Tứ trụ

Đền Tứ trụ ở Tràng An thờ 4 vị tứ trụ triều Đinh

Tứ trụ triều đình là danh xưng để chỉ 4 vị quan lớn nhất, có vai trò trụ cột của triều đình phong kiến. Dưới thời Nguyễn, tứ trụ triều đình còn được hiểu là Tứ trụ Đại học sĩ là 4 chức quan Đại học sĩ cao cấp thời phong kiến Việt Nam.

Thời nhà Đinh

Sau khi dẹp xong loạn 12 sứ quân, Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi Hoàng đế, đặt tên nước là Đại Cồ Việt, đóng đô ở Hoa Lư. Sử chép rằng Vua phong cho Nguyễn Bặc là Định Quốc công, Đinh Điền là Ngoại giáp, Lê Hoàn làm Thập đạo Tướng quân, Lưu Cơ làm Đô hộ Phủ Sĩ sư, Tăng thống Ngô Chân Lưu được ban hiệu là Khuông Việt Đại sư, Trương Ma Ni làm Tăng lục, Đạo sĩ Đặng Huyền Quang được làm Sùng chân Uy nghi và phong cho con là Đinh Liễn là Nam Việt vương. Như vậy, thực tế thời Đinh không có danh xưng tứ trụ triều đình nhưng hậu thế ngày nay vẫn tôn vinh 4 vị tướng của vua là Tể tướng Nguyễn Bặc, Ngoại giáp Đinh Điền, Thượng thư Trịnh Tú, Thái sư Lưu Cơ là những vị quan tứ trụ triều đình. Trong quần thể di sản thế giới Tràng An hiện nay có đền Tứ Trụ thờ 4 vị đại quan nói trên. Tại đền Vua Đinh Tiên Hoàng ở quần thể di tích Cố đô Hoa Lư (Ninh Bình) cũng có tòa thiêu hương thờ Tứ trụ triều đình.

Thời Nguyễn

1. Cần Chánh điện Đại học sĩ
2. Văn Minh điện Đại học sĩ
3. Võ Hiển điện Đại học sĩ
4. Đông Các điện Đại học sĩ

4 vị quan này đều hàm Chính nhất phẩm, cao hơn cả Thượng thư (hàm Chính nhị phẩm, tương đương Bộ trưởng thời nay) và Tổng đốc. Bình thường, vua chọn 4 viên quan cao cấp này để làm cố vấn và là thành viên Viện Cơ mật . Khi có biến, 4 viên quan đó ("Tứ trụ triều đình") mặc nhiên trở thành Phụ chính Đại thần và lập ra Hội đồng Phụ chính . Hội đồng Phụ chính là tổ chức cao cấp trong triều đình phong kiến , chỉ hình thành khi vua vắng mặt hoặc còn nhỏ tuổi, để điều hành công việc đất nước.

Giúp việc cho 4 Đại học sĩ này là Hiệp biện Đại học sĩ.

Hiện nay

Tứ trụ triều đình hiện nay còn được dùng để chỉ 4 chức vụ lớn nhất của các nhà lãnh đạo Việt Nam gồm: Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam, Chủ tịch Nước, Chủ tịch Quốc hội và Thủ tướng Chính phủ.

Xem thêm

• Quan chế các triều đại quân chủ Việt Nam