Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Quân chủ chuyên chế”

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Hihihiha (thảo luận | đóng góp)
Không có tóm lược sửa đổi
Hihihiha (thảo luận | đóng góp)
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 1: Dòng 1:
{{Các dạng chính phủ}}
{{Các dạng chính phủ}}


'''Quân chủ chuyên chế''', còn gọi là '''đế chế''', '''chế độ quân chủ tuyệt đối''', là thể chế chính trị mà Hoàng gia ([[Vua]] hay [[Nữ hoàng]]) nắm thực quyền. [[Hiến pháp]] không tồn tại trong chế độ này. Chế độ quân chủ chuyên chế thường có mặt tại các quốc gia chủ nô và các quốc gia [[phong kiến]].<ref>[http://dictionary.bachkhoatoanthu.gov.vn/default.aspx?param=1FC7aWQ9MTk5ODcmZ3JvdXBpZD0ma2luZD1leGFjdCZrZXl3b3JkPVFVJWMzJTgyTitDSCVlMSViYiVhNg==&page=1 Mục từ "Quân Chủ"] trong [[Từ điển Bách khoa Toàn thư Việt Nam]]</ref> Chế độ này thịnh hành ở các nước châu Âu vào các [[thế kỷ 17]] và 18. <ref>Ellen Judy Wilson, Peter Hanns Reill, ''Encyclopedia of the Enlightenment'', trang 1</ref>
'''Quân chủ chuyên chế''', còn gọi là '''đế chế''' (Tại Việt Nam "đế chế" hay bị lẫn lộn với [[đế quốc]]), '''chế độ quân chủ tuyệt đối''', là [[chính thể]] [[quân chủ]] nắm thực quyền. [[Hiến pháp]] không tồn tại trong chế độ này. Chế độ quân chủ chuyên chế thường có mặt tại các quốc gia chủ nô và các quốc gia [[phong kiến]].<ref>[http://dictionary.bachkhoatoanthu.gov.vn/default.aspx?param=1FC7aWQ9MTk5ODcmZ3JvdXBpZD0ma2luZD1leGFjdCZrZXl3b3JkPVFVJWMzJTgyTitDSCVlMSViYiVhNg==&page=1 Mục từ "Quân Chủ"] trong [[Từ điển Bách khoa Toàn thư Việt Nam]]</ref> Chế độ này thịnh hành ở các nước châu Âu vào các [[thế kỷ 17]] và 18. <ref>Ellen Judy Wilson, Peter Hanns Reill, ''Encyclopedia of the Enlightenment'', trang 1</ref>


Một ví dụ điển hình về chế độ quân chủ chuyên chế châu Âu là nước [[Pháp]] dưới triều vua [[Louis XIV của Pháp|Louis XIV]]. Các vua Pháp trước thời Louis XIV đã xây dựng chế độ quân chủ tập quyền ở một mức độ nào đó, nhưng Louis XIV mở rộng hơn hẳn. Vào đầu [[thế kỷ 18]], tất cả những người bảo hoàng và phê bình trên khắp nước Pháp và [[châu Âu]] đều coi uy quyền của ông là độc đoán.<ref>Ellen Judy Wilson, Peter Hanns Reill, ''Encyclopedia of the Enlightenment'', trang 203</ref> Chế độ quân chủ chuyên chế của ông cũng được các nước [[Đế quốc Nga|Nga]], [[Vương quốc Phổ|Phổ]] và [[Đế quốc Áo|Áo]] noi theo.<ref>Usha Bhatt, ''A Complete Course In Political Science'', trang 118</ref> Đời vua [[Pyotr Đại Đế]], nhà vua cải cách xây dựng chế độ quân chủ chuyên chế Nga, nắm quyền kiểm soát Giáo hội nước Nga khi đó.<ref>Martha Moore, ''Kaplan AP European History 2009'', tang 71</ref> Cùng thời, vua Phổ là [[Friedrich Wilhelm I của Phổ|Friedrich Wilhelm I]] tin chắc rằng một Quân vương phải sáng suốt, và phải là vị cha uy quyền chuyên chính của toàn dân.<ref name="Ellen206"/> Trong thời đại này, các chế độ quân chủ chuyên chế thường được hỗ trợ bởi một lực lượng [[Quân đội thường trực]]<ref>Rudolf Vierhaus, ''Germany in the Age of Absolutism'', trang 146</ref>, mà vị vua - chiến binh kinh điển là [[Friedrich II của Phổ|Friedrich II Đại Đế]] - một vị vua lớn trong lịch sử nước Phổ. <ref name="Ellen206">Ellen Judy Wilson, Peter Hanns Reill, ''Encyclopedia of the Enlightenment'', trang 206</ref>
Một ví dụ điển hình về chế độ quân chủ chuyên chế châu Âu là nước [[Pháp]] dưới triều vua [[Louis XIV của Pháp|Louis XIV]]. Các vua Pháp trước thời Louis XIV đã xây dựng chế độ quân chủ tập quyền ở một mức độ nào đó, nhưng Louis XIV mở rộng hơn hẳn. Vào đầu [[thế kỷ 18]], tất cả những người bảo hoàng và phê bình trên khắp nước Pháp và [[châu Âu]] đều coi uy quyền của ông là độc đoán.<ref>Ellen Judy Wilson, Peter Hanns Reill, ''Encyclopedia of the Enlightenment'', trang 203</ref> Chế độ quân chủ chuyên chế của ông cũng được các nước [[Đế quốc Nga|Nga]], [[Vương quốc Phổ|Phổ]] và [[Đế quốc Áo|Áo]] noi theo.<ref>Usha Bhatt, ''A Complete Course In Political Science'', trang 118</ref> Đời vua [[Pyotr Đại Đế]], nhà vua cải cách xây dựng chế độ quân chủ chuyên chế Nga, nắm quyền kiểm soát Giáo hội nước Nga khi đó.<ref>Martha Moore, ''Kaplan AP European History 2009'', tang 71</ref> Cùng thời, vua Phổ là [[Friedrich Wilhelm I của Phổ|Friedrich Wilhelm I]] tin chắc rằng một Quân vương phải sáng suốt, và phải là vị cha uy quyền chuyên chính của toàn dân.<ref name="Ellen206"/> Trong thời đại này, các chế độ quân chủ chuyên chế thường được hỗ trợ bởi một lực lượng [[Quân đội thường trực]]<ref>Rudolf Vierhaus, ''Germany in the Age of Absolutism'', trang 146</ref>, mà vị vua - chiến binh kinh điển là [[Friedrich II của Phổ|Friedrich II Đại Đế]] - một vị vua lớn trong lịch sử nước Phổ. <ref name="Ellen206">Ellen Judy Wilson, Peter Hanns Reill, ''Encyclopedia of the Enlightenment'', trang 206</ref>

Phiên bản lúc 05:42, ngày 14 tháng 9 năm 2011


Quân chủ chuyên chế, còn gọi là đế chế (Tại Việt Nam "đế chế" hay bị lẫn lộn với đế quốc), chế độ quân chủ tuyệt đối, là chính thểquân chủ nắm thực quyền. Hiến pháp không tồn tại trong chế độ này. Chế độ quân chủ chuyên chế thường có mặt tại các quốc gia chủ nô và các quốc gia phong kiến.[1] Chế độ này thịnh hành ở các nước châu Âu vào các thế kỷ 17 và 18. [2]

Một ví dụ điển hình về chế độ quân chủ chuyên chế châu Âu là nước Pháp dưới triều vua Louis XIV. Các vua Pháp trước thời Louis XIV đã xây dựng chế độ quân chủ tập quyền ở một mức độ nào đó, nhưng Louis XIV mở rộng hơn hẳn. Vào đầu thế kỷ 18, tất cả những người bảo hoàng và phê bình trên khắp nước Pháp và châu Âu đều coi uy quyền của ông là độc đoán.[3] Chế độ quân chủ chuyên chế của ông cũng được các nước Nga, PhổÁo noi theo.[4] Đời vua Pyotr Đại Đế, nhà vua cải cách xây dựng chế độ quân chủ chuyên chế Nga, nắm quyền kiểm soát Giáo hội nước Nga khi đó.[5] Cùng thời, vua Phổ là Friedrich Wilhelm I tin chắc rằng một Quân vương phải sáng suốt, và phải là vị cha uy quyền chuyên chính của toàn dân.[6] Trong thời đại này, các chế độ quân chủ chuyên chế thường được hỗ trợ bởi một lực lượng Quân đội thường trực[7], mà vị vua - chiến binh kinh điển là Friedrich II Đại Đế - một vị vua lớn trong lịch sử nước Phổ. [6]

Trong thời đại của trào lưu triết học Khai Sáng mới mẻ, nền quân chủ chuyên chế Pháp suy yếu trong khi hai nền quân chủ chuyên chế của người Đức là Áo và Phổ thì tiến hành cải cách tiến bộ và chấp nhận lý tưởng Khai Sáng, với những ông vua năng động như Joseph II nước Áo và Friedrich II Đại Đế nước Phổ.[8] Đó gọi là chế độ "quân chủ chuyên chế Khai sáng", tuy nhiên nó vẫn có hạn chế; đời vua Friedrich II Đại Đế, vị vua anh minh này vẫn trị vì độc đoán, nền quân sự và hành chính Phổ vẫn khắc nghiệt.[9] Ánh sáng của trào lưu triết học đương thời cũng soi sáng cả chế độ quân chủ chuyên chế Tây Ban Nha đương thời. [10]

Xem thêm

Chú thích

  1. ^ Mục từ "Quân Chủ" trong Từ điển Bách khoa Toàn thư Việt Nam
  2. ^ Ellen Judy Wilson, Peter Hanns Reill, Encyclopedia of the Enlightenment, trang 1
  3. ^ Ellen Judy Wilson, Peter Hanns Reill, Encyclopedia of the Enlightenment, trang 203
  4. ^ Usha Bhatt, A Complete Course In Political Science, trang 118
  5. ^ Martha Moore, Kaplan AP European History 2009, tang 71
  6. ^ a b Ellen Judy Wilson, Peter Hanns Reill, Encyclopedia of the Enlightenment, trang 206
  7. ^ Rudolf Vierhaus, Germany in the Age of Absolutism, trang 146
  8. ^ Rudolf Vierhaus, Germany in the Age of Absolutism, trang 83
  9. ^ Rudolf Vierhaus, Germany in the Age of Absolutism, các trang 114-115.
  10. ^ Ellen Judy Wilson, Peter Hanns Reill, Encyclopedia of the Enlightenment, trang 395