại Leatherman với lưỡi dao khóa, lúc đó không bị cấm mang lên máy bay, nhưng sau đó được tìm thấy trong số đồ dùng của các không tặc bị bỏ lại.^[26]^[27] Một tiếp viên trên Chuyến bay 11, một hành khách trên Chuyến bay 175, và các hành khách trên Chuyến bay 93 nói rằng các không tặc có bom, nhưng một trong số hành khách nói rằng anh ta nghĩ những quả bom là giả. FBI không tìm thấy dấu vết của các chất nổ tại khu vực tai nạn, và Ủy ban 9/11 kết luận rằng những quả bom có thể là giả.^[8]

Ba tòa nhà của Trung tâm Thương mại Thế giới sụp đổ do đám cháy đã làm kết cấu bị yếu đi.^[28] Tòa Tháp Nam sụp đổ lúc 9:59 sáng sau khi bốc cháy trong vòng 56 phút gây ra bởi vụ va chạm với Chuyến bay 175 của United Airlines và nhiên liệu của chiếc máy bay phát nổ.^[28] Tòa Tháp Bắc sụp đổ lúc 10:28 sáng sau khi bốc cháy trong vòng 102 phút.^[28] Khi Tháp Bắc sụp đổ, các mảnh vụn đã rơi xuống tòa nhà Trung tâm Thương mại Thế giới số 7 gần đó (7 WTC), làm hư hại nó và gây cháy. Các đám cháy này diễn ra nhiều giờ, làm tổn hại tới cấu trúc nguyên vẹn của tòa nhà, và 7 WTC sụp đổ lúc 5:21 chiều.^[29]^[30] Mặt phía tây của Lầu Năm Góc phải chịu thiệt hại đáng kể.

Camera an ninh ghi lại cảnh Chuyến bay 77 của American Airlines đâm vào Lầu Năm Góc.^[31] Máy bay đâm vào Lầu Năm Góc khoảng 86 giây sau khi mở đầu đoạn băng này.

Vào lúc 9:42 sáng, Cơ quan Hàng không Liên bang (FAA) ra lệnh cấm tất cả máy bay dân dụng tại Hoa Kỳ lục địa, và các máy bay dân dụng đã cất cánh được yêu cầu hạ cánh ngay lập tức.^[32] Tất cả các chuyến bay dân dụng quốc tế hoặc phải quay lại hoặc phải đổi hướng sang các sân bay tại Canada hoặc México, và bị cấm hạ cánh xuống lãnh thổ Hoa Kỳ trong ba ngày.^[33] Vụ tấn công gây ra sự lúng túng lớn giữa các hãng tin tức và các đài kiểm soát không lưu. Trong số các báo cáo tin tức chưa được xác nhận và thường mâu thuẫn được đưa trong suốt cả ngày, phổ biến nhất là tin một chiếc xe chứa bom đã được kích nổ tại trụ sở Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ ở Washington, D.C.^[34] Một chiếc máy bay khác—Chuyến bay 1989 của Delta Air Lines—bị nghi ngờ đã bị không tặc, nhưng chiếc máy bay đã phản hồi lại đài kiểm soát không lưu và hạ cánh an toàn tại Cleveland, Ohio.^[35]

Trong một buổi phỏng vấn tháng 4 năm 2002, Khalid Sheikh Mohammed và Ramzi bin al-Shibh, những người được tin là đã tổ chức vụ tấn công, nói rằng mục tiêu ban đầu của Chuyến bay 93 là Điện Capitol Hoa Kỳ, chứ không phải Nhà Trắng.^[36] Trong quá trình lên kế hoạch vụ tấn công, Mohamed Atta, không tặc và là người lái của Chuyến bay 11, nghĩ rằng Nhà Trắng có lẽ là một mục tiêu quá khó khăn và đã tham khảo ý kiến từ Hani Hanjour (người đã cướp và lái Chuyến bay 77).^[37] Mohammed nói al-Qaeda ban đầu định nhằm vào các cơ sở hạt nhân hơn là Trung tâm Thương mại Thế giới và Lầu Năm Góc, nhưng đã quyết định không chọn nó, do lo sợ rằng mọi chuyện có thể "vượt tầm kiểm soát".^[38] Các quyết định cuối cùng về mục tiêu, theo Mohammed, được giao trong tay những người lái máy bay.^[37]

Thương vong

Vụ tấn công khiến cho 2.996 người thiệt mạng và hơn 6.000 người khác bị thương.^[39] Con số thiệt mạng bao gồm 265 người trên bốn chiếc máy bay (không còn ai trên những chiếc máy bay này sống sót), 2.606 người trong Trung tâm Thương mại Thế giới và khu vực xung quanh, và 125 người tại Lầu Năm Góc.^[40]^[41] Gần như tất cả những người thiệt mạng là dân thường ngoại trừ 343 lính cứu hỏa, 72 sĩ quan hành pháp, 55 sĩ quan quân sự, và 19 tên khủng bố cũng đã thiệt mạng trong vụ tấn công.^[42]^[43] Sau New York, New Jersey là tiểu bang mất nhiều công dân nhất, trong đó thành phố Hoboken có nhiều công dân thiệt mạng nhất trong vụ tấn công.^[44] Hơn 90 quốc gia có công dân bị thiệt mạng trong vụ tấn công 11 tháng 9.^[45] Vụ tấn công 11 tháng 9 năm 2001 đã trở thành vụ tấn công khủng bố tồi tệ nhất lịch sử thế giới và vụ tấn công từ nước ngoài chết người nhất trên đất Mỹ kể từ vụ tấn công vào Trân Châu Cảng ngày 7 tháng 12 năm 1941.^[3]

Tại Quận Arlington, Virginia, 125 nhân viên Lầu Năm Góc mất mạng khi Chuyến bay 77 đâm vào mặt phía tây của tòa nhà. Trong đó, 70 người là dân thường và 55 người là sĩ quan quân sự, nhiều người trong số làm việc cho Quân đội Hoa Kỳ hoặc Hải quân Hoa Kỳ. Quân đội Mỹ đã mất 47 nhân viên dân sự, 6 nhân viên thầu dân sự, và 22 binh lính, trong khi Hải quân mất 6 nhân viên dân sự, 3 nhân viên thầu dân sự và 33 thủy thủ. Bảy nhân viên dân sự của Cơ quan Tình báo Quốc phòng (DIA) cũng nằm trong số người thiệt mạng trong vụ tấn công, cùng với một nhân viên thầu của Văn phòng Bộ trưởng Bộ Quốc phòng (OSD).^[46]^[47]^[48] Trung tướng Timothy Maude, một Phó Chánh văn phòng Quân đội, là sĩ quan quân đội có cấp bậc cao nhất thiệt mạng tại Lầu Năm Góc.^[49]

Tại Thành phố New York, hơn 90% nhân viên và du khách thiệt mạng trong hai tòa tháp đang làm việc và tham quan tại các tầng bị va chạm hoặc cao hơn.^[50] Tại Tòa tháp Bắc, 1.355 người đang ở phía trên hoặc ngay vùng va chạm hoặc là đã chết do ngạt khói, hoặc đã ngã hay nhảy khỏi tòa nhà để tránh khói và lửa, hoặc đã chết khi tòa nhà đổ sập. Sự va chạm mạnh của Chuyến bay 11 đã làm hư hỏng tất cả ba cầu thang bộ, khiến bất cứ ai ở phía trên vùng va chạm không thể thoát ra. 107 người phía dưới đó cũng đã thiệt mạng.^[50]

Tại Tòa tháp Nam, một cầu thang bộ, Cầu thang A, còn sử dụng được sau khi Chuyến bay 175 đâm vào, giúp 14 người tại tầng va chạm (gồm cả một người đàn ông đã chứng kiến chiếc máy bay bay tới chỗ ông) và bốn người nữa phía trên thoát ra ngoài. Các nhân viên điều phối tổng đài 911 của Thành phố New York nhận được các cuộc gọi của những người bên trong tòa tháp đã không nắm bắt được chính xác thông tin tình hình đang diễn ra, nên họ đã khuyên những người gọi điện không nên tự thoát ra khỏi tòa tháp.^[51] Trong tống cộng 630 người thiệt mạng trong hai tòa tháp, gần một nửa là từ Tòa tháp Bắc.^[50] Số thương vong tại Tòa tháp Nam được giảm đi đáng kể do trước đó nhiều người đã sơ tán khi Tòa tháp Bắc bị va chạm.^[52]

Ít nhất 200 người đã thiệt mạng do nhảy hoặc rơi xuống khỏi tòa tháp (một ví dụ nổi bật là bức ảnh The Falling Man), rơi xuống đường phố và nóc các tòa nhà lân cận hàng chục tới hàng trăm mét bên dưới.^[53] Một số người ở phía trên vùng va chạm đã lên tới được nóc để xin cứu trợ qua trực thăng, nhưng cửa để lên nóc đã bị khóa.^[54] Không hề có một kế hoạch giải cứu trực thăng nào được đề ra, và các trực thăng cũng không thể tiếp cận tòa nhà do thiếu dụng cụ trên nóc, khói dày đặc và nhiệt độ cao do lửa.^[55] Tổng cộng 411 nhân viên cứu hộ đã thiệt mạng khi cố gắng giải cứu người mắc kẹt và dập lửa. Sở Cứu hỏa Thành phố New York (FDNY) đã mất 343 lính cứu hỏa, bao gồm một tuyên úy và hai nhân viên y tế.^[56] Sở Cảnh sát Thành phố New York (NYPD) cũng mất 23 sĩ quan.^[57] Sở Cảnh sát Quản lý Cảng (PAPD) mất 37 sĩ quan.^[58] Tám kỹ thuật viên y tế khẩn cấp (EMT) và nhân viên y tế từ các đơn vị dịch vụ y tế khẩn cấp tư nhân cũng đã thiệt mạng.^[59]

Cantor Fitzgerald L.P., một ngân hàng đầu tư có trụ sở làm việc trên các tầng 101–105 của Tòa tháp Bắc, đã mất 658 nhân viên, nhiều hơn đáng kể so với bất kỳ công ty nào khác.^[60] Marsh Inc., nằm ngay dưới Cantor Fitzgerald trên các tầng 93–100, mất 358 nhân viên,^[61]^[62] và 175 nhân viên của Aon Corporation cũng đã thiệt mạng.^[63] Viện Tiêu chuẩn và Kỹ thuật quốc gia (NIST) ước tính khoảng 17.400 dân thường đang ở trong khu phức hợp Trung tâm Thương mại Thế giới vào thời điểm tấn công. Số lượng đếm được từ cửa xoay của Quản lý Cảng cho thấy 14.154 người đang ở trong Tòa Tháp Đôi cho tới 8:45 sáng.^[64]^[65] Hầu hết những người phía bên dưới vùng va chạm đã rời khỏi tòa nhà an toàn.^[66]

Số người chết (nạn nhân + không tặc)
Thành phố New York	Trung tâm Thương mại Thế giới	2.606^[40]^[67]
	American 11	87 + 5^[68]
	United 175	60 + 5^[69]
Arlington	Lầu Năm Góc	125^[70]
Arlington	American 77	59 + 5^[71]
Gần Shanksville	United 93	40 + 4^[72]
Tổng cộng		2.977 + 19

Vài tuần sau vụ tấn công, con số thiệt mạng được ước tính sẽ vượt quá 6.000, nhiều hơn gấp đôi số lượng người chết được xác nhận sau đó.^[73] Thành phố chỉ nhận dạng được thi thể của khoảng 1.600 nạn nhân Trung tâm Thương mại Thế giới. Văn phòng pháp y đã thu thập được "khoảng 10.000 mẩu xương và các phần mô chưa thể xác nhận là phù hợp với danh sách tử vong".^[74] Các mẩu xương vẫn còn được tìm thấy sau đó vào năm 2006 khi các công nhân đang chuẩn bị phá hủy Tòa nhà Deutsche Bank bị hư hại. Vào năm 2010, một nhóm các nhà nhân chủng học và nhà khảo cổ học đã tìm kiếm các thi thể và vật dụng cá nhân tại Bãi thải Fresh Kills, nơi mà thêm 72 phần thi thể nữa được khôi phục, đưa tổng số thi thể được tìm thấy lên 1.845. Quá trình giám định ADN vẫn được tiếp tục để nhận dạng thêm các nạn nhân.^[75]^[76]^[77] Các thi thể đang được lưu trữ tại Công viên Tưởng niệm, bên ngoài văn phòng Pháp y Thành phố New York. Các thi thể được dự kiến sẽ được di chuyển vào năm 2013 tới một kho chứa đằng sau một bức tường tại bảo tàng 11/9. Vào tháng 7 năm 2011, một nhóm các nhà khoa học tại Văn phòng Trưởng Pháp y vẫn đang cố gắng nhận dạng các thi thể, hi vọng rằng các công nghệ cải tiến sẽ giúp họ nhận dạng các nạn nhân khác.^[77] Vào ngày 20 tháng 3 năm 2015, nạn nhân thứ 1.640 được nhận dạng. Hiện vẫn còn 1.113 nạn nhân khác chưa được nhận dạng.^[78]

Thiệt hại

Cùng với hai Tòa Tháp Đôi 110 tầng, nhiều tòa nhà khác tại khu vực Trung tâm Thương mại Thế giới cũng bị phá hủy hoặc hư hại nặng, bao gồm các tòa nhà WTC từ số 3 tới 7 và Nhà thờ Hy lạp Chính thống St. Nicholas.^[79] Tòa tháp Bắc, Tòa tháp Nam Khách sạn Marriott (3 WTC), và 7 WTC bị phá hủy hoàn toàn. Nhà Hải quan Hoa Kỳ (Trung tâm Thương mại Thế giới số 6), Trung tâm Thương mại Thế giới số 4, Trung tâm Thương mại Thế giới số 5, cùng với hai cầu đi bộ nối các tòa nhà bị hư hại nặng nề. Tòa nhà Deutsche Bank ở số 130 Phố Liberty bị hư hại một phần và bị cho tháo dỡ vài năm sau đó, bắt đầu từ năm 2007.^[80]^[81] Hai tòa nhà của Trung tâm Tài chính Thế giới cũng bị hư hại.^[80]

Tòa nhà Deutsche Bank trên Phố Liberty phía đối diện khu phức hợp Trung tâm Thương mại Thế giới sau đó được coi là khu vực không thể sinh sống do khí độc bên trong tòa nhà, và đã được tháo dỡ.^[82]^[83] Hội trường Fiterman của trường Cao đẳng Cộng đồng Quận Manhattan tại số 30 Phố West Broadway cũng bị phong tỏa do hư hại sau vụ tấn công, và hiện đang được xây lại.^[84] Các tòa nhà xung quanh khác (bao gồm 90 West Street và Tòa nhà Verizon) cũng bị hư hại lớn nhưng đã được sửa chữa.^[85] Các tòa nhà Trung tâm Tài chính Thế giới, One Liberty Plaza, Millenium Hilton, và 90 Church Street chịu hư hại không lớn và cũng đã được sửa chữa.^[86] Các thiết bị liên lạc trên Tòa tháp Bắc cũng bị phá hủy, nhưng các đài truyền thông đã nhanh chóng chuyển tín hiệu sang các tuyến khác và phát sóng trở lại.^[79]^[87]

Lầu Năm Góc bị thiệt hại nặng nề do va chạm với Chuyến bay 77 của American Airlines và đám cháy sau đó, khiến một đoạn của tòa nhà sụp đổ.^[88] Khi đâm vào Lầu Năm Góc, cánh của máy bay đã làm đổ nhiều cột đèn và động cơ phải của nó đã đâm vào một máy phát điện trước khi đâm vào cạnh tây của tòa nhà.^[89]^[90] Phần trên của thân máy bay đã bị nghiền nát khi va chạm, trong khi phần giữa và đuôi tiếp tục di chuyển thêm vài phần giây nữa.^[91] Mảnh vỡ từ phần đuôi đã thâm nhập sâu nhất vào tòa nhà, xuyên qua 310 foot (94 m) của ba trong số năm vòng của tòa nhà.^[91]^[92]

Nỗ lực cứu hộ

Một nạn nhân bị thương đang được đưa lên xe cấp cứu với cảnh Lầu Năm Góc đang cháy ở phía sau — Một nạn nhân bị thương của cuộc tấn công Lầu Năm Góc được sơ tán.

Sở Cứu hỏa Thành phố New York đã huy động 200 đơn vị (hơn một nửa tổng số) tới Trung tâm Thương mại Thế giới. Họ được trợ giúp thêm bởi nhiều lính cứu hỏa khác không có nhiệm vụ và các kỹ thuật viên y tế khẩn cấp.^[93]^[94]^[95] Sở Cảnh sát Thành phố New York đã cử Đơn vị Dịch vụ Khẩn cấp và các sĩ quan cảnh sát khác, cùng với đơn vị hàng không của Sở. Khi tới hiện trường, FDNY, NYPD, và PAPD đã không phối hợp mà thực hiện nhiều đợt tìm kiếm người dân đầy chậm chạp.^[93]^[96] Khi tình hình trở nên xấu đi, đơn vị hàng không của NYPD đã truyền các thông tin cho các chỉ huy cảnh sát, những người đã ra lệnh các sĩ quan sơ tán khỏi hai tòa nhà; hầu hết các sĩ quan NYPD đã rời khỏi hai tòa nhà an toàn trước khi sập.^[96]^[97] Với nhiều lệnh khác nhau được đưa ra cùng với liên lạc radio không tương thích giữa các cơ quan, các cảnh báo đã không tới được các chỉ huy FDNY.

Sau khi tòa tháp thứ nhất sụp đổ, các chỉ huy FDNY đã ra lệnh sơ tán; tuy nhiên, do khó khăn về kỹ thuật với hệ thống tiếp sóng radio đã bị hư hại, nhiều lính cứu hỏa không thể nghe thấy lệnh sơ tán. Các điều phối viên 9-1-1 nhận được thông tin từ người gọi đã không thể đưa được chúng tới những người chỉ huy tại hiện trường.^[94] Sau vụ tấn công vài giờ, một chiến dịch tìm kiếm và giải cứu lớn được bắt đầu. Sau vài tháng làm việc liên tục, khu vực Trung tâm Thương mại Thế giới được dọn sạch vào cuối tháng 5 năm 2002.^[98]

Trách nhiệm

Chính phủ Hoa Kỳ qui trách nhiệm cho tổ chức khủng bố al-Qaeda về vụ tấn công 11/9.^[99] Tổ chức này từng nhận đã tấn công các mục tiêu quân sự và dân chính của Hoa Kỳ tại châu Phi và Trung Đông. Osama bin Laden, bác bỏ mọi dính líu cũng không nhận mình đã biết trước cuộc tấn công. Trước đó, bin Laden đã tuyên bố thánh chiến chống lại Hoa Kỳ. Sau thảm hoạ này, chính phủ Hoa Kỳ công bố al-Qaeda và bin Laden là thủ phạm chính.

Tháng 11 năm 2001, lực lượng Hoa Kỳ cho phục hồi một băng video tìm thấy trong một căn nhà bị phá huỷ tại Jalalabad, Afghanistan, cuộn băng cho thấy Osama bin Laden đang nói chuyện với Khaled al-Harbi. Trong cuộn băng, bin Laden thừa nhận đã lập kế hoạch cho cuộc tấn công. Trong thế giới Hồi giáo, người ta tỏ vẻ hoài nghi về tính xác thực của cuộn băng này: "Phóng viên tại Trung Đông của đài BBC, Frank Gardner, nói rằng trên đường phố trong thế giới Ả Rập, nhiều người tin rằng đây chỉ là một thủ thuật tuyên truyền của chính phủ Mỹ". Cuốn băng được phát sóng trên nhiều mạng tin tức khác nhau trong tháng 12 năm 2001.

Ngày 16 tháng 9 năm 2001, Osama bin Laden đáp trả bằng cách đọc một bản tuyên bố, "Tôi nhấn mạnh rằng tôi không tiến hành điều này, nó được thực hiện bởi các cá nhân với mục tiêu riêng của họ". Bản tuyên bố được phát sóng trên kênh vệ tinh Al Jazeera của Qatar, cũng được phát sóng trên mạng lưới tin tức của Hoa Kỳ và thế giới. Phản ứng thứ hai của bin Laden xuất hiện vào ngày 28 tháng 11 trên Daily Ummat, một tờ nhật báo của Pakistan, "Tôi đã nói rằng tôi không dính líu đến các cuộc tấn công 11 tháng 9 tại Mỹ. Là một người Hồi giáo, tôi cố làm hết sức mình để khỏi phải nói dối. Tôi không biết gì về vụ tấn công, cũng không hề xem việc tàn sát phụ nữ và trẻ em vô tội, cùng những nhân mạng khác là một hành động thích đáng. Hồi giáo nghiêm cấm việc gây tổn hại cho phụ nữ, trẻ em vô tội và những người khác. Một hành vi như thế bị cấm đoán ngay cả khi đang ở trong thời chiến".

Tuy nhiên, không lâu sau cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ năm 2004, trong một thông báo ghi âm sẵn, bin Laden công khai thừa nhận sự dính líu của al-Qaeda vào vụ tấn công, và nhận có quan hệ trực tiếp với vụ tấn công. Ông ta nói rằng cuộc tấn công được thực hiện bởi vì "chúng tôi là một dân tộc tự do không chịu chấp nhận bất công, và chúng tôi muốn giành lại tự do cho dân tộc chúng tôi".

Ngày 27 tháng 9 năm 2001, FBI thông báo hình ảnh của 19 không tặc, cùng các thông tin liên quan đến quốc tịch và bí danh của nhiều nghi can.^[100] Mười lăm không tặc đến từ Ả Rập Xê Út, hai từ Các Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất, một từ Ai Cập, và một từ Liban.^[101] Khác với nhân thân thường thấy của những kẻ đánh bom cảm tử, họ đều là những người trưởng thành và có học thức.^[102]

Theo kết luận của Ủy ban 9/11 trong bản tường trình ngày 22 tháng 6 năm 2004, cuộc tấn công được lập kế hoạch và tiến hành bởi các đặc vụ của al-Qaeda. Ủy ban cho rằng al-Qaeda chi một khoản tiền từ 400.000 USD – 500.000 USD để lập kế hoạch và tiến hành vụ tấn công, nhưng nguồn gốc số tiền trên vẫn chưa được xác minh.^[103]

Động cơ

Theo nguồn tin chính thức từ chính phủ Hoa Kỳ, vụ tấn công 11 tháng 9 là phù hợp với những gì Al-Qaeda tự nhận là sứ mạng của mình. Al-Qaeda bị nghi ngờ dính líu vào những vụ đánh bom các sứ quán Mỹ tại Kenya và Tanzania, tổ chức này cũng nhận trách nhiệm vụ tấn công khu trục hạm USS Cole của Hải quân Hoa Kỳ tại Yemen năm 2000.

Theo Hoa Kỳ, sự kiện 11/9 là một phần trong kế hoạch "giết người Mỹ ở tất cả những nơi nào trên thế giới có thể" mà bin Laden đưa ra. Chiến dịch khủng bố này lợi dụng niềm tin tôn giáo và khởi phát từ một giáo lệnh (fatwa) ban hành năm 1998 bởi bin Laden, Ayman al-Zawahiri, Abu-Yasir Rifa’i Ahmad Taha, Shaykh Mir Hamzah, và Fazlur Rahman.^[104]^[105]^[106] Giáo lệnh này mở đầu với phần trích dẫn kinh Koran, "hãy giết những kẻ ngoại giáo bất cứ nơi nào ngươi tìm thấy chúng", và đi đến kết luận "nghĩa vụ của mỗi người Hồi giáo" là "giết người Mỹ ở khắp mọi nơi.".^[104] Họ cáo buộc Hoa Kỳ:

Bóc lột nguồn tài nguyên vùng bán đảo Ả Rập.
Lũng đoạn nền chính trị của các quốc gia trong vùng.
Ủng hộ những chế độ và các vương triều bóc lột người dân trong khu vực Trung Đông, tức là áp bức nhân dân.
Đặt các căn cứ quân sự tại bán đảo Ả Rập, tức là xâm phạm đất thánh của người Hồi giáo, nhằm mục tiêu đe doạ các nước Hồi giáo láng giềng.
Âm mưu tạo mối bất hoà giữa các quốc gia Hồi giáo để làm suy yếu sức mạnh chính trị của khối này.
Ủng hộ Israel và nỗ lực hướng sự quan tâm của quốc tế khỏi việc chiếm đóng Palestine.

Cuộc chiến Vùng Vịnh, kế đó là lệnh cấm vận và các vụ oanh tạc Iraq thực hiện bởi Hoa Kỳ, gần đây được trích dẫn như là chứng cớ cho những cáo buộc của bản giáo lệnh. Ngược lại với thái độ bất đồng của những người Hồi giáo ôn hoà, giáo lệnh này sử dụng các văn bản Hồi giáo nhằm biện minh cho những hành động bạo lực chống lại quân đội và công dân Mỹ cho đến khi tình hình được thay đổi: tuyên bố rằng "toàn thể chức sắc suốt trong dòng lịch sử Hồi giáo hoàn toàn đồng ý rằng thánh chiến (jihad) là bổn phận của mỗi cá nhân khi kẻ thù tìm cách hủy diệt các quốc gia Hồi giáo".

Những thông báo của Al-Qaeda ghi nhận được từ sau 11 tháng 9 hỗ trợ cho sự suy đoán này. Trong một băng video năm 2004, bin Laden rõ ràng là thừa nhận trách nhiệm trong vụ tấn công và nói rằng những hành động này là để "phục hồi sự tự do cho dân tộc chúng ta", để "trừng phạt kẻ xâm lược" và để phá hoại nền kinh tế nước Mỹ. bin Laden tuyên bố rằng mục tiêu kéo dài của cuộc thánh chiến là "làm chảy máu nước Mỹ đến khi nước này kiệt sức".

Cả Hoa Kỳ và Al-Qaeda đều cố trình bày cuộc tranh chấp này là cuộc chiến giữa Thiện và Ác.

Bản báo cáo của Ủy ban 9/11 khẳng định rằng thái độ thù nghịch của Khalid Shaikh Mohamed, người được xem là "kiến trúc sư trưởng" của vụ tấn công 9/11, xuất phát từ "sự bất đồng dữ dội với chính sách ngoại giao của Hoa Kỳ ủng hộ Israel". Động cơ tương tự cũng được quy cho tên không tặc lái máy bay đâm vào toà tháp đôi WTC: Mohamed Atta được miêu tả bởi Ralph Bodenstein – người từng du hành, làm việc và nói chuyện với anh ta – như là "hoàn toàn tin rằng Hoa Kỳ muốn bảo vệ Israel".

Tuy nhiên, giáo lệnh năm 1998 của bin Laden được ban hành vào thời điểm ra đời thoả hiệp Oslo về Israel và Palestine, khi các bên tin rằng cuộc tranh chấp đang đến lúc chấm dứt bằng các thỏa hiệp.

Ngược lại, chính phủ Bush cho rằng Al-Qaeda bị thúc đẩy bởi lòng căm thù tinh thần tự do và dân chủ thể hiện bởi nước Mỹ, trong khi những nhà phân tích độc lập cho rằng động cơ chính của Al-Qaeda là khuyến khích tinh thần đoàn kết Hồi giáo bằng cách tập chú vào một kẻ thù chung, như thế về lâu về dài giúp dọn đường cho sự hình thành một trật tự thế giới mới theo cung cách Hồi giáo quá khích.

Hậu quả

Vụ tấn công 11/9 đã ngay lập tức gây ra những phản ứng khác nhau, bao gồm những phản ứng trong nước, các tội phạm thù ghét, những phản ứng của người Hồi giáo trước sự kiện, những phản ứng của cộng đồng quốc tế với vụ việc, và các phản ứng của quân đội. Một chương trình bồi thường lớn đã nhanh chóng được bắt đầu bởi Quốc hội sau vụ việc để bồi thường cho các nạn nhân và gia đình của họ trong vụ tấn công.^[107]^[108]

Phản ứng trực tiếp

Vào lúc 8:32 sáng, FAA được thông báo Chuyến bay 11 đã bị không tặc và đã chuyển thông tin cho Bộ Chỉ huy Phòng không Bắc Mỹ (NORAD). NORAD đã điều hai chiếc F-15s từ Khu căn cứ Phòng không Otis tại Massachusetts và cả hai xuất phát lúc 8:53 sáng.^[109] Do liên lạc từ FAA bị chậm và không chắc chắn, NORAD chỉ chú ý tới Chuyến bay 11 trong vòng 9 phút, và không biết thêm thông tin gì về các chuyến bay khác trước khi chúng va chạm.^[109] Tới khi cả hai tòa tháp đã bị đâm thì mới có thêm chiến sĩ từ Khu căn cứ Không quân Langley tại Virginia vào lúc 9:30 sáng.^[109] Vào lúc 10:20 sáng, Phó Tổng thống Dick Cheney ra lệnh bắn hạ bất cứ máy bay dân dụng nào có khả năng được xác định là bị không tặc. Tuy nhiên, những mệnh lệnh này đã không tới kịp các chiến sĩ đang làm nhiệm vụ.^[109]^[110]^[111]^[112] Một số chiến sĩ lên đường xuất phát mà không được trang bị đạn dược, biết rằng để ngăn không tặc tấn công mục tiêu đã định sẵn, các phi công có thể sẽ phải can thiệp và đâm máy bay của mình vào các máy bay bị không tặc, và có thể sẽ phải thoát ra những giây cuối cùng.^[113]

Lần đầu tiên trong lịch sử Hoa Kỳ, Kế hoạch Kiểm soát An ninh Không phận và Không lưu (SCATANA) được kích hoạt,^[114] khiến hàng chục nghìn hành khách bị kẹt lại sân bay trên khắp thế giới.^[115] FAA đã đóng cửa không phận Mỹ với tất cả các chuyến bay quốc tế, khiến khoảng năm trăm chuyến bay phải quay lại hoặc chuyển hướng sang các quốc gia khác. Canada đã tiếp nhận 226 chuyến bay chuyển hướng và phải bắt đầu Chiến dịch Ruy băng Vàng để giải quyết số lượng lớn máy bay và hành khách bị kẹt lại tại đây.^[116]

Vụ tấn công 11/9 ngay lập tức tác động lên người dân Mỹ.^[117] Các sĩ quan cảnh sát và cứu hộ khắp đất nước cho dù đang trong ngày nghỉ, đã tới Thành phố New York để giúp nhận dạng các thi thể từ trong đống đổ nát của Tòa Tháp Đôi.^[118] Các hoạt động hiến máu khắp nước Mỹ cũng trở nên sôi động trong tuần sau vụ tấn công.^[119]^[120]

Hơn 3.000 trẻ em có cha hoặc mẹ thiệt mạng trong vụ tấn công.^[121] Các nghiên cứu sau đó đã ghi lại được phản ứng của những đứa trẻ về những mất mát và nỗi lo mất mất mạng sống, môi trường chăm sóc sau vụ tấn công và ảnh hưởng lên những người chăm sóc còn sống sót.^[122]^[123]^[124]

Phản ứng trong nước

Trong một buổi họp chung tại Quốc hội, Tổng thống Bush hứa sẽ bảo vệ sự tự do của Mỹ trước nỗi sợ khủng bố, ngày 20 tháng 9 năm 2001 (chỉ có âm thanh bằng tiếng Anh).

Sau vụ tấn công, tỷ lệ ủng hộ Tổng thống Bush tăng vọt lên 90%.^[125] Vào ngày 20 tháng 9 năm 2001, ông phát biểu trước toàn thể người dân và Quốc hội về sự kiện ngày 11 tháng 9 và những nỗ lực giải cứu và tái thiết trong chín ngày sau đó, và nói về những dự định của ông để phản ứng lại trước vụ tấn công. Vai trò to lớn của Thị trưởng Thành phố New York Rudy Giuliani đã giúp ông được khen ngợi không chỉ ở New York mà trên toàn quốc.^[126]

Nhiều quỹ ủng hộ được lập nên nhanh chóng để hỗ trợ các nạn nhân, với nhiệm vụ chính nhằm hỗ trợ về mặt tài chính cho những người sống sót sau vụ tấn công và các gia đình nạn nhân. Cho đến hạn chót ngày 11 tháng 9 năm 2003, 2.833 đơn xin bồi thường từ các gia đình nạn nhân đã được gửi đi.^[127]

Bài diễn văn của Tổng thống Bush trước toàn dân

Bài diễn văn của George W. Bush' tới toàn thể người dân Mỹ, ngày 11 tháng 9 năm 2001, 8:30 tối EDT.

Trục trặc khi nghe tập tin âm thanh này? Xem hướng dẫn.

Các phương án khẩn cấp để duy trì hoạt động của chính phủ và sơ tán các lãnh đạo cấp cao được triển khai ngay sau vụ tấn công.^[115] Tuy nhiên, Quốc hội vẫn chưa được thông báo về tình trạng tiếp tục hoạt động của chính phủ cho tới tháng 2 năm 2002.^[128]

Trong một nỗ lực tái cơ cấu chính phủ Hoa Kỳ lớn nhất trong lịch sử đương thời, Hoa Kỳ thực thi Đạo luật An ninh Nội địa vào năm 2002, thành lập nên Bộ An ninh Nội địa. Quốc hội cũng thông qua Đạo luật USA PATRIOT, cho rằng nó sẽ giúp phát hiện và truy tố các hành vi khủng bố và tội phạm khác.^[129] Các nhóm tự do dân sự đã chỉ trích Đạo luật PATRIOT, cho rằng nó cho phép cơ quan hành pháp xâm phạm vào sự riêng tư của công dân và loại bỏ đi quyền quản lý về mặt pháp lý các cơ quan hành pháp và tình báo trong nước.^[130]^[131]^[132] Trong một nỗ lực nhằm chống lại các hành động khủng bố trong tương lai, Cơ quan An ninh Quốc gia (NSA) được trao thêm quyền hạn. NSA đã bắt đầu giám sát không cần cho phép các phương tiện viễn thông, việc làm đôi khi bị chỉ trích vì cho phép cơ quan này "nghe lén điện thoại và liên lạc thư điện tử giữa Hoa Kỳ và những người ở hải ngoại mà không có sự đồng ý".^[133] Phản hồi trước những yêu cầu bởi nhiều cơ quan tình báo, Tòa án Giám sát Tình báo Nước ngoài Hoa Kỳ đã cho phép chính phủ Hoa Kỳ được mở rộng quyền hạn trong việc tìm kiếm, thu thập và chia sẻ thông tin từ công dân Hoa Kỳ cũng như những người nước ngoài trên toàn thế giới.^[134]

Tội phạm thù ghét

Một thời gian ngắn sau vụ tấn công, Tổng thống Bush đã có buổi xuất hiện công chúng tại Trung tâm Hồi giáo lớn nhất Washington và thừa nhận "sự cống hiến cực kỳ giá trị" mà hàng triệu người Hồi giáo Mỹ đã làm cho đất nước và kêu gọi họ nên được "đối xử với sự tôn trọng".^[135] Tuy nhiên, hàng loạt vụ việc quấy rối và tội phạm thù ghét chống lại người Hồi giáo và Nam Á đã được báo cáo trong nhưng ngày sau vụ tấn công.^[136]^[137]^[138] Những người Sikh cũng bị nhằm vào vì nam giới theo đạo Sikh thường đeo khăn turban, loại khăn thường bị cho là có liên quan tới người Hồi giáo. Người ta đã báo cáo về những vụ tấn công tại các nhà thờ cùng với những địa điểm tôn giáo khác (bao gồm một vụ đánh bom tại một ngôi đền Hindu), và những vụ tấn công người, trong đó có một vụ sát hại: Balbir Singh Sodhi, một người Sikh bị nhầm là theo đạo Hồi, bị bắn chết vào ngày 15 tháng 9 năm 2001 ở Mesa, Arizona.^[138]

Theo một nghiên cứu học thuật, những người được coi là từ Trung Đông có khả năng trở thành nạn nhân của những vụ tội phạm thù ghét chống lại người theo đạo Hồi trong thời gian này. Nghiên cứu cũng cho thấy sự gia tăng tương tự các tộ phạm thù ghét chống lại những người được coi là người Hồi giáo, Ả Rập và những người khác bị cho là có nguồn gốc Trung Đông.^[139] Một báo cáo của một nhóm vận động những người Mỹ gốc Nam Á có tên là South Asian Americans Leading Together, đã ghi lại những bài viết truyền thông về 645 vụ việc tấn công thù ghét những người Mỹ gốc Nam Á hoặc Trung Đông từ ngày 11 tới 17 tháng 9. Nhiều loại tội phạm như phá hoại, cố ý đốt nhà, tấn công, xả súng, hành hung và đe dọa ở nhiều nơi đã được ghi lại.^[140]^[141]

Phản ứng của người Hồi giáo Mỹ

Các tổ chức Hồi giáo tại Mỹ đã nhanh chóng lên án vụ tấn công và kêu gọi "người Mỹ Hồi giáo bằng khả năng và nguồn lực của mình giúp làm dịu đi nổi đau của những người và gia đình bị ảnh hưởng".^[142] Các tổ chức này bao gồm Cộng đồng Hồi giáo Bắc Mỹ (Islamic Society of North America), Liên minh Hồi giáo Mỹ (American Muslim Alliance), Hội đồng Hồi giáo Mỹ (American Muslim Council), Hội đồng Quan hệ Mỹ-Hồi giáo (Council on American-Islamic Relations), Nhóm Hồi giáo Bắc Mỹ (Islamic Circle of North America) và Hiệp hội Học giả Shari'a Bắc Mỹ (Shari'a Scholars Association of North America). Cùng với việc quyên góp tiền, nhiều tổ chức Hồi giáo còn tham gia hiến máu, trợ giúp về y tế, thức ăn và chỗ ở cho các nạn nhân.^[143]^[144]^[145]

Phản ứng quốc tế

Vụ tấn công đã bị lên án bởi giới truyền thông và các chính phủ toàn cầu. Các quốc gia khắp thế giới đã bày tỏ sự đồng cảm và mong muốn hỗ trợ cho nước Mỹ.^[146] Các nhà lãnh đạo ở hầu hết các quốc gia Trung Đông và Afghanistan đã lên án vụ tấn công. Riêng Iraq là một ngoại lệ, với một tuyên bố chính thức cho rằng: "những gã cao bồi Mỹ đang hứng chịu hậu quả tội ác của họ chống lại nhân loại".^[147] Chính phủ Ả Rập Xê Út đã chính thức phản đối vụ tấn công, nhưng thực chất nhiều người ở đây ủng hộ động cơ của bin Laden.^[148]^[149] Mặc dù Tổng thống Chính quyền Palestine (PA) Yasser Arafat cũng đã lên tiếng phản đối, người ta đã báo cáo về một số buổi ăn mừng tại Bờ Tây, Dải Gaza và Đông Jerusalem—các phóng viên đã quay lại được cảnh 3.000 người Palestine đang nhảy múa trên đường phố và phân phát kẹo ở Nablus bất chấp các cảnh báo của PA rằng họ không thể đảm bảo sự an toàn của các nhà báo tác nghiệp tại đây. Các sự kiện tương tự cũng diễn ra tại Amman, Jordan, nơi có nhiều người gốc Palestine.^[150] Giống như tại Hoa Kỳ, vụ tấn công đã làm gia tăng căng thẳng giữa các nước Hồi giáo và các nước khác.^[151]

Nghị quyết 1368 của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc đã lên án vụ tấn công, và bày tỏ sự sẵn sàng chuẩn bị các bước cần thiết nhằm đáp trả và đấu tranh với mọi loại hình khủng bố theo như Hiến chương của họ.^[152] Nhiều nước đã đưa ra các luật chống khủng bố và đóng băng các tài khoản ngân hàng nghi là có dính líu tới al-Qaeda.^[153]^[154] Các cơ quan hành pháp và tình báo ở một số nước đã bắt giữ các tên khủng bố bị tình nghi.^[155]^[156]

Thủ tướng Anh Tony Blair cho biết nước Anh "sát cánh" cùng với Hoa Kỳ.^[157] Một vài ngày sau đó, Blair đã bay tới Washington để khẳng định sự đoàn kết của Anh với Hoa Kỳ. Trong một bài phát biểu trước Quốc hội chín ngày sau vụ tấn công, khi đó Blair đã tới dự với tư cách khách mời, Tổng thống Bush tuyên bố "Nước Mỹ không có người bạn nào đích thực hơn Anh."^[158] Sau đó, Thủ tướng Blair đã bắt đầu hai tháng ngoại giao kêu gọi quốc tế hành động quân sự; ông đã tổ chức 54 cuộc hợp với các nhà lãnh đạo thế giới và đã di chuyển hơn 60.000 km.^[159]

Hàng chục ngàn người đã tìm cách thoát khỏi Afghanistan sau vụ tấn công do lo sợ bị Hoa Kỳ đáp trả. Pakistan, đã là nơi ở của nhiều người Afghanistan tỵ nạn từ các cuộc xung đột trước đó, đã phải đóng cửa biên giới với Afghanistanavào ngày 17 tháng 9 năm 2001. Khoảng một tháng sau vụ tấn công, Hoa Kỳ dẫn đầu một liên minh quân sự quốc tế nhằm lật đổ lực lượng Taliban khỏi Afghanistan do đã che giấu cho al-Qaeda.^[160] Mặc dù chính quyền Pakistan ban đầu không tham gia vào khối liên minh với Hoa Kỳ chống lại Taliban, họ vấn cho phép đổ bộ vào các căn cứ quân sự của họ, và đã bắt giữ và bàn giao cho Hoa Kỳ hơn 600 người bị tình nghi là thành viên của al-Qaeda.^[161]^[162]

Hoa Kỳ đã dựng lên trại giam Vịnh Guantanamo nhằm giữ những tù binh được xác định là "binh sĩ địch bất hợp pháp". Tính hợp pháp của những trại giam này đã bị Liên minh châu Âu và các tổ chức nhân quyền đặt dấu hỏi.^[163]^[164]^[165]

Vào ngày 25 tháng 9 năm 2001, Tổng thống thứ năm của Iran, Mohammad Khatami trong cuộc gặp với Ngoại trưởng Anh Jack Straw đã nói: "Iran hoàn toàn hiểu được cảm giác của người Mỹ về các cuộc tấn công khủng bố tại New York và Washington vào ngày 11 tháng 9." Ông nói rằng mặc dù chính quyền Mỹ dù đã không có quan tâm tới các chiến dịch khủng bố tại Iran (từ năm 1979), người Iran vẫn có cảm nhận khác và đã bày tỏ sự đồng cảm với các gia đình nạn nhân ở Mỹ trong thảm kịch tại hai thành phố này. Ông cũng nói rằng "Các quốc gia không nên bị trừng phạt, mà là những kẻ khủng bố." ^[166] Theo trang web của Radio Farda, khi tin tức về vụ tấn công được phát đi, một số công dân Iran đã tụ tập trước cửa Đại sứ quán Thụy Sỹ tại Tehran, là cơ quan đại diện cho quyền lợi của Hoa Kỳ tại Iran, để bày tỏ sự cảm thông và một số người còn thắp những ngọn nến để tỏ lòng tiếc thương. Bài viết này trên trang web của Radio Farda cũng cho biết vào năm 2011, vào ngày kỷ niệm vụ tấn công, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đã đăng tải một bài viết trên trang blog của Bộ, cảm ơn sự cảm thông của người dân Iran và nói rằng họ sẽ không bao giờ quên lòng tốt của người Iran trong những ngày khó khăn ấy.^[167] Sau vụ tấn công, cả Tổng thống^[168]^[169] và Lãnh tụ Tối cao của Iran đã lên án vụ tấn công này. BBC và tạp chí Time đã xuất bản các tin bài về những buổi thắp nến tưởng niệm cho các nạn nhân vụ tấn công bởi những người dân Iran trên trang web của họ.^[170]^[171] Theo Politico Magazine, sau vụ tấn công, Sayyed Ali Khamenei, Lãnh tụ Tối cao Iran, đã tạm thời "ngừng câu khẩu hiệu 'Cái chết cho nước Mỹ' ở những buổi cầu nguyện Thứ Sáu".^[172]

Sự sụp đổ của WTC

Có nhiều ý kiến chung quanh sự sụp đổ của toà tháp đôi, những cuộc tranh luận sôi nổi bàn về nguyên nhân của sự sụp đổ thu hút nhiều kỹ sư về cấu trúc, kiến trúc sư và các cơ quan hữu quan thuộc chính phủ liên bang. Thiết kế của toà tháp đôi chứa đựng nhiều phát kiến mới khác với các tòa nhà chọc trời được xây dựng trước đó. Mặc dù lực va chạm khi máy bay phản lực đâm vào và các đám cháy bùng phát sau đó là chưa từng xảy ra trong lịch sử thảm hoạ ngành xây dựng, một số kỹ sư tin quyết rằng những toà nhà chọc trời được xây dựng theo thiết kế truyền thống (như Empire State Building ở thành phố New York và toà tháp đôi Petronas của Malaysia) sẽ chịu đựng tốt hơn trong một tình huống như thế, có lẽ vẫn có thể tồn tại. Nếu lập luận trên là đúng, thì các toà nhà chọc trời khác có cùng một kiểu thiết kế với toà tháp đôi WTC (như Tháp Sears và Trung tâm John Hancock ở Chicago) đang bị nguy cơ sụp đổ hoàn toàn tự nhiên hoặc vì một vài đám cháy nho nhỏ như Trung tâm thương mại thế giới số 7 cao 186 mét (610 feet) sụp đổ vào 5 giờ 20 chiều ngày 11 tháng 9 năm 2001 trong không đầy 7 giây và được người dẫn chương trình của kênh CBS Dan Rather nhận xét trong chương trình truyền hình trực tiếp là lần thứ 3 ngày hôm nay, các vụ sụp đổ này (bao gồm 3 vụ ngày hôm đó, WTC1 và WTC2 vào buổi sáng và WTC7 vào buổi chiều) trông rất giống những vụ nổ có kiểm soát được thấy nhiều trên truyền hình khi người ta kích nổ những khối thuốc nổ được đặt chính xác từ trước để làm sập chúng.

Một cuộc điều tra cấp liên bang về an toàn phòng cháy và kỹ thuật xây dựng được tiến hành bởi Học viện Định chuẩn và Kỹ thuật Quốc gia thuộc Bộ Thương mại Hoa Kỳ, hoàn tất ngày 6 tháng 4 năm 2005, thanh tra về công trình xây dựng, vật liệu và các điều kiện kỹ thuật đã góp phần gây ra thảm hoạ WTC. Cuộc thanh tra được tiến hành nhằm phục vụ các mục tiêu sau:

Cải thiện phương pháp thiết kế, xây dựng, bảo dưỡng và sử dụng các toà nhà.
Cải thiện dụng cụ và phương pháp hướng dẫn dành cho các viên chức thuộc các ngành chức năng về an toàn và công nghiệp.
Chỉnh sửa và xây dựng bộ luật, định chuẩn và thực hành phòng cháy chữa cháy.
Cải thiện An toàn công cộng.

Quang cảnh khu bình địa nhìn từ trên cao, 23 tháng 11, 2001.

Bản tường trình kết luận rằng khả năng chịu lửa của cấu trúc thép tòa tháp đôi đã mất tác dụng ngay khi máy bay va chạm toà nhà, nếu điều này không xảy ra chắc chắn tòa nhà vẫn còn trụ được. Hơn nữa, bản tường trình cũng khẳng định cầu thang của toà nhà đã không được gia cố đúng mức hầu có thể cung ứng lối thoát cho những người ở bên trên điểm va chạm.^[173]

Cuộc chiến chống Khủng bố

Nhiều người Mỹ cho rằng vụ tấn công khủng bố 11/9 "đã vĩnh viễn làm thay đổi thế giới": Nước Mỹ đang bị đặt trong nguy cơ bị tấn công khủng bố mà trước đây đất nước này chưa từng bị. Hoa Kỳ tuyên chiến chống khủng bố với mục tiêu đem Osama bin Laden ra trước công lý và ngăn chặn sự xuất hiện của những mạng lưới khủng bố khác. Các mục tiêu này sẽ được thực hiện bằng những phương tiện như cấm vận kinh tế và quân sự đối với các quốc gia được xem là dung dưỡng thành phần khủng bố, cùng lúc gia tăng các biện pháp giám sát toàn cầu và chia sẻ thông tin tình báo. Liên minh quân sự do Hoa Kỳ dẫn đầu tiến hành tấn công Taliban tại Afghanistan. Cùng với Hoa Kỳ, các quốc gia khác đang phải đối phó với các hoạt động khủng bố như Philippines và Indonesia cũng gia tăng sự chuẩn bị về mặt quân sự.^[174]^[175] Tổng thống Bush cũng nhận được sự ủng hộ lớn của nhiều quốc gia trên thế giới, kể cả Nga (cũng bị khủng bố bởi các nhóm Hồi giáo cực đoan) và Trung Quốc, trong việc hợp tác chống khủng bố toàn cầu.

Nhiều nước khác, trong đó có Anh, Đức, Pháp, Trung Quốc, Nga, Indonesia, Pakistan, Jordan, Mauritius, Uganda và Zimbabwe thông qua luật "chống khủng bố" và cho đóng băng các tài khoản ngân hàng của các doanh nghiệp hoặc cá nhân bị tình nghi có liên quan đến al-Qaeda. Các cơ quan tình báo và thi hành pháp luật tại một số quốc gia như Ý, Malaysia, Indonesia và Philippines bắt giữ nhiều nghi can khủng bố với mục đích đập tan những nhóm vũ trang trên toàn thế giới. Chiến dịch này dấy lên nhiều tranh cãi khi những người chỉ trích như Ủy ban Bill of Rights Defense cho rằng những hạn chế truyền thống trên các hoạt động theo dõi của liên bang nay đã bị bãi bỏ bởi Đạo luật PATRIOT; các tổ chức quyền tự do công dân như American Civil Liberties Union (ACLU) và Liberty cho rằng một số quyền con người đang bị nguy cơ hủy bỏ. Hoa Kỳ cho thiết lập một trại giam tại vịnh Guantanamo, Cuba để cầm giữ những "binh sĩ thù địch bất hợp pháp". Tính hợp pháp của các trại giam này hiện đang bị tra vấn bởi một số quốc gia thành viên của Liên minh Âu châu, Tổ chức các quốc gia châu Mỹ và Tổ chức Ân xá Quốc tế.

Bên trong nước Mỹ, Tổng thống Bush tiến hành một đợt tái cấu trúc cơ cấu chính phủ lớn nhất trong lịch sử đương đại của đất nước này với quyết định thành lập Bộ An ninh Nội địa. Quốc hội thông qua đạo luật USA PATRIOT (Uniting and Strengthening America by Providing Appropriate Tools Required to Intercept and Obstruct Terrorism – Thống nhất và Củng cố nước Mỹ bằng cách Cung ứng những Phương tiện Thích ứng Cần có để Ngăn chặn Khủng bố), giải thích rằng đạo luật này sẽ giúp dò tìm và truy tố những phần tử khủng bố và tội phạm khác trong tương lai.

Các nhóm bảo vệ quyền tự do của công dân phê phán đạo luật PATRIOT, nói rằng đạo luật này cho phép các cơ quan thi hành pháp luật xâm phạm sự riêng tư của công dân và hạn chế quyền giám sát tư pháp trên các cơ quan thi hành pháp luật và trên công tác thu thập tin tình báo. Chính phủ Bush viện dẫn biến cố 11/9 như là lý do để tiến hành một chiến dịch bí mật của Cơ quan An ninh Quốc gia nhằm "theo dõi các liên lạc bằng điện thoại và thư điện tử giữa Hoa Kỳ và nước ngoài mà không cần sự cho phép của tòa án".

Biến cố 9/11 đã đem lại nhiều ủng hộ trong dư luận người Mỹ cho chính sách cứng rắn của Tổng thống Bush. Sau ngày vụ khủng bố xảy ra, sự ủng hộ của dân chúng Mỹ và uy tín của Tổng thống Bush, đang từ ở mức trung bình trên 50% dân chúng Mỹ ủng hộ, bỗng vọt lên ở mức cao trên 90%, đây là mức uy tín cao nhất trong lịch sử của dân chúng Mỹ dành cho một vị tổng thống. Tuy nhiên, chỉ số uy tín này đã giảm đáng kể, khi thu-chi ngân sách bị thâm hụt nghiêm trọng và quân đội Mỹ sa lầy và thất bại trong việc bình định tại Iraq, đến năm 2005, mức ủng hộ của dân chúng dành cho TT Bush có lúc xuống còn 34%. Chính sách cứng rắn của Mỹ, mặc dù vì lợi ích chung là chống khủng bố nhưng đã tạo hình ảnh xấu và đã gây mâu thuẫn với đồng minh. Lần đầu tiên, các đồng minh then chốt của Mỹ trong khối NATO mâu thuẫn với Mỹ rất gay gắt và tìm cách tạo 1 thế đối trọng khác trong khu vực. Hoa Kỳ nhận thức rõ điều này và đã bắt đầu có những điều chỉnh trong các chính sách ngoại giao.

Tái thiết

*One World Trade Center* đang được xây dựng, 3 tháng 8 năm 2012.

Ngay sau khi xảy ra vụ tấn công, Thị trưởng New York, Rudy Giuliani, tuyên bố, "Chúng ta sẽ xây dựng lại. Từ biến cố này chúng ta sẽ trở nên mạnh mẽ hơn bao giờ hết, mạnh mẽ hơn về chính trị, mạnh mẽ hơn về kinh tế. Đường chân trời sẽ được hàn gắn lại "^[176] Đến tháng 5 năm 2002, đống đổ nát được dọn sạch,^[177] tuy vẫn có những lời chỉ trích rằng nỗ lực không tương xứng với ngân quỹ khổng lồ dành cho công tác này.^[178]^[179]

Khu vực bị hư hại của Lầu Năm Góc đã được tái thiết chỉ một năm sau khi bị tấn công.^[180]

Ngay tại địa điểm của những tòa nhà đổ nát, người ta xây dựng những kiến trúc mới. Tại địa điểm trước là tòa nhà số 7 của WTC nay là tòa cao ốc văn phòng hoàn tất năm 2006. One World Trade Center đang được xây dựng sẽ vươn dến độ cao 1 776 ft (541 m) tương ứng với năm nước Mỹ giành độc lập (năm 1776), dự trù hoàn tất vào năm 2013 để trở thành tòa nhà cao nhất Tây Bán Cầu, và là cao ốc cao thứ ba trên thế giới.^[181]^[182]

Tưởng niệm

Trong những ngày sau khi xảy ra vụ tấn công, nhiều buổi tưởng niệm và canh thức được tổ chức trên khắp thế giới.^[183]^[184]^[185] Còn ngay tại Bình địa, ảnh của các nạn nhân xuất hiện khắp mọi chỗ. Một người có mặt ở đó thuật lại rằng "không có cách nào tránh khỏi những khuôn mặt của các nạn nhân vô tội. Ảnh của họ hiện diện khắp mọi nơi, tại trạm điện thoại, đính vào trụ đèn đường, trên tường trạm xe điện ngầm. Mọi thứ ở đây khiến tôi liên tưởng đến một đám tang vĩ đại, mọi người buồn bã và lặng lẽ, nhưng rất thân ái với nhau. Trước đó, New York cho tôi cảm giác lạnh lẽo, nhưng bây giờ mọi người tìm đến giúp đỡ lẫn nhau."^[186]

Hai cột sáng biểu trưng cho Tòa Tháp Đôi

Tại Lầu Năm Góc, khu tưởng niệm được khánh thành ngày 11 tháng 9 năm 2008,^[187] với một công viên thoáng đãng có 184 chiếc ghế dài hướng về Lầu Năm Góc.^[188] Sau khi được sửa chữa trong năm 2001-2002, người ta xây dựng một nhà nguyện và một tượng đài ngay tại địa điểm chuyến bay 77 đâm xuống tòa nhà.^[189]

Thiết kế cho Đài tưởng niệm Quốc gia Chuyến bay 93 được gọi là Crescent of Embrace gây ra tranh cãi vì thiết kế một hình trăng lưỡi liềm (crescent) lớn màu đỏ hướng đến Mecca. Do áp lực của công chúng, người ta cho biết đài tưởng niệm này sẽ được thiết kế lại để tránh sự nhầm lẫn với biểu trưng của Hồi giáo.

Bản thiết kế của Michael Arad cho đài tưởng niệm Reflecting Absence được tuyển chọn vào tháng 8 năm 2006 qua một cuộc thi, với hai hồ phản chiếu đặt tại chân của hai tòa tháp, bao quanh bởi tên của các nạn nhân ghi chìm dưới đất.^[190]

Bên cạnh việc xây dựng các đài tưởng niệm, một số người thân và bạn bè của những nạn nhân vụ tấn công ngày 11 tháng 9 thành lập quỹ tưởng niệm, quỹ học bổng và các chương trình từ thiện nhằm tôn vinh những người thân yêu đã mất.

Hiện trường, nơi trước kia tọa lạc Tháp đôi tại New York nay được gọi là Ground Zero (Khu vực số không), nơi đây hiện đang xây cất tòa nhà One World Trade Center cao 541 m và 3 tòa nhà chọc trời được xây trên một hình bán nguyệt xung quanh khu tưởng niệm các nạn nhân trong vụ khủng bố, dự định hoàn thành trong năm 2012.

Kịch nghệ và văn chương

Vở kịch "The Guys" của Anne Nelson hướng vào hồi ức và cảm xúc của một người sống sót, một sĩ quan thuộc lực lượng cứu hoả, một nhà văn đã tìm đến để giúp anh viết những bài điếu văn dành cho các đồng đội đã thiệt mạng trong thảm họa. Vở kịch được công diễn lần đầu vào ngày 4 tháng 12 năm 2001.

Extremely Loud and Incredibly Close, tiểu thuyết của Jonathan Safran Foer xuất bản năm 2005, là một trong những tác phẩm đầu tiên viết về vụ khủng bố. Cuốn sách được dẫn dắt theo lời kể của một cậu bé chín tuổi, Oskar Schell, cha của cậu đang ở trên tầng cao của Trung tâm Thương mại Thế giới khi hai chiếc máy bay phản lực đâm vào toà tháp đôi. Để kìm chế nỗi buồn khôn nguôi và đè nén những tưởng tượng kinh hoàng về thảm họa mà cha cậu phải gánh chịu, Oskar dấn mình vào một cuộc phiêu lưu trong tâm trí để truy tìm ra điều mà cậu hy vọng là sự bí mật của cha cậu. Trong cuộc phiêu lưu của trí tưởng tượng này Oskar vượt qua những nỗi sợ hãi vô căn cứ và an ủi nhiều linh hồn đau thương.

Tác phẩm điện ảnh của Oliver Stone, Trung tâm Thương mại Thế giới, là câu chuyện kể về hai nhân viên thuộc Cơ quan quản lý cảng biển, John McLoughlin (Nicolas Cage) và Will Jimeno (Michael Pena), là những người tham gia vào công tác cứu hộ sau cùng còn sống sót và được toán cứu hộ đem ra khỏi khu bình địa (ground zero). Cuốn phim được trình bày như là một câu chuyện cảm động về những cư dân bình thường của thành phố New York tìm cách giúp đỡ lẫn nhau ngay giữa một cơn thảm họa khủng khiếp. Cuốn phim được bắt đầu trình chiếu trên toàn quốc (Hoa Kỳ) ngày 9 tháng 8 năm 2006.

Hình ảnh

Vụ khủng bố 11/9 chụp từ trực thăng của cảnh sát New York, ảnh do Học viện Định chuẩn và Kỹ thuật Quốc gia của Mỹ công bố tháng 2 năm 2010, áp dụng luật tự do thông tin theo yêu cầu của ABC News.^[191]^[192]

Xem thêm

Ghi chú

^ Cách gọi "9/11" được phát âm trong tiếng Anh là "nine eleven". Dấu gạch chéo không cần phải phát âm. Tên gọi này được sử dụng thường xuyên trong cả tiếng Anh Anh và tiếng Anh Mỹ, cho dù cách gọi ngày khác nhau.

Tham khảo

Chú thích

^ ^a ^b “Bin Laden claims responsibility for 9/11”. CBC News. 29 tháng 10 năm 2004. Truy cập ngày 1 tháng 9 năm 2011. Al-Qaeda leader Osama bin Laden appeared in a new message aired on an Arabic TV station Friday night, for the first time claiming direct responsibility for the 2001 attacks against the United States.
^ “How much did the September 11 terrorist attack cost America?”. 2004. Institute for the Analysis of Global Security. Truy cập ngày 30 tháng 4 năm 2014.
^ ^a ^b Matthew J. Morgan (4 tháng 8 năm 2009). The Impact of 9/11 on Politics and War: The Day that Changed Everything?. Palgrave Macmillan. tr. 222. ISBN 0-230-60763-2.
^ Carter, Shan; Cox, A. “One 9/11 Tally: $3.3 Trillion”. Truy cập ngày 14 tháng 9 năm 2015.
^ Congress. Congressional Record, Vol. 148, Pt. 7, May 23, 2002 to June 12, 2002. Government Printing Office. tr. 9909. ISBN 978-0-16-076125-6. Truy cập ngày 9 tháng 4 năm 2014.
^ Moore, Jack (3 tháng 11 năm 2014). “World Trade Center Re-opens as Tallest Building in America”. International Business Times. One World Trade Center. Truy cập ngày 11 tháng 9 năm 2015.
^ Smith, Aaron (3 tháng 11 năm 2014). “One World Trade Center opens today”. CNN Money. Truy cập ngày 4 tháng 11 năm 2014.
^ ^a ^b ^c 9/11 Commission Report, pp. 4–14.
^ ^a ^b “The Attack Looms”. 9/11 Commission Report. National Commission on Terrorist Attacks Upon the United States. 2004. Truy cập ngày 1 tháng 9 năm 2011.
^ Hãy xem ví dụ bản tin của CNN: “Look back at how September 11 unfolded - CNN Video”. CNN.
^ Jones, Jonathan. “The 9/11 attack seen from space – an image of impotence”. The Guardian. Bản gốc lưu trữ ngày 12 tháng 3 năm 2014. Đã bỏ qua tham số không rõ |deadurl= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp); Không cho phép mã đánh dấu trong: |newspaper= (trợ giúp)
^ “Flight Path Study – American Airlines Flight 11” (PDF). National Transportation Safety Board. 19 tháng 2 năm 2002.
^ “Flight Path Study – United Airlines Flight 175” (PDF). National Transportation Safety Board. 19 tháng 2 năm 2002.
^ “Flight Path Study – American Airlines Flight 77” (PDF). National Transportation Safety Board. 19 tháng 2 năm 2002.
^ Snyder, David (19 tháng 4 năm 2002). “Families Hear Flight 93's Final Moments”. The Washington Post. Truy cập ngày 12 tháng 11 năm 2013.
^ “Text of Flight 93 Recording”. Fox News. 12 tháng 4 năm 2006. Truy cập ngày 11 tháng 11 năm 2013.
^ “The Flight 93 Story”. National Park Service. Truy cập ngày 21 tháng 9 năm 2011.
^ McKinnon, Jim (16 tháng 9 năm 2001). “The phone line from Flight 93 was still open when a GTE operator heard Todd Beamer say: 'Are you guys ready? Let's roll'”. Pittsburgh Post-Gazette. Truy cập ngày 10 tháng 4 năm 2011.
^ “Relatives wait for news as rescuers dig”. CNN. 13 tháng 9 năm 2001. Truy cập ngày 11 tháng 11 năm 2013.
^ Summers and Swan (2011), pp. 58, 463n, 476n.
^ Wilgoren, Jodi and Edward Wong (13 tháng 9 năm 2001). “On Doomed Flight, Passengers Vowed To Perish Fighting”. The New York Times. Truy cập ngày 1 tháng 9 năm 2011.
^ Serrano, Richard A. (11 tháng 4 năm 2006). “Moussaoui Jury Hears the Panic From 9/11”. Los Angeles Times. Truy cập ngày 1 tháng 9 năm 2011.
^ Goo, Sara Kehaulani; Eggen, Dan (28 tháng 1 năm 2004). “Hijackers used Mace, knives to take over airplanes”. San Francisco Chronicle. Truy cập ngày 12 tháng 11 năm 2013.
^ Ahlers, Mike M. (27 tháng 1 năm 2004). “9/11 panel: Hijackers may have had utility knives”. CBS News. Truy cập ngày 1 tháng 9 năm 2011.
^ “Encore Presentation: Barbara Olson Remembered”. Larry King Live. CNN. 6 tháng 1 năm 2002. Truy cập ngày 1 tháng 9 năm 2011.
^ “National Commission Upon Terrorist Attacks in the United States”. National Commission Upon Terrorist Attacks in the United States. 27 tháng 1 năm 2004. Truy cập ngày 24 tháng 1 năm 2008.
^ Summers and Swan (2011), p. 343.
^ ^a ^b ^c Miller, Bill (1 tháng 5 năm 2002). “Skyscraper Protection Might Not Be Feasible, Federal Engineers Say”. Orlando Sentinel. Truy cập ngày 24 tháng 11 năm 2013.
^ World Trade Center Building Performance Study, Ch. 5 WTC 7 – section 5.5.4
^ Final Report on the Collapse of World Trade Center Building 7, p. xxxvii.
^ “Flight 77, Video 2”. Judicial Watch. Truy cập ngày 4 tháng 4 năm 2012.
^ “Chapter 1: "We have some planes"” (PDF). 9/11 Commission Report. 22 tháng 7 năm 2004.
^ “Profiles of 9/11 – About 9/11”. The Biography Channel. A&E Television Networks. Bản gốc lưu trữ ngày 22 tháng 7 năm 2011. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011.
^ Miller, Mark (26 tháng 8 năm 2002). “Three hours that shook America: A chronology of chaos”. Broadcasting & Cable. Reed Business Information. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011.
^ Adams, Marilyn; Levin, Alan and Morrison, Blake (13 tháng 8 năm 2002). “Part II: No one was sure if hijackers were on board”. USA Today. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011.Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (liên kết)
^ Fouda and Fielding (2004), pp. 158–9.
^ ^a ^b Summers and Swan (2011), p. 323.
^ “Al-Qaeda 'plotted nuclear attacks'”. BBC News. 8 tháng 9 năm 2002. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011.
^ “Winnipegger heads to NY for 9/11 memorial”. CBC News. 9 tháng 9 năm 2011. Truy cập ngày 13 tháng 11 năm 2013. A total of 2,996 people died: 19 hijackers and 2,977 victims.
^ ^a ^b “Accused 9/11 plotter Khalid Sheikh Mohammed faces New York trial”. CNN. 13 tháng 11 năm 2009. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011.
^ “First video of Pentagon 9/11 attack released”. CNN. 16 tháng 5 năm 2006. Bản gốc lưu trữ ngày 24 tháng 9 năm 2006. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011. Đã bỏ qua tham số không rõ |deadurl= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
^ Stone, Andrea (20 tháng 8 năm 2002). “Military's aid and comfort ease 9/11 survivors' burden”. USA Today. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011.
^ September 11 Memorial Lưu trữ tháng 3 26, 2016 tại Wayback Machine
^ Beveridge, Andrew. “9/11/01-02: A Demographic Portrait of the Victims In 10048”. Gotham Gazette. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011.
^ U.S. Department of State. “A list of the countries whose citizens died as a result of the attacks on September 11, 2001” (PDF). U.S. Department of State, Office of International Information Programs. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 11 tháng 4 năm 2008. Truy cập ngày 18 tháng 3 năm 2016. Đã bỏ qua tham số không rõ |deadurl= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp); Chú thích journal cần |journal= (trợ giúp)
^ “National Commission on Terrorist Attacks upon the United States”. U.S. Congress. 21 tháng 8 năm 2004. Truy cập ngày 8 tháng 9 năm 2006.
^ Goldberg et al., pp. 208–212.
^ “September 11, 2001 Pentagon Victims”. patriotresource.com. Truy cập ngày 18 tháng 3 năm 2016.
^ “Remembering the Lost”. Timothy J. Maude, Lieutenant General, United States Army. Arlington National Cemetery. 22 tháng 9 năm 2001. Truy cập ngày 16 tháng 4 năm 2001.
^ ^a ^b ^c Sunder (2005), p. 48.
^ National Commission on Terrorist Attacks (22 tháng 7 năm 2004). The 9/11 Commission Report (first edition) (PDF). W. W. Norton & Company. tr. 294. ISBN 0-393-32671-3. Truy cập ngày 24 tháng 1 năm 2014. Đã bỏ qua tham số không rõ |deadurl= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
^ Sunder (2005), p. 46.
^ Cauchon, Dennis; Moore, Martha (2 tháng 9 năm 2002). “Desperation forced a horrific decision”. USATODAY. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011.
^ Paltrow, Scot. “Could Helicopters Have Saved People From the Top of the Trade Center?”. The Wall Street Journal. Truy cập ngày 22 tháng 1 năm 2017.
^ “Poor Info Hindered 9/11 Rescue”. CBS News. 18 tháng 5 năm 2004. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011.
^ “THE UNOFFICIAL HOME PAGE OF FDNY”.
^ “Post-9/11 report recommends police, fire response changes”. USA Today. Associated Press. 19 tháng 8 năm 2002. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011.
^ “Police back on day-to-day beat after 9/11 nightmare”. CNN. 21 tháng 7 năm 2002. Truy cập ngày 12 tháng 11 năm 2013.
^ “EMT & Paramedics”.
^ “Cantor rebuilds after 9/11 losses”. BBC. 4 tháng 9 năm 2006. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011.
^ “Marsh & McLennan Companies 9/11 Memorial”. Truy cập ngày 7 tháng 9 năm 2011.
^ “Milestones of Marsh & McLennan Companies”. Truy cập ngày 7 tháng 9 năm 2011.
^ Siegel, Aaron (11 tháng 9 năm 2007). “Industry honors fallen on 9/11 anniversary”. InvestmentNews. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011.
^ Averill (2005), chapter "Occupant Behavior, Egress, and Emergency Communications", pp ??
^ Dwyer and Flynn (2005), p. 266.
^ Dwyer, Jim; và đồng nghiệp (26 tháng 5 năm 2002). “Last Words at the Trade Center; Fighting to Live as the Towers Die”. New York Times. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011.
^ “Alleged 9/11 Plotters Face Trial Blocks From WTC Site”. WIBW. 13 tháng 11 năm 2009. Bản gốc lưu trữ ngày 25 tháng 3 năm 2012. Truy cập ngày 24 tháng 11 năm 2013. Đã bỏ qua tham số không rõ |deadurl= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
^ “American Airlines Flight 11”. CNN. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011.
^ “United Airlines Flight 175”. CNN. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011.
^ “Pentagon”. CNN. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011.
^ “American Airlines Flight 77”. CNN. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011.
^ Roddy, Dennis B. (tháng 10 năm 2001). “Flight 93: Forty lives, one destiny”. Pittsburgh Post-Gazette. Bản gốc lưu trữ ngày 30 tháng 11 năm 2006. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011. Đã bỏ qua tham số không rõ |deadurl= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
^ “Source: Hijacking suspects linked to Afghanistan”. CNN. 30 tháng 9 năm 2001. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011.
^ “Ground Zero Forensic Work Ends”. CBS News. 23 tháng 2 năm 2005. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011.
^ Andrade, Mariano (25 tháng 8 năm 2011). “Scientists still struggle to identify 9/11 remains”. Discovery News. Agence France Presse. Truy cập ngày 5 tháng 9 năm 2011.
^ Lemre, Jonathan (24 tháng 8 năm 2011). “Remains of WTC worker Ernest James, 40, ID'd ten years after 9/11”. New York Daily News. Truy cập ngày 10 tháng 4 năm 2012.
^ ^a ^b Cuza, Bobby (11 tháng 6 năm 2011). “9/11 A Decade Later: DNA Matching Efforts To Continue At WTC Site”. NY1. Bản gốc lưu trữ ngày 20 tháng 9 năm 2014. Truy cập ngày 21 tháng 9 năm 2011.
^ “Mom of 9/11 victim: Identified remains 'finally put everything to rest'”. CNN. Truy cập ngày 20 tháng 3 năm 2015.
^ ^a ^b “World Trade Center Building Performance Study”. FEMA. tháng 5 năm 2002. Bản gốc lưu trữ ngày 18 tháng 9 năm 2010. Truy cập ngày 3 tháng 9 năm 2011.
^ ^a ^b Summers and Swan (2011), p. 75.
^ Chaban, Matt (9 tháng 2 năm 2011). “130 Liberty Finally Gone from Ground Zero”. The New York Observer. Truy cập ngày 10 tháng 4 năm 2012.
^ World Trade Center Building Performance Study – Bankers Trust Building, pp ??
^ “The Deutsche Bank Building at 130 Liberty Street”. Lower Manhattan Construction Command Center. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011.
^ “Lower Manhattan – Fiterman Hall”. LowerManhattan.info. 1 tháng 7 năm 2007. Bản gốc lưu trữ ngày 22 tháng 5 năm 2010. Truy cập ngày 3 tháng 9 năm 2011.
^ “Verizon Building Restoration”. New York Construction (McGraw Hill). Bản gốc lưu trữ ngày 22 tháng 5 năm 2010. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011.
^ World Trade Center Building Performance Study – Peripheral Buildings, pp. ??
^ Bloomfield, Larry (1 tháng 10 năm 2001). “New York broadcasters rebuild”. Broadcast Engineering. Bản gốc lưu trữ ngày 4 tháng 6 năm 2008. Truy cập ngày 3 tháng 9 năm 2011.
^ The Pentagon Building Performance Report, pp. ??
^ Flight Path Study – American Airlines Flight 77, pp. ??
^ American Airlines Flight 77 FDR Report, pp. ??
^ ^a ^b Goldberg (2007), p. 17.
^ Maclean, John N (1 tháng 6 năm 2008). “America Under Attack: A chronicle of chaos and heroism at the Pentagon”. The Washington Post. Truy cập ngày 3 tháng 9 năm 2011.
^ ^a ^b McKinsey Report, "Emergency Medical Service response", pp. ??
^ ^a ^b McKinsey Report, "Executive Summary", pp. ??
^ McKinsey Report, Exhibit 7, "Fire Apparatus Deployment on September 11"
^ ^a ^b Alavosius and Rodriquez (2005), pp. 666–680.
^ McKinsey Report, "NYPD", pp. ??
^ “Ceremony closes 'Ground Zero' cleanup”. CNN. 30 tháng 5 năm 2002. Bản gốc lưu trữ ngày 1 tháng 12 năm 2008. Truy cập ngày 24 tháng 11 năm 2013. Đã bỏ qua tham số không rõ |deadurl= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
^ Watson, Dale L. (6 tháng 2 năm 2002). “The Terrorist Threat Confronting the United States”. Federal Bureau of Investigation. United States Department of Justice. Bản gốc lưu trữ ngày 5 tháng 4 năm 2002. Truy cập ngày 20 tháng 5 năm 2008.
^ “The FBI releases 19 photographs of individuals believed to be the hijackers of the four airliners that crashed on September 11, 01”. Federal Bureau of Investigation. United States Department of Justice. 27 tháng 9 năm 2001. Bản gốc lưu trữ ngày 1 tháng 10 năm 2001. Truy cập ngày 20 tháng 5 năm 2008.
^ Johnston, David (9 tháng 9 năm 2003). “TWO YEARS LATER: 9/11 TACTICS; Official Says Qaeda Recruited Saudi Hijackers to Strain Ties”. The New York Times. Truy cập ngày 19 tháng 5 năm 2008.
^ Clayton, Mark (30 tháng 10 năm 2003). “Reading into the mind of a terrorist”. Christian Science Monitor. Truy cập ngày 6 tháng 7 năm 2007.
^ “9/11 panel: Al Qaeda planned to hijack 10 planes”. CNN. 17 tháng 6 năm 2004. Truy cập ngày 19 tháng 5 năm 2008.
^ ^a ^b “Saga of Dr. Zawahri Sheds Light On the Roots of al Qaeda Terror”. The Wall Street Journal. 2 tháng 7 năm 2002. Bản gốc lưu trữ ngày 23 tháng 12 năm 2005. Truy cập ngày 20 tháng 5 năm 2008.
^ “Tenth Public Hearing, Testimony of Louis Freeh”. 9/11 Commission. 13 tháng 4 năm 2004. Truy cập ngày 20 tháng 5 năm 2008.
^ “Jihad Against Jews and Crusaders: World Islamic Front Statement”. ngày 23 tháng 2 năm 1998. Truy cập ngày 8 tháng 9 năm 2006.
^ Feinberg, Kenneth (tháng 6 năm 2012). Who Gets What: Fair Compensation after Tragedy and Financial Upheaval. New York City: PublicAffairs. ISBN 9781586489779.
^ Feinberg, Kenneth. What is Life Worth?: The Unprecedented Effort to Compensate the Victims of 9/11 (2005), Perseus Books Group.
^ ^a ^b ^c ^d “We Have Some Planes” (PDF). The 911 Commission Report. 911 Commission. tr. 20–42. Truy cập ngày 9 tháng 9 năm 2011.
^ “Cheney: Order To Shoot Down Hijacked 9/11 Planes 'Necessary'”. Fox News. 4 tháng 9 năm 2011. Truy cập ngày 9 tháng 9 năm 2011.
^ Schrader, Esther (18 tháng 6 năm 2004). “Cheney Gave Order to Shoot Down Jets”. Los Angeles Times. Truy cập ngày 9 tháng 9 năm 2011.
^ Greer, Gordon (2005). What Price Security?. iUniverse, Inc. tr. 73. ISBN 0-595-35792-X. Truy cập ngày 18 tháng 3 năm 2016.
^ Hendrix, Steve (8 tháng 9 năm 2011). “F-16 pilot was ready to give her life on Sept. 11”. The Washington Post. Truy cập ngày 9 tháng 9 năm 2011.
^ Flight Data Center (13 tháng 4 năm 2007). “NOTAMs/Flight Restrictions in Effect on 9/13/01” (PDF). Federal Bureau of Investigation. tr. 15ff.
^ ^a ^b “Wartime”. National Commission on Terrorists Attacks upon the United States. U.S. Congress. Truy cập ngày 3 tháng 9 năm 2011.
^ “Actions taken following September 11 terrorist attacks” (Thông cáo báo chí). Transport Canada. 11 tháng 12 năm 2001. Bản gốc lưu trữ ngày 15 tháng 4 năm 2002. Truy cập ngày 3 tháng 9 năm 2011.
^ Stein, Howard F. (2003). “Days of Awe: September 11, 2001 and its Cultural Psychodynamics”. Journal for the Psychoanalysis of Culture and Society. Columbus, OH: Ohio State University Press. 8 (2): 187–199. doi:10.1353/psy.2003.0047.
^ “Asthma Rates Up Among Ground Zero Workers”. CBS News. Associated Press. 10 tháng 9 năm 2009. Truy cập ngày 11 tháng 9 năm 2013.
^ Glynn, Simone A.; Busch, MP; Schreiber, GB; Murphy, EL; Wright, DJ; Tu, Y; Kleinman, SH; Nhlbi Reds Study, Group (2003). “Effect of a National Disaster on Blood Supply and Safety: The September 11 Experience”. Journal of the American Medical Association. 289 (17): 2246–2253. doi:10.1001/jama.289.17.2246. PMID 12734136.
^ “Red Cross Woes”. PBS. 19 tháng 12 năm 2001. Bản gốc lưu trữ ngày 5 tháng 9 năm 2011. Truy cập ngày 3 tháng 9 năm 2011. Đã bỏ qua tham số không rõ |deadurl= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
^ Coates, S.; Schechter, D. (2004). “Preschoolers' traumatic stress post-9/11: Relational and developmental perspectives”. Psychiatric Clinics of North America. 27 (3): 473–489. doi:10.1016/j.psc.2004.03.006. PMID 15325488.
^ Schechter DS, Coates SW, First E (2002). Observations of acute reactions of young children and their families to the World Trade Center attacks. Journal of ZERO-TO-THREE: National Center for Infants, Toddlers, and Families, 22(3), 9–13.
^ Coates SW, Rosenthal J, Schechter DS—Eds. (2003). September 11: Trauma and Human Bonds. New York: Taylor and Francis, Inc.
^ Klein, T. P.; Devoe, E. R.; Miranda-Julian, C.; Linas, K. (2009). “Young children's responses to September 11th: The New York City experience”. Infant Mental Health Journal. 30: 1. doi:10.1002/imhj.20200.
^ “Presidential Approval Ratings – George W. Bush”. Gallup. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2011.
^ Pooley, Eric (31 tháng 12 năm 2001). “Mayor of the World”. Person of the Year 2001. Time Magazine. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2011.
^ Barrett, Devlin (23 tháng 12 năm 2003). “9/11 Fund Deadline Passes”. CBS News. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2011.
^ “'Shadow Government' News To Congress”. CBS News. 2 tháng 3 năm 2002. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2011.
^ “The USA PATRIOT Act: Preserving Life and Liberty”. United States Department of Justice. Bản gốc lưu trữ ngày 2 tháng 1 năm 2010. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2011. Đã bỏ qua tham số không rõ |deadurl= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
^ “Uncle Sam Asks: "What The Hell Is Going On Here?" in New ACLU Print and Radio Advertisements” (Thông cáo báo chí). American Civil Liberties Union. 3 tháng 9 năm 2003. Truy cập ngày 10 tháng 4 năm 2012.
^ Eggen, Dan (30 tháng 9 năm 2004). “Key Part of Patriot Act Ruled Unconstitutional”. Washington Post. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2011.
^ “Federal judge rules 2 Patriot Act provisions unconstitutional”. CNN. 26 tháng 9 năm 2007. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2011.
^ VandeHei, Jim; Eggen, Dan (5 tháng 1 năm 2006). “Cheney Cites Justifications For Domestic Eavesdropping”. Washington Post. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2011.
^ Savage, Charlie, and Laura Poitras, "How a Court Secretly Evolved, Extending U.S. Spies' Reach", New York Times, March 11, 2014. Retrieved March 13, 2014.
^ Freedman, Samuel G. (7 tháng 9 năm 2012). “Six Days After 9/11, Another Anniversary Worth Honoring”. The New York Times. Truy cập ngày 12 tháng 3 năm 2015.
^ “New York City Commission on Human Rights”. Nyc.gov. Bản gốc lưu trữ ngày 3 tháng 2 năm 2004. Truy cập ngày 29 tháng 5 năm 2014. Đã bỏ qua tham số không rõ |deadurl= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
^ “Post-9/11, US policies created atmosphere of fear for South Asians”. The Indian Express. 25 tháng 8 năm 2011. Truy cập ngày 23 tháng 10 năm 2011.
^ ^a ^b “Hate crime reports up in wake of terrorist attacks”. CNN. 17 tháng 9 năm 2001. Bản gốc lưu trữ ngày 27 tháng 11 năm 2005. Truy cập ngày 29 tháng 5 năm 2014. Đã bỏ qua tham số không rõ |deadurl= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
^ “Many minority groups were victims of hate crimes after 9-11”. Ball State University. 9 tháng 10 năm 2003. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 12 năm 2008. Truy cập ngày 29 tháng 5 năm 2014. Đã bỏ qua tham số không rõ |deadurl= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
^ “American Backlash: Terrorist Bring War Home in More Ways Than One” (PDF). SAALT. 2003. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 3 tháng 12 năm 2010. Truy cập ngày 29 tháng 5 năm 2014. Đã bỏ qua tham số không rõ |deadurl= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
^ Thayil, Jeet (12 tháng 10 năm 2001). “645 racial incidents reported in week after September 11”. India Abroad.
^ American Muslim Leaders. “Muslim Americans Condemn Attack”. ISNA. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2011.
^ Beaulieu, Dan (12 tháng 9 năm 2001). “Muslim groups around world condemn the killing of innocents”. Agence France Presse – English.
^ Davis, Joyce M. (13 tháng 9 năm 2001). “Muslims condemn attacks, insist Islam not violent against innocents”. Knight Ridder Washington Bureau.
^ Witham, Larry (12 tháng 9 năm 2001). “Muslim groups decry attacks; No cause justifies the 'immoral' act, U.S. councils say”. The Washington Times.
^ Hertzberg, Hendrik (11 tháng 9 năm 2006). “Lost love”. The New Yorker. Bản gốc lưu trữ ngày 30 tháng 8 năm 2010. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2011. Đã bỏ qua tham số không rõ |deadurl= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
^ “Attacks draw mixed response in Mideast”. CNN. 12 tháng 9 năm 2001. Bản gốc lưu trữ ngày 13 tháng 8 năm 2007. Truy cập ngày 29 tháng 5 năm 2014. Đã bỏ qua tham số không rõ |deadurl= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
^ Summers, Anthony; Swan, Robbyn (2011). The Eleventh Day: The Full Story of 9/11 and Osama bin Laden. New York: Ballantine Books. tr. 403. ISBN 978-1-4000-6659-9.
^ “The Kingdom and the Towers”. Vanity Fair. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2011.
^ Radler, Melissa (13 tháng 9 năm 2001). “Jewish leaders stress Palestinians' support of attacks”. Jerusalem Post. Bản gốc lưu trữ ngày 13 tháng 9 năm 2001. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2016. Về những lời cảnh báo của PA, xem Donaldson-Evans, Catherine (13 tháng 9 năm 2001). “Palestinian Officials Quash Pictures of Arab Celebrations”. Fox News. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2016. Về Jordan, xem Logan, Joseph (11 tháng 9 năm 2001). “Arab Street Cheers, Govts Lament U.S. Attacks”. Reuters. Bản gốc lưu trữ ngày 4 tháng 10 năm 2001. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2016. Về các cáo buộc giả cho rằng đoạn phim thực chất quay cảnh một buổi ăn mừng trước đó của người Palestine trong Chiến tranh Vùng Vịnh, xem Mikkelson, David (9 tháng 3 năm 2008). “False Footaging”. Snopes. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2016. The video used on CNN was in fact shot on Tuesday, 11 September 2001, in East Jerusalem by a Reuters TV crew, not during the Persian Gulf conflict of 1990-91—a fact proved by its inclusion of comments from a Palestinian praising Osama Bin Laden (whose name was unlikely to have come up ten years earlier in connection with the invasion and liberation of Kuwait) as well as the appearance in the video of post-1991 automobiles. The person who made the claim quoted above has since recanted. ... The footage was real. It's a shame, in fact, that its provenance was doubted because the lives of journalists who have attempted to capture similar acts on video have been threatened. That this tape made it out at all is a miracle.
^ “UK | Muslim community targets racial tension”. BBC News. 19 tháng 9 năm 2001. Truy cập ngày 11 tháng 4 năm 2012.
^ “Security Council Condemns, 'In Strongest Terms', Terrorist Attacks on the United States”. United Nations. 12 tháng 9 năm 2001. Truy cập ngày 11 tháng 9 năm 2006. The Security Council today, following what it called yesterday's "horrifying terrorist attacks" in New York, Washington, D.C., and Pennsylvania, unequivocally condemned those acts, and expressed its deepest sympathy and condolences to the victims and their families and to the people and Government of the United States.
^ Hamilton, Stuart (24 tháng 8 năm 2002). “September 11, the Internet, and the effects on information provision in Libraries” (PDF). 68th IFLA Council and Conference. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2011.
^ “G8 counter-terrorism cooperation since September 11 backgrounder”. Site Internet du Sommet du G8 d'Evian. Bản gốc lưu trữ ngày 27 tháng 9 năm 2011. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2011. Đã bỏ qua tham số không rõ |deadurl= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
^ Walsh, Courtney C (7 tháng 3 năm 2002). “Italian police explore Al Qaeda links in cyanide plot”. The Christian Science Monitor. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2011.
^ “SE Asia unites to smash militant cells”. CNN. 8 tháng 5 năm 2002. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2011.
^ “Blair's statement in full”. BBC. 11 tháng 9 năm 2001.
^ “President Declares "Freedom at War with Fear"”. The White House. 20 tháng 9 năm 2001. Truy cập ngày 25 tháng 8 năm 2016.
^ “Tony Blair's allegiance to George Bush laid bare”. Evening Standard. 27 tháng 10 năm 2007.
^ “U.S. President Bush's speech to United Nations”. CNN. 10 tháng 11 năm 2001. Bản gốc lưu trữ ngày 15 tháng 6 năm 2006. Truy cập ngày 29 tháng 5 năm 2014. Đã bỏ qua tham số không rõ |deadurl= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
^ “Musharraf 'bullied' into supporting US war on terror”. Zee News. 11 tháng 12 năm 2009. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2011.
^ Khan, Aamer Ahmed (4 tháng 5 năm 2005). “Pakistan and the 'key al-Qaeda' man”. BBC. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2011.
^ “Euro MPs urge Guantanamo closure”. BBC News. 13 tháng 6 năm 2006. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2011.
^ Mendez, Juan E. (13 tháng 3 năm 2002). “Detainees in Guantanamo Bay, Cuba; Request for Precautionary Measures, Inter-Am. C.H.R”. Đại học Minnesota. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2011.
^ “USA: Release or fair trials for all remaining Guantánamo detainees”. Amnesty International. 2 tháng 5 năm 2008. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2011.
^ P.I.R.I News Headlines (Tue 80/07/03 A.H.S). Trang chính thức của Văn phòng Tổng thống Iran. Trang web chính thức của Tổng thống Cộng hòa Hồi giáo Iran. 25 tháng 9 năm 2001. Liên kết lưu trữ vĩnh viễn. Trang và liên kết gốc hiện không có sẵn trực tuyến. (Trang chủ của trang web vào thời điểm này (Tiêu đề: Presidency of The Islamic Republic of Iran, The Official Site))
^ تشکر وزارت خارجه آمریکا از همدردی ایرانیان با قربانیان ۱۱ سپتامبر. (Tiếng Ba Tư). Radio Farda. Chủ Nhật, ngày 11 tháng 9 năm 2011. (lịch Hijri Iran: ۱۳۹۰/۰۶/۲۰). Liên kết lưu trữ vĩnh viễn. Truy cập và lưu trữ ngày 30 tháng 6 năm 2016. Bản dịch máy bởi Google Translate có sẵn tại đây.
^ Ynetnews News - Khatami slams bin Laden, defends Hizbullah. Ynetnews. 9 tháng 11 năm 2006. Liên kết lưu trữ vĩnh viễn. Truy cập và lưu trữ ngày 8 tháng 11 năm 2016; 18:31:08 UTC.
^ "Iran's President Says Muslims Reject bin Laden's 'Islam'". Iranian Students News Agency. 10 tháng 11 năm 2001 / 17:07. Liên kết lưu trữ vĩnh viễn. Truy cập và lưu trữ ngày 18 tháng 9 năm 2016, 15:45:04 UTC.
^ Corera, Gordon (25 tháng 9 năm 2006). “Iran's gulf of misunderstanding with US”. BBC News. Truy cập ngày 22 tháng 5 năm 2010. Liên kết lưu trữ vĩnh viễn.
^ Iran mourns America's dead Time
^ 34 Years of Getting to No with Iran - POLITICO Magazine. Politico Magazine. Barbara Slavin. 19 tháng 11 năm 2013. Liên kết lưu trữ vĩnh viễn. Liên kết lưu trữ vĩnh viễn tại WebCite. Truy cập vào lưu trữ ngày 4 tháng 7 năm 2016.
^ “Translating WTC Recommendations Into Model Building Codes”. National Institute of Standards and Technology. 25 tháng 10 năm 2007. Truy cập ngày 24 tháng 1 năm 2008.
^ C. S. Kuppuswamy (2 tháng 11 năm 2005). “Terrorism in Indonesia: Role of the Religious Organisation” (HTML). South Asia Analysis Group. Truy cập ngày 6 tháng 7 năm 2007. Chú thích journal cần |journal= (trợ giúp)
^ Banlaoi, Rommel (2006). “Radical Muslim Terrorism in the Philippines”. Trong Tan, Andrew (biên tập). Handbook on Terrorism and Insurgency in Southeast Asia. Luân Đôn: Edward Elgar Publishing.
^ Taylor, Tess (26 tháng 9 năm 2001). “Rebuilding in New York” (68). Architecture Week. Truy cập ngày 21 tháng 5 năm 2008.
^ “Silent Tribute Marks End of Ground Zero Search”. Fox News. 30 tháng 5 năm 2002. Truy cập ngày 3 tháng 5 năm 2008.
^ Lubell, Sam (ngày 5 tháng 12 năm 2005). “Power Struggle Heats Up While Development Moves Slowly at Ground Zero”. Architectural Record. Truy cập ngày 8 tháng 9 năm 2006. Đã định rõ hơn một tham số trong author-name-list parameters (trợ giúp)
^ Buettner, Russ. “Fat cats milked Ground Zero”. Daily News. Truy cập ngày 8 tháng 9 năm 2006.
^ Oglesby, Christy (11 tháng 9 năm 2002). “Phoenix rises: Pentagon honors 'hard-hat patriots'”. CNN. Truy cập ngày 13 tháng 6 năm 2008.
^ “Skyscraperpage.com, tallest buildings in NY”. Skyscraperpage.com. Truy cập ngày 23 tháng 6 năm 2012.
^ “Tallest buildings under construction in the world”. Skyscraperpage.com. Truy cập ngày 23 tháng 6 năm 2012.
^ “Honoring the fallen, From New York to Texas, Americans pay respect to the victims of terrorism”. The Dallas Morning News. 15 tháng 9 năm 2001.
^ Ahrens, Frank (15 tháng 9 năm 2001). “Sorrow's Legions; Washingtonians Gather With Candles, Prayers And a Shared Grief”. The Washington Post.
^ “Bush Thanks Canadians for Helping After 9/11”. Fox News. 1 tháng 12 năm 2004. Truy cập ngày 21 tháng 7 năm 2007.
^ Sigmund, Pete (26 tháng 9 năm 2001). “Crews Assist Rescuers in Massive WTC Search”. Construction Equipment Guide. Truy cập ngày 24 tháng 1 năm 2008.
^ Wilgoren, Debbie (11 tháng 9 năm 2008). “"Pentagon Memorial Dedicated on 7th Anniversary of Attacks"”. The Washington Post. The Washington Post Company. Truy cập ngày 11 tháng 9 năm 2008. Đã bỏ qua tham số không rõ |coauthors= (gợi ý |author=) (trợ giúp)
^ Dwyer, Timothy (26 tháng 5 năm 2007). “Pentagon Memorial Progress Is Step Forward for Families”. The Washington Post. Truy cập ngày 21 tháng 5 năm 2008.
^ “DefenseLINK News Photos - Pentagon's America's Heroes Memorial”. Department of Defense. Truy cập ngày 24 tháng 7 năm 2007.
^ Associated Press (6 tháng 3 năm 2006). “WTC Memorial Construction Begins”. CBS News. Truy cập ngày 22 tháng 7 năm 2007.
^ Vụ khủng bố 11/9 nhìn từ trên cao Minh Long, Vnexpress.net 9/2/2010
^ World Trade Center 9/11 Photos: A Fresh But Painful Look at Sept. 11 Tragedy

Tham khảo

Wayne Barrett and Dan Collins, Grand Illusion: The Untold Story of Rudy Giuliani and 9/11. New York, Harper Collins, (2006). ISBN 0-06-053660-8
National Commission on Terrorist Attacks, The 9/11 Commission Report: Final Report of the National Commission on Terrorist Attacks Upon the United States, W.W. Norton and Company, (2004), ISBN 0-393-32671-3

Phương tiện

Bài diễn văn của TT George W. Bush về cuộc khủng bố

Tổng thống Mỹ George W. Bush diễn thuyết với người dân về những cuộc khủng bố vào ngày 11 tháng 9 năm 2001.

Trục trặc khi nghe tập tin âm thanh này? Xem hướng dẫn.

Đọc thêm

The 9/11 Commission Report: Final Report of the National Commission on Terrorist Attacks Upon the United States. National Commission On Terrorist Attacks. Cosimo, Inc. 30 tháng 7 năm 2010. ISBN 978-1-61640-219-8.
Atkins, Stephen E (2011). The 9/11 Encyclopedia. ABC-CLIO. ISBN 978-1-59884-921-9.
Bolton, M. Kent (2006). U.S. National Security and Foreign Policymaking After 9/11: Present at the Re-creation. Rowman & Littlefield. ISBN 978-0-7425-5900-4.
Caraley, Demetrios (2002). September 11, terrorist attacks, and U.S. foreign policy. Academy of Political Science. ISBN 978-1-884853-01-2.
Chernick, Howard (2005). Resilient city: the economic impact of 9/11. Russell Sage Foundation. ISBN 978-0-87154-170-3.
Damico, Amy M; Quay, Sara E. (2010). September 11 in Popular Culture: A Guide. Greenwood. ISBN 978-0-313-35505-9.
Hampton, Wilborn (2003). September 11, 2001: attack on New York City. Candlewick Press. ISBN 978-0-7636-1949-7.
Langley, Andrew (2006). September 11: Attack on America. Compass Point Books. ISBN 978-0-7565-1620-8.
Neria, Yuval; Gross, Raz; Marshall, Randall D.; Susser, Ezra S. (2006). 9/11: mental health in the wake of terrorist attacks. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-83191-8.Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (liên kết)
Ryan, Allan A. The 9/11 Terror Cases: Constitutional Challenges in the War against Al Qaeda (University Press of Kansas, 2015). xxii, 218 pp.
Strasser, Steven; Whitney, Craig R; United States. Congress. Senate. Select Committee on Intelligence, National Commission on Terrorist Attacks upon the United States (2004). The 9/11 investigations: staff reports of the 9/11 Commission: excerpts from the House-Senate joint inquiry report on 9/11: testimony from fourteen key witnesses, including Richard Clarke, George Tenet, and Condoleezza Rice. PublicAffairs. ISBN 978-1-58648-279-4.

Liên kết ngoài

Tìm hiểu thêm về Sự kiện 11 tháng 9 tại các dự án liên quan
	Từ điển từ Wiktionary
	Tập tin phương tiện từ Commons
	Tin tức từ Wikinews
	Danh ngôn từ Wikiquote
	Văn kiện từ Wikisource
	Tài nguyên học tập từ Wikiversity
	Dữ liệu từ Wikidata

National Commission on Terrorist Attacks Upon the United States official commission website
National September 11th Memorial and Museum – List of victims
September 11, 2001, Documentary Project from the U.S. Library of Congress, Memory.loc.gov
September 11, 2001, Web Archive from the U.S. Library of Congress, Minerva
The September 11th Sourcebooks from The National Security Archive
September 11 Digital Archive: Saving the Histories of September 11, 2001, from the Center for History and New Media and the American Social History Project/Center for Media and Learning
DoD: Khalid Sheikh Mohammed Verbatim Transcript of Combatant Status Review Tribunal Hearing for ISN 10024, From WikiSource

Đa phương tiện

Understanding 9/11 – A Television News Archive at Internet Archive
CNN.com – Video archive, including the first and second planes
Remembering 9/11^{[liên kết hỏng]} – National Geographic Society
Time.com – 'Shattered: a remarkable collection of photographs', James Nachtwey
September 11, 2001, Screenshot Archive – Database of 230 screenshots from news sites around the world
Archive of newspaper front page images for 2001-09-11 at the Newseum

[2] Cách gọi "9/11" được phát âm trong tiếng Anh là "nine eleven". Dấu gạch chéo không cần phải phát âm. Tên gọi này được sử dụng thường xuyên trong cả tiếng Anh Anh và tiếng Anh Mỹ, cho dù cách gọi ngày khác nhau.

[cbc-2004-1] “Bin Laden claims responsibility for 9/11”. CBC News. 29 tháng 10 năm 2004. Truy cập ngày 1 tháng 9 năm 2011. Al-Qaeda leader Osama bin Laden appeared in a new message aired on an Arabic TV station Friday night, for the first time claiming direct responsibility for the 2001 attacks against the United States.

[cost-3] “How much did the September 11 terrorist attack cost America?”. 2004. Institute for the Analysis of Global Security. Truy cập ngày 30 tháng 4 năm 2014.

[PEARL9/11-4] Matthew J. Morgan (4 tháng 8 năm 2009). The Impact of 9/11 on Politics and War: The Day that Changed Everything?. Palgrave Macmillan. tr. 222. ISBN 0-230-60763-2.

[5] Carter, Shan; Cox, A. “One 9/11 Tally: $3.3 Trillion”. Truy cập ngày 14 tháng 9 năm 2015.

[Congress-6] Congress. Congressional Record, Vol. 148, Pt. 7, May 23, 2002 to June 12, 2002. Government Printing Office. tr. 9909. ISBN 978-0-16-076125-6. Truy cập ngày 9 tháng 4 năm 2014.

[MooreOneWTC-7] Moore, Jack (3 tháng 11 năm 2014). “World Trade Center Re-opens as Tallest Building in America”. International Business Times. One World Trade Center. Truy cập ngày 11 tháng 9 năm 2015.

[8] Smith, Aaron (3 tháng 11 năm 2014). “One World Trade Center opens today”. CNN Money. Truy cập ngày 4 tháng 11 năm 2014.

[911-ch1-9] 9/11 Commission Report, pp. 4–14.

[Chap7-10] “The Attack Looms”. 9/11 Commission Report. National Commission on Terrorist Attacks Upon the United States. 2004. Truy cập ngày 1 tháng 9 năm 2011.

[11] Hãy xem ví dụ bản tin của CNN: “Look back at how September 11 unfolded - CNN Video”. CNN.

[12] Jones, Jonathan. “The 9/11 attack seen from space – an image of impotence”. The Guardian. Bản gốc lưu trữ ngày 12 tháng 3 năm 2014. Đã bỏ qua tham số không rõ |deadurl= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp); Không cho phép mã đánh dấu trong: |newspaper= (trợ giúp)

[13] “Flight Path Study – American Airlines Flight 11” (PDF). National Transportation Safety Board. 19 tháng 2 năm 2002.

[14] “Flight Path Study – United Airlines Flight 175” (PDF). National Transportation Safety Board. 19 tháng 2 năm 2002.

[15] “Flight Path Study – American Airlines Flight 77” (PDF). National Transportation Safety Board. 19 tháng 2 năm 2002.

[WP93-16] Snyder, David (19 tháng 4 năm 2002). “Families Hear Flight 93's Final Moments”. The Washington Post. Truy cập ngày 12 tháng 11 năm 2013.

[Fox93Xscript-17] “Text of Flight 93 Recording”. Fox News. 12 tháng 4 năm 2006. Truy cập ngày 11 tháng 11 năm 2013.

[Flight93Story-18] “The Flight 93 Story”. National Park Service. Truy cập ngày 21 tháng 9 năm 2011.

[93phone-19] McKinnon, Jim (16 tháng 9 năm 2001). “The phone line from Flight 93 was still open when a GTE operator heard Todd Beamer say: 'Are you guys ready? Let's roll'”. Pittsburgh Post-Gazette. Truy cập ngày 10 tháng 4 năm 2011.

[20] “Relatives wait for news as rescuers dig”. CNN. 13 tháng 9 năm 2001. Truy cập ngày 11 tháng 11 năm 2013.

[21] Summers and Swan (2011), pp. 58, 463n, 476n.

[wilgoren-22] Wilgoren, Jodi and Edward Wong (13 tháng 9 năm 2001). “On Doomed Flight, Passengers Vowed To Perish Fighting”. The New York Times. Truy cập ngày 1 tháng 9 năm 2011.

[23] Serrano, Richard A. (11 tháng 4 năm 2006). “Moussaoui Jury Hears the Panic From 9/11”. Los Angeles Times. Truy cập ngày 1 tháng 9 năm 2011.

[24] Goo, Sara Kehaulani; Eggen, Dan (28 tháng 1 năm 2004). “Hijackers used Mace, knives to take over airplanes”. San Francisco Chronicle. Truy cập ngày 12 tháng 11 năm 2013.

[CNN1-25] Ahlers, Mike M. (27 tháng 1 năm 2004). “9/11 panel: Hijackers may have had utility knives”. CBS News. Truy cập ngày 1 tháng 9 năm 2011.

[26] “Encore Presentation: Barbara Olson Remembered”. Larry King Live. CNN. 6 tháng 1 năm 2002. Truy cập ngày 1 tháng 9 năm 2011.

[commission-27] “National Commission Upon Terrorist Attacks in the United States”. National Commission Upon Terrorist Attacks in the United States. 27 tháng 1 năm 2004. Truy cập ngày 24 tháng 1 năm 2008.

[28] Summers and Swan (2011), p. 343.

[WPCollapse-29] Miller, Bill (1 tháng 5 năm 2002). “Skyscraper Protection Might Not Be Feasible, Federal Engineers Say”. Orlando Sentinel. Truy cập ngày 24 tháng 11 năm 2013.

[30] World Trade Center Building Performance Study, Ch. 5 WTC 7 – section 5.5.4

[31] Final Report on the Collapse of World Trade Center Building 7, p. xxxvii.

[jw-32] “Flight 77, Video 2”. Judicial Watch. Truy cập ngày 4 tháng 4 năm 2012.

[33] “Chapter 1: "We have some planes"” (PDF). 9/11 Commission Report. 22 tháng 7 năm 2004.

[34] “Profiles of 9/11 – About 9/11”. The Biography Channel. A&E Television Networks. Bản gốc lưu trữ ngày 22 tháng 7 năm 2011. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011.

[errors2-35] Miller, Mark (26 tháng 8 năm 2002). “Three hours that shook America: A chronology of chaos”. Broadcasting & Cable. Reed Business Information. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011.

[36] Adams, Marilyn; Levin, Alan and Morrison, Blake (13 tháng 8 năm 2002). “Part II: No one was sure if hijackers were on board”. USA Today. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011.Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (liên kết)

[37] Fouda and Fielding (2004), pp. 158–9.

[The_Eleventh_Day_pp_323-38] Summers and Swan (2011), p. 323.

[AlQaedaplotted2002-39] “Al-Qaeda 'plotted nuclear attacks'”. BBC News. 8 tháng 9 năm 2002. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011.

[CBC-Winnipegger-40] “Winnipegger heads to NY for 9/11 memorial”. CBC News. 9 tháng 9 năm 2011. Truy cập ngày 13 tháng 11 năm 2013. A total of 2,996 people died: 19 hijackers and 2,977 victims.

[edition.cnn.com-41] “Accused 9/11 plotter Khalid Sheikh Mohammed faces New York trial”. CNN. 13 tháng 11 năm 2009. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011.

[42] “First video of Pentagon 9/11 attack released”. CNN. 16 tháng 5 năm 2006. Bản gốc lưu trữ ngày 24 tháng 9 năm 2006. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011. Đã bỏ qua tham số không rõ |deadurl= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)

[43] Stone, Andrea (20 tháng 8 năm 2002). “Military's aid and comfort ease 9/11 survivors' burden”. USA Today. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011.

[44] September 11 Memorial Lưu trữ tháng 3 26, 2016 tại Wayback Machine

[beveridge-45] Beveridge, Andrew. “9/11/01-02: A Demographic Portrait of the Victims In 10048”. Gotham Gazette. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011.

[countries_deaths-46] U.S. Department of State. “A list of the countries whose citizens died as a result of the attacks on September 11, 2001” (PDF). U.S. Department of State, Office of International Information Programs. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 11 tháng 4 năm 2008. Truy cập ngày 18 tháng 3 năm 2016. Đã bỏ qua tham số không rõ |deadurl= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp); Chú thích journal cần |journal= (trợ giúp)

[national-47] “National Commission on Terrorist Attacks upon the United States”. U.S. Congress. 21 tháng 8 năm 2004. Truy cập ngày 8 tháng 9 năm 2006.

[48] Goldberg et al., pp. 208–212.

[49] “September 11, 2001 Pentagon Victims”. patriotresource.com. Truy cập ngày 18 tháng 3 năm 2016.

[arlington-50] “Remembering the Lost”. Timothy J. Maude, Lieutenant General, United States Army. Arlington National Cemetery. 22 tháng 9 năm 2001. Truy cập ngày 16 tháng 4 năm 2001.

[NISTcasualties-51] Sunder (2005), p. 48.

[52] National Commission on Terrorist Attacks (22 tháng 7 năm 2004). The 9/11 Commission Report (first edition) (PDF). W. W. Norton & Company. tr. 294. ISBN 0-393-32671-3. Truy cập ngày 24 tháng 1 năm 2014. Đã bỏ qua tham số không rõ |deadurl= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)

[NISTp46-53] Sunder (2005), p. 46.

[horrificdecision-54] Cauchon, Dennis; Moore, Martha (2 tháng 9 năm 2002). “Desperation forced a horrific decision”. USATODAY. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011.

[55] Paltrow, Scot. “Could Helicopters Have Saved People From the Top of the Trade Center?”. The Wall Street Journal. Truy cập ngày 22 tháng 1 năm 2017.

[56] “Poor Info Hindered 9/11 Rescue”. CBS News. 18 tháng 5 năm 2004. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011.

[57] “THE UNOFFICIAL HOME PAGE OF FDNY”.

[58] “Post-9/11 report recommends police, fire response changes”. USA Today. Associated Press. 19 tháng 8 năm 2002. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011.

[59] “Police back on day-to-day beat after 9/11 nightmare”. CNN. 21 tháng 7 năm 2002. Truy cập ngày 12 tháng 11 năm 2013.

[60] “EMT & Paramedics”.

[61] “Cantor rebuilds after 9/11 losses”. BBC. 4 tháng 9 năm 2006. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011.

[62] “Marsh & McLennan Companies 9/11 Memorial”. Truy cập ngày 7 tháng 9 năm 2011.

[63] “Milestones of Marsh & McLennan Companies”. Truy cập ngày 7 tháng 9 năm 2011.

[64] Siegel, Aaron (11 tháng 9 năm 2007). “Industry honors fallen on 9/11 anniversary”. InvestmentNews. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011.

[65] Averill (2005), chapter "Occupant Behavior, Egress, and Emergency Communications", pp ??

[66] Dwyer and Flynn (2005), p. 266.

[67] Dwyer, Jim; và đồng nghiệp (26 tháng 5 năm 2002). “Last Words at the Trade Center; Fighting to Live as the Towers Die”. New York Times. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011.

[68] “Alleged 9/11 Plotters Face Trial Blocks From WTC Site”. WIBW. 13 tháng 11 năm 2009. Bản gốc lưu trữ ngày 25 tháng 3 năm 2012. Truy cập ngày 24 tháng 11 năm 2013. Đã bỏ qua tham số không rõ |deadurl= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)

[69] “American Airlines Flight 11”. CNN. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011.

[70] “United Airlines Flight 175”. CNN. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011.

[71] “Pentagon”. CNN. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011.

[72] “American Airlines Flight 77”. CNN. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011.

[73] Roddy, Dennis B. (tháng 10 năm 2001). “Flight 93: Forty lives, one destiny”. Pittsburgh Post-Gazette. Bản gốc lưu trữ ngày 30 tháng 11 năm 2006. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011. Đã bỏ qua tham số không rõ |deadurl= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)

[74] “Source: Hijacking suspects linked to Afghanistan”. CNN. 30 tháng 9 năm 2001. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011.

[CBS2-75] “Ground Zero Forensic Work Ends”. CBS News. 23 tháng 2 năm 2005. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011.

[76] Andrade, Mariano (25 tháng 8 năm 2011). “Scientists still struggle to identify 9/11 remains”. Discovery News. Agence France Presse. Truy cập ngày 5 tháng 9 năm 2011.

[77] Lemre, Jonathan (24 tháng 8 năm 2011). “Remains of WTC worker Ernest James, 40, ID'd ten years after 9/11”. New York Daily News. Truy cập ngày 10 tháng 4 năm 2012.

[DNAContinue-78] Cuza, Bobby (11 tháng 6 năm 2011). “9/11 A Decade Later: DNA Matching Efforts To Continue At WTC Site”. NY1. Bản gốc lưu trữ ngày 20 tháng 9 năm 2014. Truy cập ngày 21 tháng 9 năm 2011.

[79] “Mom of 9/11 victim: Identified remains 'finally put everything to rest'”. CNN. Truy cập ngày 20 tháng 3 năm 2015.

[wtcstudy-80] “World Trade Center Building Performance Study”. FEMA. tháng 5 năm 2002. Bản gốc lưu trữ ngày 18 tháng 9 năm 2010. Truy cập ngày 3 tháng 9 năm 2011.

[The_Eleventh_Day_pp_75-81] Summers and Swan (2011), p. 75.

[130_Liberty_Finally_Gone_from_Ground_Zero-82] Chaban, Matt (9 tháng 2 năm 2011). “130 Liberty Finally Gone from Ground Zero”. The New York Observer. Truy cập ngày 10 tháng 4 năm 2012.

[83] World Trade Center Building Performance Study – Bankers Trust Building, pp ??

[84] “The Deutsche Bank Building at 130 Liberty Street”. Lower Manhattan Construction Command Center. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011.

[85] “Lower Manhattan – Fiterman Hall”. LowerManhattan.info. 1 tháng 7 năm 2007. Bản gốc lưu trữ ngày 22 tháng 5 năm 2010. Truy cập ngày 3 tháng 9 năm 2011.

[nyconstruction-86] “Verizon Building Restoration”. New York Construction (McGraw Hill). Bản gốc lưu trữ ngày 22 tháng 5 năm 2010. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011.

[87] World Trade Center Building Performance Study – Peripheral Buildings, pp. ??

[88] Bloomfield, Larry (1 tháng 10 năm 2001). “New York broadcasters rebuild”. Broadcast Engineering. Bản gốc lưu trữ ngày 4 tháng 6 năm 2008. Truy cập ngày 3 tháng 9 năm 2011.

[89] The Pentagon Building Performance Report, pp. ??

[90] Flight Path Study – American Airlines Flight 77, pp. ??

[fdr-91] American Airlines Flight 77 FDR Report, pp. ??

[Pent17-92] Goldberg (2007), p. 17.

[93] Maclean, John N (1 tháng 6 năm 2008). “America Under Attack: A chronicle of chaos and heroism at the Pentagon”. The Washington Post. Truy cập ngày 3 tháng 9 năm 2011.

[mckinsey-ems-94] McKinsey Report, "Emergency Medical Service response", pp. ??

[mckinsey-exec-95] McKinsey Report, "Executive Summary", pp. ??

[96] McKinsey Report, Exhibit 7, "Fire Apparatus Deployment on September 11"

[alavosius-97] Alavosius and Rodriquez (2005), pp. 666–680.

[mckinsey-nypd-98] McKinsey Report, "NYPD", pp. ??

[99] “Ceremony closes 'Ground Zero' cleanup”. CNN. 30 tháng 5 năm 2002. Bản gốc lưu trữ ngày 1 tháng 12 năm 2008. Truy cập ngày 24 tháng 11 năm 2013. Đã bỏ qua tham số không rõ |deadurl= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)

[100] Watson, Dale L. (6 tháng 2 năm 2002). “The Terrorist Threat Confronting the United States”. Federal Bureau of Investigation. United States Department of Justice. Bản gốc lưu trữ ngày 5 tháng 4 năm 2002. Truy cập ngày 20 tháng 5 năm 2008.

[101] “The FBI releases 19 photographs of individuals believed to be the hijackers of the four airliners that crashed on September 11, 01”. Federal Bureau of Investigation. United States Department of Justice. 27 tháng 9 năm 2001. Bản gốc lưu trữ ngày 1 tháng 10 năm 2001. Truy cập ngày 20 tháng 5 năm 2008.

[102] Johnston, David (9 tháng 9 năm 2003). “TWO YEARS LATER: 9/11 TACTICS; Official Says Qaeda Recruited Saudi Hijackers to Strain Ties”. The New York Times. Truy cập ngày 19 tháng 5 năm 2008.

[103] Clayton, Mark (30 tháng 10 năm 2003). “Reading into the mind of a terrorist”. Christian Science Monitor. Truy cập ngày 6 tháng 7 năm 2007.

[104] “9/11 panel: Al Qaeda planned to hijack 10 planes”. CNN. 17 tháng 6 năm 2004. Truy cập ngày 19 tháng 5 năm 2008.

[fatwa98-105] “Saga of Dr. Zawahri Sheds Light On the Roots of al Qaeda Terror”. The Wall Street Journal. 2 tháng 7 năm 2002. Bản gốc lưu trữ ngày 23 tháng 12 năm 2005. Truy cập ngày 20 tháng 5 năm 2008.

[106] “Tenth Public Hearing, Testimony of Louis Freeh”. 9/11 Commission. 13 tháng 4 năm 2004. Truy cập ngày 20 tháng 5 năm 2008.

[107] “Jihad Against Jews and Crusaders: World Islamic Front Statement”. ngày 23 tháng 2 năm 1998. Truy cập ngày 8 tháng 9 năm 2006.

[108] Feinberg, Kenneth (tháng 6 năm 2012). Who Gets What: Fair Compensation after Tragedy and Financial Upheaval. New York City: PublicAffairs. ISBN 9781586489779.

[109] Feinberg, Kenneth. What is Life Worth?: The Unprecedented Effort to Compensate the Victims of 9/11 (2005), Perseus Books Group.

[norad-110] “We Have Some Planes” (PDF). The 911 Commission Report. 911 Commission. tr. 20–42. Truy cập ngày 9 tháng 9 năm 2011.

[111] “Cheney: Order To Shoot Down Hijacked 9/11 Planes 'Necessary'”. Fox News. 4 tháng 9 năm 2011. Truy cập ngày 9 tháng 9 năm 2011.

[112] Schrader, Esther (18 tháng 6 năm 2004). “Cheney Gave Order to Shoot Down Jets”. Los Angeles Times. Truy cập ngày 9 tháng 9 năm 2011.

[113] Greer, Gordon (2005). What Price Security?. iUniverse, Inc. tr. 73. ISBN 0-595-35792-X. Truy cập ngày 18 tháng 3 năm 2016.

[114] Hendrix, Steve (8 tháng 9 năm 2011). “F-16 pilot was ready to give her life on Sept. 11”. The Washington Post. Truy cập ngày 9 tháng 9 năm 2011.

[115] Flight Data Center (13 tháng 4 năm 2007). “NOTAMs/Flight Restrictions in Effect on 9/13/01” (PDF). Federal Bureau of Investigation. tr. 15ff.

[Commission-116] “Wartime”. National Commission on Terrorists Attacks upon the United States. U.S. Congress. Truy cập ngày 3 tháng 9 năm 2011.

[canadaflights-117] “Actions taken following September 11 terrorist attacks” (Thông cáo báo chí). Transport Canada. 11 tháng 12 năm 2001. Bản gốc lưu trữ ngày 15 tháng 4 năm 2002. Truy cập ngày 3 tháng 9 năm 2011.

[118] Stein, Howard F. (2003). “Days of Awe: September 11, 2001 and its Cultural Psychodynamics”. Journal for the Psychoanalysis of Culture and Society. Columbus, OH: Ohio State University Press. 8 (2): 187–199. doi:10.1353/psy.2003.0047.

[119] “Asthma Rates Up Among Ground Zero Workers”. CBS News. Associated Press. 10 tháng 9 năm 2009. Truy cập ngày 11 tháng 9 năm 2013.

[120] Glynn, Simone A.; Busch, MP; Schreiber, GB; Murphy, EL; Wright, DJ; Tu, Y; Kleinman, SH; Nhlbi Reds Study, Group (2003). “Effect of a National Disaster on Blood Supply and Safety: The September 11 Experience”. Journal of the American Medical Association. 289 (17): 2246–2253. doi:10.1001/jama.289.17.2246. PMID 12734136.

[121] “Red Cross Woes”. PBS. 19 tháng 12 năm 2001. Bản gốc lưu trữ ngày 5 tháng 9 năm 2011. Truy cập ngày 3 tháng 9 năm 2011. Đã bỏ qua tham số không rõ |deadurl= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)

[122] Coates, S.; Schechter, D. (2004). “Preschoolers' traumatic stress post-9/11: Relational and developmental perspectives”. Psychiatric Clinics of North America. 27 (3): 473–489. doi:10.1016/j.psc.2004.03.006. PMID 15325488.

[123] Schechter DS, Coates SW, First E (2002). Observations of acute reactions of young children and their families to the World Trade Center attacks. Journal of ZERO-TO-THREE: National Center for Infants, Toddlers, and Families, 22(3), 9–13.

[124] Coates SW, Rosenthal J, Schechter DS—Eds. (2003). September 11: Trauma and Human Bonds. New York: Taylor and Francis, Inc.

[125] Klein, T. P.; Devoe, E. R.; Miranda-Julian, C.; Linas, K. (2009). “Young children's responses to September 11th: The New York City experience”. Infant Mental Health Journal. 30: 1. doi:10.1002/imhj.20200.

[126] “Presidential Approval Ratings – George W. Bush”. Gallup. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2011.

[127] Pooley, Eric (31 tháng 12 năm 2001). “Mayor of the World”. Person of the Year 2001. Time Magazine. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2011.

[128] Barrett, Devlin (23 tháng 12 năm 2003). “9/11 Fund Deadline Passes”. CBS News. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2011.

[129] “'Shadow Government' News To Congress”. CBS News. 2 tháng 3 năm 2002. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2011.

[lifeandliberty.gov-130] “The USA PATRIOT Act: Preserving Life and Liberty”. United States Department of Justice. Bản gốc lưu trữ ngày 2 tháng 1 năm 2010. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2011. Đã bỏ qua tham số không rõ |deadurl= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)

[ACLUAdv-131] “Uncle Sam Asks: "What The Hell Is Going On Here?" in New ACLU Print and Radio Advertisements” (Thông cáo báo chí). American Civil Liberties Union. 3 tháng 9 năm 2003. Truy cập ngày 10 tháng 4 năm 2012.

[132] Eggen, Dan (30 tháng 9 năm 2004). “Key Part of Patriot Act Ruled Unconstitutional”. Washington Post. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2011.

[133] “Federal judge rules 2 Patriot Act provisions unconstitutional”. CNN. 26 tháng 9 năm 2007. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2011.

[134] VandeHei, Jim; Eggen, Dan (5 tháng 1 năm 2006). “Cheney Cites Justifications For Domestic Eavesdropping”. Washington Post. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2011.

[135] Savage, Charlie, and Laura Poitras, "How a Court Secretly Evolved, Extending U.S. Spies' Reach", New York Times, March 11, 2014. Retrieved March 13, 2014.

[136] Freedman, Samuel G. (7 tháng 9 năm 2012). “Six Days After 9/11, Another Anniversary Worth Honoring”. The New York Times. Truy cập ngày 12 tháng 3 năm 2015.

[137] “New York City Commission on Human Rights”. Nyc.gov. Bản gốc lưu trữ ngày 3 tháng 2 năm 2004. Truy cập ngày 29 tháng 5 năm 2014. Đã bỏ qua tham số không rõ |deadurl= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)

[138] “Post-9/11, US policies created atmosphere of fear for South Asians”. The Indian Express. 25 tháng 8 năm 2011. Truy cập ngày 23 tháng 10 năm 2011.

[Hate-139] “Hate crime reports up in wake of terrorist attacks”. CNN. 17 tháng 9 năm 2001. Bản gốc lưu trữ ngày 27 tháng 11 năm 2005. Truy cập ngày 29 tháng 5 năm 2014. Đã bỏ qua tham số không rõ |deadurl= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)

[140] “Many minority groups were victims of hate crimes after 9-11”. Ball State University. 9 tháng 10 năm 2003. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 12 năm 2008. Truy cập ngày 29 tháng 5 năm 2014. Đã bỏ qua tham số không rõ |deadurl= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)

[141] “American Backlash: Terrorist Bring War Home in More Ways Than One” (PDF). SAALT. 2003. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 3 tháng 12 năm 2010. Truy cập ngày 29 tháng 5 năm 2014. Đã bỏ qua tham số không rõ |deadurl= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)

[142] Thayil, Jeet (12 tháng 10 năm 2001). “645 racial incidents reported in week after September 11”. India Abroad.

[143] American Muslim Leaders. “Muslim Americans Condemn Attack”. ISNA. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2011.

[144] Beaulieu, Dan (12 tháng 9 năm 2001). “Muslim groups around world condemn the killing of innocents”. Agence France Presse – English.

[145] Davis, Joyce M. (13 tháng 9 năm 2001). “Muslims condemn attacks, insist Islam not violent against innocents”. Knight Ridder Washington Bureau.

[146] Witham, Larry (12 tháng 9 năm 2001). “Muslim groups decry attacks; No cause justifies the 'immoral' act, U.S. councils say”. The Washington Times.

[147] Hertzberg, Hendrik (11 tháng 9 năm 2006). “Lost love”. The New Yorker. Bản gốc lưu trữ ngày 30 tháng 8 năm 2010. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2011. Đã bỏ qua tham số không rõ |deadurl= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)

[148] “Attacks draw mixed response in Mideast”. CNN. 12 tháng 9 năm 2001. Bản gốc lưu trữ ngày 13 tháng 8 năm 2007. Truy cập ngày 29 tháng 5 năm 2014. Đã bỏ qua tham số không rõ |deadurl= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)

[149] Summers, Anthony; Swan, Robbyn (2011). The Eleventh Day: The Full Story of 9/11 and Osama bin Laden. New York: Ballantine Books. tr. 403. ISBN 978-1-4000-6659-9.

[The_Kingdom_and_the_Towers-150] “The Kingdom and the Towers”. Vanity Fair. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2011.

[151] Radler, Melissa (13 tháng 9 năm 2001). “Jewish leaders stress Palestinians' support of attacks”. Jerusalem Post. Bản gốc lưu trữ ngày 13 tháng 9 năm 2001. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2016. Về những lời cảnh báo của PA, xem Donaldson-Evans, Catherine (13 tháng 9 năm 2001). “Palestinian Officials Quash Pictures of Arab Celebrations”. Fox News. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2016. Về Jordan, xem Logan, Joseph (11 tháng 9 năm 2001). “Arab Street Cheers, Govts Lament U.S. Attacks”. Reuters. Bản gốc lưu trữ ngày 4 tháng 10 năm 2001. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2016. Về các cáo buộc giả cho rằng đoạn phim thực chất quay cảnh một buổi ăn mừng trước đó của người Palestine trong Chiến tranh Vùng Vịnh, xem Mikkelson, David (9 tháng 3 năm 2008). “False Footaging”. Snopes. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2016. The video used on CNN was in fact shot on Tuesday, 11 September 2001, in East Jerusalem by a Reuters TV crew, not during the Persian Gulf conflict of 1990-91—a fact proved by its inclusion of comments from a Palestinian praising Osama Bin Laden (whose name was unlikely to have come up ten years earlier in connection with the invasion and liberation of Kuwait) as well as the appearance in the video of post-1991 automobiles. The person who made the claim quoted above has since recanted. ... The footage was real. It's a shame, in fact, that its provenance was doubted because the lives of journalists who have attempted to capture similar acts on video have been threatened. That this tape made it out at all is a miracle.

[152] “UK | Muslim community targets racial tension”. BBC News. 19 tháng 9 năm 2001. Truy cập ngày 11 tháng 4 năm 2012.

[SecCounc-153] “Security Council Condemns, 'In Strongest Terms', Terrorist Attacks on the United States”. United Nations. 12 tháng 9 năm 2001. Truy cập ngày 11 tháng 9 năm 2006. The Security Council today, following what it called yesterday's "horrifying terrorist attacks" in New York, Washington, D.C., and Pennsylvania, unequivocally condemned those acts, and expressed its deepest sympathy and condolences to the victims and their families and to the people and Government of the United States.

[154] Hamilton, Stuart (24 tháng 8 năm 2002). “September 11, the Internet, and the effects on information provision in Libraries” (PDF). 68th IFLA Council and Conference. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2011.

[155] “G8 counter-terrorism cooperation since September 11 backgrounder”. Site Internet du Sommet du G8 d'Evian. Bản gốc lưu trữ ngày 27 tháng 9 năm 2011. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2011. Đã bỏ qua tham số không rõ |deadurl= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)

[156] Walsh, Courtney C (7 tháng 3 năm 2002). “Italian police explore Al Qaeda links in cyanide plot”. The Christian Science Monitor. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2011.

[157] “SE Asia unites to smash militant cells”. CNN. 8 tháng 5 năm 2002. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2011.

[158] “Blair's statement in full”. BBC. 11 tháng 9 năm 2001.

[159] “President Declares "Freedom at War with Fear"”. The White House. 20 tháng 9 năm 2001. Truy cập ngày 25 tháng 8 năm 2016.

[160] “Tony Blair's allegiance to George Bush laid bare”. Evening Standard. 27 tháng 10 năm 2007.

[161] “U.S. President Bush's speech to United Nations”. CNN. 10 tháng 11 năm 2001. Bản gốc lưu trữ ngày 15 tháng 6 năm 2006. Truy cập ngày 29 tháng 5 năm 2014. Đã bỏ qua tham số không rõ |deadurl= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)

[162] “Musharraf 'bullied' into supporting US war on terror”. Zee News. 11 tháng 12 năm 2009. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2011.

[163] Khan, Aamer Ahmed (4 tháng 5 năm 2005). “Pakistan and the 'key al-Qaeda' man”. BBC. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2011.

[164] “Euro MPs urge Guantanamo closure”. BBC News. 13 tháng 6 năm 2006. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2011.

[165] Mendez, Juan E. (13 tháng 3 năm 2002). “Detainees in Guantanamo Bay, Cuba; Request for Precautionary Measures, Inter-Am. C.H.R”. Đại học Minnesota. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2011.

[166] “USA: Release or fair trials for all remaining Guantánamo detainees”. Amnesty International. 2 tháng 5 năm 2008. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2011.

[167] P.I.R.I News Headlines (Tue 80/07/03 A.H.S). Trang chính thức của Văn phòng Tổng thống Iran. Trang web chính thức của Tổng thống Cộng hòa Hồi giáo Iran. 25 tháng 9 năm 2001. Liên kết lưu trữ vĩnh viễn. Trang và liên kết gốc hiện không có sẵn trực tuyến. (Trang chủ của trang web vào thời điểm này (Tiêu đề: Presidency of The Islamic Republic of Iran, The Official Site))

[168] تشکر وزارت خارجه آمریکا از همدردی ایرانیان با قربانیان ۱۱ سپتامبر. (Tiếng Ba Tư). Radio Farda. Chủ Nhật, ngày 11 tháng 9 năm 2011. (lịch Hijri Iran: ۱۳۹۰/۰۶/۲۰). Liên kết lưu trữ vĩnh viễn. Truy cập và lưu trữ ngày 30 tháng 6 năm 2016. Bản dịch máy bởi Google Translate có sẵn tại đây.

[169] Ynetnews News - Khatami slams bin Laden, defends Hizbullah. Ynetnews. 9 tháng 11 năm 2006. Liên kết lưu trữ vĩnh viễn. Truy cập và lưu trữ ngày 8 tháng 11 năm 2016; 18:31:08 UTC.

[170] "Iran's President Says Muslims Reject bin Laden's 'Islam'". Iranian Students News Agency. 10 tháng 11 năm 2001 / 17:07. Liên kết lưu trữ vĩnh viễn. Truy cập và lưu trữ ngày 18 tháng 9 năm 2016, 15:45:04 UTC.

[171] Corera, Gordon (25 tháng 9 năm 2006). “Iran's gulf of misunderstanding with US”. BBC News. Truy cập ngày 22 tháng 5 năm 2010. Liên kết lưu trữ vĩnh viễn.

[172] Iran mourns America's dead Time

[:0-173] 34 Years of Getting to No with Iran - POLITICO Magazine. Politico Magazine. Barbara Slavin. 19 tháng 11 năm 2013. Liên kết lưu trữ vĩnh viễn. Liên kết lưu trữ vĩnh viễn tại WebCite. Truy cập vào lưu trữ ngày 4 tháng 7 năm 2016.

[NIST-174] “Translating WTC Recommendations Into Model Building Codes”. National Institute of Standards and Technology. 25 tháng 10 năm 2007. Truy cập ngày 24 tháng 1 năm 2008.

[175] C. S. Kuppuswamy (2 tháng 11 năm 2005). “Terrorism in Indonesia: Role of the Religious Organisation” (HTML). South Asia Analysis Group. Truy cập ngày 6 tháng 7 năm 2007. Chú thích journal cần |journal= (trợ giúp)

[176] Banlaoi, Rommel (2006). “Radical Muslim Terrorism in the Philippines”. Trong Tan, Andrew (biên tập). Handbook on Terrorism and Insurgency in Southeast Asia. Luân Đôn: Edward Elgar Publishing.

[177] Taylor, Tess (26 tháng 9 năm 2001). “Rebuilding in New York” (68). Architecture Week. Truy cập ngày 21 tháng 5 năm 2008.

[178] “Silent Tribute Marks End of Ground Zero Search”. Fox News. 30 tháng 5 năm 2002. Truy cập ngày 3 tháng 5 năm 2008.

[179] Lubell, Sam (ngày 5 tháng 12 năm 2005). “Power Struggle Heats Up While Development Moves Slowly at Ground Zero”. Architectural Record. Truy cập ngày 8 tháng 9 năm 2006. Đã định rõ hơn một tham số trong author-name-list parameters (trợ giúp)

[180] Buettner, Russ. “Fat cats milked Ground Zero”. Daily News. Truy cập ngày 8 tháng 9 năm 2006.

[181] Oglesby, Christy (11 tháng 9 năm 2002). “Phoenix rises: Pentagon honors 'hard-hat patriots'”. CNN. Truy cập ngày 13 tháng 6 năm 2008.

[182] “Skyscraperpage.com, tallest buildings in NY”. Skyscraperpage.com. Truy cập ngày 23 tháng 6 năm 2012.

[183] “Tallest buildings under construction in the world”. Skyscraperpage.com. Truy cập ngày 23 tháng 6 năm 2012.

[184] “Honoring the fallen, From New York to Texas, Americans pay respect to the victims of terrorism”. The Dallas Morning News. 15 tháng 9 năm 2001.

[185] Ahrens, Frank (15 tháng 9 năm 2001). “Sorrow's Legions; Washingtonians Gather With Candles, Prayers And a Shared Grief”. The Washington Post.

[186] “Bush Thanks Canadians for Helping After 9/11”. Fox News. 1 tháng 12 năm 2004. Truy cập ngày 21 tháng 7 năm 2007.

[Sigmund-187] Sigmund, Pete (26 tháng 9 năm 2001). “Crews Assist Rescuers in Massive WTC Search”. Construction Equipment Guide. Truy cập ngày 24 tháng 1 năm 2008.

[188] Wilgoren, Debbie (11 tháng 9 năm 2008). “"Pentagon Memorial Dedicated on 7th Anniversary of Attacks"”. The Washington Post. The Washington Post Company. Truy cập ngày 11 tháng 9 năm 2008. Đã bỏ qua tham số không rõ |coauthors= (gợi ý |author=) (trợ giúp)

[dwyer-may2007-189] Dwyer, Timothy (26 tháng 5 năm 2007). “Pentagon Memorial Progress Is Step Forward for Families”. The Washington Post. Truy cập ngày 21 tháng 5 năm 2008.

[190] “DefenseLINK News Photos - Pentagon's America's Heroes Memorial”. Department of Defense. Truy cập ngày 24 tháng 7 năm 2007.

[191] Associated Press (6 tháng 3 năm 2006). “WTC Memorial Construction Begins”. CBS News. Truy cập ngày 22 tháng 7 năm 2007.

[192] Vụ khủng bố 11/9 nhìn từ trên cao Minh Long, Vnexpress.net 9/2/2010

[193] World Trade Center 9/11 Photos: A Fresh But Painful Look at Sept. 11 Tragedy

[1]

[nb 1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]

[35]

[36]

[37]

[38]

[39]

[40]

[41]

[42]

[43]

[44]

[45]

[46]

[47]

[48]

[49]

[50]

[51]

[52]

[53]

[54]

[55]

[56]

[57]

[58]

[59]

[60]

[61]

[62]

[63]

[64]

[65]

[66]

[67]

[68]

[69]

[70]

[71]

[72]

[73]

[74]

[75]

[76]

[77]

[78]

[79]

[80]

[81]

[82]

[83]

[84]

[85]

[86]

[87]

[88]

[89]

[90]

[91]

[92]

[93]

[94]

[95]

[96]

[97]

[98]

[99]

@@ Dòng 276: / Dòng 276: @@
 ==Hình ảnh==
 Vụ khủng bố 11/9 chụp từ [[Máy bay trực thăng|trực thăng]] của cảnh sát New York, ảnh do Học viện Định chuẩn và Kỹ thuật Quốc gia của Mỹ công bố tháng 2 năm 2010, áp dụng luật tự do thông tin theo yêu cầu của ABC News.<ref>[http://vnexpress.net/tin-tuc/the-gioi/tu-lieu/vu-khung-bo-119-nhin-tu-tren-cao-2155305.html Vụ khủng bố 11/9 nhìn từ trên cao] Minh Long, Vnexpress.net 9/2/2010</ref><ref>[http://abcnews.go.com/Politics/newly-released-sept-11-photos-world-trade-center/story?id=9798856 World Trade Center 9/11 Photos: A Fresh But Painful Look at Sept. 11 Tragedy]</ref>
-<center><gallery>
+<gallery mode="slideshow">
 File:World_Trade_Center1.jpg
 File:World_Trade_Center2.jpg
@@ Dòng 290: / Dòng 290: @@
 File:World_Trade_Center12.jpg
 </gallery></center>
 == Xem thêm ==
 * [[Bối cảnh lịch sử Sự kiện 11 tháng 9]]

x t s Các vụ tấn công vào ngày 11 tháng 9 năm 2001
Mốc thời gian	Lên kế hoạch cho cuộc tấn công ngày 11 tháng 9 Sự sụp đổ của Trung tâm Thương mại Thế giới
Nạn nhân	Thương vong trong Sự kiện 11 tháng 9
Chuyến bay bị cướp	Chuyến bay 11 của American Airlines Chuyến bay 175 của United Airlines Chuyến bay 77 của American Airlines Chuyến bay 93 của United Airlines
Địa điểm máy bay rơi	Trung tâm Thương mại Thế giới (1973–2001) Lầu Năm Góc Xã Stonycreek, Quận Somerset, Pennsylvania / Shanksville, Pennsylvania
Hậu sự kiện	Thuyết âm mưu về sự kiện 11 tháng 9
Trả đũa	Chiến tranh chống khủng bố Chiến tranh Afghanistan (2001–2021) Cái chết của Osama bin Laden Cái chết của Ayman al-Zawahiri
Thủ phạm	Al-Qaeda Osama bin Laden Không tặc trong sự kiện 11 tháng 9 Phòng Hamburg
Báo cáo	Ủy ban 11/9
Khác	Ngày Yêu nước The Falling Man Chiến tranh Iraq
Thể loại:Sự kiện 11 tháng 9