Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Chu (họ)”
Không có tóm lược sửa đổi Thẻ: Sửa đổi di động Sửa đổi từ trang di động |
Không có tóm lược sửa đổi Thẻ: Sửa đổi di động Sửa đổi từ trang di động |
||
Dòng 21: | Dòng 21: | ||
| zh-yn = |
| zh-yn = |
||
| ja-cng = <!-- Triều Tiên - Hàn Quốc --> |
| ja-cng = <!-- Triều Tiên - Hàn Quốc --> |
||
| ko-hg = |
| ko-hg = 주 |
||
| ko-hgb = |
| ko-hgb = |
||
| ko-hgn = |
| ko-hgn = |
||
| ko-hj = |
| ko-hj = 朱/周 |
||
| ko-ro = Ju |
| ko-ro = Ju |
||
| ko-mr = |
| ko-mr = |
Phiên bản lúc 13:01, ngày 15 tháng 5 năm 2019
Châu (chữ Hán: 周), và Chu (朱), là hai họ của người Trung Quốc, Việt Nam và Triều Tiên.
Chu | |
---|---|
Chữ Chu bằng chữ Hán | |
Tiếng Việt | |
Chữ Quốc ngữ | Chu |
Chữ Hán | 朱 |
Chữ Nôm | 朱 |
Tiếng Trung | |
Chữ Hán | 朱 |
Trung Quốc đại lụcbính âm | zhũ |
Đài LoanWade–Giles | zu |
Tiếng Triều Tiên | |
Hangul | 주 |
Romaja quốc ngữ | Ju |
Hanja | 朱/周 |
Phân biệt họ Châu/Chu 周 và Chu/Châu 朱
Theo Hán Việt tự điển của Thiều Chửu, cả 周 và 朱 đều chỉ có một cách đọc là Chu. Âm đọc Hán Việt Châu được giải thích bắt nguồn từ việc kị húy chúa Nguyễn Phúc Chu nên Chu được đổi thành Châu.
Theo phiên thiết trong các vận thư soạn thời Đường, Tống của Trung Quốc (thời điểm được cho là hình thành nên âm Hán Việt tiêu chuẩn) và âm đọc trong tiếng Trung Quốc đương thời thì chữ "周" đọc là "châu" [1], chữ "朱" đọc là "chu" [2]. Trong tiếng Việt có hiện tượng vần "âu" và "u" hỗ hoán, một số chữ Hán có âm Hán Việt mang vần "âu" có âm đọc theo phiên thiết mang vần "u" và ngược lại. Tỉ dụ như "chu" 週 có âm đọc theo phiên thiết là "châu", "châu" 珠 có âm đọc theo phiên thiết là "chu", "thu" 秋 có âm đọc theo phiên thiết là "thâu", "thâu" 輸 có âm đọc theo phiên thiết là "thu".
Trong tiếng Trung Quốc hai họ Châu/Chu 周 và Chu/Châu 朱 có âm đọc khác nhau. Dưới đây âm đọc của họ Châu/Chu 周 và Chu/Châu 朱 trong tiếng phổ thông Trung Quốc và một số phương ngôn của tiếng Hán:
- Họ Châu 周:
- Tiếng phổ thông Trung Quốc: zhōu
- Tiếng Quảng Đông: zau1
- Tiếng Triều Châu: ziu1
- Tiếng Khách Gia: ziu1
- Tiếng Mân Nam: ziu1
- Họ Chu 朱:
- Tiếng phổ thông Trung Quốc: zhū
- Tiếng Quảng Đông: zyu1
- Tiếng Triều Châu: zu1
- Tiếng Khách Gia: zu1
- Tiếng Mân Nam: zu1
Theo bảng xếp hạng "Bách gia tính" ("百家姓"排行榜) năm 2013 của Trung tâm Nghiên cứu Nguồn gốc Tính thị Hoa Hạ Hội Nghiên cứu Văn hoá Phục Hi Trung Hoa (中華伏羲文化研究會華夏姓氏源流研究中心) họ Châu/Chu 周 đứng thứ 10, họ Chu/Châu 朱 đứng thứ 14 về số lượng người mang họ [3].
Trong tiếng Triều Tiên hai họ 周 và 朱 là đồng âm, đọc theo âm chữ Hán Triều Tiên đều là "주" (chuyển tả Latin: Ju). Tổng số người theo hai họ này ở Hàn Quốc là 215.010 theo thống kê năm 2000, xếp thứ 32 theo độ phổ biến ở Hàn Quốc [4].
Người Trung Quốc
Cổ đại
- Châu/Chu Á Phu (周亞夫)
- Châu/Chu Du (周瑜)
- Chu Đồng (朱仝), cung thủ và thầy của tướng nhà Tống Nhạc Phi
Hoàng tộc nhà Hậu Lương
- Chu Ôn (朱溫), hoàng đế khai quốc nhà Hậu Lương
Hoàng tộc nhà Minh
- Chu Nguyên Chương (朱元璋), hoàng đế khai quốc nhà Minh
Hiện đại
- Châu/Chu Thụ Nhân (周樹人), tức Lỗ Tấn
- Châu/Chu Tự Tề (周自齊), Tổng thống Trung Hoa Dân Quốc đầu thế kỷ XX
- Chu Đức (朱德), Nguyên soái Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc
- Châu/Chu Ân Lai (周恩來), thủ tướng Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa
- Chu Dung Cơ (朱鎔基), thủ tướng Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa
- Châu Tinh Trì (周星馳), diễn viên kiêm đạo diễn
- Châu Huệ Mẫn (周慧敏), ca sĩ kiêm diễn viên
- Châu Hoa Kiện (周華健), ca sĩ
- Châu Kiệt Luân (周杰倫), ca sĩ Đài Loan
- Châu/Chu Tiểu Xuyên (周小川), nhà kinh tế
- Châu Nhuận Phát (周潤發), diễn viên
- Châu Hải My (周海媚), diễn viên
- Châu Mịch, hay còn gọi là Zhou Mi. thành viên Super Junior- M
- Tzuyu tên thật là Chu Tử Du (周子瑜), ca sĩ người Đài Loan, thành viên nhóm nhạc Twice.
- Kyul Kyung, tên thật là Châu Khiết Quỳnh (周洁琼), ca sĩ, cựu thành viên I.O.I, thành viên nhóm nhạc Pristin
- Châu Tấn, diễn viên Trung Quốc
Người Việt Nam nổi tiếng
Thể thao
- Chu Tuấn Anh, Cầu thủ đá bóng việt nam
- Châu Phong Hòa, Cầu thủ đá bóng Việt Nam
Chính trị
- Chu Đạt (朱達): thủ lĩnh cuộc khởi nghĩa ở Cửu Chân chống lại nhà Đông Hán
- Chu Công Mẫn: là vị tướng thời loạn 12 sứ quân, có công giúp vua Đinh Tiên Hoàng dẹp Lã Đường
- Chu Văn An (朱文安): nhà nho, nhà giáo
- Chu Mạnh Trinh (朱孟楨): tiến sĩ, quan nhà Nguyễn
- Chu Thị Viên (朱氏媛): phu nhân của chúa Nguyễn Phúc Tần
- Châu Thị Tế: chánh thất của Thoại Ngọc Hầu
- Chu Bá Phượng: cựu bộ trưởng bộ Cứu Tế, Bộ Kinh Tế nước Việt nam
- Chu Huy Mân: Đại tướng Quân đội Nhân dân Việt Nam
- Châu Văn Liêm: một trong sáu người tham gia hội nghị thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam.
- Châu Gia Kiệt: ca sĩ Việt Nam.
- Châu Đăng Khoa ca sĩ Việt Nam
- Chu Văn Tấn: thượng tướng Quân đội Nhân dân Việt Nam, Bộ trưởng bộ quốc phòng lâm thời.
- Chu Tam Thức: Bộ trưởng Bộ tài chính Việt Nam 1982-1986
- Chu Tuấn Nhạ: Bộ trưởng Bộ Khoa học, Công nghệ và Môi trường Việt Nam (1997 - 2002)
- Chu Văn Tập: tức Học Phi, nhà viết kịch
- Chu Lai: nhà văn, con trai Học Phi
- Chu Thúy Quỳnh: Nghệ sỹ nhân dân; Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Múa Việt Nam
- Chu Tự Di, Trung tướng, nguyên Chánh Văn phòng Tổng cục Chính trị
- Chu Ngọc Anh: Bộ trưởng bộ khoa học và công nghệ từ Tháng 4/2016; ủy viên ban chấp hành trung ương đảng cộng sản việt nam khóa XII
- Chu Sơn Hà: Đại biểu quốc hội khóa XII; XIII; phó trưởng đoàn chuyên trách đoàn đại biểu quốc hội Hà Nội
- Chu Hảo: Giáo sư. Thứ trưởng Bộ Khoa học công nghệ từ 1996 đến 2005. giám đốc Nhà xuất bản Tri Thức; giám đốc khu công nghệ cao Láng Hòa Lạc; chủ tịch hội hữu nghị Việt Pháp; được trao tặng huân chương quốc công của Pháp
- Chu Phạm Ngọc Sơn: Giáo sư, tiến sĩ khoa học; đại biểu Quốc hội Việt Nam nhiệm kỳ 8, 9, 10; Phó Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc TP HCM; Ủy viên Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường của Quốc hội.
- Chu Duy Kính: trung tướng; Tư lệnh quân khu thủ đô, đại biểu quốc hội khóa 8.
- Chu Minh Hồng: Thiếu tướng PGS TS.
- Chu Công Phu: Thiếu tướng.
- Chu Đình Nghiêm: Cầu thủ bóng đá các đội Nam Định, LG.ACB, Hòa phát; Huấn luyện viên trưởng CLB bóng đá Hà Nội T&T.
Người Triều Tiên
- Ju Se Hyeok (tiếng Triều Tiên: 주세혁; chữ Hán: 朱世赫; Hán Việt: Chu Thế Hách), vận động viên bóng bàn Hàn Quốc
Nhân vật hư cấu
- Châu Bá Thông (周伯通) hay Chu Bá Thông, nhân vật trong tiểu thuyết Anh hùng xạ điêu và Thần điêu hiệp lữ của Kim Dung.
- Chu Vũ (朱武), nhân vật trong Thủy hử.
- Chu Đồng, nhân vật trong Thủy hử.
- Châu Thông (周通), nhân vật trong Thủy hử.
Liên kết ngoài
Chú thích
- ^ “周”. Truy cập 17 tháng 2 năm 2015.
- ^ “朱”. Truy cập 17 tháng 2 năm 2015.
- ^ "最新版百家姓排行榜出炉:王姓成中国第一大姓", 新华网, ngày 15 tháng 4 năm 2013, truy cập ngày 30 tháng 7 năm 2013
- ^ http://kosis.nso.go.kr/cgi-bin/sws_999.cgi?ID=DT_1INOOSB&IDTYPE=3